Số 185
Ngày 1 tháng 9 năm 2017
Nguyệt San Giao Mùa
P.O. Box
378
Merrifield, Virginia
22116
USA
Bài vở trên Giao Muà là do các tác giả gửi đăng và Giao Muà không chịu trách nhiệm về nội dung. Muốn xin trích đăng lại, xin liên lạc với GiaoMua@hotmail.com.
I . Thơ _______________________________________________________________________
1. Về Chốn Xưa | ______ Hàn Thiên Lương | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
2. Phải Thế | ______ Vân Hà | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
3. Chuyện Tình Trong Công Viên | ______Nguyễn Thị Thanh Dương | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
4. Hoàng Hoa | ______ Nguyễn Hải Bình | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
5. Niềm Tin | ______ Trần Thành Mỹ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
6. Ðêm Khuya Nhớ Ai | ______ Dạ Lan | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
7. Mưa Ngâu Về Tóc Nhớ | ______ Trần Thị Hiếu Thảo | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
8. Trả Lời Em | ______ Song An Châu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
9. Buồn Xưa Từ Tạ Nghe Chiều |
______ Lê Miên Khương 10. Thương Nhớ Mẹ |
|
______ Quách Như Nguyệt | 11. Biết ...Lo ....!
|
|
______ Á Nghi | 12. Về Phố Ðêm Mưa |
|
______ Ðông Hòa Nguyễn Chí Hiệp | 13. Nhớ Mẹ |
|
______ Trần Ðan Hà |
14. Nếu |
|
______ Lúa Vàng |
15. Gót Phiêu Du |
|
______ ChinhNguyen/H.N.T. |
16. Em - Cây Tre |
|
______ Sông Cửu |
17. Nhấp Chén Quỳnh Tương |
|
______ Tình Hoài Hương |
18. Em Tuổi Dần |
|
______ Chương Hà |
19. Huế Xưa |
|
______ Hồ Thụy Mỹ Hạnh |
20. Câu Chữ Thời Khó Thương |
|
______ Trần Huy Sao |
|
II . Văn _______________________________________________________________________
1. Vị Nho Chua Ðầu Mùa ___________ Nguyễn Thị Thanh Dương | 2. Huấn Luyện Phi Hành (truyện dài nhiều kỳ) ___________ Tình Hoài Hương |
3. Góc Khuất Trong Tâm Hồn ___________ Ðơn Phương Thạch Thảo |
4. Vu Lan ___________ Bạch Liên |
5. Các Thể Thơ Trong Tục Ngữ Ca Dao ___________ Phạm hy Sơn |
6. Tình Khúc Cho Em ___________ Song An Châu |
7. Chú Chiên Hiền Lành ___________ Sông Cửu |
8. Nhà Thơ Hạ Thảo Yên ___________ Trần Thị Hiếu Thảo |
9. Thằng Sợ Vợ ___________ Hai Hùng SG |
III . Trả Lời Bạn Ðọc__________________________________________________
1. Nhắn Tin/Trả Lời Bạn Ðọc _______ Ban Biên Tập |
I . Thơ __________________________________________________
II . Văn___________________________________________________________
Nguyễn Thị Thanh Dương
2. Huấn Luyện Phi Hành (truyện dài nhiều kỳ) Tình Hoài Hương
Tình Hoài Hương
Ðơn Phương Thạch Thảo
Ðơn Phương Thạch Thảo
Ðơn Phương Thạch Thảo
Bạch Liên
Bạch Liên 5. Các Thể Thơ Trong Tục Ngữ Ca Dao Phạm hy Sơn
Phạm hy Sơn Song An Châu
---------------------------------------------------------------------------
Song An Châu Sông Cửu
Sông Cửu Trần Thị Hiếu Thảo
Trần Thị Hiếu Thảo
Hai Hùng SG
Hai Hùng SG IIỊ Hộp Thư Toà Soạn
___________________________________________________
Thể lệ để nhận Nguyệt San Giao Muà:
1) Ðể vào danh sách của NSGM (subscribe),
xin gửi email về GiaoMua@hotmail.com
Ðịa Chỉ Liên Lạc:
Nguyệt San Giao Muà
Copyright
2002 by Giao Muà e-magazine and respective authors
Cuối cùng thì Quân cũng tìm thấy nhà Hào sau hơn 2 tiếng lái xe từ Westminster đến San Diego. Ngôi nhà nằm trên một khu đồi dốc, trước sân có hai cây Crepe Myrtle đang ra hoa, những chùm hoa đỏ thoáng trông như loài hoa giấy làm Quân nhớ đến những mùa Hè ở Texas mà một thời anh đã ở đó, có những con đường lộng lẫy một màu hoa đỏ Crepe Myrtle, làm cái nóng mùa Hè như dịu lại. Ở thành phố này Crepe Myrtle ít thấy hơn.
Người mở cửa đón Quân chính là Hào, hai người bạn ôm nhau mừng rỡ. Hơn 5 năm sau họ mới gặp nhau kể từ hôm đám cưới của Hào, mỗi người một nơi, sự bận bịu của cuộc sống nên chỉ vài giờ bay là gặp nhau cũng là điều không dễ thực hiện.
Hôm nay nếu Quân không đi Calif. vì công việc thì chưa chắc có lần gặp gỡ này.
Bước chân vào nhà Quân đã ngửi thấy một mùi hoa thơm làm anh dễ chịu, quên hết sự mệt mỏi vừa lái xe lúc nãy.
Hai người hỏi thăm nhau và nói chuyện đủ thứ dù thỉnh thoảng họ vẫn liên hệ với nhau bằng phone, hỏi thăm qua loa thông lệ, khi gặp mặt thật thì dường như có nhiều điều để nói hơn.
Họ là đôi bạn thân từ hồi Trung Học, xong Ðại học mỗi người một nơi, Hào đã yên ấm gia đình có một đứa con trai, còn Quân vẫn long đong với nhiều mối tình nhưng chưa bao giờ anh cảm thấy mình thực sự hạnh phúc.
Tạm vơi câu chuyện Hào mới thông báo cho Quân biết là chiều nay có bữa tiệc sinh nhật của vợ Hào, ngẫu nhiên mà Quân đã đến đúng lúc.
Quân vào phòng tắm, lại một mùi hoa thơm làm anh ngây ngất, mùi thơm tự nhiên chứ không phải mùi của dầu thơm hoá chất. Quân đã thấy một dĩa sứ trắng nhỏ đầy ắp những cánh hoa Ngọc Lan còn tươi để một góc bên cạnh chỗ rửa tay .
Anh mở vòi nước, những tia nước nhỏ mát lạnh cùng với mùi hoa thơm làm Quân thích thú. Anh quên mất ngoài trời đang là mùa Hạ và hôm nay San Diego nóng lên tới 90 độ F.
Quân ra ngoài với mái tóc không cần chải, sau khi lau khô anh lấy những ngón tay xới tóc lên, chốc nữa những ngọn tóc lại bồng bềnh như thói quen không thể nào thay đổi. Mái tóc dầy và đẹp của Quân càng làm cho gương mặt anh thêm vẻ phong trần và quyến rũ . Anh biết điều ấy.
- Căn nhà thật tuyệt vời vì có mùi thơm của hoa Ngọc Lan !
Quân thốt lên những lời khen tặng thật tình.
- Anh nói đúng đấy, nhưng anh có biết hoa Ngọc Lan có từ đâu không?
Ðó là giọng nói của một cô gái làm Quân giật mình, anh ngỡ ngàng quay lại. Từ phía bếp cô gái đứng đó mỉm cười, bất ngờ như trong cổ tích:
- Chào anh!
- Tôi xin lỗi, tôi cứ tưởng là Hào còn đang ngồi đợi tôi ở ngoài phòng khách.
- Vâng, chính thế, nhưng anh Hào vừa mới đi đón vợ từ một tiệm làm tóc.Vậy anh có muốn ra sân sau coi hoa Ngọc Lan không?
- Tôi xin được vâng lời cô.
Rồi Quân tự giới thiệu:
- Tôi là Quân?
- Em biết rồi, là bạn thân của anh Hào chứ gì? Lúc nãy em vừa làm bếp vừa nghe lóm câu chuyện của hai anh. Còn em là Giang, em vợ của anh Hào.
- Tôi xin lỗi đã sơ ý không nhìn thấy cô ?
Giang xinh đẹp, vốn là người đàn ông luôn được các người đẹp chạy theo yêu chiều, Quân kiêu ngạo và lạnh lùng cũng phải lần đầu tiên thấy mình bối rối:
- Tôi chưa bao giờ biết rằng Hào có một cô em vợ dễ thương như cô,
Giang tinh ngịch mỉm cười:
- Em cũng chưa bao giờ biết rằng anh Hào có một người bạn khéo nịnh như anh.
Giang mở cửa sau ra vườn, Quân theo chân nàng. Bên phải mảnh vườn, gần cửa sổ bếp là hai cây hoa Ngọc Lan cao gấp rưỡi đầu người đang nở hoa, những cánh hoa màu trắng thon thon như những ngón tay con gái tuổi Xuân thì đang nép mình sau màu xanh của lá.
Giang hái mỗi cây một cánh hoa và đưa cho Quân:
- Hai loại hoa khác nhau đấy, anh thử ngửi xem mùi hương nào anh thích hơn?
- Tôi chịu thôi! Chẳng khác nào Giang bảo tôi chấm điểm cả hai người con gái đều đẹp.
- Vậy thì anh tham lam lắm! Cây này là hoa Ngọc Lan màu trắng, mùi thơm dìu dịu, còn cây kia là hoa Hoàng Lan màu ngà, mùi thơm nức nở. Cả hai đều ra hoa quanh năm nhất là vào mùa Hè. Chị em bảo rằng khuya ra vườn mùi thơm nồng nàn hơn anh ạ, có lẽ vì sương khuya và đêm thì thanh vắng.
- Bạn tôi thật là hạnh phúc, có một mái gia đình có một vườn khuya để những đêm vợ chồng ra thanh thản giữa thiên nhiên hoa lá?
- Chị của em chỉ thích ngắm vườn thôi, còn người làm nên khu vườn này là công của anh Hào .
Giang chỉ những chậu hoa gần đó:
- Kia là hoa Ðại, đủ màu: vàng, hồng, trắng?Anh Hào collect từ Hawaii cơ đấy.
Quân dạo quanh, thấy những cây Japenese Marble lá màu tím như lá tía tô, và đằng kia là hai gốc cây to xoè bóng mát được nối liền hai đầu bằng một chiếc võng to.
- Mảnh vườn có một tí mà Hào trồng nhiều loại hoa quá!
- Khu vườn này rộng hơn anh tưởng. Hãy theo em!
Giang vui vẻ bước đi, hình như nàng cũng yêu thích khu vườn này và được dẫn người khác đi khắp vườn là để được chia sẻ cùng nàng cảm giác ấy.
Quân đứng dưới bụi tre già tận cùng của mảnh vườn, và ngạc nhiên thấy nơi đây lại có một con đường dẫn xuống thấp hơn.Thì ra đây là một căn nhà trên đồi, vườn sau rất rộng, dốc rất cao và trải dài xuống tận chân đường.
Ðúng như Quân nghĩ, Giang giải thích:
- Anh Hào đã san phẳng một ít thành khu vườn trên, phần đất còn lại là khu vườn dưới, chia thành những bậc thang, kiểu như ruộng bậc thang của người thiểu số ở Việt Nam để khu vườn đỡ dốc, thoai thoải hơn, thế mà đôi lần em cũng trượt chân suýt ngã vì dốc đấy. Mỗi bậc thang là bao nhiêu công lao của anh ấy, khuân đá về lát những lối đi, hai bên xum xuê bao nhiêu cây trái, nào nhãn, vải ra hoa tháng Tư, Táo Tàu tháng Năm, ổi xá lỵ tháng Sáu, còn cây chanh kia ra hoa ra trái quanh năm?
- Giang làm tôi thích mê khu vườn rồi đấy.
- Nhưng anh có biết cây mãng cầu này phải lấy phấn từ hoa đực chấm vào hoa cái thì mới ra trái không? và anh có biết là cây Hass Avocado kia ra trái năm nay nhưng sang năm mới ăn được không?
Rồi nàng dí dỏm trả lời thay anh:
- Ðó là lý do tại sao trái Hass Avocado ở chợ bao giờ cũng mắc tiền hơn các loại trái cây khác.
Quân thán phục:
- Giang là nhà vạn vật học hồi nào thế?
- Em nghe anh chị em kể, và anh Hào vác về nhà một đống sách về cỏ cây hoa lá, chị em bảo sắp sửa mở thư viện được rồi.
Xong, Giang đi như chim nhảy từ bậc thang này xuống bậc thang khác, Quân theo không kịp. Giang đã chạy đến bên hàng rào toàn là Nho leo, che khuất vườn nhà bên cạnh, anh trông thấy những chùm nho xanh treo nặng chĩu bên hàng rào, nàng hái vài trái nho ăn thử và gọi anh:
- Anh có muốn ăn thử mùi nho chua đầu mùa không?
Nàng chìa ra cho anh những trái nho nhỏ xíu bằng đầu ngón tay út, anh bỗng trở thành một cậu học trò ngoan ngoãn, làm theo lời Giang, mùi nho chua nhưng thơm tho, không biết mùi thơm của nho hay của tay người đã hái?
- Em rất thích mùi nho chua đầu mùa, vị chua thanh tao, lạ lùng. Còn anh, có thích không?
Nàng luôn nói với anh bằng những câu hỏi thật dễ thương.
Khi Quân gật đầu thì Giang níu những giây nho, lựa một chùm để hái, nàng hỏi ý anh:
- Em hái cho anh chùm này nhé?
Nhưng nàng chưa kịp hái thì lúc ấy có tiếng chó sủa thật to từ vườn bên cạnh, một con chó cao to đang giận dữ chồm lên hàng rào, như muốn xông lên xé xác người đã đụng vào hàng rào nhà nó. Giang sợ hãi quay ra để chạy, nàng va vào người Quân, anh chỉ kịp dang tay ra ôm lấy nàng, cả hai loạng quạng sắp ngã, dưới chân họ là đất dốc và đầy cát bụi.
Giang ngượng ngùng thoát ra khỏi tay anh, trong đôi mắt nàng đầy vẻ bối rối, Quân xách giùm nàng đôi dép, và hai người đi ngược lên vườn trên. Khi đứng bên gốc cây tre cao lớn vững vàng nàng mới hoàn hồn:
- Con chó này làm em sợ mấy lần rồi, anh Hào trồng bụi nho để che khuất con chó, thế mà nó vẫn không để cho mình yên. Chị em bảo đó là con chó ?stupid? vì bấy lâu nay mà vẫn không quen mặt với hàng xóm.
Quân thầm cám ơn con chó ?stupid? ấy, anh còn ước gì lúc nãy cả Giang và anh đều ngã lăn xuống tận cuối vườn thì giây phút Quân ôm nàng trong tay lâu hơn nữa.
Giang lại ngượng ngùng và bối rối lấy lại đôi dép. Họ vẫn đứng bên gốc cây tre, Quân nhìn con đường dài tít tắp dưới cuối vườn, đó là đường Los Coches, anh bỗng chợt thấy thân thương những con đường quanh khu vườn này.
Hào đã đi đón vợ về, Giang đã đến đây từ sáng sớm để giúp chị làm một ổ bánh sinh nhật cho buổi chiều nay.
Hầu hết những đồ ăn được order từ tiệm, bữa tiệc sinh nhật ấm cúng trong gia đình và vài người bạn thân. Quân được Hào thân mật giới thiệu với mọi người trong bàn tiệc, là một anh chàng độc thân, lãng tử.
Bà mẹ vợ của Hào nhìn Quân với vẻ tò mò, dò xét, dường như bà linh cảm thấy điều gì đó khi Quân hay trò chuyện với Giang. Bà hỏi:
- Anh là bạn của Hào mà tới tuổi này chưa lấy vợ thì đến bao giờ?
Rồi bà lạnh lùng quay đi, chắc cái dáng vẻ phong trần của Quân làm bà không cảm tình, anh không phải là mẫu người để bà tin tưởng cho con gái bà giao tiếp
***** ****** ********
Ngay chiều hôm ấy Quân từ giã gia đình Hào.
Anh trở về Seattle cuộc sống thường lệ. Hình ảnh của Giang theo ám ảnh Quân suốt mấy ngày đầu, anh nhớ nhất đôi mắt nàng mở to ngỡ ngàng và bối rối lúc suýt bị ngã sau vườn, đến nỗi anh không muốn gặp lại Tuyết hay Nga, hay bất cứ một người đàn bà xinh đẹp nào khác nữa, những người tình đến bên cuộc đời anh mà họ đều mơ hồ hiểu rằng không bao giờ được trở thành người vợ.
Quân đã quá quen thuộc đôi khi đến nhàm chán những người đàn bà đẹp, trẻ có, trung niên có, luôn quấn quýt, lăn xả vào vòng tay anh. Người ta bảo anh có số đào hoa, không cần tìm kiếm đàn bà vẫn bu quanh anh như kiến bò quanh hũ mật. Anh có nhiều ưu điểm của người đàn ông: đẹp trai, có học, có job tốt. Cho nên dù anh làm tới đâu ăn chơi phung phí tới đó, nhà ở thuê hết năm này tới năm kia, nghèo trông thấy, mà phụ nữ vẫn mê anh.
Quân vẫn thấy có một khoảng cách vô hình giữa anh và Giang, khi hình ảnh khó chịu của mẹ Giang hiện ra, đời nào một anh chàng lông bông gần 40 tuổi đầu như Quân, tay trắng, không tiền, không nhà cửa, xứng đáng với Giang?
Và với vợ chồng Hào nữa, dưới mắt họ, Quân chỉ là một người độc thân ăn chơi, đa tình và lênh đênh như con thuyền không bến.
Quân nghĩ thầm có thể anh không xứng đáng với Giang thật! Nàng xinh đẹp và hồn nhiên trong sáng quá, nàng thanh tao như những trái nho xanh đầu mùa mà anh đã được nếm cái vị chua trong khu vườn tuyệt vời đó.
Thế nên Giang và vị nho chua đầu mùa chỉ còn lại trong giấc mơ, vì khoảng cách ấy, và vì những người đàn bà đẹp xung quanh anh luôn làm anh bận rộn.
*** ****
Thế là đã hai năm trôi qua, vị nho chua đầu mùa và đôi mắt ngỡ ngàng của Giang vẫn chưa phai mờ dù bên anh không bao giờ thiếu những cuộc tình.
Anh đã mấy lần khao khát, ước mơ có một gia đình như Hào, một mái nhà, một người vợ yêu quý. Anh sẽ sống một cuộc sống đàng hoàng đứng đắn, sẽ có những buổi chiều đoàn tụ bên vợ con với bữa cơm ngon, sẽ có một khu vườn đẹp như của Hào mà Giang rất yêu thích, sẽ có những lúc hai vợ chồng ra vườn khuya tình tự, những đêm có trăng hay không trăng, hai người nằm bên nhau, mùi cỏ, mùi hoa quấn quýt trong đắm say.
Trong nhà sẽ thơm ngát mùi hoa Lan và những ngón tay nàng cũng thơm ngát trên vai anh.
Quân không còn trẻ nữa, anh cần một tình yêu và hạnh phúc thật sự, anh cần có Giang.
Bất chấp sự dị nghị của vợ chồng Hào, bất chấp sự hoài nghi, ác cảm của mẹ Giang, và bất chấp cả những người tình vẫn đang bám lấy Quân nũng nịu và quyến rũ?
Anh hớn hở trở về thành phố San Diego, lấy lý do đến thăm Hào, rồi anh sẽ nói hết những ý nghĩ của mình cho Hào hiểu, rồi anh sẽ gặp Giang tỏ tình và cầu hôn.
Luôn có sẵn mấy người đàn bà đẹp, mấy người tình đang mong ước anh ban cho ân huệ ấy. Nhưng với Giang, anh thấy con đường đến gần nàng chập chùng vời vợi, anh như một cậu học trò vụng về trước một đề thi khó.
Hào nồng nhiệt đón anh như hai năm trước, và cay nghiệt thay, Hào hớn hở khoe:
- Quân lần nào cũng đến bất ngờ và đúng lúc, hai năm trước đúng vào ngày sinh nhật vợ mình, lần này vào dịp đám cưới cô em vợ. Quân còn nhớ Giang không?
Quân đứng lặng người, anh tưởng như cả thành phố San Diego đang quay cuồng và sắp biến mất khỏi mặt đất này. Anh bàng hoàng:
- Thì ra Giang sắp lấy chồng?
- Ừ, đám này tương xứng lắm, mà cả nhà thúc giục mãi cô ấy mới chịu.
Hào vẫn hớn hở tiếp:
- Ðây này, sẵn có Giang cũng đang chơi ở đây, để mình nói Giang ra mời Quân một tiếng, hai ngày nữa là đám cưới rồi.
Quân ngồi xuống ghế nơi phòng khách, đầu óc anh vẫn quay cuồng. Khi anh ngước lên, Giang đã đứng bên anh, vẫn là đôi mắt ngỡ ngàng và bối rối:
- Chào anh, không ngờ hôm nay lại gặp được anh!
- Vâng, hai năm rồỉ
- Nói chính xác là hơn hai năm anh ạ. Lần trước anh về giữa mùa Hạ, bây giờ cuối mùa Hạ.
Quân nói bâng quơ:
- Nhưng cây Lan ra hoa quanh năm, dù đầu Hạ hay cuối Hạ thì ngôi nhà này vẫn thơm ngát mùi hoa đấy thôi. Chúng ta ra vườn thăm cây Ngọc Lan và Hoàng Lan đi. Tôi vẫn nhớ Giang đã nói mùi Hoàng Lan thơm nức nở, nồng nàn hơn Ngọc Lan.
Giang ra mở cửa sau. Ði giữa mùi hoa Lan phảng phất Quân chẳng còn tâm trí nào phân biệt đâu là Ngọc Lan và Hoàng Lan nữa.
Giang không ngừng lâu ở đây, hình như nàng đang muốn đi xuống khu vườn dưới dốc. Ở đấy có một kỷ niệm, nàng đã ngã vào vòng tay anh.
Quân theo sau, cái giây phút hiếm hoi này anh biết là lần cuối, không bao giờ lập lại nữa. Giang nói:
- Chúng ta ra chỗ cây nho bên hàng rào anh Quân nhé?
- Giang không sợ bị chó rượt nữa sao?
Giang cười, nhưng không vui:
- Hàng xóm ấy đã dọn đi rồi, hai năm qua cũng đủ để thay đổi nhiều thứ. Bên vườn chủ mới hoàn toàn yên tĩnh, chúng ta sẽ tha hồ hái nho.
Quân bước xuống những con đường bậc thang lát đá. Bây giờ là tháng Chín, cây táo Tàu trái đầy cành và rụng đầy dưới gốc, cây vải đang chín đỏ. Ngày xưa các bà cung phi bên Tàu nói rằng ăn trái Lệ Chi, tức trái vải sẽ trẻ đẹp mãi, làm vua yêu say đắm. Giang đang đứng trước mặt anh, chẳng cần ăn trái vải Lệ Chi vẫn làm anh say đắm biết bao.
Giang đã hái được một chùm nho màu đỏ bầm như màu máu:
- Nho này tên Concord, khi chín rất ngọt, bỏ vào miệng là tự động tuột lớp vỏ bên ngoài mà không cần phải bóc.
Giang ngắt vài trái ăn thử để cho Quân bắt chước:
- Anh còn nhớ không? Hai năm trước anh đã ăn những trái nho này đầu mùa, vị chua. Thì bây giờ nho chín ngọt, anh hãy ăn đi.
Quân vẫn đứng xa Giang một khoảng cách, nếu vì một lý do nào đó, Giang trượt chân anh sẽ không kịp đỡ nàng nữa, người mà Giang nương tựa sẽ không phải là anh.
- Thôi Giang ạ, tôi vẫn thích những trái nho chua đầu mùa hơn.
Anh nói và bâng khuâng nhìn xuống con đường Los Coches phía dưới, con đường ấy dẫn đến nơi đâu? nếu như anh có thể dẫn Giang đi trên con đường ấy và sẽ đi thật xa?
- Nếu thế, tại sao anh không đến sớm hơn?
Trong giọng nói và trong ánh mắt Giang có vẻ trách hờn. Quân bâng khuâng và đau đớn biết mình vừa đánh mất một điều quý giá nhất trong cuộc đời.
Có loáng thoáng tiếng cười nói vọng lại làm Quân và Giang cùng giật mình, họ bước ngược lên vườn trên. Hai bố con Hào và thằng cu Tí đang đong đưa trên võng và cười đùa vui vẻ. Hào hạnh phúc biết bao! Cái hạnh phúc mà Quân đang thật lòng tìm kiếm bỗng trở thành vô vọng.
Quân thấy xa lạ và lạc lỏng với Hào, với cả Giang. Anh không có chỗ đứng ở đây, ngày mai anh sẽ về địa chỉ nhà anh, về với những cuộc tình đến rồi đi. Và từ giờ trở đi những trái nho chua đầu mùa trên khắp thế gian này sẽ không bao giờ chín ở trong lòng anh.
Nguyễn thị Thanh Dương
( Cám ơn Tammie Nguyễn ở San Diego đã cho tôi đề tài nàỵSep.2007)
***** **** ***** ****
NÚI.
Utah cuối tháng Tám,
Trời xanh và núi xanh hơn,
Từ Centerville tôi sang Bountiful,
Rồi ngược về Farmington,
Mà chưa mỏi bước chân.
Những thành phố nhỏ nằm bên nhau cùng nghe núi thở,
Núi đến từ mọi phía,
Tôi chẳng có lối về.
Mặt trời mọc ở núi bên kia,
Và lặn ở núi bên này,
Nên sáng tối phố phường đều có hồn của núi.
Tôi đi qua những ngôi nhà chìm trong hàng cây xanh lối,
Những sân cỏ mượt mà thơ mộng,
Chập chùng con đường dốc,
Chập chùng núi xung quanh,
Tôi chìm trong thành phố một màu xanh.
****
Buổi chiều tôi đứng ở Centerville,
Trên con dốc cao dẫn lên chân núi,
Tôi thấy Hồ Muối,
Xa và rất xả
Là những giải màu trắng dài thẳng tắp,
Tầm mắt tôi không thể nào thấy hết,
Nên chẳng biết ,
Salt Lake đi về đâu?
Núi và Hồ vẫn đứng bên nhau,
In trên nền trời cảnh thiên nhiên hùng vĩ.
Hoàng hôn đang buông phủ,
Mây xám giăng giăng đây đó,
Hồ Muối trắng mờ, mong manh như hơi thở,
Dãy núi mờ chân mây.
Tôi vẫn đứng đây,
Linh hồn tôi là những thành phố nhỏ,
Có chiều lộng gió,
Có núi vây quanh,
Bỗng nhiên tôi ao ước,
Anh là núi,
Ðể bốn bề tôi đều thấy bóng anh.
Nguyễn thị Thanh Dương
( Viết tại UT Aug.-2007)
********** *************** *************
Truyen Dai
Huấn Luyện Phi Hành
Phần thứ Nhất
Chương 2
Không Quân: (Niềm ước ao của tôi)
* Cám ơn ?bạn đường? (bởi vì bạn ấy không hề ưa đi Hoa Kỳ ở, mà bạn ấy chỉ thích sống chết với ?thành hồ? (nên bạn ấy xin đề nghị dấu tên) ; Nhất là tôi biết ơn & xin mạn phép qúy anh Không-quân: PHKC ? TQD ? DVH ? TVP - HH ? PH. v.v... đã cho tôi chút cảm tác, ngỏ hầu tôi có thể ghi lại chuyện đời Không Quân thi vị & thân thiện, và... đầy huấn nhục!!!
*
Tiện thể, tôi chân thành cám ơn quý nhiếp ảnh gia đã đăng những tấm hình quá đẹp trên internet, cho tôi được chiêm ngưỡng & mạn phép copy right vô bài viết của mình; ngỏ hầu phong phú hóa hình ảnh sống động độc đáo đầy nghệ thuật và tài đức của quý vị.
Tình Hoài Hương
***
Cảm tình đó lâng lâng chiều tĩnh mịch.
Như thi sĩ yêu quan hà anh lính.
Như họa sĩ yêu bức tranh đa tình.
Như con người yêu tự do bay bổng.
Như Không-quân vút cánh vào thinh không.
Lái con tàu lả lướt người trong mộng.
Phi đạo nối liền tình yêu không phận.
Tình rất đẹp tôi trao đến tha nhân... (*)
Hồng Hạnh em,
Cuộc đời anh chắc có lẽ gắn-bó thân thiết với binh chủng Không-quân hay sao à! Hồi còn nhỏ khi đúng mười sáu tuổi, thì tất cả thanh niên ở miền Nam Việt Nam, ai ai cũng lo đi kê khai Lược Giải Cá Nhân (ở đường Trần Hưng Ðạo: Nha Cảnh Sát Ðô Thành). Sau khi điền tên tuổi, địa chỉ vào tờ khai, anh mang lên nộp trong văn phòng. Ông cảnh sát già thu nhận tờ khai, ông đọc lướt qua và nhìn anh, cười lớn:
- Cậu tên ?Lữ Phi Hành? ngộ lắm. Tôi e rằng lớn lên cậu sẽ đi Không-quân ha.
Có thể do ba má đặt tên anh, là một điều dự đoán hữu duyên với binh nghiệp của mình sau nầy, cũng nên? Một lần khác, vào đầu tháng 02 năm 1962, khi đã chuẩn bị đầy đủ tập hồ sơ, anh dự định lên nộp đơn xin gia nhập vào Không-quân. Lúc đó anh chưa đủ tuổi, nhưng anh dám giả mạo chữ ký của ba, mà ghi: ?đồng ý cho nhập ngũ?. Rồi anh nhờ thằng bạn, (có chị làm ở văn phòng Phường trên Phú Nhuận), chị ấy đóng dấu xác nhận chữ ký giả của ba đã? ?cho phép?.
Ngày ấy đúng là một ngày xui xẻo hết biết. Khi thức dậy, anh lo đi làm vệ sinh cá nhân, ăn sáng xong, mặc quần áo sẵn sàng, và chuẩn bị mang hồ sơ lên Tân Sơn Nhứt để nộp. Anh đứng trên lầu ba trước chiếc tủ gương lớn chải tóc. Thì, giật thót mình khi nghe tiếng phi cơ bay vù vù? ầm ầm... bay rất sát, điếc tai, gần như ép buồng phổi anh đau nhói, muốn nghẹt thở tức vỡ lồng ngực. Không biết chuyện kinh khủng gì xảy ra? Vội chạy nhanh lên sân thượng, anh bước ra ngoài dáo dác nhìn xuống khu vực Sài Gòn. Anh thấy hai chiếc phi cơ trên bầu trời, rồi thoáng chốc anh nghe tiếng nổ rền ở miệt nhà thờ Ðức Bà. Thì ra có biến loạn. Những quả bom trút ào ào xuống tại dinh Ðộc Lập.
Một lúc sau mới nghe nhóm phòng vệ Tổng Thống phủ phản ứng. Súng phòng không dưới đất ào ào bắn lên đùng? đùng? đùng? khói đen nghịt tỏa ra từng nhúm to trên bầu trời. Hai chiếc phi cơ khu trục A1 Skyraider đã dội hết bom dinh Ðộc Lập, bắn hết đạn, nhanh như chớp họ đã bay vút đi biến dạng. Ba chân bốn cẵng anh và thằng em nhảy xuống dưới nhà, dù má vẫy tay lia lịa, lớn tiếng eo éo kêu la, má cấm con không được đi đâu. Hai anh em vẫn phóng xe veloxolex chạy về hướng đó, tò mò coi xem chuyện gì, bom đạn bắn đi đâu. Nhìn chung, thì không thấy thiệt hại gì mấy. Người người xôn xao bàn tán, xe cộ tụ tập lại trước dinh Ðộc Lập đông như kiến, không thể chen chân, mọi ngả đường bị chận đứng, đông nghẹt.
Mãi đến xế chiều anh mới biết tin là: do hai phi công Trung-úy Phạm Phú Quốc và Nguyễn Văn Cử đã ném bom. Phi cơ của Phạm Phú Quốc bị bắn rớt trên sông Sài Gòn, ổng đã bị bắt đưa vô tù, tất cả bom đạn còn nguyên, nghĩa là ông ta chưa kịp thả trái bom nào. Ông Cử thì đào thoát bay mút qua hướng Nam Vang. Thế là anh đành kiếm ngỏ tắt tiu nghỉu trở về nhà, buồn phiền xếp lại hồ sơ xin đi lính.
Lần nầy, thì không có gì ngăn cản bước chân anh muốn phiêu bạt giang hồ cả, anh đã đường hoàng ung dung đi lên Tân Sơn Nhứt nộp đơn, và nôn nao vui vẻ trở về nhà nằm rung đùi chờ đợi dài người. Khoảng thời gian nhàn rỗi nầy, thật vô vị, trống vắng và buồn kinh khủng! anh vẫn hẹn hò với cô bồ mới toanh vừa quen biết: hai đứa dung dăng đi ăn, đi chơi chỗ nầy, vung vít chỗ kia. Tuy đã có ?cô bồ?, nhưng anh có thêm vài ba cô bạn hờ thân mật thắm thiết khác nữa. Ấy thế mà? sao lòng mình vẫn cảm thấy đìu hiu, muộn phiền và nhớ nhung ?nàng ấỷ rã rời đến thế!? Anh nhớ mối tình đầu bây giờ đã xa xôi chi lạ! Vô cùng nhớ. Nàng thi sĩ ấy từng gieo vào lòng anh ước muốn thiết tha với giấc mơ: Hải hồ ươm mộng:
Giăng tơ đầy phố cao mây phủ kín.
Những con đường uốn khúc trải lá thu.
Dãy núi xa trăng khuyết ngậm sương mù.
Buồn ly biệt, người viễn phương chẳng biết?
Rặng thông già vi vu xanh lá biếc.
Một mình ta tha thiết mối tình thơ.
Người đi xa mang kiếp sống hải hồ.
Ðâu có ngỡ ta vẫn chờ vẫn đợi.
Mộng quan hoài nguyện sắt son vẫy gọi.
Những đêm dài thao thức với trăng côi.
Ta ngước nhìn lờ lững bóng mây trôi
Mong người từng bước trải đời lãng tử.
Hôm nào đó nếu dừng chân lữ thứ.
Quán trọ chiều rũ áo lớp phong sương.
Khách mỏi mòn, vó ngựa lỏng giây cương.
Xin hãy nhớ tình hoài hương ngóng đợi. (*)
Ðộ nửa tháng sau có thư mời gửi về nhà báo anh lên sân bay Tân Sơn Nhứt khám sức khoẻ. Thông thường như mọi năm, ban tuyển mộ Bộ Tư Lệnh Không-quân chọn bốn khóa. Ví dụ như: Năm 1960 là có khóa 60A. - 60B. - 60C. - 60D. Tuy nhiên, nhiều năm cũng có những khóa như: 65B và 65D, là Hạ-sĩ-quan được tuyển chọn đi học sĩ-quan không phi hành. Anh và một lô một lốc các bạn trai trẻ hào hoa phong nhã đầy nhựa sống tráng kiện khác, sung sướng hân hoan vui vẻ, xôn xao, nôn nóng sắp hàng dài dài chờ đến phiên khám sức khỏe. Mặt mày ai nấy đều rạng rỡ.
Phòng khám nhỏ xíu chật chội. Ða số thí sinh cứ háo hức tràn vào đứng gần kế bên ông bác sĩ. Anh ngồi vào ghế đợi, nhìn những người khác khám rất nhanh. Bác sĩ khám thân thể. Phần tai. Mũi. Họng. Răng. Mắt. Ngực. Phổi. Thần kinh. Khám máu. Nghĩa là khám tổng quát. Họ bắt thí sinh đứng thẳng, xem mình có bị dị tật bẩm sinh gì không. Ða số tuyển sinh đều khá tốt.
Mọi cuộc khám nghiệm về riêng anh trôi qua êm đẹp. Nhất là bác sĩ khen đôi mắt anh trong sáng lạ thường: 10/10. Chỉ có lúc khám tai thì quá lâu, ông ta lấy đèn soi vào lỗ tai, bác sĩ không thể khám màng nhĩ ngăn tai ngoài và tai giữa. Nên ông cứ loay hoay mãi, ông lấy cái kẹp nhỏ, dài, từ từ gắp, moi ở lỗ tai anh ra từng miếng cục ráy tai to ơi là to, và nhiều kinh khủng. Khiến những tuyển sinh đứng, ngồi, gần đó í dà dá dả họ chen nhau nhìn, rồi le lưỡi, rùng mình, trợn mắt cùng cười ồ. Ghê quá! Thiệt là mắc cỡ!
Thật sự anh không mấy hy vọng, vì suốt thời gian qua mình sống buông thả, bê bối, tự do, (nếu không muốn nói là phóng đãng) chẳng mấy khi anh chú trọng đến sức khỏe, hay chăm chút cho bản thân. Anh gầy đi nhiều so với chỉ số cần thiết. Ví dụ chiều cao 1mét 68, anh có, tuy thế về trọng lượng thì mình chỉ nặng hơn 50kgs chút xíu. Xong xuôi, anh lại trở về nằm nhà, lo lắng chờ đợi, từng ngày đi ra đi vào thật vô vị. Tối tối, đêm đêm, anh ưa rủ rê cô bồ kia đi ăn, la cà đi chơi rông. Thời gian nầy, anh và cô bồ thân thiết hơn.
Một hôm, nhận giấy báo anh đủ điều kiện trúng tuyển để gia nhập vào ?khoá phi hành?. Anh rất vui, thế là chấm hết chuỗi ngày bê tha lông bông chán chường vô vị đã trôi qua. Hí hửng vui vẻ mặc bộ quần áo sạch đẹp, anh ung dung sung sướng vọt lên Tân Sơn Nhứt làm thủ tục nhập học. Họ đưa mẫu đơn tình nguyện để tuyển sinh điền và ký tên vào: hứa sẽ gia nhập vào binh chủng Không-quân ?ít nhất là mười năm? kể từ ngày ký.
Họ cấp phát cho mỗi khoá sinh một ba lô, phát cặp thẻ bài bắt, SVSQ luôn đeo vào cổ, thẻ bài đã có số quân, anh phải thuộc lòng mấy con số dài ngoẵng. Ghi nhớ mình mang loại máu gì. Họ phát giày bata, giày botte de saut, mũ, bít tất, vài bộ đồ treillis, vài bộ kaki. Họ bảo anh mang về sửa sang lại, để mặc cho vừa khổ người của mình. Về những huy hiệu hay cánh bay, anh thấy sĩ quan Không-quân được may trên các bộ quân phục của KQVNCH. Chỉ cần nhìn thấy họ mặc áo bay, mà anh mê là vậy. Các anh: TCB & Trần Văn Lương, TQD, ÐHB... đã bổ túc cho anh những phần hữu ích, hiểu biết thêm (để anh nhờ thợ may may cho đúng nơi) vài chi tiết như:
- Vai trái: huy hiệu Sư Ðoàn. (ví dụ: I, II, III, v.v...)
- Vai phải: huy hiệu Không Ðoàn. (ví dụ: 23, 33, 43 v.v...)
- Ngực trái: huy hiệu Không Quân (con rồng Tổ Quốc Không Gian).
- Ngực phải: huy hiệu Phi-đoàn. (ví dụ: 211, 213 v.v... và con số đầu thay đổi theo loại phi cơ. Ví dụ như: số 1 là Quan Sát. Số 2 là TT v.v...)
- Huy chương cá nhân đeo bên trái (trên nắp túi áo trái).
- Trên huy hiệu của phi đoàn là cánh bay (trên nắp túi áo phải, nếu là áo trận).
- Cánh bay đeo bên phải, nằm trên bảng tên (trên nắp túi áo quân phục).
- Khi mặc áo trận (áo bay) không bao giờ đeo huy chương cuống (tức là một phần nhỏ của cái huy chương). Ngoại trừ được gắn huy chương ngoài mặt trận. (Khi mặc quân phục Ðại-lễ, hay Tiểu-lễ, thì mới đeo đầy đủ mọi thứ, như đã trình bày bên trên). Áo trận thì mang phù hiệu cấp bậc đính trên một miếng vải nền đen độ chừng 4cm hoặc 5cm vuông, may vào mép của vạt áo, ngang miệng trên hai túi áo. Mấy ông HSQ+BS nếu hà tiện, thì xài miếng kẹp bằng kim loại.
Áo bay đương nhiên giống như áo trận, nhưng cũng có thể làm hai miếng trên hai vai. Mặc áo kaki vàng nếu không thắt cà vạt, thì mang cầu vai ống, mà tiếng Pháp gọi là Fourreaux. Ở Mỹ bây giờ đã xài, gọi là Soft shoulder boards, slide shoulder boards. Áo kaki vàng có thắt cà vạt, có thể mang cầu vai ống, hoặc cầu vai đại lễ. Cầu vai đại lễ có sườn cứng, tiếng Pháp gọi là Épaulettes. Tiếng Mỹ gọi là Hard shoulders boards.
* * *
Ðúng vào buổi tối ngày 30-09, thằng em trai là Tom lái xe hơi chở anh ra đi ?tòng quân?. Má không làm sao ngăn cản thằng con gàn bướng chỉ thích làm theo ý mình, không muốn ai điều khiển, nên má khóc rất nhiều, má nghẹn ngào quệt hai hàng nước mắt đưa tiễn con đi. Anh cảm thấy lạnh tanh, chả có gì nao núng mà ầm ĩ khóc lóc, tru tréo với than vãn! Ðời trai giang hồ qua bốn biển, chẳng lẽ má cứ giữ rịt con bu bám theo lưng má ở trong góc xó nhà hoài, để má chăm chút cho con bú mớm sao!? Anh không thấy cô bồ đến tiễn đưa (như cô ta đã hứa). Cũng bình thường thôi!
Anh mặc bộ treillis ?mới cáu cạnh? cảm thấy thú vị, hãnh diện, le lói lạ, anh đội lệch mũ lưỡi trai, mang botte de saut, hiên ngang huýt gió ung dung đi đến trại Cửu Long (ở bên trại Thủy Quân Lục Chiến). Ðó là nơi tập trung đông đúc khóa sinh từ các trường: Hải Quân. Trường Hạ Sĩ Quan Ðồng Ðế. Họ sẽ đi học chung với nhau trên chiếc Tuần Dương Hạm 602. Sau khi xuống con tàu bồng bềnh nhấp nhô trên sông, anh chọn ngồi ở một nơi có mặt phẳng trên bon tàu. Nhiều tên ?tân binh? sợ sóng gió, thì họ chui tọt xuống dưới gầm tàu. Dưới kia chắc hẳn là đông đúc vui vẻ, nhộn nhịp ồn ào, nhưng mà kín mít, lù mù ngột ngạt lắm!
Chiếc tàu to kềnh càng từ từ kéo neo lên. Con tàu chuyển lối dần dần rời sông Sài Gòn, tàu chạy trốn sau khúc quanh ở ?Cảng Nhà Rồng?. Bên kia sông thành phố Sài Gòn vẫn rộn rịp, rầm rộ, tấp nập xe cộ bon chen lao đi vun vút. Người và người vô tư lự, nhộn nhịp nối đuôi nhau chuyển động ì ầm không biết mệt dưới ánh đèn đường muôn màu. Chả ai ngủ ngáy gì được, nhìn quanh, anh thấy Trần Thế Vinh to con, đẹp trai ngồi lầm lỳ ở một góc, bên cạnh Quân nhỏ loắt choắt. Các anh em khóa sinh khác lân la ghé tới tíu tít vui vẻ bắt tay làm quen với nhau. Họ tự nhiên nói chuyện giây lát, thế là họ đã tỏ ra vui vẻ thân mật ngay. Làm y như là ?tụi nầỷ đã có duyên kỳ phùng hội ngộ, họ hàng thân thiết hoặc quen nhau từ kiếp nào! Tình bạn trẻ trung cao đẹp bắt đầu thật dễ thương.
Bỗng con tàu chồng chềnh nhấp nhô ghê lắm. Ai nấy cảm thấy quay cuồng chóng mặt, đứng ngồi không vững. Hỏi ra, khoá sinh mới biết dự báo thời tiết báo buổi sáng thì biển lặng. Ðến trưa sóng to, rất to đang đổ dồn. Con tàu lênh đênh bồng bềnh nhấp nhô trồi lên trụt xuống. Giống như nút chai bồng bềnh trong cái ao lớn. Thế là "các cậu ấm" ngồi bên cạnh anh bắt đầu nôn ọe tùm lum tà la ra mật xanh mật vàng. Riêng anh vẫn tỉnh queo. Ðến xế chiều, Vinh, mặt xanh như tàu lá, anh ta đưa hộp cơm vắt và thịt kho rất ngon (của mẹ Vinh làm) cho anh:
- Mày ăn đi. Tao nuốt không vô rồi.
Cười hề hề, anh ưng ý bưng ngay lấy hộp cơm thịt, anh ra ngồi bên góc bon tàu ăn ngon lành. Mặc dù lúc đó có những đợt sóng thần cao ngất đang phủ lên đầu tàu đầy bông sóng bạc trắng. Chiều buông xuống rất nhanh, hoàng hôn lả lơi trên phần đất mới đến có màu tím nhạt, màu vàng óng lẫn với màu ven đêm... dần dần chuyển sang choạng vạng tối. Ấy là lúc các anh em khóa sinh sinh viên sĩ quan Không-quân mệt mỏi rã rời, đừ đẫn, phờ phạc, cả người nhẹ lâng lâng bồng bềnh như đi trên mây, thì con tàu đã từ từ vào bến đậu ở Cầu Ðá. Nha Trang... Ôi... "Nha Trang... là miền quê hương cát trắng..."!
Thân chúc em mọi điều tốt lành. Tạm biệt nhé cố nhân em yêu.
LPH
_ * _
(*) Thơ Tình Hoài Hương
Tình Hoài Hương
Kính mời quý độc giả xem tiếp chương sau.
Trân trọng
*
Truyện ngắn
Tiếng chuông điện thoại reo lên phá vỡ sự im lặng của không gian quanh tôi. Kim đồng hồ đang nhích về phía không giờ, tôi không vội nhấc máy vì muốn tiếng reo ấy dài hơn một chút, chỉ một chút thôi để kéo tôi ra khỏi cảm giác cô quạnh, khi mà cả khu phố đã ngủ say, ngay cả tiếng lá cây cũng không buồn xào xạc nữa:
-Em đó ư?
Giọng nói trong, dịu dàng của một người đàn ông miền Nam, tôi lục nhanh trí nhớ của mình và tuyệt nhiên không biết đó là ai, đành phải hỏi:
-Xin lỗi, anh cần gặp ai?
-Khánh! Em không nhận ra tiếng nói của anh sao?
Người ấy đã gọi đúng tên tôi, điều này không lạ, tôi cũng thường xuyên nhận được những cuộc điện thoại từ những người chưa hề biết mặt, nghe tên. Họ gọi vì muốn nói rằng họ là người yêu thích văn chương và thường xuyên đọc bài của tôi, nhưng chưa ai lại gọi vào cái giờ khuya khoắt này. Còn người đang gọi lại còn hỏi sao không nhận ra giọng nói của anh ta? Có vẻ như tôi đã từng quen biết, nhưng thật là tôi không nhớ ra, tôi trả lời như vậy, giọng nói bên kia đầu dây chợt chùng xuống:
-Thật đáng buồn, nhưng không trách em được, dù sao cũng quá lâu rồi anh và em không liên lạc với nhau. Anh đang đọc một bài báo viết về em, nó khiến anh không thể đừng gọi cho em, chẳng ngờ em không còn nhận ra tiếng nói của anh. Dù sao anh cũng phải nhắc em rằng, em cần bỏ thói quen thức quá khuya vì mắt em không chịu được điều đó?
Tôi lặng đi một giây xúc động vì trong trí nhớ thoáng về rất nhanh bóng dáng một người. Vâng! Ðã lâu lắm rồi, tôi đã xoá trong ký ức những gì về người đang đàm thoại với tôi, cũng như không nghĩ người ấy còn nhớ đến tôỉ
OoO
Trong cơ thể yếu đuối của tôi, không ít lần tôi bị một vài chứng bệnh hành hạ, nhưng không làm tôi lo sợ như một hôm tôi hốt hoảng vì thấy trong mắt có một vết gì đó nhỏ xíu, trong veo cộm lên nằm sát cạnh trồng đen, không biết đó là cái gì. Tôi tức tốc khăn gói đi ngay vào Sài Gòn, cuống cuồng như sắp thành kẻ mù loà đến nơi. Tôi nói với Liên, cô bạn thân, là y sĩ đang làm việc trong một bệnh viện:
-Không có gì bi đát hơn là một người có đôi mắt thiếu ánh sáng?
Không thể trấn an được tôi, Liên phải đưa tôi đến một người quen của cô là bác sĩ chuyên khoa mắt, ở đó tôi được nghe giải thích:
-Không có gì đáng lo, đó chỉ là một miếng mọng mà chỉ khi nào ?nó? già bò vào tròng đen thì mới cần thiết lột nó ra bằng một tiểu phẫu mất vài phút?
Tôi hoàn hồn vì nghe lời của người có chuyên môn. Tôi tươi tỉnh lại sau khi được chích vào cái mọng ấy một mũi thuốc để ngăn sự phát triển của nó. Tôi yên tâm ra về và quên luôn lời dặn của bác sĩ là phải tiếp tục chích mũi thuốc thứ hai theo hạn định. Mãi cho đến một hôm tôi nhận được thư ??Tôi không tin rằng cô lại quên lời dặn của bác sĩ, nên cứ có ý chờ cô trở lại để chích mũi thuốc thứ hai. Chẳng dè cô gái có vẻ mặt bi quan lẫn sợ hãi hôm nào đến phòng khám bệnh, giờ lại xem thường ?bệnh tình? của mình như vậỷ?
Một bác sĩ quan tâm đến bệnh nhân của mình như thế thật hiếm thấy, nhưng tôi cũng hiểu ngay rằng đó chỉ là cái cớ khi đọc đến phần sau ??Vừa rồi tôi có sáng tác được mấy bài thơ, gởi Khánh xem giùm và cho ý kiến. Tôi rất thích thơ nên tập tành vậy thôi, Khánh đừng cười vì bác sĩ chỉ là ?nhà thơ nghiệp dư!?. Kèm theo là mấy bài thơ đọc cũng?tàm tạm! Thú vị đấy. Tôi hồi âm lá thư ấy với lời cám ơn, rằng tôi không còn thấy lo sợ nữa, vì tôi biết có một bác sĩ giỏi sẵn sàng trị cái bệnh ở mắt tôi đến nơi đến chốn nếu ?nó? không để tôi yên.
Thư gởi đi và không dừng lại ở đó, khi tôi nhận được thư thứ hai và lại tiếp tục hồi âm. Tôi đã quen biết Quý như thế. Những cánh thư kết nối cho một thứ tình mà tôi cứ ngờ ngợ không biết gọi là gì. Không phải tình yêu mà cũng không phải là tình bạn. Trong những cuộc gặp gỡ có sự hiện diện của bạn bè, Quý luôn dành cho tôi những cử chỉ chăm sóc và những lời nói ngọt ngào mà những người đang yêu mới nói với nhau. Còn tôi, tôi không ngộ nhận sự ân cần của Quý thành một thứ tình cảm nào khác ngoài một tình bạn, nhưng tôi không tỏ thái độ phản đối những gì mà Quý muốn biểu lộ trước mọi người, đơn giản vì Quý là một người có học vị, nếu được là người yêu của Quý thì cũng hãnh diện đấy chứ, nên ai cũng nghĩ tôi và Quý là một đôi tình nhân. Nhưng thật ra nào phải vậy, cái ranh giới mong manh giữa tình bạn và tình yêu chưa bao giờ bị phá vỡ vì sự lập lờ của Quý và vì sự hồ nghi của tôi. Nhưng thời gian cứ thế kéo dài đủ để tôi và Quý có một gắn kết thân tình. Những lá thư vượt mấy trăm cây số đều đặn đi, về trước khi mọi liên lạc chợt cắt đứt từ phía Quý.Tôi trông ngóng, tôi bồn chồn, đôi lúc thừ ra suy nghĩ không hiểu mình đã làm nên lỗi lầm gì khiến Quý đơn phương cắt ngang ?tình bạn? của chúng tôi như vậy. Liên cho biết Quý vẫn thường ngày có mặt tại bệnh viện, như vậy là anh vẫn bình an. Lý do gì anh không liên lạc với tôi nữa? Phải chăng đó là kết thúc của một sự nhàm chán. Thì thôi. Lòng tự ái không cho tôi truy vấn Quý về sự im lặng của anh và cũng tự hiểu không nên gặp lại Quý làm gì. Tuy nhiên tôi vẫn biết những thông tin về anh từ Liên.
Tôi không bao giờ ngờ rằng người từng cho tôi một cái nhìn thiện cảm về cuộc sống, bớt khắc khe hơn khi trước mắt đầy dẫy những bon chen, lọc lừa, phản trắc nhau để giành lấy cơ hội tiến thân không bằng chính năng lực thật sự của họ, giờ có cả Quý trong vòng xoáy đó! Liên cho biết Quý đã chọn con gái của một người có quyền thế, người có thể đưa anh ngồi vào cái ghế phó giám đốc còn đang trống. Ðám cưới cũng được tổ chức gấp rút vì?con của họ sắp ra đời! Liên nói không biết mối quan hệ của hai người ấy có từ bao giờ, nên nghe tin như vậy bạn bè ai cũng ngạc nhiên, vì khi biết tin thì họ đã thành vợ chồng.
Tôi đã cười cho sự ngây ngô của mình, tôi cứ tưởng khi nói những lời hay, tâm tư người ta phải có những điều tốt thì mới phát xuất ra được. Quý đã từng tâm sự rằng anh sinh ra trong một gia đình nghèo, anh đã vượt lên bằng sự cố gắng trong học tập, vì để mong muốn đem kiến thức của mình giúp đời, còn danh vọng chỉ là một thứ phù du đối với anh. Nhưng cơ hội tiến thân có lần cũng đến, tưởng như sắp đạt được thì lại vuột mất vào tay kẻ khác do họ có người nâng đỡ. Quý nói rằng anh coi khinh những gì không do chính khả năng của mình đem đến trong sự thành đạt, vì thế anh thích làm người ngoài cuộc để xem người khác đấu đá tranh giành quyền lực với nhau. Vậy mà?
Từ ngày ấy tôi cũng xem Quý giống như là một trong số các phần tử mà trước đây anh từng lên án. Một kẻ biết chụp lấy thời cơ không chừa cả việc đánh đổi cả hạnh phúc riêng tư để giành lấy giấc mơ quyền lực nhưng luôn được che giấu bằng thái độ thờ ơ trước những ham muốn vật chất đó. Nhưng sau khi cưới vợ, anh đã thất bại trước một ?đối thủ? có tài thật sự vì người ấy có được nhiều người tín nhiệm. Ông bố vợ không giành nổi chức vụ cho con rể, nhưng bù lại cho Quý là của hồi môn của nhà vợ, một ngôi nhà rộng lớn mặt tiền cùng một số tài sản để Quý có thể mở phòng mạch riêng thật khang trang. Cây kim trong bọc lâu ngày cũng lòi ra cho bàn dân thiên hạ biết, rằng Quý đã ?mở lòng? mình để nhận đứa con đã được tượng hình từ ngày anh chưa biết người mà anh sẽ chọn là vợ để cứu lấy danh dự cho một gia đình?danh giá! Ðể rồi sau đó là những dằn vặt, một thất bại, một bàn thua mà Quý phải trả giá, anh im lặng trước sự phê phán của bạn bè. Họ là ai chứ, họ có cho mình cái gì, họ chỉ thích ngồi xổm lên đời tư, nỗi đau của ta mà cười cợt, ta mặc kệ không cần tiếp xúc với tất cả là xong.Quý trở thành người lạ đối với nhiều bạn bè của thuở hàn vỉ
Tôi chưa biết nói gì, tiếng húng hắng của người bên kia đầu dây có vẻ cố ý cho tôi hiểu rằng họ vẫn đang chờ nghe, tôi ngập ngừng một cách khách sáo:
-Cám ơn anh đã nhắc nhở, tôi đã nhận ra anh là ai rồi ạ, chào anh Quý...
-Sao em xưng tôi nghe nặng nề thế?
-Xin lỗi! Tôi không có thói quen xưng hô thân mật với người tôi chưa hiểu lắm về họ, nói chính xác là với anh cũng thế?
-Anh đang quấy rầy em, đúng không? Em đang cay đắng với anh đó ư?
-Anh Quý ạ, tôi muốn anh phải biết rằng không có một người phụ nữ nào lại cảm thấy dễ chịu khi chồng của họ phone cho một người phụ nữ trong đêm khuya khoắt như thế này, dù là người đó chợt từ trong quá khứ hiện ra một thoáng rồi tan biến đi ngaỷ
Tôi nghe Quý cười :
-À! Có phải em muốn hỏi khéo về?bà xã của anh?
Tôi im lặng, Quý tiếp:
-Cô ấy và cả con của cô ấy đã đi nước ngoài, cô ấy kết hôn?giả để đi, và như thế trên danh nghĩa bọn anh đã ly hôn, thật ra anh chưa bao giờ có hạnh phúc?
-Anh không cần giải thích rõ ràng như thế, tôi có thắc mắc gì đâủ
Im lặng một lúc, cả hai cùng không biết tiếp tục câu chuyện theo hướng nào. Tôi cố đừng nghĩ về những gì đã khiến cho ?tình bạn? giữa tôi và Quý tan vỡ để có thể nói với anh những lời vui của một cuộc hội ngộ lâu ngày của hai người bạn thân, nhưng ngày xưa! Ngày xưa đẹp đẽ ấy đã bị đời sống thực dụng cướp mất, những mảnh vỡ không thể ghép lại bởi chúng vốn là những mảnh vỡ không trùng. Thời gian đã giúp tôi nhận ra nhiều điều, trong đó có một điều tôi sâu sắc nhất, đó là trong tâm hồn nếu không có sự đồng điệu, thì mọi thứ vật chất cũng khó lấp đi khoảng cách khi mỗi một ngày, sự trơ trẽn của cách sống càng lộ rả
-?anh gọi cho tôi để nói rằng trước đây anh quên báo tin vui của anh cho tôi? Hay anh muốn xin lỗi vì những thiếu sót anh đã đối xử với một người mà ngày ấy anh luôn nói anh rất quý mến? Nếu thế thì anh không phải bận lòng, tất cả những gì về anh tôi đã nghe qua từ bạn bè củảchúng ta. Bởi thế tôi nghĩ rằng anh đừng bao giờ gọi cho tôi nữa, để đôi khi chạnh nghĩ đến anh, tôi còn hình ảnh của anh của ngày mới gặp?
-Khánh! Em đã quá khác lạ so với em ngày ấy.
-Tôi vẫn thế anh ạ, nhưng chỉ vì anh là một người lạ trong trí nhớ của tôi!
Tôi nói với một nỗi buồn tống biệt, một sự rưng rưng, vì tôi biết chính khắc giây này với những lời lẽ của tôi vừa thốt nên, mới là một nhát dao cắt đứt mọi liên hệ của Quý với tôi, chứ không phải ngày tôi nghe tin anh cưới vợ.Tôi biết từ mỗi người, dù kẻ đó là ai cũng có một góc khuất sâu kín trong tâm hồn cất giấu nỗi niềm riêng rất thật, mà không phải với ai cũng chia sẻ được. Còn Quý, tôi cũng hiểu rằng anh đang cô đơn, mệt mỏi vì chặng đường dài bon chen. Chỉ rất tiếc, tôi không thể cho anh cơ hội để tỏ bày, giải toả điều ấy. Cũng có thể như thế là giúp cho anh một lúc nào đó sau này, khi anh nghĩ lạỉkhông vướng vào một sự hối tiếc khi gởi tâm tình vào một nơi không nên gởi trong lúc giao động của lòng mình.
Vu Lan tưởng nhớ Mẹ hiền
Thương con gồng gánh triền miên nhọc nhằn
Từng đêm thao thức băn khoăn
Thời gian in vẽ đường nhăn thâm quầng
Ðồi mồi nhen nhúm da ngâm
Ðóa hoa từ mẫu trăm năm vẫn còn
Ngày xưa trẻ đẹp gót son
Nuôi con tần tảo hao mòn tấm thân
Nhang lòng tưởng nhớ kính dâng
Hoa hồng cài áo ân cần ..Mẹ ơi!
Một năm xoay tròn với mười hai tháng an nhiên. Viên gạch lót đường có tên gọi tháng chín ung dung quay về trong không gian giao mùa với tiết trời tươi mát. Từng lọn gió vi vu dễ chịu ru người vào khung cửa mùa thu mát mẻ. Nàng Thu cuộn mang theo mình những làn gió bồng bềnh ươm chút hơi lạnh sau ba tháng hè nóng cháy. Khí hậu ôn hòa giúp lòng người vui vẻ hơn, rộn ràng đón chào ngày Lễ Vu Lan: Ngày báo hiếu và bao hàm ý nghĩa tìm về cội nguồn, biết ơn và báo ơn.
Vu Lan được trang trọng tổ chức vào ngày rằm tháng bảy âm lịch hàng năm theo truyền thuyết về tấm lòng hiếu thảo của Bồ Tát Mục Kiền Liên cứu mẹ.
Chúng ta ai ai cũng đều có hai đấng sinh thành cho ta hình hài này. Lễ Vu Lan được trang trọng bày tỏ để những người con tưởng nhớ đến người Mẹ đã mang nặng đẻ đau, cho ta hé mắt nhìn thế gian. Mẹ còn sinh tiền hay Mẹ đã bình yên nơi cõi vĩnh hằng, trăm năm ta vẫn gọỉ Mẹ ơi. Vì mẹ là bến bờ an vui cho ta đi về, mỗi khi ta cần lời Mẹ dạy dỗ khuyên bảo, ta mè nheo nằm vùi vào vòng tay gầy guộc để đuợc mẹ chở che.
Tôi không biết ngày xa xưa khi còn ở quê nhà, Sàigòn có tri ân ngày lễ mẹ không nhỉ? Vì lúc đó tôi còn bé bỏng chỉ biết cắp sách đến trường. Trí nhớ thơ ngây của tôi hình như cũng chưa có dấu ấn nào về ngày lễ mẹ này bao giờ. Nhưng dù thế nào đi chăng nữa, theo cái suy nghĩ thô thiển vu vơ, nỗi nhớ mẹ hiền tự phát sinh từ tận trong trái tim sâu thẳm của mỗi con người.
Không cần ai thúc dục, bắt buộc mình phải nhớ Mẹ.
Không cần phải giàu có, tiền chất cao thành núi ta mới có quyền nhớ Mẹ. Mẹ tảo tần nuôi ta khôn lớn nên Mẹ thấu hiểu nỗi nhọc nhằn này hơn ai hết. Năm tháng ta lặn hụp xây đời, khúc quanh lao đao mưu sinh là khoành khắc ru ta tìm về tấm lòng bao la yêu thương của mẫu từ nhiều hơn. Có Mẹ cạnh bên dù chỉ trong ảo giác hư không khi Mẹ đã xa lìa dương thế hay chỉ là niềm nhớ trong mộng tưởng cũng đều cho ta tình thương ấm áp. Lời thỏ thẻ dạy bảo linh thiêng dẫn dắt ta từng bước đi về phía trước nếu ta lỡ vấp ngã chùn chân trong bước đường ngược xuôi xuôi ngược. Dòng sông đời luôn tuôn chảy nên con người không thể nào ù lì mà phải lội bơi, phóng bay theo mũi tên thời gian lao vút.
Không cần phải cài hoa hồng nhung thắm đỏ màu mè hoa lá cành mới được gọi là nhớ Mẹ. Ðóa hoa hồng trắng trang trọng trong bốn ngăn tim của người con còn biết nghĩ đến mẫu thân cũng đủ cho mẹ vui biết bao và nhoẻn miệng cười âu yếm. Tôi cài hoa hồng trắng từ lâu lắm rồi!
Bây giờ lưu linh trôi dạt sống đời tha hương mấy mươi năm, chúng ta có cơ hội ôn lại hoài niệm về tình mẫu tử vô bờ khi ngày lễ báo hiếu, tưởng nhớ mẹ hiền quay về trong ngày rằm tháng bảy hàng năm. Ðoạn đời ấu thơ hay mộng mơ xuân thì, tôi chưa thấm thía sự hy sinh bao la cao cả của mẹ. Người lúc nào cũng bươn chải, lo cho đàn con bé bỏng của mình. Những gì ngon ngọt, mẹ đều chắt chiu nhịn ăn để dành cho mấy đứa con thơ dại.
Bông hồng là biểu tượng của tình yêu, của sự cao quý. Nhân ngày Lễ Vu Lan, chúng ta cùng kính cẩn cài trên áo một bồng hồng tươi thắm, mang ý nghĩa sâu sắc làm vui lòng Mẹ, cho dù Mẹ còn sinh tiền hay Mẹ đã xa khuất cõi trần.
Thân mến gởi đóa hồng nhung đỏ thắm đến những ai may mắn còn trìu mến gọi tiếng Mẹ ơi mỗi ngày. Và tôi cũng không quên thân gởi đóa hồng trắng hiền dịu đến những ai mà Mẹ hiền đã an nghỉ thiên thu.
Vu Lan 2017
Tục ngữ ca dao có từ lâu đời và xuất phát phần lớn từ nơi thôn dã nên ở bất cứ quốc gia nào tục ngữ, ca dao, dân ca cũng được diễn tả bằng những lời giản dị, nhiều khi thô kệch, ý thì đơn giản dễ hiểu, phù hợp với cuộc sống của người bình dân :
-Cày thuê cuốc mướn . -Buôn thúng bán mẹt .
-Khố rách áo ôm . -Nhà rách vách nát .
-Mang nặng đẻ đau . -Ăn cháo đá bát .
-Ăn tục, nói phét . ?Chó đá, cá cày . . . .
Tuy nhiên cũng có nhiều câu bóng bảy, ý nhị :
-Áo gấm về làng . -Ðan gầu tát biển .
-Cây có cội, nước có nguồn . -Lá rụng về cội .
-Thăm ván bán thuyền . -Ếch ngồi đáy giếng. . . .
Dù là những câu ngắn gọn của ngạn ngữ, tục ngữ, thành ngữ . . . người Việt chúng ta hay nói sao cho dễ nghe, có vần, có điệu (những chữ nghiêng vần với nhau ) :
-Bán vợ, đợ con . -Bến đò, lò rèn .
-Cầu được ước thấy . -Tốt lễ dễ van .
-Mất bò mới lo làm chuồng . -Tránh vỏ dưa, gặp võ dừa .
-Ăn lấy đặc, mặc lấy dày . -Ăn cây nào, rào cây ấy .
-Có ăn có chọi mới gọi là trâu . -Một miếng giữa làng bằng một sàng xó bếp .
-Ăn hơn, hờn thiệt, đánh biệt cất đi, làm chi thì làm .
-Cố đấm ăn xôi,
Ðấm thì vô hồi xôi chẳng được ăn .
Trong thời đồ đá cách nay hàng chục ngàn năm, con người sống bằng săn bắn, hái lượm chưa biết chăn nuôi , trồng trọt thì tiếng nói cũng giới hạn, đơn giản, nhiều lắm là có những tiếng chỉ về cây cối, loài vật tiếp xúc hàng ngày : bưởi, ổi, chuối, chó, bò, trâu, heo, hang, động, mũi lao . . . . Nồi niêu chưa có, lấy gì để nói ?Ăn trông nồi, ngồi trông hướng? và cả mấy ngàn năm sau đó chắc chưa có người con gái nào nói dối mẹ ?Qua cầu gió bay ? :
-Yêu nhau cởi áo cho nhau,
Về nhà mẹ hỏi qua cầu gió bay ! (Vì chưa có áo để cởi)
Thời gian này chắc chỉ có tục ngữ, chưa có ca dao . Dần dần đời sống phát triển, con người biết cày cấy, làm nhà để ở, dệt vải may quần áo . . . là lúc đầu óc con người đã mở mang, biết nhận thức, suy nghĩ, tình cảm đã mở rộng và nâng cao thì tiếng nói cũng phát triển theo để kêu tên những vật mới, sự việc mới, nhất là để diễn tả những điều mình suy nghĩ, những điều mình cảm nhận và sự hình thành tục ngữ ca dao cũng tiến theo cùng một con đường như thế .
Từ câu ?Cờ bạc dạc dàỷ thô kệch người ta cũng có thể diễn tả một cách văn hoa hơn :
-Cờ bạc là bác thằng bần,
Cửa nhà bán hết cho chân vào cùm .
Hay : ?Yêu cho đòn cho vọt, ghét cho ngọt cho bùi ? bằng câu :
-Mật ngọt chết ruồi,
Những nơi cay đắng là nơi thật thà .
?Ăn nhai nói nghĩ ? bằng câu :
-Lời nói không mất tiền mua,
Liệu lời mà nói cho vừa lòng nhau .
Từ những câu đơn giản, mộc mạc, thô kệch con người tiến tới những bài thơ bóng bảy, hàm súc, chứa chan tình cảm mà người ta gọi là văn chương :
-Mình về mình nhớ ta chăng,
Ta về ta nhớ hàm răng mình cười .
Năm quan mua lấy miệng cười,
Mười quan chẳng tiếc, tiếc người răng đen .
Cái răng đen ai khéo nhuộm cho mình,
Ðể duyên mình đẹp, để tình anh yêu .
-Ðố ai biết lúa mấy cây,
Biết sông mấy khúc, biết mây mấy tầng .
Ðố ai quyét sạch lá rừng,
Ðể ta khuyên gió, gió đừng rung cây !
Văn chương cũng như tất cả các ngành khác : Toán học, hóa học, vật lý, sinh vật học . . . đều có sẵn các qui luật tự nhiên trong trời đất, con người đương nhiên phải dựa vào đó để sống và rồi từ cuộc sống thực tế khám phá ra : 1+1 = 2, 2+2 = 4, 3x2 = 6, 7x3 = 21 . . . trước khi các nhà toán học được sinh ra . Con người đã biết bơi lội, dùng bè, thuyền để di chuyển trên mặt nước rất lâu trước khi ông Archimède, người Hy Lạp, tìm ra định luật về sức đẩy của nước .
Trong những câu thơ ca của văn chương, nguyên lý là vần điệu, chúng ta nói sao cho có vần, có điệu, lên xuống nhịp nhàng để không chói tai mà lại êm ái, dễ hiểu, dễ nhớ . Tiếng Việt chúng ta có rất nhiều âm nhờ vào những nguyên âm đơn: a, e, i, o, u cộng với các nguyên âm kép: ai, ao, eo, oa, oe, oi . . . và các dấu sắc, hỏi, huyền, ngã, nặng biến 1 nguyên âm thành 5 âm khác nhau :
o ó ỏ ò õ ọ
Hay : to tó tỏ tò tõ tọ
Người ta ước tính tiếng Việt có khoảng từ 25.000 đến 30.000 âm trong khi tiếng Bắc Kinh hay Quan Thoại của người Tàu có khoảng 1.300 âm nên trong tiếng Tàu những tiếng đồng âm khác nghĩa rất nhiều và viết khác nhau : Ðại: đời (tam đại), đại: thay mặt (đại biểu), đại: to lớn (vĩ đại) ? .
Vì âm dồi dào như vậy, có rất nhiều âm chúng ta chưa dùng tới, như trong biến âm của chữ ?tỏ chúng ta mới dùng 4 tiếng : to (to lớn), tó (búi tó), tỏ (trăng tỏ), tò (tò mò) còn 2 tiếng tõ, tọ chưa dùng . Âm nhạc xưa có 5 bậc âm (ngũ âm : Cung thương lầu bậc ngũ âm - Nguyễn Du) thì tiếng nói của chúng ta có tới 6 bậc nên khi người nước ngoài nghe chúng ta nói lên lên, xuống xuống líu lo như một bài ca . Vì có số âm nhiều nên chúng ta dễ tạo vần, dù trong một câu nói ngắn đã có vần, có điệu của câu thơ : ? Nén bạc đâm toạc tờ giấỷ, trong khi người Tàu nói một câu ý nghĩa tương tự với lời nói thông thường :? Ða kim ngân phá luật lệ ? .
Tùy theo cách xếp đặt của âm điệu, chúng ta có các thể thơ mà các nhà nghiên cứu văn học phân loại ra, còn đối với những tác giả của tục ngữ ca dao xưa và nay họ không quan tâm đến thể thơ nào cả (hay đúng ra họ chẳng bao giờ học cách làm thơ), miễn sao những câu họ nói ra có vần, có điệu nghe êm tai là được :
-Ðói ăn rau má,
Chớ ăn bậy bạ mà chết .
-Giận đứa ngu quên ngủ,
Mê vận lú quên ăn .
-Tham thì thâm,
Bụt đã bảo thầm rằng chớ có tham .
-Tết đến sau lưng,
Ông vải thì mừng, con cháu thì lo .
-Ba vợ, bảy nàng hầu,
Tối nằm chuồng trâu, gối đầu bằng chổi .
-Lọng vàng che nải chuối xanh,
Tiếc cho con chim loan phượng đậu nhành tre khô .
-Hay lam, hay làm đầu quang, mặt sạch,
Chẳng hay làm đầu rếch, mặt dơ .
-Hứng chuyện non, thấy bà có cỗ ãm con cho bà,
Hứng chuyện già, thấy bà xé thịt gà, đi hái lá chanh .
( Nguyễn văn Ngọc, Tục Ngữ Phong Giao)
Hay : -Ði ngang qua nhà má tay tôi xá, chân tôi quì,
Lòng thương con má sá gì thân tôi !
-Cũng tại hóa công,
Khiến kẻ đông người bắc .
Tuy là xa lắc,
Còn nhắc nhau hoài .
Chẳng qua mạng nọ ghét tài,
Xui anh bảng lảng duyên hài mới lơi .
(Trọng Toàn, Ca Dao Miền Nam )
-Chim khôn chọn cây mà đậu,
Gái khôn chọn chồng nhậu mà nhờ
Mai sau chết bụi, chết bờ khỏi chôn ! (Ca dao Bạc Liêu)
Tuy nhiên trong cái kho tàng lộn xộn ấy, những nhà thơ, nhà nghiên cứu văn học nhìn thấy những thể loại chính, được người ta thường dùng để diễn tả và gọi đó là các thể thơ .
Bất cứ thể thơ nào cũng tiến triển tử thô sơ đến hoàn chỉnh . (Bên Tàu, thể thơ chính, nổi tiếng, có niêm luật rất chặt chẽ được hoàn chỉnh vào đời nhà Ðường (618 TL ? 907 TL) nên gọi là Thơ Ðường Luật hay Thất Ngôn Bát Cú ( bảy chữ tám câu) do từ thể Cổ Phong là thể số câu không giới hạn, niêm luật không rõ ràng, một bài thơ có thể có một hay nhiều vần, có đối hay không có đối ) .
Ca dao Việt Nam chúng ta có ba thể :
1-Thể Nói Lối : là thể thơ thường là 4 chữ, có thể tiến triển từ những câu nói đơn giản mà thành :
-Biết sự trời, mười đời chẳng khó .
-Ăn miếng ngon, chồng con trả người .
-Làm giàu có số, ăn cỗ có phần .
-Miếng ngon nhớ lâu, lời đau nhớ đời .
-Ði học thầy đánh, đi gánh đau vai, nằm dài nhịn đói .
-Dưa La, cà Láng, nem Báng, tương Bần, nước mắm Vạn Vân,
cá rô Ðần Sét .
-Vắt chân chữ ngũ, đánh củ khoai lang,
Bớ cô nhà hàng , rót thầy bát nước .
Nếu chúng ta phân ra từng câu ngắn, chúng ta có thể nói lối, ví dụ :
-Biết sự trời,
Mười đời chẳng khó .
-Vắt chân chữ ngũ,
Ðánh củ khoai lang,
Bớ cô nhà hàng,
Rót thầy bát nước .
Về cách gieo vần, tiếng cuối câu trên vần với tiếng cuối câu dưới bằng vần trắc hay vần bằng :
-Lạy trời mưa xuống,
Lấy nước tôi uống,
Lấy ruộng tôi cày,
Lấy bát cơm đầy,
Lấy rơm đun bếp .
Hay tiếng cuối câu trên vần với tiếng thứ 2 câu dưới :
-Không trồng mà mọc,
Không học mà hay,
Không vay mà trả,
Không vả mà sưng,
Không bưng mà kín .
(Năm câu đố : cỏ, chim hót, thuế, cái nhọt, quả trứng )
Hoặc kết hợp cả 2 cách gieo vần trên :
-Vươn vải vươn vai,
Chóng lớn, chóng dài,
Ði chơi với trẻ,
Sức khoẻ sống lâu,
Bạc đầu cồi cội .
Dưới đây là thể nói lối 6 chữ :
-Lúa ngô là cô đậu nành,
Ðậu nành là anh dưa chuột,
Dưa chuột là ruột dưa gang,
Dưa gang là nàng dưa hấu,
Dưa hấu là cậu lúa ngô,
Lúa ngô là cô đậu nành .
Trong thể nói lối chúng ta có những bài vè . Bài vè gồm những câu 4 chữ, không giới hạn số câu, thường được dùng ở thôn quê dưới hình thức chế diễu, bỡn cợt và luôn luôn mở đầu bằng 2 câu:
-Nghe vẻ nghe ve,
Nghe vè . . . (người, việc muốn nói )
Ví dụ :
-Nghe vẻ nghe ve,
Nghe vè chị Sáu,
Nói năng láu táu,
Làm lụng lung tung,
Ðược cái lên khung,
Bảnh ơi là bảnh !
Dưới đây là Vè Ðánh Bạc :
Nghe vẻ nghe ve,
Nghe vè đánh bạc,
Ðầu hôm xao xác,
Bạc tốt như tiên,
Ðến khuya hết tiền,
Bạc như chim cú,
Cái đầu sù sụ,
Con mắt trõm lơ,
Hình đi phất phơ,
Như con chó đói .
Trong những bài hát của trẻ em (đống dao) phần lớn ở thể nói lối như bài Phụ Ðồng Chổi, bài Chi Chi Chành Chành . . . .
Dưới đây là bài Tập Tầm Vông :
-Tập tầm vông,
Con công nó múa,
Nó múa làm sao ?
Nó rụt cổ vào,
Nó xoè cánh ra,
Nói đậu cành đa,
Nó kêu cây cải,
Nó đậu nồi bảy,
Nó nói nồi bung,
Nó đậu cành sung,
Nó kêu tố hộ .
2 - Thể Lục Bát : Thể Lục Bát hay thể Sáu Tám là thể thơ một câu 6 tiếng, một câu 8 tiếng .
Tiếng cuối câu 6 vần với tiếng thứ 6 câu 8 và tiếng cuối câu 8 vần với tiếng cuối câu 6 kế tiếp, cứ thế vần với nhau . Thể này không giới hạn số câu, có thể vài câu hay vài trăm, vài ngàn câu như trong Bích Câu Kỳ Ngộ, truyện Kiều, Lục Vân Tiên, Tống Chân Cúc Hoa . . . :
-Trên trời có đám mây xanh,
Ở giữa mây trắng, chung quanh mây vàng .
Ước gì anh lấy được nàng,
Ðể anh mua gạch Bát Tràng về xây .
Xây dọc rồi lại xây ngang,
Xây hồ bán nguyệt cho nàng rửa chân .
Bài ca dao trên đây thuộc thể Sáu Tám vần bằng . Thỉnh thoảng người ta cũng gặp thể này ở vần trắc, nhưng rất hiếm và không được dùng để viết truyện dài :
-Tò vò mà nuôi con nhện,
Sau này nó lớn nó quyện nhau đi .
Tò vò ngồi khóc tỉ ti,
Nhện ơi, nhện hỡi, nhện đi đàng nào ?
Ở thể Sáu Tám, đôi khi người ta cũng gieo vần, tuy rất ít, ở tiếng cuối của câu 6 với tiếng thứ 4 của câu 8 :
-Việc tôi làm không bằng bác,
Bánh đúc kẹo lạc, bác chẳng bằng tôi .
-Công cha trọng lắm anh ơi,
Nghĩa mẹ bằng trời, chín tháng cưu mang .
-Thuyền bồng chở lái về đông,
Con đi theo chồng, để mẹ ai nuôi ?
Mẹ già đã có con trai,
Con là phận gái dám sai chữ tòng .
Cũng như trong các thể thơ khác, thể Sáu-Tám cũng thoát thai từ những câu ca dao dưới hình thức và âm điệu giống Sáu-Tám nhưng không hoàn chỉnh, chẳng hạn như những câu sau đây :
-Bắt chấy cho mẹ chồng,
Như thấy bồ nông dưới biển .
-Giàu đời nay lắm kẻ ưa,
Giàu đời xưa chẳng ai màng .
-Con gà béo bán bên Ngô,
Con gà khô bán láng giềng .
-Tham thì thâm,
Bụt đã bảo thầm rằng chớ có tham !
-Bánh đúc bẻ ba,
Mắm tôm quẹt ngược mất nhà như chơi .
-Dù buôn đâu bán đâu,
Mồng mười tháng tám trọi trâu thì về .
-Trời năng mưa năng chuyển,
Ðất ngoài biển năng lở năng bồi .
Ðôi ta yêu lỡ nhau rồi,
Chàng than, thiếp thở phụ mẫu ngồi sao yên .
-Ăn mày là ai ? ?Ăn mày là ta,
Ðói cơm rách áo hoá ra ăn mày.
-Hoài hòn ngọc cho trâu vày,
Hoài bánh dầy cho thằng méo miệng ăn .
Trong ca dao của ta, số lượng ở thể Sáu-Tám hoàn chỉnh chiếm đa số và về sau những thi sĩ dùng thể này hay thể Song-Thất Lục-Bát ? Hai-Bảy Sáu-Tám - để viết sử, viết truyện dài vài trăm câu, có khi cả hàng ngàn câu ( Cung Oán Ngâm Khúc, Bần Nữ Thán, Phan Trần . . . ).
3 - Thể Hai-Bảy Sáu-Tám (Song Thất Lục Bát) : Trong thể 7-7/6-8 chữ (tiếng) cuối câu thứ 7 là trắc vần với chữ thứ 5(trắc) của câu 7 thứ hai, chữ cuối câu 7 thứ hai là bằng, vần với chữ cuối câu 6, chữ cuối câu 6 vần với chữ thứ 6 của câu 8 và chữ cuối câu 8 vần với chữ thứ 5 câu 7, cứ thế mà diễn tiến theo chu kỳ . Thí dụ :
-Ngòi đầu cầu, nước trong như lọc,
Ðường bên cầu, cỏ mọc còn non .
Ðưa chàng lòng dằng dặc buồn,
Bộ khôn bằng ngựa, thủy khôn bằng thuyền .
Nước có chảy, mà phiền chẳng giã,
Cỏ có thơm, mà dạ chẳng khuây .
Nhủ rồi, nhủ lại cầm tay,
Bước đi một bước, dây dây lại dừng . . . .
(Chinh Phụ Ngâm, bản Phan huy Ích, Hoàng xuân Hãn chú giải, Minh Tâm xb,10/1954)
Thể này là sự kết hợp của 2 Câu Bảy và 2 câu Sáu Tám (7-7/6-8) có khá nhiều trong tục ngữ ca dao của chúng ta . Hình thức không hoàn chỉnh hay đã hoàn chỉnh của hai câu 7 chữ có rất nhiều :
Hai câu 7-7 không hoàn chỉnh:
-Chửa được thì hứng bằng rá,
Ðã được thì đá bằng chân .
-Chửa đánh được người mày xanh mắt tía,
Ðánh được người hồn vía lên mây .
-Ðèn nhà ai rạng nhà ấy,
Khách qua đường biết đấy là đâu .
-Sống về mồ về mả,
Chẳng ai sống về cả bát cơm ? .
Hai câu 7-7 hoàn chỉnh :
-Ði ra đường soi gương đánh sáp,
Khi về nhà liếm láp nồi niêu !
-Gió mùa thu mẹ ru con ngủ,
Năm canh chầy thức đủ năm canh .
-Chốn ước mơ lất lơ mà hỏng,
Nơi tình cờ mà đóng nhân duyên .
-Áo xông hương của chàng vắt mắc,
Ðêm em nằm, em đắp lấy hơi .
-Vợ ba con anh còn để bỏ,
Huống chi nàng ngọn cỏ phất phơ .
-Ðó với đăng kêu rằng một họ,
Trăng với đèn ai tỏ hơn ai ?
-Mồ côi cha ăn cơm với cá,
Mồ côi mẹ liếm lá đầu chợ . . . .
Và trong ca dao có những bài kết hợp dưới hình thức 7-7/6-8 không hoàn chỉnh :
-Ai lấy thì lấy giúp,
Ai không lấy thì úp một nơi .
Ai lấy thì lấy chơi,
Ai không lấy thì phơi đầu hàng .
-Quế càng già càng tốt,
Mía càng đốt càng ngon,
Anh thương em đặng nghĩa vuông tròn,
Mấy sông cũng lội, mấy hòn cũng leo .
-Chiếc thuyền kia nói có,
Chiếc ghe nọ nói không,
Phải chi miễu ở gần sông,
Em thề một tiếng kẻo lòng anh nghi .
-Ngó lên trời, trời cao lồng lộng,
Ngó xuống đất, đất rộng thinh thinh.
Anh với em gá nghĩa chung tình,
Dầu ăn cơm quán ngủ đình cũng ưng .
-Chim xa rừng thương cây nhớ cội,
Người xa người tội lắm người ơi,
Thà rằng chẳng biết thì thôi,
Biết nhau mỗi đứa một nơi cũng buồn .
Dưới đây là những bài ca dao ở thể 7-7/6-8 :
-Sông Thạch Bàn quanh co uấn khúc,
Núi Ðá Bia cao vút từng mây,
Sông kia, đá nọ còn đây,
Mà người non nước ngày nay phương nào ?
-Chén tình là chén say sưa,
Nón tình em đội nắng mưa trên đầu .
Lược tình em chải trên đầu,
Gương Tàu soi mặt làu làu sáng trong .
Ngồi buồn nghĩ đến hình dong,
Con dao lá trúc cắt lòng đôi ta .
Duyên đôi ta thề nguyền từ trước,
Biết bao giờ ta được cùng nhau,
Tương tư mắc phải mối sầu,
Ðây em cũng giữ lấy mầu đợi anh .
-Sông Tương ai gọi rằng sâu,
Chẳng bằng một nửa mạch sầu của ta .
Sông tuy sâu hãy còn có đáy,
Bệnh tương tư không bãi không bờ .
Ðầu sông chàng đợi, chàng chờ,
Nào hay thiếp đợi lững lờ cuối sông .
Những bài thơ loại 7-7/6-8 trong ca dao khá nhiều và hai câu 7-7 có thể đứng ở đầu bài hay bất cứ chỗ nào trong bài . Chỉ khi được các thi sĩ dùng để sáng tác, thể này mới có quy tắc nhất định như chúng ta thấy trong các tác phẩm của cụ Ôn Gia Hầu, bà Ðoàn thị Ðiểm, Công Chúa Ngọc Hân . . . .
-Thơ Biến Thể hay không hoàn chỉnh : Một vài người viết rằng những bài thơ có hình thức và âm điệu của hai thể kể trên nhưng không đúng niêm, luật là thơ biến thể . Nói như vậy là ngay từ nguyên thủy đã có các thể thơ kể trên .
Thực ra như chúng tôi đã trình bày, các thể thơ kể trên được những thi sĩ lấy ra từ tục ngữ ca dao để làm thơ và họ chỉ sáng tác theo những thể thơ đó . Cả hàng bao nhiêu ngàn năm trước, những tác gỉả của tục ngữ ca dao ?nói thở theo nguyên lý của vần điệu, sao cho êm ái, trầm bổng dễ nghe, tiến từ những câu ngắn gọn, đơn sơ mới tới được ca dao. Kể cả bây giờ, sau gần ngàn năm hay ít nhất là mấy trăm năm, những nhà thơ của chúng ta sáng tác những cuốn truyện tuyệt vời (Trê Cóc, Trinh Thử, Chinh Phụ Ngâm, Bần Nữ Thán, Bích Câu Kỳ Ngộ, truyện Kiều ?) với hai thể thơ sáu-tám và bảy-bảy/sáu-tám thì người bình dân vẫn làm thơ theo con đường riêng của họ : nói thơ theo vần điệu, không theo niêm luật . Lý do rất dễ hiểu là họ có biết thể đâu mà bảo họ biến thể . Sau đây là một vài bài ca dao làm sau này :
Ca dao miền Nam :
-Nếu em còn ngại, qua thề lại cho em mừng,
Ðứa nào được Tấn quên Tần,
Xuống sông cọp ních, lên rừng sấu tha . (Trọng Toàn, Ca dao miền Nam)
Thời thuộc Pháp :
-Chợ Saìgòn cẩn đá,
Chợ Rạch Giá cẩn xi mon (măng),
Giã em ở lại vuông tròn,
Anh về xứ sở không còn ra vô . (Trọng Toàn, Ca dao miền Nam)
Giáo sư Dương Quảng Hàm trong VNVHSY gọi những câu không hoàn chỉnh của hai thể 6-8 và 7-7/6-8 là biến thức, tức là số chữ trong câu thơ không đúng quy định :
? -Thể lục bát chính thức :
Tò-vò mà nuôi con dện (nhện),
Ngày sau nó lớn nó quến nhau đi .
Tò-vò ngồi khóc tỉ-ti,
?Dện ơi! Dện hỡi ! Mày đi đằng nào ??
Thể lục bát biến thức :
. . . .
Chắc về đâu đã hẳn hơn đâu,
Cầu tre vững nhịp hơn cầu thượng gia .
Bắc thang lên thử hỏi trăng già,
Phải chăng phận gái hạt mưa sa giữa trời . . . .
Thể song thất chính thức :
Bác mẹ già phơ-phơ đầu bạc,
Con chàng còn trứng-nước thơ-ngây,
Có hay chàng ở đâu đây,
Thiếp xin mượn cánh chắp bay theo chàng .
Thể song thất biến thức :
. . . .
Gái có chồng như gông đeo cổ,
Gái không chồng như phản gỗ long đanh .
Phản long đanh anh còn chữa được,
Gái không chồng chạy ngược chạy xuôi . . . . ?
(Dương quảng Hàm, VNVH Sử Yếu, trang 16)
Những câu ca dao trên là những câu không hoàn chỉnh của thể 6-8 và 7-7/6-8, không thể gọi chúng là biến thể .
VĂN :
Gởi: Em N.H
Em như đoá hoa hồng buổi sáng, ướp sương đêm lóng lánh xinh tươi. Môi em nở nụ cười, dáng em còn đẹp lắm. Nhưng em ơi! Em hơn bốn mươi tuổi đời rồi như cánh hoa sắp sữa phai tàn theo thời gian không còn gì nữa, em ơi!.
Vai em sẽ mang nặng tuổi già, sắc đẹp em không còn mặn mà như thời con gái. Mặc dù tình đời em từng trải, nhưng tháng năm dài rồi cũng phôi phai. Em đang nắm trong tay nhiều bạc, vàng của cải. Em có giữ được đến cuối đời hay ngày nào đó em sẽ trắng tay?.
Ðâu có ai biết được ngày mai, đâu có ai sống hoài đôi ba trăm tuổi. Ðời người ngắn ngủi lắm em ơi! Em hãy làm điều gì tốt để lại cho đời, không cần ai khen ngợi, tôn vinh, nhưng chính mình sẽ thấy lòng thơi thới.
Ðường đời đâu bằng phẳng như mặt nước hồ thu đâu em. Có ngày rồi lại có đêm, cuộc sống đâu êm đềm như lý tưởng. Em đã thừa hưởng biết bao lợi lộc trên đời này, có vay thì phải có trả. Em đã làm được điều gì để trả nợ đời chưa?
Sống trên đời, sớm nắng chiều mưa. Em đã thừa hưởng mọi thứ rồi, từ miếng cơm, manh áo, từ những lời chỉ giáo, dạy bảo của ông bà, cha mẹ. Công ơn của ông bà, cha mẹ sanh ra, dưỡng dục đến ngày em khôn lớn, không gì hơn, so ra bằng trời bằng biển.
Cuộc đời này không chỉ riêng em. Ai cũng qua những khổ đau, lúc sang giàu, khi nghèo khó. Do đó, em đừng buồn, đừng sầu thương mà hãy vươn lên trên đường đời và vui sống.
Tình khúc này anh gởi cho em, mong em được cuộc sống êm đềm trong thời gian còn lạỉ
GA, chiều cuối Hạ 2016
(Viết theo lời kể của Lê Ngọc Quế Anh)
Một buổi sáng mùa xuân, nắng chói chang khắp thung lũng Hoa Vàng. Lão Ivan bước ra sân, nhìn bà Linna đang mở cửa chuồng thả bầy chiên và bầy dê của trại chăn nuôi xuống ăn cỏ dưới chân đồi. Như nhớ ra, lão gọi vợ dặn dò:
- Bà ơi, bắt lại cho tôi một chú chiên tơ nhá.
- Chi thế? Bà Linna hỏi. Lão trả lời giọng trách móc:
- Cái mụ nầy, bà không nhớ mai là ngày kỷ niệm Phục Sinh à? Bắt một con chiên đem biếu gia đình ông trưởng thôn mới đến buôn mình, để làm quà tặng ông ăn mừng ngày Phục Sinh, ngày Chúa Sống Lại chớ!
- Ô hay!
Bà Linna lườm ông Ivan tưởng ông nói nhầm, rồi đáp to:
- ?Người ta ăn gà tây hay ăn dê cũng được, ai lại ăn chiên!? Cái ông lẫm cẩm nầỵ..?
Lão Ivan bập bập điếu thuốc xi-gà, trề môi cười méo xệch, rồi giải bày cho vợ hiểu:
- Bà biết hông? Hôm đón ông Giáo trưởng thôn mới đổi về. Tôi có nhả ý muốn tặng gia đình ông một cặp dê ăn tiệc cho vui. Ông ta bảo không thích thịt dê đâụThịt chiên ngon hơn... Tôi nghe chính miệng ông ấy nói rõ ràng đấy. Ai bảo với bà tôi lẫm cẩm, hử?
- Ðược rồi!
Bà Linna lật đật chạy theo bắt một con chiên con đi đủng đỉnh phía sau bầy nhốt vào chiếc lồng đan bằng mây, rồi đem treo lên cành cây, kế bậc thang cửa nhà cho chồng dễ thấy. Nhìn đôi mắt chú chiên con ươn-ướt... Bà Linna xót xa lẫm bẩm:
- Một con chiên đi lạc...Chúa còn đi tìm... Ai lại ăn thịt cho đành. Bà Linna vuốt tay lên bộ lông mịn của chiên con, rồi nhắm mắt thì thầm: ? Chúa ơi! Xin Ngài thương xót chiên con hiền lành và ngoan ngõan của con!?
Mặt trời rực lên bên kia dãy đồi, lão Ivan vội vã quãy gánh bắp cải và con chiên ra khỏi thung lũng. Lão băng theo một con đường cỏ mịn vòng quanh triền dốc của ba dãy đồi. Cảm thấy thấm mệt, lão vào ngồi nghĩ trong một túp chòi của dân làng canh rẫy bên cánh rừng chồi. Lão tính là phải qua đến ba cánh rừng thông và một trảng cát vàng nữa mới tới nhà thầy thông giáo mà lão định biếu tặng chú chiên con. Khi Lão đến cánh rừng thứ hai thì trời đã đứng trưa. Nắng nóng gắc, lão lại ghé vào một túp lều nữa của các mục đồng. Khi lão xuống khe múc một ống nước cho chú chiên con uống xong, lão định nằm nghỉ mệt một chút, nhưng rồi lão ngủ quên. Bọn trẻ chăn dê từ khe suối kéo đến thấy con chiên bé tí bị trói chân nhốt trong chiếc lồng để trên cái chỏng trong lều. Nhìn các mục tử rón rén bước nhẹ đến nhìn mình, chiên con chảy nước mắt ngữa mặt lên như muốn kêu cứu trông thật dễ thương. Bọn trẻ biết là lão Ivan sắp đem cho người ta ăn thịt, lũ trẻ động lòng thương. Chúng liền chạy nhanh về rẫy, bắt một con dê con đem đến tráo đổi để cứu chú chiên hiền lành tội nghiệp nầy...
Mặt trời xế ngang núi, lão Ivan mới đến được nhà ông thông giáo nói lời tặng con chiên tơ làm quà mừng trưởng thôn mới của buôn. Gia đình ông thông giáo mừng rỡ cám ơn lão rối rít, nhưng khi ra nhìn vào lồng thì thấy chú dê con bị khớp mỏ đang nằm trong đó. Thấy ông thông giáo có vẽ không vui, lão Ivan thật thà xin lỗi và hứa trở về bắt con chiên đem đến cho ông ngay tối nay. Lão từ tốn phân bua :
- Bà nhà tôi tệ qúa. Tôi bảo bắt chiên mà mụ lại nghe dê.. Sorry ông giáo!
- Không có chi. Ông Thông giáo nói - Thôi, tiệc qua rồi. Ông đem dê trả lại cho bà địKhi khác tôi xin chiên cũng được...
Lão Ivan lại quày quả quảy chú dê ra về. Lão đi như chạy, nên khi Lão dến ngang túp lều ghé nghĩ ban trưa thì mồ hôi lại nhuể nhại, thấm mệt, lão lại vào đây nằm nghĩ, rồi đánh thêm một giấc nữa... Ðám mục tử lại xuất hiện. Chúng len lén nhẹ nhàng bế chú chiên trả về cho lão và thả con dê ra cho nó nhập bầy. Lão Ivan thức dậy lật đật xách lồng chiên con bươn bã leo đèo... Khi về đến nhà thì trời đã sụp tối, thấy bà Linna đang ngồi đốt lửa ngoài chuồng trại, lão lớn tiếng trách vợ:
- Bảo bà bắt chiên bà lại bắt dê! Mụ già lẩm cẩm.. Tôi đã nói, ông tân thôn trưởng muốn ăn chiên không ăn dê. Thế mà bà cứ bắt dê đem biếu ông ta. hừ...m!
- Thì tôi bắt con chiên rõ ràng. Có ông dê . . . thì có. Nghe vợ nói giọng mai mĩa, qủa quyết, lão Ivan không dằn được cơn bực. Lão chỉ cái lồng trước sân lớn tiếng:
- Mụ đàn bà vô tích sự. Ra xem đi... Coi con gì trong đó hả?
Bà Linna quày quả xách đèn ra sân, bước đến soi vào chiếc lồng. Chú chiên con thấy bà, nguẩy đuôi mừng rỡ. Bà bồng nó đưa lên trước mặt Lão Ivan tằng hắng gằn giọng:
- Dê đây hả... Ðồ điên! - Cảm ơn Chúa thương xót con chiên hiền lành của tôi.
Lão Ivan nhìn chiên con sửng sốt...Lão nói như rên rỉ:
- Sao kỳ vậy hỉ?... Sáng chiên, trưa dê, chiều chiên... Ðiên... Ðiên hết!
Bà Linna mĩm cười nhìn chồng:
- Xin lỗi! Tôi và Chiên con của tôi không có điên đâu nhé... Bà Ivan vừa nói vừa vỗ nhẹ vào mông Chú Chiên con hiền lành. Nó co giò chạy bay về bầy chui vào nằm trong lòng của chiên mẹ, nguẫy đuôi, nhìn lão I-Van đang cằn nhằn bà Linda.
HTY- Một con người và khí phách của thơ. (Gởi tặng nhân ngày birthday của Thi Sĩ. )
Một người mà tôi sắp viết chân dung văn học người này lại là rất lạ. Cả cuộc đời cống hiến cho văn học thi ca không phải là ít, từ những năm tháng của miền Nam Việt Nam đến khi qua định cư bên Mỹ, vẫn sáng tác làm thơ làm văn và dìu dắt bao tài hoa, xuất bản, in ấn đặc san v.v? cho từng thế hệ. Anh tập rèn cho bao người khác trưởng thành thơ văn mà anh phát hiện, nhưng anh vẫn ôm về phần thua thiệt, cả tình cảm và sự nghiệp anh luôn luôn che dấu khiêm nhường, không tranh hơn thua, công cán. Ở anh phẩm chất của một người văn học thật sự tuyệt vời, tôi chưa dám nói đến là vĩ đại. Anh không cho tôi viết về anh song tôi cảm tưởng rằng, tôi viết cho bao người mà không viết anh coi như ?nửa hồn tôi thương đaủ và thiếu đi tính chân thật, thiếu đi một đìều chi, nên tôi cầm bút viết cho nốt một con người có chút ?vĩ nhân? này.
Trước hết tôi xin giới thiệu về thơ của anh, anh làm thơ rất sớm từ trước 75 nhưng anh cứ muốn hiu hắt lên lề, anh từng tâm sự với tôi:
- Khi buồn khi có cảm xúc anh làm, làm như một cái nghiệp cho vui, chứ anh chẳng hề mong đợi nổi tiếng hay cần ai đọc. Tôi thấy hơi lạ kỳ một con ngườỉ
Nhưng anh trả lời:
- Cuộc đời anh yêu thế, hồi đó báo chí cũng đăng thơ anh, nhưng anh vẫn cứ thui thủi cho những đóa hoa văn học khác, vì thơ mình có chi đặc biệt? Nhưng tôi lại thấy nó khá đặc biệt.
Tôi năn nỉ anh đến mỏi miệng, anh mới tìm lại những bài thơ trước 75, những bài thơ đã uá vàng, đau thương giấy nhòa qua ngày tháng, nhưng tôi vẫn đọc và thật cảm xúc một tâm hồn thơ của anh, một nhà thơ mang chất thơ không thể không kỳ vĩ. lạ lùng. Chắc lúc đó anh có nỗi niềm gì đó nên thơ đọng lại, như một chất thuốc Bắc sắc keo, mùi vị ắt và linh ứng biết chừng nào, khi ta thưởng thức qua bài: Trương Chi ơi
tôi ra biển rộng giang tay
sầu theo sóng ngọn bủa vây quanh mình
hai mươi năm một bóng hình
chợt cơn bảo dậy khóc tình trương chi!
Thơ sao mà buồn thảm thế. Tôi hiểu được tâm sự của anh bọc bạch qua thơ, nỗi buồn như muốn chia xẻ với biển cả mênh mông, nét thơ phóng khoáng mà tâm ý lại ràng buộc.
Thơ luôn luôn là sự tác động của ngoại cảnh vào tâm hồn mình, ở tâm thức mình. Anh ra biển không phải để vui chơi ngắm biển tung tăng, mà anh ra biển với tâm hồn lạc loài cô đơn hoài mộng ?Tôi ra,? ?biển rộng giang taỷ, ?Sầu theo sóng ngọn? . Với anh: Người buồn, cảnh trở nên tan loãng trong tâm, thật hiu hắt bơ vơ chẳng khác nào như ND một thuở ?Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồỉ mà đại thi hào ND đã từng kết tủa vần thơ viết lên trong Truyện Kiều những câu tâm trí miên man sâu thẳm.
HTY cho ta nghĩ rằng biển chỉ đẹp khi hai người cùng đi cùng ngắm, biển sẽ lặng buồn khi một mình đối diện với sóng khơi muôn trùng, sóng biển mênh mông mà mình thì lạc lõng ?khóc tình Trương Chỉ là anh bắt được nhịp lòng cực đoan của anh, của con người tâm lý hạnh phúc và khổ đau. Chính vì vậy mà bao thơ ca, bao bài ca, phim ảnh cũng đã thể hiện một cách tinh tế về ngoại cảnh này, nhân vật mình rung động theo từng hoàn cảnh là như thế, tâm hồn cảm thức thi ca, ứ đọng bung ra ?giang tay đón lấy để khóc tình? qua câu ?hai mươi năm một bóng hình? thì còn gì son sắc kỳ bí nào bằng!
Câu thơ anh là câu thơ khoắc khoải niềm đau thương được tính theo một dung lượng thời gian, đến sự giằng xế trải dài mà anh tiên đoán.
?hai mươi năm một bóng hình?, ?cơn bão dậy khóc tình TC.?
Theo thơ cho phép nghĩ quả là đáng nể. Trái tim niềm đau và chung tình thật đáng ?làm quà quí hoá cho nhân sinh!?
Qua bài: giấc ngủ chiều
chiều buồn giấc ngủ quanh co
mưa phong hiên vắng con đò về xuôi
một đời tình ái nổi trôi
nay đêm thị trấn mai rồi bãi hoang
đường dài lòng nặng hoang mang
môi không rượu tiễn võ vàng bước đi
mùa thu vàng tuổi dậy thì
vết chân cỏ úa về ghi ân tình
đêm buồn bóng tối điêu linh
xác xơ gối bạn lẻ mình bâng khuâng
ơi em chớm mộng tàn xuân
anh thôi ngày tháng lỡ lầm tình nhau!
Thơ anh vẫn buồn thiu thỉu, buồn vô bờ, buồn không cập bến, buồn như vồ vập, buồn không nghỉ ngơi. Nhưng rồi anh chấp nhận từ trong tâm tư anh:
ơi em chớm mộng tàn xuân
anh thôi ngày tháng lỡ lầm tình nhau
Anh đã biết tình yêu vốn dĩ mong manh như nắng lụa, lạt như tơ trời, như dòng nước huyền hoặc phiêu du, ra đi không ngừng nghỉ... thì đành rằng chấp nhận, sự phó thác cho duyên tình. Thơ anh nhìn từ một ý niệm sâu xa, hình dung được cuộc tình dâu bể mai đây ngăn cách lỡ lầm ?anh thôi ngày tháng lỡ lầm tình nhau!?
?Anh thôỉ cho anh cảm nhận ra nó. Thật ra thơ anh HTY không chịu khó đọc nó, sẽ không dễ dàng cảm nhận giá trị đích thực hay của nó, vì tứ thơ nó sâu thăm thẳm, gói chặt chẽ trong niềm cô quạnh thôi miên, mới đọc thì câu thơ có vẻ phớt lờ giản đơn, bề mặt. Nhưng đọc kỹ l ại khác nó không phải là như vậy!
Rồi chúng ta hãy đọc thêm một bài, đây là bài thơ tôi cho hay nhất, ý nhị nhất trong tôi cảm nhận. Bốn câu đầu tôi rất là thích ý nghĩa tự thiền của nó.
đêm tịnh yên
tôi ngồi đốt củi canh thâu
bóng xa lay lắt mang sầu hư vô
tôi giơ tay dập tay vồ
ôm vào khoảng trống chịu xô vì đời
Thơ tình yêu nhưng phong vị thiền, vì thiền từ trong nội tâm nhân chủ của nó. Chứ không phải thiền ở miệng, thiền sự hô hào rỗng tếch, được thổi phỏng như một chiếc bánh vẽ, không có thật kia. Theo tôi thơ thiền là chí ý hào khí của nó toát lên ung dung vô tư lự, mặc khải với cuộc đời, yên ắng tự tại, chứ không phải mình cố nói ra thiền, để gọi là thiền. Thiền hay không là bậc chí sĩ người ta đọc lên sẽ cảm nhận, con chữ trừu tượng nhưng vẫn có thần trí và hồn tính và có bản chất của nó. Và chúng ta hãy lắng tai đọc những câu thơ tiếp:
tôi ngồi đốt củi canh thâu
bóng xa lay lắt mang sầu hư vô
Tâm trạng tác giả chấp nhận ngồi mà đốt củi, ai đã từng nghe ngồi trước ánh củi lửa bập bùng sẽ thấy lòng tự ấm, quên hết phiền não, niềm đau cắt hết, mọi phiền phức buông bỏ, thiền là chỗ đó. Chân thể trống không, trả lại cho đời ?bóng xa lay lắt?? Âm hưởng của thơ chẳng
còn chi chút than phiền của HTY. Cách sáng tạo trong tâm tư thơ HTY rất chi là lạ, tha thiết tự tại, mà lại bình thường chuẩn mực, nghiêm mẫu, hiểu biết sự sống tình yêu, con người vốn tự như thế!
Bốn câu cuối:
từ tôi áo trận quay đi
lưng hong lửa đạn da chì nắng mưa
tôi lần từng kẻ tay thưa
cát rơi vội xuống còn thừa lại tôi
Ðọc bốn câu cuối ta như nghe qua anh nói gì rồi, anh muốn gì rồi. Nỗi buồn được chiết ra để kết luận cho nỗi buồn trong chính mình
?tôi lần? từng kẻ tay thưa, ?cát rơỉ vội xuống còn thừa lại tôi
Như một sự chấp nhận của phiên bản, không lối thoát đã là như thế, chỉ thấy cát rơi qua ngón tay trong cảm nhận, nhận lại niềm đau, thế là hết, là hết rồi... một cuộc tình, một tình yêu, sự ly tan trả về quá khứ, để hiện tại đổ nát, vụn vỡ?
Không thấy giọng thơ buồn rên rỉ, nhưng cho ta thấy một nỗi buồn lớn biết chừng nào để lại của câu thơ thẩn thờ hồn sắc, mênh mông như thiền định mà tác giả đã chịu đựng và chấp chứa như tựa anh lấy ?Ðêm Tịnh Yên? có lẽ là như thế.
Sau đây tôi xin giới thiệu một số bài thơ anh nổi bật?.
đêm tịnh yên
tôi ngồi đốt củi canh thâu
bóng xa lay lắt mang sầu hư vô
tôi giơ tay dập tay vồ
ôm vào khoảng trống chịu xô vì đời
từ em xa cách tiếng cười
nụ hôn vàng lạnh môi người vu quy
từ tôi áo trận quay đi
lưng hong lửa đạn da chì nắng mưa
tôi lần từng kẻ tay thưa
cát rơi vội xuống còn thừa lại tôi
giấc ngủ chiều
chiều buồn giấc ngủ quanh co
mưa phong hiên vắng con đò về xuôi
một đời tình ái nổi trôi
nay đêm thị trấn mai rồi bãi hoang
đường dài lòng nặng hoang mang
môi không rượu tiễn võ vàng bước đi
mùa thu vàng tuổi dậy thì
vết chân cỏ úa về ghi ân tình
đêm buồn bóng tối điêu linh
xác xơ gối bạn lẻ mình bâng khuâng
ơi em chớm mộng tàn xuân
anh thôi ngày tháng lỡ lầm tình nhau
HTY nói về tài anh làm thơ đề thể hiện tâm hồn, đau thương ngấn lệ. ?Thương hoài thương mãi nghìn năm? Là chuyện không có gì đáng nói nữa. Cái đáng nói là anh có một tấm lòng lượng biển khó ai sánh bằng. Anh không yêu, không ghét, không giận, không hờn ai, ngay cả những kẻ làm tổn thương anh hoặc đối xử với anh tệ bạc. Cái văn chương thơ ca thì mỗi ngưởi một vẻ tôi
không cần nói nhiều, mà điều tôi cần nói là tinh thần bao dung độ lượng với đời- với người, với thi ca anh như nhau, anh không hơn thua ai, giỏi không khen, dở không chê, anh biết và để bụng. Có cơ hội anh đem kinh nghiệm, hiểu biết sách báo chỉ dẫn mong người khác tiến bộ, là anh mừng. Ðó là điều tôi muốn nói ở anh, con người nhà thơ HTY- Một nhà thơ khí phách rất lỗi lạc, hơn vần thơ lỗi lạc kia/*
Trong đám bạn thời còn đi học của tôi,Thành là thằng đẹp trai nhất lớp, tướng tá của nó thật cân đối, với thân hình ( sáu múi) khi nó cởi trần tập thể dục thì các cô bạn học ngày xưa tròn xoe đôi mắt ngắm nhìn, biết được lợi thế trời cho của mình nên thằng Thành lúc nào nó cũng " làm tình làm tội" các nàng nào lỡ có cảm tình với nó, càng ngày Thành càng ra mặt làm tàng, đôi lúc cả đám ngồi trò chuyện thì Thành nhà ta tỏ vẻ ta đây là người hiểu biết mọi việc trên đời, vì vậy đám bạn tôi dần dà không thích cái tính cách của nó nên một số tách ra chơi riêng, thấy vậy có hôm tôi hỏi một thằng Xuân là một đứa trong đám bạn từng là "Cật ruột" với thằng Thành thì được Xuân cho biết :
- Thằng quỷ Thành chẳng những nó tự kiêu mà còn có tật "Nổ" nữa.
Nghe thằng nọ nhận xét thằng Thành như vậy, tôi thắc mắc hỏi lại nó:
- Ông nói thằng Thành nó có cái tật nổ, nhưng tui chẳng biết nó nổ cái gì đâu, vậy ông biết gì ông nói tui nghe thử coi .
Với một chút ngần ngại trên gương mặt của thằng Xuân, dường như nó không muốn thố lộ, nhưng thấy tôi hối thúc nên Xuân đành mở miệng :
- Thằng Thành bây giờ "ba hoa chích chòe" quá, đã vậy nó còn thu hút hết mấy nhỏ tóc dài trong lớp, chẳng còn nhỏ nào thèm để ý tới bọn mình nên tụi mình không thèm chơi với hắn ta nữa.
Khi biết lý do động trời này tôi mới chậm rãi giải thích cho thằng Xuân :
- Trời tưởng chuyện gì to tát lắm, thôi đi ông ơi, không có mấy nhỏ ở lớp mình thì mình quen mấy nhỏ lớp khác, tranh giành ghen tị với nhau kỳ lắm, bộ ông không nghe câu ví của người xưa hả :
"Sá gì một nải chuối xanh, năm ba thằng giành để mủ dính tay", vậy đó ông hiểu không ?
Thằng Xuân nghe tôi nói vậy nó gật gù ra vẻ đồng ý nhưng nó trả lời tôi với cái giọng điệu còn cay cú :
- Ðành là vậy, nhưng tụi mình cũng thấy "quê cơ" với mấy nhỏ lớp mình lắm chứ.
Rồi bất chợt thằng Xuân chuyển đề tài, nó nói :
- Ờ mà ông Hùng nè, ông biết vụ gì chưa?
Nghe thằng Xuân hỏi chuyện không đầu không đuôi, chẳng biết nó muốn đề cập chuyện gì , tôi hỏi gặng lại nó :
- Chuyện gì ông phải nói cụ thể vấn đề tui mới biết, đàng này ông nói không đầu không đuôi tía tui cũng chẳng biết, nói chi đến tui .
Thằng Xuân với cặp mắt nghi ngại, nó liếc một vòng xem có đứa nào tò mò nghe câu chuyện của nó sắp kể ra hay không, chừng chắc ăn rồi nó mới ghé vào tai tôi nó nhỏ:
-Ðám con gái lớp mình bây giờ có con Hồng đang dan díu tình cảm thân mật với thằng quỷ Thành lắm, tui nói cho ông nghe để ông Liệu.
Cái tin động trời từ cái miệng của thằng Xuân nó vừa to nhỏ cho tôi nghe khiến tôi như bị điện giật, chẳng qua nhỏ Hồng nó có tình cảm với tôi lâu rồi, ngày nào cũng vậy tôi với Hồng cùng nhau sánh bước trên con đường làng để đến trường, trên quảng đường này hai đứa tôi đã cho nhau thật nhiều kỷ niệm, nhà tôi với nhà Hồng khi có chuyện gì chúng tôi đều kể cho nhau nghe, tuy không ai nói ra nhưng tôi và Hồng đã xem như mình là một phần của người kia hồi nào chẳng hay, vậy mà hôm nay tôi nghe câu chuyện này bảo sao tôi không buồn không giận...
Tuy giận thằng Thành với nhỏ Hồng
" bầm gan tím ruột", nhưng tôi cố làm ra vẻ "Tỉnh bơ sư cụ" cho thằng Xuân nó thấy, với cái thái độ dửng dưng của tôi đã làm cho thằng Xuân thắc mắc, vốn là cái thằng có tánh bộc trực, nghĩ sao nói vậy nên nó hỏi tôi liền:
- Tui cho ông biết vụ hai đứa nó vậy vậy ông không tức tối gì sao ?.
Tôi cố đóng cho tròn vai "kịch", tôi nói với thằng Xuân :
- Tui nói nãy giờ mà ông không hiểu hả, chim trời cá nước ai bắt được nấy ăn ông ơi ! Mà đồng ruộng quê mình thì chim, cá lềnh khênh hết, hơi đâu giành giật .
Nói xong câu này tôi phá lên cười khiến thằng Xuân nó há hốc mồn nhìn tôi một cách ngạc nhiên, tôi biết nó cảm phục cách xử sự của tôi kiểu "anh hùng mã thượng" chứ nó đâu có biết tôi cười vì thấm thía câu hát trong bài chuyện ba người :
" Người đi vui với một người, biết chăng một người đang cười mà đau"....
Trưa nọ khi tiếng trống tan trường vừa điểm, như bầy ông vỡ tổ các lớp học đang im phăng phắc vậy mà khi dứt tiếng trống thì đủ thứ âm thanh chộn rộn lên như đang nhóm chợ, đang xếp cặp vở để ra về như mọi khi, tôi thấy thằng Thành lân la đến cạnh bàn con Hồng , hai đứa nói với nhau điều gì thì tôi không rõ nhưng với cái miệng cười thật tươi của hai đứa làm cho lòng tôi héo hắt, tôi cố làm như chưa từng chứng kiến sự việc này, tôi đứng dậy và đi ngay ra cửa lớp, tôi giận Hồng lắm nên khi đi ngang qua bàn của cô nàng tôi chẳng thèm nhìn và đi thẳng một mạch ra cửa, vừa qua khỏi cửa lớp tôi chợt nghe tiếng Hồng gọi tôi giật ngược:
- Bạn Hùng, bạn Hùng, chờ Hồng một chút .
Bởi một chút hờn ghen đang nhen nhúm trong lòng tôi kể từ hôm thằng Thành hé lộ cái tin không vui hôm nọ, nay cái hờn ghen này nó lại nhân lên gấp bội vì tôi vừa chứng kiến cô bạn gái mình thầm thương trộm nhớ bấy lâu đã công khai cười đùa với thằng Thành, cái thằng được chúng bạn trong lớp mới đặt cho nó là "Hạm nhà binh", vì chiếc hạm của quân đội khi nó "há mồm" ra thì nó "nuốt" vào bao nhiêu xe cộ và lính tráng, còn thằng Thành thì nó đã "nuốt" bao nhiêu bóng hồng của lớp tôi rồi, kể cả em Hồng của tôi mà thằng ôn dịch này nó cũng không từ, cho nên nó có cái hỗn danh như vậy cũng không oan chút nào, tôi bực bội hỏi trỏng lại con Hồng:
- Kêu gì đó, tui phải về nhanh phụ má tắm cho bầy heo sau nhà nữa.
Hồng không trả lời, nàng bước vội bên tôi rồi nhỏ nhẹ hỏi:
- Làm gì mà hôm nay Hùng hằn hộc với Hồng dữ vậy?
Hỏi xong Hồng nở một nụ cười thật tươi khiến lòng tôi thật xao động, tưởng chừng như mình chưa bao giờ hờn giận nàng , tuy vậy tôi cũng nghiêm mặt nói:
- Có gì đâu, hôm nay không được khỏe nên vậy đó.
Dường như trực giác đã mách bảo cho Hồng nên cái thái độ của tôi chẳng thể qua được cặp mắt của nàng, Hồng cười mĩm rồi nói :
- Lúc nãy trong lớp, bạn Thành mời cuối tuần đến nhà bạn ấy dự sinh nhật, nhưng Hồng đã từ chối rồi, vì Hồng nhớ tụi mình hứa với nhỏ Xinh rồi Hùng nhớ không?
Nghe lời của Hồng thốt ra tôi nghe như nhẹ cả người, nhưng tôi cũng còn ấm ức đó là Hồng từ chối, còn thằng Thành thì dường như nó cố ý cưa cẩm Hồng để chọc tức tôi, nên tôi tự nhủ hôm nào đó phải truy vấn thằng quỷ này cho rõ trắng đen ngọn nguồn tôi mới hả giận, tôi trả lời Hồng.
- Hùng nhớ chứ, may mà Hồng không nhận lời ông Thành, chứ không thì làm sao ăn nói với nhỏ Xinh nhà mình đây.
Tôi và Hồng cùng về trên quảng đường đê vào làng, nhìn những cụm mây trắng trôi lang thang trên bầu trời, nhìn đôi chim câu đang lượn bay trước gió, tôi có cảm nghĩ tôi và Hồng là đôi chim câu kia chăng ? .
Một hôm, khi đang xúc tép dưới mảnh ruộng gần nhà, đang mải mê bắt những con tép trong vao đang nhảy xoi xói trong cái rỗ tre, bổng tiếng thằng Thành phía sau lưng tôi nó gọi :
- Ông Hùng nè, có cái này hay lắm ông lên đây tui cho ông xem nè.
Ðang không có cảm tình với nó, đang tính hỏi tội nó về vụ đang o cô bạn thân của mình, tôi chẳng thèm nhìn nó, tôi đáp:
- Có vụ gì ông nói thí ra cho rồi, tui phải lo làm việc ông ơi, lo nhiều chuyện với ông chút nữa về nhà cá tép không có tía tui đánh một trận tét đít luôn.
Thằng Thành cất tiếng cười khằng khặc, nó nói:
- Ông giỡn chơi hoài, bác Năm cưng ông thấy mồ, nào tới giờ tui có thấy ông bị đòn lần nào đâu. Lên đây đi, có món mày ngon lắm cho ông ăn rồi ông xem vụ này luôn.
Miễn cưỡng nghe lời nó, tôi rửa sạch tay chân rồi ngồi xuống vạc cỏ bên cạnh thằng Thành, lấy chai nước tôi tu ừng ực cho đã khát rồi hỏi thằng Thành:
- Vụ gì đâu ông?
- Ậy nè làm miếng mứt chùm ruột má tui mới làm sáng nay, đi bán một vòng chưa hết, sẳn gặp ông đây đãi ông luôn.
Nói xong nó trao cho tôi mấy cây mứt chùm ruột màu đỏ tươi trong thật ngon, hai đứa tôi vừa ăn vừa nói chuyện học hành vui chơi, chừng như không còn chuyện gì khác nó mới vô đề, nó móc trong túi ra một phong thư màu xanh,bên ngoài có hàng chữ nắm nót viết bằng mực tím học trò ra khoe với tôi:
-Ông Hùng nè, đây là thư bạn Yến Nhi gửi cho mình, ôi lâm ly bi đát lắm ông xem đi, mà ông biết tại sao tui cho ông xem không.
Tôi gặng hỏi nó :
- Tại sao ?
Với nụ cười đắc thắng trên môi nó nói :
- Mấy thằng trong lớp mình nói tui nổ dữ lắm, đây là bằng chứng mấy em tự nguyện làm quen với tui nè, tui đâu có nổ ông thấy không?
Tôi cũng cười nhẹ với nó, tôi cười vì nó sĩ diện nên đem khoe những chuyện riêng tư của mình cho bàn dân thiên hạ xem, sẳn tiện tôi hỏi nó luôn vụ em Hồng của tôi:
-Ông Thành nè, tui hỏi thiệt nhe ông có để ý gì nhỏ Hồng trưởng lớp của tụi mình không ? Tui nghe mấy đứa nó xì xầm ông vụ này lắm đó:
Nghe tôi hỏi câu này thằng quỷ Thành nó cất tiếng cười Khanh khách, nó nói :
- Ông Khùng quá ông ơi! Trong lớp ai không biết hai ông bà là chí cốt của nhau, tui rớ vô bà Hồng có ngày ông "trấn nước" dưới kênh tám ngàn là thấy mồ tổ tui luôn.
Nghe chính miệng thằng Thành thốt ra tự nhiên lúc này tôi thấy thằng bạn này sao thật dễ thương, bấy lâu nay chỉ nghe đồn đãi tôi giận hờn với nó, nay mọi chuyện rõ như ban ngày tôi cảm thấy có lỗi với nó vô cùng, tôi vỗ vai Thành định nói lời xin lỗi thì Hồng của tôi tự dưng xuất hiện trước mặt chúng tôi, thấy vậy thằng Thành nó lịch sự đứng lên chào và rút lui có trật tự, tuy vậy trước khi đi nó "chọt" một câu khiến Hồng mắc cở đỏ rần cả khuôn mặt:
- Mới nhắc Hồng thì Hồng có mặt tức thì, nhắc vàng nhắc bạc được vậy thì đỡ biết dường nào..
Ðợi cái thằng " Tình địch hụt" đi khỏi tôi mới hỏi Hồng:
- Trời nắng chang chang Hồng đi đâu vậy?
Hồng nói :
- Hồng qua thăm bác Năm, bác nói anh đi xúc tép ngoài ruộng, Hồng ra phụ với anh nè.
Nghe Hồng đỗi tông gọi tôi bằng anh cộng với cái hé lộ lúc nãy của thằng Thành khiến cho lòng tôi ngây ngất, tôi có cảm giác mình đã thành một chàng thanh niên thật sự không còn dơn thuần là cậu học trò hiện tại.
Hai đứa tôi xuống ruộng để xúc tép, Hồng xăn ống quần qua khỏi đầu gối lộ ra làn da trắng ngần, nước sình đen thui dưới ruộng ôm lấy chân nàng khiến tôi xót xa, tôi nói với Hồng:
- Phải chi em ngồi trên bờ có phải sung sướng hơn không, xuống đây vừa hôi vừa có ....
Tôi ngưng ngang câu nói , ý tôi muốn cho nàng biết dưới làn nước đen ngòm kia, ngoài tôm cua cá tép còn có một con nữa, ngay chính tôi cũng từng chạm trán với nó hàng ngày tôi còn ớn óc huống hồ gì Hồng của tôi chưa một lần ngâm chân dưới sình như hôm nay, ở vùng ruộng này rất nhiều đĩa trông thật gớm ghiếc, nghe tôi dừng đột ngột câu nói trên Hồng tò mò hỏi tiếp:
- Anh Hùng nói có là có cái gì , anh hay nói kiểu ngập ngừng quá.
Sợ nàng nghe sự thật nàng chết điếng dưới ruộng là khổ cho thân tôi nên tôi lái qua hướng khác:
- Hồng ăn cơm chưa mà ra ruộng với anh vậy, má Hồng biết em ra đây không, coi chừng má la chết đó.
Quả nhiên tôi lái câu chuyện tài quá làm cho Hồng của tôi quên có thêm cái gì dưới nước ...
Tôi đi trước, nàng theo sao mang theo cái giỏ đục đựng tép, sau một hồi quần nát thửa ruộng với cái đục kha khá tôm tép, mồ hôi chảy trên gương mặt trắng hồng của nàng, tôi thương cảm cho Hồng vì tôi em phải gian nan như thế, tôi định vén vạt áo chậm những giọt mồ hôi đọng trên má của Hồng thì nàng la thất thanh lên, lúc đầu tôi nghĩ nàng phản đối hành động của tôi lau mồ hôi cho nàng, nhưng khi nghe nàng la làng tiếp :
- Ðĩa đĩa đeo chân em, cứu em với.
Tôi chưa kịp xoay trở ra sao thì Hồng sợ sệt rồi nàng nhào đếm ôm chầm lấy tôi, quá bất ngờ suýt ngã tôi gượng lại được vô tình gương mặt tôi chạm vào đôi môi mộng thắm của Hồng, mùi hương của tóc nàng nó ùa vào mũi tôi, tôi không còn nhận biết thời gian không gian đang trôi về đâu, cảm giác lâng lâng bềnh bồng như đang trên mây, nếu Hồng không réo tôi lần nữa thì hồn tôi đã đi lạc vào nơi nào rồi chẳng hay:
- Cứu em , anh ơi nhanh lên em sợ.
Tôi chợt hoàn hồn và nhanh chóng tóm đầu tên " Thủ phạm" dễ thương kia, các bạn đừng nghĩ tôi ác khi thấy người trong mộng của mình bị " Thủ phạm" đeo mà tôi cho là dễ thương, bởi không có nó thì chắc cũng còn lâu lắm tôi mới dám và có dịp hôm nàng một cách ngon ơ như vậy...
***
Ðất nước đến hồi binh lửa loạn lạc, vùng quê tôi ở cũng rục rịch lộn xộn, một hôm Hồng hẹn tôi ra cây cần ván để chào từ biệt, ba má Hồng bán ruộng vườn chuyển về thành thị ở để tránh vùng chiến sự, rồi lần lượt tới các bạn học chúng tôi cũng dần dà bỏ vùng quê nghèo để tìm nơi đất mới sinh sống, chúng tôi bặt tin nhau từ đó..
Ngày từ tạ ra đi Hồng trao cho tôi cuốn nhật ký, nàng ghi lại những kỷ niệm, những tình cảm nhẹ nhàng của tôi với nàng, kết thúc cuốn nhật ký là chuyện con đĩa đeo chân của em, trong đó nụ hôn bất ngờ đầu đời làm cho em xao xuyến từ đó, ra đi Hồng khóc thật nhiều nhưng tôi cũng đâu kém cỏi gì em, cuộc chia ly nào cũng thấm đẫm nước mắt, bởi lần chia tay này dễ gì chúng tôi còn gặp nhau lần nữa.
***
Ở một góc thành phố mấy mươi năm sau, một sáng nọ tôi rất xe ra đi làm, vừa ra tới cổng gặp ngay một bà trong xóm đang quét sân, gặp tôi bà cười cầu tài rồi buôn chuyện :
- Cậu Hai , cậu hai biết không cái nhà ông gì mới dọn về hôm qua hai vợ chồng ồn ào cãi nhau ì xèo hôm qua chán thiệt.
Ðể vui lòng bà ta tôi nán lại:
- Nhà nào tui chẳng biết bác Tư ơi.
Bà tư chống cây chổi xuống đất , chỉ tay về hướng căn nhà cuối hẻm:
- Nhà sơn màu hồng đó cậu hai, xóm mình từ đây mệt a.
Tôi cũng ậm ừ cho qua chuyện, vì cũng chẳng để ý chuyện riêng tư của thiên hạ, tôi vọt liền ra đường nếu chần chờ bà Tư cho tôi nghe tới trưa cũng chưa hết chuyện ..
Cuối tuần có thời gian nghỉ ngơi, tôi xỏ đôi giày thể dục để đi bộ lòng vòng cho lợi sức, khi đi ngang căn nhà màu hồng tôi nghe trong nhà có lời qua tiếng lại, tiếng bớp chát lẫn nhau, nghe giọng đàn ông thét lên :
- nè chừa nè, tao nói mầy phải nghe nhe mậy.
Tôi nghe hình như có tiếng roi nhịp mạnh trên bàn ghế gì đó, tôi thầm nghĩ:
- Cha chủ nhà này cũng gia trưởng thiệt nghe, lấy roi đánh vợ con đúng là cách của thời chồng chúa vợ tôi đây mà..
Một hôm ngồi quán cà phê trong xóm, cạnh tôi là hai bà nhà ở cạnh căn nhà mới dọn về dạo nọ,đang nhâm nhi ly cà phê chưa kịp nuốt thì nghe một bà nói cho bà kia nghe:
- Mèn ơi! Cha quỷ chủ nhà mới về bị vợ bắt quỳ gối lấy roi mây đánh quá trời bà ơi!
Bà kia cãi lại :
- Làm gì có , tui nghe ổng đánh bả thì có, thứ đàn ông vũ phu.
Bà nọ nghe bà kia nói liền gióng cố cãi liền :
- Chời ơi ! Tui nói mà bà không tin , tui ngó qua cửa sổ trên lầu tui thấy hết trơn bà ơi, chã bị quánh bầm giập luôn.
Nghe loáng thoáng trên, tôi cũng chẳng muốn bình phẩm làm gì, chuyện nhà thiên hạ hồn nấy giữ.
Bữa nọ khi đêm về trời nóng bức, tôi dạo một vòng quanh xóm để hóng mát, tôi đi ngang căn nhà màu hồng thấy gã chủ nhà ngồi trước cửa với dáng dấp thiểu não, vừa đi ngang hắn ta đứng dậy chụp vai tôi rồi la lớn khiến tôi giật mình:
- Ông Hùng phải không ?
Tui cố định thần vì nghe cái giọng quen lắm, tuy gương mặt thằng Thành có khác, nhưng cái vết theo nơi chân mày của nó đã cho tôi biết đích thực là Thành.
Tôi vào nhà Thành chơi, bao nhiêu kỷ niệm xưa ùa về, tôi lại nhớ đến Hồng người con gái tôi hằng thương mến, sao định mệnh cho tôi gặp lại thằng Thành mà sao không cho tôi gặp luôn em Hồng của tôi, định mệnh bất công với tôi quá.
Vợ của Thành mang nước lên cho chúng tôi uống , cô ta lễ phép xin ra sau nhà làm việc, thoáng thấy cô này có dáng quen quen tôi hỏi thì Thành cho biết đấy là một bóng hồng của lớp phía dưới lầu, ngày xưa Thành quen coi này để" sơ cua" thôi chứ nó chẳng màng gì hết, nhưng chắc do quả báo nên cuối cùng mấy bống hồng trong lớp tụi tui dạt hết nên ông Tơ bà Nguyệt bắt Thành để cột vô cô "Sư tử Hà Ðông" này.
Thành tâm sự với tôi, do làm ăn thua lỗ đành phải về nhà ăn bám vợ, dần dà bà vợ tự cho mình là chủ gia đình rồi quay lại lấn át mình, do thất chí do nhu nhược Thành biến mình thành gã sợ vợ thứ thiệt. Ðến đây tôi mới biết cái bà rình cửa sổ trên lầu nhà Thành nói trúng trăm phần trăm.
Từ giã Thành tôi trở về nhà khiến tôi không thể nào tin được, một chàng đẹp trai, sát gái số một mà nay bị mang tiếng là Thằng sợ vợ thật trái khoáy vô cùng, cũng đêm này trong giấc mơ tôi lại thấy Thành đang cười duyên với Hồng của tôi đã vậy nó còn định ôm hôn em Hồng, tôi tức mình tôi nhào vô xô thằng Thành văng vô vách lớp trước đôi mắt ngơ ngác của Hồng, tôi la lớn lên khoản cả lớp trố mắt nhìn :
- Dang ra thằng quỷ....
Tiếng thằng cháu vang bên tai :
- Ông nội ơi ! Mớ gì mà la làng hoài đã vậy xô con văng xuống giường nữa nè.
Giật mình tĩnh giấc, tôi nói dóc với thằng cháu nội cho đỡ quê:
- Ông đánh lộn với mấy thằng ăn trộm, nó ba đứa quánh mình tao, lừa thế tao xô một thằng một cái quá mạng, ai dè ông xô mầy, mà nè sáng đừng kể ai nghe hết nhe chưa.
Thằng cháu kéo cái mền đắp lên người tiếp tục ngủ, còn tôi không tài nào ngủ được, tôi đành nằm đó mặc cho những kỷ niệm xưa nó gặm nhấm trong tìm thức của mình.
Viết xong 12.8.2017.
Nguyệt San Giao Muà xin cám ơn những thân hữu đã dóng góp bài vở cho Nguyệt San Giao Muà số 185 . Một số bài khác sẽ được đăng dần vào số tớị Mong mỏi sẽ nhận được những sáng tác của các bạn bốn phương để cho Nguyệt San Giao Muà thêm phần hương sắc trong tương laị
2) Ðể rút ra danh sách của NSGM (unsubscribe),
xin gửi email về GiaoMua@hotmail.com
3. Mọi chi tiết, thể lệ, thắc mắc, xin gửi về:
GiaoMua@hotmail.com
4. Mọi bài vở, đóng góp, xin gửi về:
GiaoMua@hotmail.com
Nguyệt San Giao Muà
Homepage: http://www.GiaoMuạcom
Thể lệ gửi bài cho Nguyệt San Giao Muà:
Mong bạn gửi Bài cho GM theo cách này là tốt nhất :
1. Dùng mẫu chữ Vietnet (VIQR) hay Unicode
2. Viết Hoa chữ đầu của bài và bút hiệụ Ví dụ: Giọt Mưa Trên Lácủa NS Phạm Duy
3. Gửi bài ngay trong email (không kèm file), để cho BBT khỏi mất công download xuống để đọc
4. Gửi tất cả các bài trong 1 tháng 1 lần trong1 email, nếu tiện.
5. Bài vở xin gửi đến trước ngày 25 mỗi tháng
6. Mọi chi tiết, thể lệ, thắc mắc, xin gửi về: GiaoMua@hotmail.com
Cám ơn bạn rất nhiều, vì nhân sự có hạn, BBT không thể ngồi đánh máy lại từng đề bài hay bút hiệụ
P.O . Box 378
Merrifield, Virginia 22116
USA
Trang Nhà