3. Ngõ sau - Phố cũ - Ðường thi

Phan thái Yên

tặng Hải Ðà

Người đàn ông lặng đứng bên ngõ sau vườn nhà, lòng hẩng buồn như vừa lỡ chuyến đò ngang. Mùa hạ hanh hao thiếu vắng những ngày mưa chừng qua từ lâu lắm. Biền biệt trong trí nhớ, từ cuối một dòng mưa, chuổi hạt bong bóng nước vỡ tan trong lòng phố chiều xưa là tiếc nuối bây giờ đang khoác muộn phiền lên hàng cây hững hờ cánh áo thu rơi.

Buổi chiều thu sẹ bước về phía chân ngày. Lá đồi phong vàng ối bên kia bờ hồ chen trong màu tím đỏ của sồi dẻ chảy theo ráng chiều về phía chân trời ủ bóng hoàng hôn. Chiều chỉ lặng lờ chút gió sao lòng chợt khơi vương niềm nhớ khôn nguôi. Chiều chiều ra đứng ngõ sau. Ngó về quê mẹ ruột đau chín chiềụ..(Ca dao)

Gió lịm ngút trời xa, lãng đãng lá phong rơi vàng màu chiều bất tận quan san. Bầy vịt trời quang quác gọi nhau, đùa giỡn trên vùng hồ nước nghỉ cánh bay trên nẻo thiên di từ phương Bắc. Xóm nhà vắng vẽ choàng quanh bờ hồ như vui hơn với tiếng chim rộn rã gọi bầy và từng đôi cánh biếc sải đùa trên mặt nước vướng màu thu. Thế rồi cái lạnh từ biên hồ chẳng lâu sau nhón gót len theo, se buốt cơn tuyết đầu mùa, bầy chim lại đàn lũ gọi nhau sãi cánh về vùng nắng ấm.

Người đàn ông bâng khuâng nhìn gia đình bầy vịt bơi lội quây quần giửa hồ. Mấy năm trước, con gái ông trong lúc dạo quanh bờ hồ tình cờ thấy chú vịt con thương tích bị bỏ lạc đang cuống quít kêu thương. Cô bé nhân từ bồng chú vịt về nhà. Bố mẹ chìu con, thuận ý để con gái dùng góc phòng dưới tầng hầm ngôi nhà làm cơ ngơi cho chú vịt vào những ngày đông. Stinky lớn nhanh như thổi nhờ sự chăm sóc của cô bé. Chú vịt luôn quẩn theo chân chủ vào những ngày nắng ấm dạo vườn hay nô nức lội quanh vầng lá màu lục biếc điểm những nụ hoa súng hé nở như bàn tay con gái chúm thuôn hồng. Một buổi sáng mùa thu năm cô bé chuẩn bị xa nhà vào Ðại học, lần đầu tiên Stinky sải cánh chao bay trên mặt hồ trước đôi mắt vui buồn lẫn lộn của người đã từng cứu nó thoát chết. Gia đình bầy chim thiên cư lạ lẩm nhìn anh chàng vịt có bộ lông cánh màu sặc sỡ hơn chúng đang thảnh thơi bơi lội trên mặt hồ lắng nước. Thế nhưng chỉ vài ngày sau, cô gái đã thấy Stinky nô nức theo đàn bay lượn trên nóc hàng dương ven hồ. Con Stinky thỉnh thoảng bay về phía cô gái đứng bên gốc liễu, cất tiếng quang quác gọi nài xin kéo dài cuộc vui.

Buổi chiều cuối cùng trước ngày cô gái đi học trường xa. Như những lần trước, con vịt bạn bay liền cánh với Stinky đứng giữa vườn sau, chờ nhìn bạn theo cô gái đi khuất vào nhà trước khi lẻ cánh bay về hồ nước. Cô gái ôm chú vịt vào lòng thủ thỉ, vổ về, rồi một mình bước khuất vào cánh cửa đóng chặt sau lưng. Con Stinky đứng lặng hồi lâu trước khung cửa khép rồi bay lên nóc nhà mát cuối vườn. Nó rủ cánh nhìn khung cảnh quen thuộc một lần cuối trước khi theo bạn bay vào cuộc đời mới.

Năm sau, đôi lần chú vịt bỏ bầy bay về đứng ngơ ngác nhìn khu vườn yên tĩnh, thiếu vắng tiếng cười dòn tan của cô gái. Chỉ còn cha mẹ đứng tựa ngõ sau, im lìm như cặp chim câu già, đưa tay vẫy chào lúc Stinky sà cánh lướt qua. Họ khuyến khích con cái bay cao bay xa, thi thố với đời, còn họ thì ở lại vườn sau buồn nhớ quẩn quanh. Như cô gái đã một chiều giã từ chú vịt con lưu lạc ngày nào rồi khóc một mình sau khung cửa khép, nghĩ đến ngày mai Stinky và chính mình bay xa vào tương lai thách đố.

Người đàn ông thẩn thờ nhìn con vịt đầu đàn với đôi cánh màu sặc sỡ đang cùng bầy trầm lặng bơi thành vệt dài trên mặt hồ im sẩm bóng chiều. Có lẽ vịt đã quên khoảnh vườn nhỏ nhoi của thời chưa tháp cánh bay. Có lẽ mùa Ðông đang đến sẽ dài lê thê vì con cái ở xa không thể kịp về

vào những ngày lễ tết. Quê xa, mẹ già lâm bệnh nặng. Có lẽ là cơn bệnh cuối đời mẹ. Lẽ nào ông vẫn mãi lần lữa khất hẹn một chuyến trở về?

Nửa vầng trăng chiều len khỏi chân ngày, huyễn khuyết trên ngọn cánh rừng phong. Nửa vầng trăng. Vầng trăng ai xẻ làm đôi... (Nguyễn Du). Mảnh trăng chẻ đôi long đong trời quê cũ. Và chơi vơi nửa vầng kia đã nào nguôi nỗi sầu viễn xứ. Nơi nào là Quê-Nhà cho một kiếp thiên di, cho bầy chim trốn tuyết đang bơi lội trong vùng nước sẽ đóng thành băng vào những ngày đông đang tới. Câu hát cũ về một ước muốn quay về, ngồi yên dưới hiên nhà (Trịnh Công Sơn) trong màu trăng ngát lừng hương bưởi vườn khuya, rời rạc tìm đến đầu môi, ấp úng nỗi muộn phiền...

Hơi nước quyện trong se sắt thu phong, lãng đãng trên mặt hồ lớp sa mù giăng mắc bâng khuâng. Có phải bụi thu mờ hay lớp phấn bụi miên liễu Ðông Pha âu sầu cố quận? Dạ lai u mộng hốt hoàn hương (Tô Ðông Pha). Ðêm qua ông cũng nằm mộng về quê. Mơ trở về làm đứa bé thơ trong vòng tay mẹ, chỉ để rồi bừng mắt dậy, đếm canh dài, trở lăn với nỗi ray rứt của tháng ngày biền biệt trôi đi không trở lại. Nhân hành do khả phục. Tuế hành na khả truy (Tô Ðông Pha). Người đi mong có ngày về. Tháng năm đi mất khôn bề đuổi theo. Mẹ già một nắng hai sương, biết mẹ có còn chờ được ngày về của đứa con xa vẫn ôm mối sầu hoài vọng quê hương. Diệc dục cử hương phong. Ðộc xướng vô nhân họa (Tô Ðông Phan). Quê xưa tình dẫu đượm dày. Nỗi riêng ấp ủ, phân bày cùng ai...

Lời cổ thi, phiêu hốt kiêu lãng cánh chim hồng bay lượn trên khắp vùng Quê Hương đồng vọng, dọc dài lịch sữ Ðông Phương, đã mang đến cho ông nỗi đằm thắm ấm lòng.

Luỡng lưỡng qui hồng dục phá quần

Y y hoàn tợ bắc qui nhân

Diêu tri sóc mạc đa phong tuyết

Cánh đãi Giang Nam bán nguyệt xuân (Tô Ðông Pha)

Ðường lên bắc mấy cánh hồng lẻ bọn

Bay dật dờ người trở gót lưu li

Trời sa mạc tưởng chừng sương tuyết nặng

Ðợi con trăng nửa mảnh ở nam về (Tuệ Sỹ cảm dịch)

Ngôn ngữ cổ thi chẳng thấu, nhưng âm hưởng thi điệu qua nhịp gõ quyến rũ của chiếc gậy lục ngọc đã vang vọng trong lòng mối cảm thông làm dịu những cơn buồn. Những bài ca phổ từ Ðường thi phóng tác của người bạn một-thời-Phan-Châu-Trinh Hải Ðà Vương Ngọc Long có cơ may nghe một lần, rồi nhiều lần?Và như có bàn tay ai đó đang ân cần lợp vá mái lòng mình ủ dột. Thi tài và ẩn tình hoài vọng về một quê-nhà-bỏ-lại cùng hình ảnh quê làng phố cũ đẹp thiết tha đã vực lời thơ người thi sĩ đứng dậy vươn vai. Tự tại... Bóng cả Ðường thi dù vần vũ nhịp cánh trên cao, vẫn Lầu thơ vút cánh hạc vàng, vẫn lãng đãng tiếng chuông chùa Hàn San, vẫn xanh rì bãi Anh Vũ, vẫn cầu Phong, vẫn Hàm Dương Cô Tô, nhưng thi tứ âm tiết thì riêng đứng một trời thơ Việt.

Nhiều năm trước, giữa tháng ngày lao đao tìm đường vượt biển, ông đã có lần lòng chợt nương xuống bình an giữa một đêm bấn loạn. Lời hát vương điệu buồn phương Nam bên dòng sông vắng, trôi xuôi giòng ca dao quyện trong lãng đãng Ðường Thi đã đưa hồn người vào sự tỉnh thức của hi vọng.

(Hò...ợ..chớ)... Nguyệt lạc ô đề sương mãn thiên

Giang phong ngư hỏa đối sầu miên

Giữa canh khuya nghe tiếng ai thỏ thẻ bên thuyền

Hỏi thăm quân tử ....(ờ...)

(Hò...ờ...chớ)... Hỏi thăm quân tử vượt biên nơi nào ?... (1)

Ông vẫn thường nghĩ về giấc mơ của người nghệ sĩ ca dao - cơn mộng tưởng lúc đang ngày dưới bóng đa mát rượi đình làng, bên hàng cau soi bóng nắng, hay lúc tựa gốc ô môi bên dòng sông vắng. Giấc mơ chói bừng sáng tạo đã níu Ðường thi vào ca dao rồi viên thành ở đó, êm đềm trên đầu môi người thôn quê Việt Nam sức diễn đạt mới rợi của ngôn từ.

Ông bàng hoàng lắng nghe nỗi xúc động rùng chuyển châu thân qua lời thơ đượm ngát tình ca dao. Tình thơ phóng thoát từ bóng cổ thi, rồi tự tại trở thành.

Ra đi thuở hảy còn thơ

Tuổi già mới được ngày mơ trở về

Thưa rằng chẳng mất giọng quê

Tóc sương điểm bạc lòng tê tái sầu... (Hải Ðà phóng tác Hồi Hương Ngẫu Thư ? Hạ Tri

Chương)

Ðây chiếc áo năm canh dài Mẹ thức

Ngọn đèn khuya hiu hắt suốt đêm trường

Tay gầy guộc, run run luồn kim chỉ

Áo bạc màu nhưng đậm nghĩa yêu thương... (Hải Ðà phóng tác Du Tử Ngâm ? Mạnh

Giao)

Tứ thơ thấp thoáng vần tiên thoại Lâm Tuyền, Bích Câu:

Thổn thức hồn quyên mộng tỉnh say

Sông xưa bến cũ nhớ từng ngày

Phơ phơ tóc bạc đời sương điểm

Thơ thẩn đêm dài ngấn lệ cay... (Hải Ðà phóng tác Tỉnh Dạ Tứ ? Lý Bạch)

Hay tiếng Ðoạn Trường:

Ðầu sông chàng đứng thẩn thờ

Bẽ bàng mình thiếp đợi chờ cuối sông

Nhớ thương xa cách mịt mùng

Nước sông thắm thiết ta cùng uống chung... (Hải Ðà phóng tác Trường Tương Tư ?

Lương Ý Nương)

Và đâu đây hồn xưa Nguyễn Bính, Huy Cận, Vũ Hoàng Chương...

Tóc em xỏa ngang trán

Trước nhà hái hoa chơi

Chàng phi ngựa tre đến

Mơ xanh ném nhau cười...

Trường Can cùng chung sống

Vui đùa chẳng nhớ nhung

Lấy chồng năm mười bốn

Thơ ngây với thẹn thùng... (Hải Ðà phóng tác Trường Can Hành ? Lý Bạch)

Cất cao vút giọng ngân dài

Người xưa nào biết lòng này hay chăng?

Mai thuyền bỏ bến buồm căng

Lá phong rơi rụng bẽ bàng người đi... (Hải Ðà phóng tác Thu Phố Ca ? Lý Bạch)

Hoàng hạc về đâu, vút cánh bay

Thi nhân cạn chén, tỉnh hay say

Ngàn năm lãng đãng vầng mây trắng

Thổn thức hồn thơ mắt lệ đầy... (Hải Ðà phóng tác Hoàng Hạc Lâu ? Thôi Hiệu)

Hải Ðà Vương Ngọc Long đi vào thế giới Ðường thi với hồn nho sĩ và chân bước lưu dân, lòng nặng mơ về một trời quê hương viễn mộng. Ông bước vào ?...vũ trụ Thơ mênh mang bát ngát vô chung vô thủy, ... vào thế giới huyền thoại của tác động và mỷ thuật, của biểu cảm và hình tượng, có khả năng khêu gợi và cuốn hút tâm tư ...? (Vương Ngọc Long ? Tình Thu trong Ðường thi). Tiếng chuông chùa Hàn San ngân vọng đến nghìn sau nương theo dòng nước tương-tư-bất-tương-kiến nghìn xưa xuôi chảy vào giòng Hàn Giang lao đao trời quê hương bỏ lại với biết bao kỷ niệm một thuở phố Ðà. Tiếng vạc kêu sương, lay thức nỗi lòng Trương Kế từ một đêm thu nghìn năm cũ, hoang mang theo sóng sầu dâng, mà ngỡ tiếng ai gọi đò trên bến Hà Thân sớm xuân nào. Xuân Tiêu Vọng Hàn Giang. Hồn thơ quyện hồn xưa đã mạo muội nên giòng Ðường thi lưu luyến.

Phong xuy lạc diệp động sầu âm

Nguyệt chiếu hà lương khách tứ thâm

Hỷ vũ hỷ hoa vô hỷ sắc

Hàn Giang hàn thủy bất hàn tâm

Tha phương uẩn nộ phi nan giảm

Cố quận nhân yên bất khả tầm

Tịch mịch xuân tiêu cô đối ảnh

Hương quan bán dạ Việt thi ngâm (Hải Ðà ? Xuân Tiêu Vọng Hàn Giang)

Sương lạnh Hàn Giang khói tỏa mờ

Mênh mang sóng nước dạt đôi bờ

Hò ai văng vẳng đêm thanh vắng

Thuyền khách bâng khuâng luống thẫn thờ

Khóm trúc đong đưa nước lững lờ

Tiếng tiêu dìu dặt động hồn thơ

Bên cầu bóng nguyệt lung linh tỏa

Man mác tình quê nỗi đợi chờ

Sương thấm thuyền mơ xao xuyến ai

Ngẩn ngơ hư ảo trắng đêm dài

Hàn giang mòn mỏi phương trời nhớ

Ấp ủ trong tim những tháng ngày

Lá rơi gió thổi tiếng sầu vang

Trăng chiếu cầu sông khách bẽ bàng

Mưa thuận, hoa cười, đâu sắc thắm

Lạnh sông, buốt nước, chẳng khô lòng

Tha phương uất hận nào nhạt phai

Cố quận khói mờ há dễ trông

Quạnh quẽ đêm xuân thân đối ảnh

Ngâm câu thơ cũ nhớ quê làng (Vương Ngọc Long ? Ðêm Xuân Nhớ Sông Hàn)

Hàn giang mòn mỏi phương trời nhớ. Ấp ủ trong tim những tháng ngàỵ..Phố cũ trời quê xưa. Cánh rừng dương ôm quanh bờ vịnh cuối phố, mở ra lối biển, chớp tắt ngọn hải đăng chóp núi Sơn Trà. Con đường từ Trẹm, kiêu sa hàng cây bạc hà vương vóc liễu, theo áo lụa em về dọc bờ sông đỏ rưng sắc phượng. Ngôi trường trung học không xa dòng sông, cao vời bóng tàng cây xà cừ chở che dãy phượng vừa lớn xanh mướt lá. Bóng mát kiền kiền trên lối Nguyễn Hoàng, Quang Trung, Thống Nhất che mát bầy áo trắng đường trưa. Con dốc nắng ướt lưng thiếu nữ, bịn rịn mái tóc thề như e ấp gọi mời chân ai theo bước lối về Ga. Giàn bông giấy trước sân nhà rực tím màu hoa khuất sau vách cổng cao vừa khép làm ngại ngần gã học trò lơ đãng lỡ chọn lối rất xa để trở về nhà. Những dịp nghĩ bất ngờ hai giờ sau thì luôn quá ngắn cho chuyến phà qua sông, theo con đường dương liễu dẫn tới Mỷ Khê rộn sóng hay đạp xe thành bầy qua ngã Ðò Xu êm đềm bến nước, chát chát chua chua trái ổi sân chùa Bà Quảng.

Bóng mát hàng cổ thụ thả xuống khoảng sân gạch mát rượi của những ngôi đình làng cuối cùng của thế hệ Nho phong. Những mái đình Hải Châu, Thạch Thang, Thạc Gián, Nại Hiên, cũ kỷ xanh rêu rải rác trong thành phố còn ghi lại biết bao kỷ niệm êm đềm của thời thơ trẻ. Bầy học trò mãi mê ?đá xóm? dưới bóng những cây bàng, mù u. Vị ngọt ngọt chát chát của trái bàng, trái mù u và nước giếng thì luôn sẳn sàng cho lúc nghĩ mệt giữa trận đấu. Banh là trái bưởi lấy trộm từ miếu Tân Thành đem ra đình Nam Dương để đá phục thù cho cuộc chiến bại hôm qua. Bãi cát cuối đường Triệu Nữ Vương trước đình Thạch Thang, một tối thứ Năm mỗi tháng, là đấu trường quần vật của đám con nít xóm trước đồn Cảnh Sát Hoàng Diệu trong khi chờ xem phim. Ty Thông Tin chiếu thời sự Tổng Thống Diệm đi kinh lý trước khi vào những phim chính như Chúng Tôi Muốn Sống, Ánh Sáng Miền Nam, Ðất Lành mà bọn trẻ hầu như đứa nào cũng thuộc từng cảnh phim.

Ngôi trường tiểu học ở đầu ngã vào thành phố, khuất sau xóm nhà tranh nép mình dưới bóng mát hàng cây sầu đông dọc theo lối đi lầy cát. Từng chùm hoa màu tím nhạt lấm tấm trắng, phất phơ trong gió cuối xuân, tỏa hương nồng ngát đến tận đình làng phía sau trường học. Ngôi đình bề thế có voi chầu hai bên sân gạch rộng, nhìn xuống bàu nước phủ hoa bèo chen lẫn với những nụ bông súng trắng hồng. Nằm trên lưng voi, hấp hắy nhìn sợi hoa xoài đong đưa theo tầng mây trắng trên cao, đôi mắt trẻ thơ chợt ríu lại êm đềm.

Ðường đi học là quãng đường quê từ xóm Mả Vôi, băng qua đường rầy xe lửa rồi men theo bàu Thạc Gián mát rượi bóng tre trước khi đến trụ sở xã nhìn ra phía đường Hùng Vương. Cống nước ngã ba Cây Quăng chảy xiết vào những ngày mưa, chiếc rớ cất lên, vài con cá mắc nạn hốt hoảng búng mình bạc trắng . Sáng nào cũng thế, cậu bé rẽ vào Vườn ương Thạc Gián đứng chờ đứa bạn cao hơn mình cả cái đầu từ ngôi nhà nhỏ cuối góc vườn ương đi ra để cùng đến trường. Chia nhau mẫu bánh mì, củ khoai lang, hai đứa đi dọc dưới hàng cây vừa-mù-vừa-u đến tận ngã ba Cai Lang rồi rẽ theo lối cát vào trường.

Ðầu năm lớp Tư, phải hết mấy tuần, cậu bé mới viết và gọi đúng tên người bạn mới.

Huờn. Tôn Thất Huờn. Người cha dòng dõi vương tộc mà cục mịch ít nói, suốt ngày lo phụ việc chăm sóc cây con trong vườn ương. Huờn không thích tên của mình mấy vì có lần cậu bé nghe hắn cằn nhằn với mạ. Răng hồi nớ cha mạ không đặt tên tui là Hùng hay Hưng nghe cho hay? Gán chi cái tên mà bạn bè không đứa mô kêu được hết... Bà mẹ thương con, an ủi. Ôn nội mi chử nghĩa cả bồ, đặt tên cháu ý nghĩa cao siêu, mi vói chưa thấu rứa thôi. Ðừng chê mà tội ôn con ơi...

Ở đâu rồi đứa bạn của một thời tuổi nhỏ. Những người bạn một thuở lớn lên. Ðâu rồi chiếc nôi êm trong căn nhà kỷ niệm. Cơn lốc chiến tranh thổi tràn qua quê hương, quay cuồng trong đó một lũ người tuổi trẻ, chọn lựa, tan tác, điêu linh... Họ cùng trở nên già nua từ bên kia biển ngó về nhau, hoang mang một thời để nhớ, lồng lộng hoa niên.

Mới đây ông tình cờ đọc bài viết từ trong nước của một người bạn thời trung học. Bài văn hay, thành thật nỗi gợi nhớ man mác về một mùa hoa sữa đơm hương trên thành phố miền Nam

Trung Phần nơi gia đình anh sống từ hơn bốn mươi năm qua. Bài viết còn nhắc đến ?cốm mớỉ Hà Nội như một gợi nhớ để mà hoài niệm về cốm ở Quảng Nam, quê nhà anh đã bõ đi để tha phương cầu thực bao năm. Bài viết mang lại cho ông nỗi ưu phiền. Phải chăng ông đã xa quê hương quá lâu hay bạn ông đang mất mát một quê xưa tự cõi lòng mình? Hay đấy chỉ là ước lệ mới, buồn cười, của một số người viết bên đó, hiện giờ? Dù sao thì ông thà được buồn cười hơn là phải vướng mang thêm một nỗi buồn. Những năm gần đây, phải đợi đến sau khi một anh chàng nhạc sĩ Huế ra Hà Nội viết được bài hát hay về mùa Thu ngoài đó, người ta chợt thấy nhan nhản thơ nhạc nhiều màu về hoa sữa, cây cơm nguội vàng, cây bàng lá đỏ, ?mùa cốm xanh về?...

Kỷ niệm là con đường ngắn nhất đến từ tim, không vòng vo, đứng lại, đi quanh. Nhớ về Nha Trang nào ai quên được hàng dương liễu dọc theo đại lộ Duy Tân, con đường ven biển từ Tòa Tỉnh đến Cầu Ðá. Ôi Nha Trang! liễu xanh, biển xanh, khi mái tóc còn xanh... như lời thở than của người bạn lưu vong mỗi khi nhớ về thành phố biển quê nhà. Người bạn nhớ về những cây bàng gần trường Võ Tánh lá trở màu khi trời bắt đầu thu, nhớ ?hàng me cao lá hát như reỏ dẫn đến trường Nữ Trung Học dọc theo quân y viện Nguyễn Huệ. Như ông nhớ về tuổi thơ Ðà Nẳng mát rượi bóng cây kiền kiền hay vết xướt chùm trái chà là trên lối núi Phước Tường. Nhớ Ðường Hàng Ðoát nón lá che nghiêng, nhớ trưa nắng Kim Long rạo rực bóng dâu, nhớ đường phượng bay thắm xa ngã về Tây Lộc, nhớ nước Bến Ngự êm đềm bóng tre của những ngày hè ở Huế... Quên sao đành, cho dù cơn lốc cuồng xoay vẫn thổi rạc rài qua từng mùa chướng. Kỷ niệm thật thà chỉ đến từ dòng sông cũ, từ bóng mát tuổi thơ của riêng mình. Khác hơn, chỉ còn là thất thoát thương tâm.

Sương lan kín mặt hồ. Nửa vầng trăng treo hao hớt chơ vơ trên nóc cánh rừng phong lá rụng, hư huyễn tìm bóng mình khuất chìm đâu đó dưới đáy hồ thu . Tiếng vịt gọi bầy lãng đãng gần xa, âm vọng mơ hồ một bến bờ mãi kiếm tìm để dừng đôi cánh mỏi.

Người vợ choàng lên vai chồng tấm áo lạnh. Họ cùng bước qua khoảng vườn sau phủ bóng tối vào nhà. Ánh lửa lò sưởi bập bùng đêm Thu xa xứ...


Một cuối Thu

Phan thái Yên

Mục Lục

4. Nối Gót Nữ Hào Kiệt Xưa

Trần Phú ÐA

Tường thuật từ Văn nghệ Atlanta.
Lời người viết : Hội Văn nghệ Atlanta thành lập đã khá lâu, quy tụ nhiều cây bút tài năng ở nhiều lứa tuổi, sinh ra từ nhiều vùng miền dưới chính thể tự do Việt Nam Cộng Hòa, đến vùng cao nguyên Atlanta nầy định cư vẫn mang theo tâm hồn yêu văn nghệ từ nhỏ, nhiều cây bút nữ đã hội tụ lại như sự giao thoa trong một gia đình ấm áp thân thương, các cô, các chị, các bạn nữ đã cho ra đời tác phẩm văn học MÊ LINH 1 như lời gởi gắm tâm tư của người Phụ nữ tha hương, với tấm lòng yêu thương quê cha đất tổ, tình yêu gia đình, chồng con, bè bạn, tình yêu lứa đôi thật bao dung và bình dị, những trang văn, lời thơ mang dáng dấp hiền hòa như dòng sông, con đò, cánh đồng, vườn cây, những nụ hôn chan chứa tình người.

Hôm nay Hội Văn nghệ Atlanta lại tiếp tục giới thiệu tuyển tập thơ văn phụ nữ MÊ LINH 2 gồm những gương mặt nữ khả ái, rất đổi thân thương, dẫu phần lớn đã qua cái tuổi ? lục thập lão giả an chi ? như: Mai Thanh Tuyền, Dương Trần, Sáng Ngọc, Lợi Trân, Nguyễn Diệu Anh Trinh, Phương Thảo, Nguyễn Thị Chánh Tâm ,Thanh Huyền, Ngọc Duyên, Trần Thị Hiếu Thảo, Lý Nguyệt Vân và cây bút nữ gạo cội Vân Hà. Chúng ta đón đọc như một lời tri ân sẻ chia đến các cô, các chị, mong cho vườn thơ văn Atlanta nói chung và chị em phụ nữ dịu dàng đằm thắm nói riêng, mãi đơm hoa kết trái ngọt ngào !

Một sáng đầu thu gió nhẹ, mây vờn bay trên vùng trời cao nguyên Atlanta thân thiện mang theo những tia nắng ấm áp đầu mùa, tôi đến Nhà hàng tiệc cưới Nam Phương mang tên một một Hoàng hậu của Hoàng đế Bảo Ðại vị vua cuối cùng của triều Nguyễn Việt Nam bà mất ngày 16 tháng 9 năm 1963 tại Pháp, nhà hàng tọa lạc trong khu chợ HongKong ở Norcross Georgia để cùng dự một chương trình thơ nhạc và khiêu vũ do Hội Văn nghệ Atlanta giới thiệu tuyển tập thơ văn phụ nữ ra mắt tác phẩm Mê Linh 2 do chị em sáng tác và in ấn. Sáu năm trôi qua, kể từ khi tập Mê Linh 1 ra đời, quảng thời gian cách trở đó chị em phải lo mưu sinh, chăm sóc gia đình, bận bịu chuyện chồng con, khi rãnh rỗi hàn huyên mới thấy ngày giờ sao mà đi nhanh thế, nên cần phải hội tụ lại để cùng nhau thực hiện ý nguyện ban đầu, vậy là quý chị, quý bà tranh thủ viết, tranh thủ gởi hồn vào từng con chữ, trang viết và rồi Mê Linh 2 đã chính thức ra đời.

Ðến tham dự và chia vui với chị em có nhiều văn nhân thi sĩ mặc dù cũng đã trên bảy lăm, tám mươi tuổi vậy mà nụ cười vẫn tươi nguyên như mới mười tám đôi mươi, rất nhiều báo, đài của địa phương như anh Tân Nguyễn chủ nhiệm báo Trẻ, đại diện báo Rạng Ðông, Sài Gòn nhỏ?đã đến dự và đưa tin để bà con đồng hương xa gần cùng biết . Mặc dầu nhiều chú bác, anh chị em thân hữu, văn nhân thi sĩ Atlanta đến từ rất sớm nhưng mãi đến hơn 12 giờ trưa mới khai mạc, vì những câu chuyện gặp nhau, cứ quấn quýt nhau không rời. Rồi cả khán phòng ngời sáng niềm tin, để cùng cất cao tiếng hát hùng hồn từ bài Quốc ca Việt Mỹ và chùng xuống khi nghe lời nhạc du dương, trầm bổng để cùng kính cẩn nghiêng mình tưởng niệm các bậc tiền nhân tiên tổ, cán bộ Quân cán chính Việt Nam Cộng Hòa và đồng bào đã nằm xuống vì một nền tự do dân chủ, mọi người có mặt cũng dành giây phút bồi hồi tưởng nhớ đến anh linh cố

Thượng Nghị Sĩ John Mc. Cain người bạn của những tù nhân chính trị và tù nhân lương tâm Việt Nam.

Trong lời dẫn chương trình nhà thơ Vân Hà đã nói : ? Sáu năm kể từ khi tuyển tập Mê Linh 1 ra đời với sự tận tâm tận lực khai sáng của nhà thơ Hạ Thảo Uyên, cho dù trời đất qua bao biến chuyển đổi thay, những boăn khoăn trăn trở trong cuộc sống càng ngày càng chồng chất, nước Mỹ quê hương thứ hai của chúng ta đã cưu mang cuộc sống, cho chúng ta hít thở được không khí trong lành và chị em chúng ta đã khơi nguồn cảm hứng thơ văn noi gương khí thế bất khuất của hai vị nữ anh hùng hào kiệt Trưng vương, tạo cho mãnh đất địa linh nhân kiệt Mê Linh một thời sống lại trong tâm trí người Việt xa nhà, làm cho cuộc sống mới càng thêm ý nghĩa hơn. Ban tổ chức đã cùng với thân nhân nâng những cánh hoa hồng trắng, tưởng nhớ đến mười vị thân hữu có mối giao lưu mật thiết với Hội Văn nghệ Atlanta đã qua đời từ năm 2001 đến năm 2017 trong lời bài hát Tưởng niệm do cố nhạc sĩ Trầm Tử Thiêng sáng tác năm 1972 vang lên, mọi người đều nghe lòng mình lắng đọng chút suy tư thương nhớ. Một việc làm hết sức trân quý là nhà thơ Vân Hà đã cùng với anh Lê Văn Ư mở tác phẩm Mê Linh 2 đầu tiên trên sân khấu và cùng lúc nầy trên các bàn tiệc, quý quan khách cùng thi hữu mở sách ra khai tiệc văn nghệ Atlanta.

Từng thành viên góp mặt trên thi đàn Mê Linh 2 lần lượt lên sân khấu để nhận những vòng hoa tươi thắm thay lời tri ân của Ban tổ chức, mọi người đều nở nụ cười thân thiện chan hòa tình yêu thương, người điều phối chương trình tóm lược tiểu sử từng nhà thơ, nhà văn, giới thiệu những tác phẩm họ đã viết, đã in thành sách trong suốt thời gian qua, cả khán phòng vổ tay tán thưởng tất cả chị em có mặt trên diễn đàn. Chủ nhà hàng tiệc cưới Nam Phương đã lên sân khấu nhận quà lưu niệm của Ban tổ chức, một món quà nhỏ nhưng chứa đựng bao ân tình của những con người làm văn nghệ nhất là giới nữ.

Có thể khẳng định rằng lịch sử văn học của một dân tộc là lịch sử tâm hồn của dân tộc đó. Những câu ca, vần thơ từ thời xa xưa đã tạo cho con người gởi gắm biết bao nỗi niềm, tâm tư sâu kín. Và trong thế giới tâm hồn đầy sắc màu đó, lắng sâu hơn cả vẫn là những vần thơ về hình ảnh người phụ nữ, họ được đề cập đến ở nhiều phương diện, khía cạnh khác nhau nhưng chúng ta có thể thấy rằng, hầu hết những trang viết của quý chị quý bà đều nhẹ nhàng sâu lắng; " Có phải em về đêm nay

Trên con đường thời gian trắc trở

Ðể lòng anh đèn khuya cửa ngõ

Ngọn đèn dầu lụi bấc mắt long lanh và như :

Tôi làm con gái

Buồn như lá cây

Chút hồn thơ dại

Xanh xao tháng ngày ...

Nói lời cảm tưởng trước quan khách nhà thơ Mai Thanh Tuyền tên thật của bà là Nguyễn Thị Diễm quê Châu Ðốc không dấu được nổi xúc động khi hồi tưởng lại tuổi ấu thơ đến khi trưởng thành nhất là quảng thời gian định cư tại Atlanta tháng 12 năm 1992, với bà Trần Thị Ðáng bút hiệu Dương Trần xuất thân là một nhà giáo với bút pháp giản dị chân thành, bà sinh năm 1937 khi lập gia đình vẫn rày đây mai đó, bây giờ đã trở thành một bà lão nhưng nét thơ vẫn mượt mà ẩn chứa thân phận con người trong từng câu chữ : "... có giận có thương đời thêm vị ngọt

có giận rồi nào quên được nhau đâu...

Với nhà văn, nhà viết báo Lợi Trân tuy không biết hát nhưng chị đã giải bày tâm sự và hình bóng các nữ sĩ qua một làn điệu vọng cổ ngọt ngào, sau đó nhà thơ Vân Hà đã hát với cả tấm lòng trìu mến gắn liền với tên tuổi từng người thật nhân hậu biết bao ! Rồi đến nhà văn Sáng Ngọc, Nguyễn Diệu Anh Trinh, Chánh Tâm, Thanh Huyền, Ngọc Duyên, Thu Thảo, Nguyệt Vân, Vân Hà, Phương Thảo " mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười "

Sáu năm qua kể từ khi Mê Linh 1 ra đời, 15 cây viết nữ cũng không còn đủ để góp mặt trong Mê Linh 2 nhưng lại có thêm 3 gương mặt mới đó là Thanh Huyền, Chánh Tâm, Phương Thảo, một khi có thêm người mới thì vắng đi người cũ như các nhà văn nhà thơ Thảo Nguyên,Linh Ðắc, Cát Ðằng, Vân Thanh, Thanh Nga đặc biệt sự ra đi vĩnh viễn của nhà thơ Hoàng Phương Thụy , xen lẫn trong giọng ngâm, tiếng đọc thơ là những bài tình ca sống mãi với thời gian. Giới thiệu tác phẩm Mê Linh 2 như lời trần tình của các nữ kiệt văn hào Atlanta, như sự gởi gắm yêu thương của người phụ nữ Việt Nam, để bảo tồn thiêng liêng tiếng Việt, hơn ai hết chúng ta phải trân quý từng câu chữ, từng nét bút tinh túy, không thể chấp nhận lý giải như kiểu Bùi Hiền, Hồ Ngọc Ðại được. Xin chép lại một bài thơ mà nhà thơ Vân Hà và Nguyệt Vân cùng viết trong một đêm không ngủ nơi thành phố cao nguyên xinh đẹp Atlanta. NGỢI CA

Tôi nghe tiếng nước tôi

Từ thuở còn nằm nôi

Ca dao trên võng mẹ

À ơi giữ trư hè

Tren môi con bập bẹ

Tiếng cha kêu đầu đời

Yêu thương dòng sữa ngọt

Chập chững bước làm người

Nắn nót từng nét chữ

Ðánh vần những i tờ

Học vỡ lòng đã viết

Tiếng Việt như lời thơ

Lớn khôn trong ly loạn

Chiến tranh và hận thù

Cùng là dân nước Việt

Chia cắt sầu thiên thu...

Trong lúc cùng dùng cơm trưa thân mật, rất đông quan khách, thân hữu, các nhà thơ, nhà văn lại ra sàn nhảy với những bài tình ca thật thắm thiết ngọt ngào, từng vòng tay, từng bước nhảy cứ mãi quyện chặt vào nhau, dìu nhau vào thế giới âm nhạc, quên đi những chuyện vui buồn đang đêm ngày diễn ra nơi trần thế ! Báo Trẻ xin được chúc mừng quý chị, quý bà, chúc mừng tác phẩm văn thơ Mê Linh 2 ra đời trong bầu không khí ấm áp yêu thương nơi viễn xứ.

Atlanta 29/09/2018

Trần Phú ÐA

Mục Lục

5. Dòng Tình Cảm? Tôi Với Các Văn Thi Hữu Trong Mê Linh2

Trần Thị Hiếu Thảo

Tôi là một thành viên của nhóm Văn Thi hữu ML2. Dĩ nhiên là tôi đến tham dự buổi ra mắt đó Sep/29/2018, cùng các bạn hữu và quý quan khách. Tôi nhận được tập sách, thì tôi lo le hoài mà đâu có thời gian đọc. Ðợi khi mãn cuộc? Về nhà tôi đọc liền một mạch? Ðiểm đầu tiên là tôi rất mừng một quyển sách không dày không mỏng, rất vừa ý lòng tôi (Cái này thì phải khen VH và NV với óc tổ chức và sắp xếp đội hình?hi hi) Còn hình bìa: Sau trước đều đẹp hoàn hảo. Phía trước mang biểu tượng có hai bà Trưng. Phía sau có mấy chị em thi hữu chụp với nhau rất đầm ấm tại nhà Vân Hà, lúc tan cuộc họp, ra về với một kỷ niệm?

Dần vào trang sách, tôi đọc thơ Mai Thanh Tuyền(MTT ) trước tiên. Với nhà thơ MTT, tôi được biết chị từ hồi còn đi làm chung hãng ThermoPac. Thỉnh thoảng rảnh chị đọc thơ cho tôi nghe, và hồn thơ tôi cũng được chị dắt dìu từ đó. (Mặc dầu tôi yêu thơ có làm thơ rất sớm từ hồi ở VN?) Hôm nay, lại một lần nữa tôi được diên kiến trầm ngâm trước ngôn từ thi ca của chị. Thơ của MTT trong tập ML2 viết rất nặng lòng sâu sắc. Lục bát chị thì rất lưu loát êm ái, trôi chảy đẹp cả ngôn từ và ý tứ của thơ.

?Chợ đời bán ế về không

Mang theo một mớ bong bong rối nùi

Gỡ hoài chỉ rối thêm thôi

Muốn đem chia sớt sợ người buồn lay

Bờ xa ngồi nhớ phương này.

Bên đây bến nhớ vòng quay địa cầủ

(Trích một phần ba của Bài Thơ Ðể Dành)

Hoặc qua bài ?Chiều Phaỉ đã diển tả nỗi lòng của chị- Một thi sĩ trước cảnh sinh tình với tâm tư:

Anh ơi cánh gió ngoài song cửa

Vừa mới cuốn theo chiếc lá vàng.

Một bóng chim rời kêu lẻ bạn.

Tiếng buồn rơi ngập cả không gian.

11 bài thơ chị mang thể thơ và phong cách khác nhau, lục bát, thất ngôn, tứ tuyệt, tự dỏ Mỗi bài là một nỗi niềm. Thể hiện một lối thơ súc tích, trọn vẹn, lắm lúc ẩn dụ so sánh? để chị bật lên một hồn thơ nỗi nhớ quê hương, cha mẹ, bờ sông bến lúa, cuộc sống đặc điểm chị từng trải qua v.v?

Người làm thơ không thể mang hoài một tâm cảm, mà chất thơ luôn phong phú nhiều ngóc ngách. Ðó là tâm hồn thơ, đẹp của thi sĩ nói chung và MTT nói riêng. Chị MTT vẫn có những bài thơ trẻ trung lịch duyệt đọc đến nao lòng tuyệt vời.

Có những chiều

Mây lên cao

Và mặt trời xuống thấp

?.
Người yêu ơi

Hãy để lòng thư thái

?

Mình đã có

Những trưa hè phượng nở

Những buổi chiều thương nhớ thuở xa xưa

Nắng vào xuân mang hơi ấm quê người.

Xua buổi giá mùa đông cơn gió lốc

Lời tình nào cũng mềm môi mật ngọt

Men tình nào cũng ngây ngất hương yêu.

(Trích Ngôn Ngữ Tình)

Thơ chị còn nhiều, tâm tư dòng thơ chưa giới hạn nhưng trang viết tôi dành cho chị thì xin khép lại nơi đây. Không phải tôi lười biếng viết mà bấy nhiêu cũng đủ, cho tôi khi nghĩ về dòng thơ chị MTT. Ðồng thời mặt khác sợ các bạn chê tôi: nói dai, nói dài, nói dại, nói dở thì tội nghiệp cho tôi hihi. Mời các bạn cứ tìm đọc ML2 thì sẽ thấy chất thơ chị đáng yêu hơn nữa.

Bây giờ tôi nói đến Nguyệt Vân(NV) Một chút khác hơn MTT, thơ NV mạnh mẽ bọc trực, gởi một tấm lòng yêu nước, có xu hướng kêu gọi đấu tranh phần nhiều. Qua bài đón chào Việt Khang chị viết. NV thể hiện một cây bút, một thi sĩ rất ngạo nghễ, một tình yêu thương quê hương nòi giống, với những con đã từng làm nên đại nghĩả Lòng chị thể hiện một niềm vui chung vô bờ, khi người nhạc sĩ yêu nước Việt Khang đến bến bờ, chạm vào đất ở tự do. Lời thơ chị viết:

Ðất tự do đang chào đón Việt Khang.

Người con trai Việt bài hung ca nước Việt

Nơi quê mẹ dân kêu gào thảm thiết

Việt nam tôi đâu tha thiết từng lời.

Trả lại cho dân quyền sống làm người.

Anh là ai mà không thương đồng loại.

Ngọn đuốc xưa còn âm thầm le lói

Nay cùng chung quật hởi thổi bùng lên..

(Trích?)

Hoặc qua một bài khác.

Một bài thơ mà em đã thành danh

Hai bản nhạc để đời cho hậu thế.

Thơ và nhạc cũng là khí thế.

Cũng oai hung như thể gươm đao.

Không hổ chi em phận má đào

Ðang chung sống giữa bầy lang sói

Em thấy đó dân tộc mình đang còm cõi,

Sinh mạng người nhỏ bé ?chỉ móng tả.

(Trích viết tặng cho NS VIệt Khang và cô giáo Lam)
Trước ý chí oai hung, chiến mạnh của những người dân sống với chế độ độc tài, độc đảng lòng tham vô độ bán nước hại dân. Những người dân yêu nước, yêu dân chủ và tự do đã khắc khoải nỗi đau thương dày vò, muốn đấu tranh, muốn nói lên tiếng nói riêng của mình. Ðã làm cho chị yêu quý trân trọng và muốn thốt lên lòng ngưỡng mộ, cùng với những ý thơ mạnh mẽ chị kêu gọi lòng ái quốc, phục hồi tư tưởng yêu nước toàn dân?
Thơ NV còn mang nhiều tư tưởng khác. Niềm thương nỗi nhớ cha mẹ bạn bè quê hương cũng được thể hiện tỉ mỉ và chan chứa. Với NV, tôi xin dừng lại nơi đây. Mời các bạn yêu tiếng thơ NV đến tìm sách đọc sẽ thấy nhiều bài thơ chị viết chạnh lòng hơn nữa...

Một người tôi sắp nói tiếp theo là Dương Trần(DT) Tiếng thơ chị nặng về ưu tư, ngậm ngùi cho thân phận, cũng quá khắc khoải niềm đau của kiếp người. Hoặc có một vài bài hoài cổ- về quá khứ để yêu thương.

Với DT còn gì ưu tư hơn? Và ngậm ngùi hơn khi chị viết:
Khép lại rừng ơi đã tối rồi

Còn ai đâu nữa để mà vui

Mây trôi bang bạc trên đồi núi.

Rừng thấp hay chưa đã tối rồỉ

(Rừng Xưa Ðã Khép)

Hoặc khắc khoải niềm đau một kiếp người. Dương Trần chị thể hiện tiếng thơ bài qua ?Nghẹn Ngàỏ

Tình buồn sao quá xót xa

Trách sao ông tạo khéo hòa trái duyên

Vợ chồng đang sống bình yên

Xen vào xáo trộn lương duyên hai người

Thôi mình chấp nhận chia tay

Nghẹn ngào dứt khoát đắng cay cuộc đờỉ

Và đây là một bài thơ hoài cổ nhớ kỷ niệm nơi lòng chị đong đầy qua tiếng thơ:

Nhặt bao nhiêu nỗi nhớ

Ghép lại thành bài thơ

Nhặt thêm từng kỷ niệm

Có ai đó mong chờ

Nhặt lại những yêu thương

Thêm mùa hoa phượng nở

Tiếng ve sầu nức nở

Nhớ lại những trưa hè

Có những đêm trằn trọc

Vì nhớ tuổi học trò

Ngồi dưới tàn phượng đỏ

Tâm sự cùng người thương

Nhặt những cánh hoa rơi

Ép vào trang nhật ký

Gởi gấm mối tình đầu.

E ấp gọi tên nhaủ

(Trích thơ từ bài Lượm Lặt)

Và trong mỗi chúng ta ai cũng được lớn lên từ lòng mẹ, và những câu cao dao yêu quý của mẹ hiền ru từ thời thơ bé. Nên mỗi tâm hồn thi sĩ, luôn có một tiếng thơ dat dào dành cho mẹ. DT cũng có những bài thơ cho mẹ thật nồng hậu, mến thương da diết?

Người cho tôi viết tiếp theo là Ngọc Duyên.

Ngọc Duyên (ND) có một cái tên thật là Lê thị Nguyệt. Nguyệt là Trăng. Tên đẹp, người đẹp duyên dáng vô cùng nên lấy bút hiệu Ngọc Duyên. Các bạn nhìn hình trên ML2 thì thấy liền, nụ cười mỉm chi duyên dáng. Và thơ chị lại càng duyên dáng làm sao, những câu thơ được chị hun đúc lên bỡi một hồn thơ ?duyên ngầm dí dỏm?

Ta vẫn là ta ngày thượng cổ

Thật là xấu hổ vớ văn minh

Người đã hỏa tiễn hành tinh.

Còn ta lóp ngóp u minh bước trần

Người ta hoạt định ngàn phần

Còn ta cứ đứng cù lần nhân chia.

(Trích từ Xấu Hổ)

Và tôi thích đọc bài này thơ lục bát của chị nữa:

Bài Ðố ai.

Ðố ai giữ nước trong tay

Ðố ai bắt nắng cho ngày tháng qua

Ðố ai giữ được không già

Cho cây tốt mãi cho hoa không tàn

Ðố ai níu được thời gian

Cho xuân còn mãi không tàn qua đông

Ðố ai ngăn được bão going

Cho người vui vẻ cho đồng cò bay

Ðố ai giữ gió đừng laỷ

(Trích ÐA)

Hoặc bài này nữa

Gió đêm mưa tạt qua song

Mang theo hơi lạnh cho lòng nhớ mong

Em xưa tần tảo gánh gồng

Trong ngoài toàn vẹn, lo chồng lo con

Bỏ quên bánh phấn thỏi son

Qua bao năm tháng héo mòn tuổi xuân.

(Trích lục bát Nhớ)

Và chị ND còn rất nhiều bài khác, thơ dí dỏm đáng yêu mà cũng mang nhiều sâu đậm triết lý?

Người tôi muốn đề cập cuối cùng là nhà thơ Thanh Huyền
Thơ chị Thanh Huyền là một lối thơ nặng lòng xa xôi, buồn man mác. Ðọc xong ta cảm thấy như được những chất tố thơ

lắng xuống, khó quên?

Ta trao tặng hoa hồng đỏ

Anh gởi cho em hoa tím buồn

Cành hoa tiên nữ nằm say ngủ

Giữa nàng hồng thắm dáng kiêu sa.

Anh kể ngày xưa ông vua trẻ

Rời bỏ ngai vàng bỏ gấm hoa

Về chốn hoang vu cùng mỹ nữ

Sính lễ trao nàng cánh hoa thở

Giữa rừng hoa tím ru nàng ngủ

Bên túp lều tranh dệt mộng mơ

Quân Vương cũng biết yêu anh nhỉ.

Anh Hứa ?Trọn đời thương nhớ em?

(Trích)

Thơ chị Thanh Huyền mang nhiều chất lãng mạn ước lệ, và trữ tình. Tôi thích những câu thơ của chị:

Chị viết:

Em phố thị, tôi học trò xóm nhỏ.

Quen biết nhau qua một dịp tình cờ.

Em mười sáu trăng cài lên mái tóc

Trăng ở hồn tôi, cả một trời thơ

(Trích Mùa Trăng Cũ)

Trăng nhớ ai buồn soi bóng nước

Gió vui gì thổi án mây bay

Ðể em suốt một đời ngơ ngác

Ngậm ngùi nhìn dõi bước chân ai

Dù cho núi ngăn sông cách trở

Em cũng chờ anh đến tuyết sương

Lấp biển vá trời che nỗi nhớ

Suốt kiếp yêu anh đến chạnh lòng

Tríchtừ-TNABSBN)
Cám ơn những nhà thơ trong ML2 cho tôi những giây phút đọc thơ yêu thơ và nhớ đến thơ của các chị. Trân trọng nỗi lòng khát vọng của các chị.

Và những cảm nhận riêng tôi dành cho bốn tác giả-thi sĩ. Giờ tôi cần gởi chút thời gian dành cho các văn tài của ML2

Phải nói rằng người tôi đề cập trước tiên là nhà văn Nguyễn Diệu Anh Trinh (NDAT)- (AT)

Tôi biết văn AT từ hồi in trong ML1, tôi quý và tôi có gọi điện hỏi thăm AT. (Tôi rất mê chữ nghĩa, thơ ca và văn chương, nên cảm kích ai là tôi gọi chút xíu để chia sẻ khen ngợi... AT bận và tôi cũng thế chỉ nói sơ qua đôi chút rồi lại biệt tăm) Ðến khi tôi mới nhận ÐSQN năm2018.Tôi đọc AT viết vài tản văn, và một lần nữa dành thời gian gọi cho AT để nói lên nỗi lòng mình thích những bài đó, với lối viết và bố cục kiểu đó. Làm tôi xúc động (Lúc đó tôi có gọi qua VH, nói về AT. Hai chúng tôi điều hoan hỉ và đồng cảm về AT)

Hôm nay thì lại được ?cùng hội cùng thuyền với AT lần nữả ở ML2. Tôi về đọc tản văn AT viết, quả thực ba tác phẩm của AT bài nào tôi cũng thích, nhưng vẫn thích bài đầu tiên nhất. Không phải AT đạt giải đây đó mà tôi thích bắt chước, ăn theo. Tôi luôn nghĩ là mình không nên copy tri thức. Mà phải để con tim mình rung động thật sự với tác phẩm họ viết. Mình cảm nhận và hiểu như thế nào tp? ý tưởng họ gởi gắm?
Thật sự ba tp Anh Trinh làm cho tôi vô cùng xúc động với cách viết gần gũi, một hồn văn, hồn nhiên và tự nhiên, mà lay động vào trái tim tôi yêu văn học?

AT viết như một lối kể chuyện cho mình nghe, bạn nghe, nhưng lối kể rất mực dồi dào tình cảm chân thành. Tuy nhiên AT vẫn có những đoạn văn chương rất thi vị, khi miêu tả? Cách tả cảnh của AT được cuốn theo cái tình nên đọc nó thấm, chứ không phải tả cảnh khơi khơi, đọc nó sẽ làm cho người ta thất vọng và chán đi mất( Bỡi nó nhạt nhẽo và không nói lên được gì, kiểu thế thì người ta liệt vào loại tám văn không đi vào đâủ) AT còn sử dụng những câu nói mang nhiều thành ngữ, tục ngữ súc tích, đồng thời AT cũng tạo ra lối văn mới mẻ đầy sáng tạo, và chất riêng của mình, nhưng dễ hiểu gọn gàng nữa. Nói tóm lại tôi thích cấu trúc bố cục, văn vẻ, tình tiết trong câu chuyện ?truyện? AT viết. vì gần gũi thực tế mà mang lại đầy màu sắc văn học ý tưởng...

Tôi thích những đoạn văn sau đây:

Ngày hè chừng mười một giờ trưa là ba ra sau nhà dở lấy cạc tông che nắng cho đám rau chiều về bớt nắng ba dở ra săm se từng ngọn rau, từng cái lá. Mùa đông, Ba theo dõi dự báo thời tiết trên TV để thu hoạch hết ngoài vườn trước khi những đợt gió lạnh tràn về. Có những lần ba tiết những cây ớt còn đầy trái, bụi sả tốt tươi chưa muốn nhổ thì tuyết rơi, tuy không nhiều lắm nhưng cũng thừa sức làm đám rau của Ba héo hon ủ dột. Ðứng trong nhà nhìn qua khung cửa kính ba chép miệng liên tục, thương cho vườn ra bị nhiễm lạnh?

(Trích Ba Và Tôi)

Cô chới với như nghe tim mình hụt một nhịp đập trong lòng ngực? Không biết vì sợ hãi hay hồi hộp.Trong trí óc non nớt của cổ(còn tiếp)

Cô thật là không tưởng tượng nổi. Bản tính lém lỉnh hồn nhiên cố hữu đi đâu mất,cô đâm ra lung túng chẳng kém gì anh. Không gian im lặng thời gian tưởng như ngừng lại, thoang thoảng mùi hương từ khóm lài đưa lại làm cô ngây ngất?
(Trích Dưới Giàn Hoa Giấy)

Người viết văn thì tâm tư dày đặc đong đầy tâm cảm. Nhưng trong trang viết hạn hẹp nhỏ bé này tôi không thể trích nói hết được. Mời các bạn yêu văn AT kể chuyện, hãy tìm đến nhiều trang sách từ ML2, hoặc các trang báo có cô cộng tác để đọc.

Người thứ hai viết văn tôi sắp nói tới là Lợi Trân(LT) Chị là một người tôi đã biết và gặp gỡ từ hồi ML1 hình thành. LT là một người chân thành, hiền lành dễ gần gũi. Chị đoạt hoa hậu ADPN năm 2010. Chị sở trường viết được nhiều thể loại. Truyện ngắn, ca cổ, cải lương, kịch nói. Mảng nào chị cũng gặt hái sự thành công nhất định.

Truyện chị hay viết về nông thôn qua các thời kỳ? Có người bảo tôi: ?LT viết mãi đề tài nông thôn?? Tôi cười trả lời rằng. ?Cái hay và độc đáo là cách viết chứ đâu phải chọn thành phố viết là haỷ? Ngư Ông Và Biển Cả của Ernest Hemingway có bao nhiêu trang đâu mà hay? vì giữa lòng biển cả đã tạo lên một câu chuyện đầy triết lý, ẩn dụ. Và văn chương ông gần gũi, lại sáng tạo đồng thu hút?

Bàn về văn học văn chương khó nói lắm ?Nói mãi không hết?. Nó được ca ngợi là do tùy theo văn chương, và cách bố trí câu chuyện, cùng với bố cục tình tiết thôỉ Tôi nghĩ vậy.
Tôi thích chị LT có những câu văn chuyển được hồn quê sâu sắc.
?? Khu vườn khá rộng, nằm trên bờ sông VCÐ với hàng dừa nước lao xao,cứ mỗi sáng như vầng thái dương chưa lên khỏi ngọn bần? nhìn dòng sông nước trôi về phía chân cầu Bến Lức, mang theo những vạt lục bình với những bong màu tím điểm vàng trông đẹp mắt, đâu đó tiếng bìm bịp kêu con nước lớn, sóng vỗ nhè nhẹ vào mấy bụi ô rô, cóc kèn mỗi khi có ghe lướt qua, vài con chim trao trảo chuyển lượn trên những nhánh bần, cất tiếng líu lo.

(Trích RBTV)

Anh tư Cò đưa cây sào dài hơn hai thước đẩy đám lục bình vừa tắp vô mé bờ cho dạt ra theo dòng nước. Con sông Cái Răng lững lờ trôi dưới ánh bình minh, mặt trời vừa thức dậy ở đằng đông, hôm nay là ba mươi AL nên rạch nhỏ nước chảy xiết, mang theo phù sa đầu vàm?

(Trích AnhTư Cò)

? ngồi nhìn dòng nước lặng lờ dưới chân cầu Cái Răng mà nghe lòng buồn rười rượi, đưa tay hái bông tím lục bình ven bờ,cô suy nghĩ điều gì đó rồi vò nát nhánh bông quăng xuống dòng sông, buổi trưa cơn nước đứng,nhánh bông tơi tả vẫn y vị trí cũ cô thở dàỉ

Trích ATC

Ánh trăng mùng 10 vừa treo lơ lửng trên ngọn caủ

ánh sáng của con trăng mùng 10, đủ soi khuôn mặt của Tư Cò buồn dịu vợi, anh rẽ vô vườn chuối, gió thổi những tàu lá chuối lao xao, tranh tối tranh sáng trong đêm khuya tĩnh mịch?

(Trích?)
Năm nay thuận mùa nên đám ruộng nào cũng trúng, cánh đồng lúa chạy dài xa tắp, buổi chiều xuống thật chậm, khói hoàng hôn bay lãng đãng phía chân trời, vài cơn gió nhẹ lao xao trước hàng trúc bên đường, mấy đứa nhỏ dẫn bò về chuồng vừa đi vừa ca nghêu ngao trên con đường đất đỏ tới bờ bông bụp?

Văn chương chị là như thế đó như một hồn thơ quyện vào chất văn chương dung dị, mộc mạc, nhưng tha thiết, và rung cảm hay vô cùng.

Người tôi sắp nói tới là Sáng Ngọc (SN) Chị là phu nhân của Văn Lang. Chị SN có những mảng văn triết lý cuộc sống, nhân sinh quan cuộc sống, rút tỉa từ CS. Như một cẩm nang cần bỏ túi mà ta cần để học hỏỉTôi nhớ ngày ra mắt tập ML1. Nhà thơ Lê Kỳ Hòa có nói với tôi. ?Chú thấy cái bà vợ ông Báo SGN, SN viết văn hay!(Vì gia đình ông rất thân với tôi. Tôi hay ghé thăm gđ ông) Ðúng là thơ văn mỗi người là một hương, của bông hoa khác nhau thôi. Hay ta cứ tưởng câu nói nổi tiếng ?bị độ? của ai đó. ?Chỉ có ta không biết thưởng thức, chứ không có nhà văn nào dở cả. Hahả

Có thể bạn đọc một vài đoạn văn của chị SN viết:

Con người hay đứng núi này trông núi nọ nhưng có một sự thật mà không ai biết đó là. Con người hay tìm kiếm hạnh phúc khắp nơi,nhìn thấy hạnh phúc của người khác, nhưng không thấy hạnh phúc ở chính bản thân mình.(Trích GÐT)

Bài thơ trên là hồi chuông cảnh tỉnh, giúp cho hậu thế noi gương,Nếu ngày nay ta đưa cha mẹ vào viện dưỡng lão buồn bã, cô độc thì ngày sau trường hợp đó sẽ tái lại cho mình.(Trích KKSS)

Dẫu biết hạnh phúc là tranh đấu,nhưng phải tranh đấu cho tình yêu chân chính, nhưng em ơi tranh giành hạnh phúc của người khác đâu thể được gọi là chân chính?

(Trích TM)

Người tôi nói tiếp theo là Ng T. Chánh Tâm phu nhân của SAC. Ai mà biết chị Chánh Tâm lại có một tâm hồn thơ văn khá lai láng. Khi gặp nhau, chị ít nói chỉ mỉm cười hiền hòa và vài lời thăm hỏi sơ là đủ. Vậy mà chị vẫn viết được một tản văn thật dễ thương đem đến cho người đọc hiểu, và xúc động với những người vợ của bên VNCH đã không ngại khó nuôi chồng trong tù?

Ðã vậy chị vẫn có một bài thơ nghĩ về quê hương quả thật sâu cảm?
Người tôi viết tiếp theo là PT. là Phương Thảo, là loài cỏ thơm. Vâng đúng vậy. Ðọc qua một bài viết NDAT ghi lại một kỷ niệm với PT và AT, ta không thể không thấy tấm lòng của PT. Và chị được chiếm giải ở đây chữ ?công? của ?công dung ngôn hạnh? quả là không ngoa. Chị nấu ăn thật ngon. Cho chúng ta những buổi họp mặt thưởng thức, món chị nấu thật là xuất sắc không thể chê vào đâu được?

Người tôi muốn nói cuối cùng là Vân Hà(VH). Một VH thơ ca, và văn chương, kiêm luôn một MC rất tài hoa. Cô làm thơ rất tài và rất nhanh? đã in qua 5 tập thơ. (Tôi đã viết cho VH một bài dài về ?CTMVNTVH? được post qua các trang web. Bây giờ trong ML2, VH chuyển sang mảng thơ viết cho những người thân ra đi nghìn thu, kẻ ở lại đau buồn, nhớ nhung cách trở. Tôi đọc cũng rất ngậm ngùi thương xót. Thơ tình của VH thì lãng mạn trữ tình, nhưng qua mãng thơ này trái tim VH lại thống thiết, chia sẻ niềm đau của một trái tim lớn rộng lượng, bao dung, và khắc khoải biển trờỉ

Rất nhiều bài, tôi chỉ muốn đem một bài VH làm cho HPT. Một phụ nữ bạn thơ chúng tôi đã lìa xa dương thế.

Chúng tôi những con chim lạc đàn đất Việt, bay đi bốn phương trời tìm chốn nương náu. Nhưng định mệnh cho chúng tôi gặp nhau tại xứ sở America. Và tại G.A- Atlanta này. Cuộc sống ở Mỹ không thể là không bận rộn. Song chúng tôi là những con người yêu thơ văn và chữ nghĩa, đồng cảm với nhau khi rời xa tổ quốc ở trên một đất nước thứ hai. Chúng tôi vẫn đau đáu nhớ về quê hương với bao kỷ niệm vui buồn thăng trầm, và cuộc sống mới vẫn cho chúng tôi nhiều cảm xúc. Chị em chúng tôi gắng lòng bỏ chút thời gian dệt lên con chữ, dệt lên bài thơ, bài văn, với tiếng nói mạnh mẽ thấm cội nguồn đất Mê Linh, và tình cảm chan chứa từ Mê Linh kết tủa.
Chúng tôi được sống dưới tiểu bang GA. Có một Margaret Mitchell văn chương tuyệt vờỉ Và chúng tôi đang sống với quê hương TT của một Ông vua đậu phộng. Ðã đem lại cho chúng ta niềm tự hào và cảm mến để viết. Quê Hương tạo ra cuộc sống, và chính đất, cuộc sống cũng tạo ra con người: với phong cách và tâm hồn chúng ta.

Ta từ...

Ta từ tiếng nói Mê Linh

Giang sơn thục nữ tình là thù chung...

Bước đi những bước ngại ngùng,

Non sông còn đó, anh hùng còn ghi?

Liễu đào nào có khác chi:

Một trang nam tử, hãy vì tương lai.

Rút nhanh lật một thế bài.

Ðem về cắm lại. Ngày mai hãy còn...

"Việt Nam việt Nam một tất lòng son

Nhịp tim còn thở, hãỷcòn yêu Quê...

Một niềm hân hoan khi có tập ML2 trên tay và đọc, những trang thơ văn các chị đã viết. Tôi mạo muội viết đôi dòng cảm xúc riêng tư dành cho mỗi cá nhân của ML2. Như một lời yêu mến tri ân trân quý bạn hữụXin tạm biệt gởi đến lời chào an lành và sức khỏẻ

Người Viết:TTHT Otc /8 / 2018.


_________________________________________

Ghi chú TTHT, là Trần Thị Hiếu Thảo trong ML2 có tác phẩm ?GMSS?
?- Qua tác phẩm một tình yêu dung dị, mộc mạc của đôi trai gái, tôi đề cập đến những tập tục của quê hương trong những ngày tết, từ bô lão đến thanh niên, từ già trẻ gái trai, đến con nít đều có những nét vui đặc trưng? Cách sinh hoạt truyền thống của những ngày tết quê hương v.v?

- Qua tác phẩm, tình yêu trai gái, tuổi đôi mươi dù mãnh liệt tới đâu cũng thường hay lấy hiếu nghĩa làm trọng, và đúng như ?áo mặc không qua khỏi đầủ?

Với chủ đề nội dung tư tưởng tác phẩm tôi vừa kể trên. E rằng có thể lạc hậu với tuổi trẻ hôm nay, nhưng tác phẩm bao giờ cũng có giá trị riêng của nó, và có thể hy vọng ở tâm hồn người đọc ? (Trích lời giới thiệu tp của TTHT ở buổi ra mắt Sep.29/ 18 vừa qua.

Chân thành cám ơn. Xin hân hạnh chuyền lửa qua các bạn?

Trần Thị Hiếu Thảo

Mục Lục

6. Trúc Thanh Với Bản Tình Ca Xô-Nát

Phạm Ngọc Thái

Nhà thơ Trúc Thanh

Trúc Thanh có không ít những tình thơ tâm huyết, có thể làm rung cảm trái tim đời. Trong số những bài tôi thích ở thơ em: ?Mong manh? là một áng thi huyền ảo và thật xúc động.

Tình thi nói về sự đa sầu, đa cảm của một cô thôn nữ, gửi niềm tâm tư tới người yêu tận phương trời. Em muốn tin mà chưa dám tin ? Em yêủ lại sợ tình yêu rồi sẽ tan ? vào một đêm trường, lòng em cồn cào tha thiết mà thổ lộ. Ta hãy nghe Trúc Thanh mở đầu trang thơ:

Ðời sập tối mây che vầng tinh tú

Có cơn sầu gầm rú giữa đêm đen

Ðêm của thời gian cũng là đêm cuộc đời - Cái khoảng không gian ?đời sập tốỉ? - Bóng đêm ấy đang bao trùm lên em với một nỗi buồn tràn ngập. Ta muốn hỏi: vì sao lòng em lại đến mức tối tăm đến vậy ? Ta không rõ và cũng không thể trả lời. Chỉ biết rằng, cả tâm hồn và trí não em là một ?cơn sầu gầm rú?? với nỗi đau vô tận.

Nhưng trong cái đêm tối cuộc đời ấy lại có ngọn lửa tình mới đang le lói, nhen lên ! Ðó là mối tình của em với một chàng từ miền xa xôi nào đó ? Trái tim em khao khát, đợi chờ:

Em lặng im thắp nỗi nhớ làm đèn

Tình cậy cửa tim, hoen mờ lý trí?


Tình yêu chàng tràn vào soi sáng cái ?đêm đen? của đời em. Người thôn nữ bàng hoàng nghe ?tình cậy cửa tim? mình - Có lẽ, vì từng chịu đựng một cuộc tình duyên đau đớn ? nên em sợ. Em không dám? hay không còn muốn yêu nữa chăng ? nhưng rồi lý trí cũng phải ?hoen mờ?? mà lùi bước, trước tiếng gọi mãnh liệt của trái tim em đang bùng cháy.

Hình ảnh tượng trưng của hai câu thơ rất hay: Em lặng im thắp nỗi nhớ làm đèn / Tình cậy cửa tim, hoen mờ lý trí?/ - Ðây là hình tượng theo thi pháp dòng thơ tượng trưng châu Âu nửa cuối thế kỷ XIX sang đầu thế kỷ XX - Theo thuyết ?tương ứng cảm quan? do Charles Baudelaire (1821- 1867), thi nhân thuộc bậc thầy của văn học hiện đại Pháp thời đó khởi xướng. Ông từng định nghĩa về thuyết ?tương ứng cảm quan? như sau:

Thiên nhiên là một ngôi đền mà trong đó

những cột sinh linh

Thỉnh thoảng phát ra những ngôn ngữ mơ hồ

Con người đi trong thiên nhiên

qua những rừng biểu tượng

.. Hương thơm, màu sắc và thanh âm tương ứng

Nghĩa là: giữa vật này với vật khác, giữa con người ? cuộc sống với thiên nhiên, đều có thể thay thế nhau bằng hình tượng. Phản ảnh một cách tương ứng, nhưng dựa vào cảm thụ được phát ra từ các giác quan (gọi là cảm quan), hay từ trong tâm linh. Cho nên thỉnh thoảng ngôn ngữ mơ hồ?

phamngocthai


Có thể nàng thi sĩ Trúc Thanh của chúng ta, chưa được biết về trường phái dòng thơ tượng trưng hiện đại châu Âu này ? song do quá trình đọc và cảm thụ thi ca thế giới ? Những sáng tác gần đây, có một số bài em đã ảnh hưởng khá sâu đậm thi pháp của dòng thơ tượng trưng ?tương ứng cảm quan? ấy.

Trở lại với hai câu thơ trên của Trúc Thanh ? Ðó là ngọn đèn của tình yêu thắp sáng những đêm đêm, lòng em thổn thức. Tiếng gọi của trái tim còn mạnh hơn lý trí ! Ðó là nguồn sống, niềm tin và hy vọng? giúp em vượt qua những buồn tủi cuộc đời, đang phải gánh chịu kia.

Tôi phân tích đoạn thơ tiếp theo:

Ðêm ảo ảnh gối đầu lên mộng mị

Dệt yêu thương kỳ vĩ chốn mơ hồ

Mai cuộc đời có cành trúc ngây ngô

Ðứng xõa tóc bên nấm mồ kỷ niệm

Thơ đưa ta đi tới miền kí ức của một viễn cảnh xa - Phải chăng như người thiếu nữ hoài cảm theo bóng người yêu, trong bài thơ ?Hai sắc hoa ti- gôn? của T.T.KH đã viết:

Từ đấy thu rồi thu lại thu

Lòng tôi còn giá đến bao giờ

??..

Mà từng thu chết, từng thu chết

Vẫn giấu trong tim bóng một người



Hoặc là Trúc Thanh muốn nói về cảnh một mai đâỷ như nữ sĩ Mai Ðình ? Khi bà đã bước vào tuổi tám mươi, nhưng mối tình với thi nhân Hàn Mặc Tử trong bà vẫn:

Tóc trắng, tình xanh mộng chửa tàn

(thơ Mai Ðình)

Bà đã đến Gành Ráng, Qui Nhơn một lần nữa để thăm mộ cố nhân. Một lần nữa, những giòng lệ tiếc thương lại chảy tràn trên đôi mắt bà như thưở còn con gái.

Trong bài thơ ?Mong manh? - Trúc Thanh cũng đã nghĩ đến cái ngày ấy, khi nàng đến bên mộ của người tình xưa và:

Ðứng xõa tóc bên nấm mồ kỷ niệm

Tên em là Trúc Thanh, nên em mượn bóng cây trúc rũ xuống như mái tóc để ví về mình. Hình ảnh ?cành trúc ngây ngổ? - Cũng có nghĩa là sự thẫn thờ, thao thiết ở trong em, qua bao tháng ngày sống trong niềm khát vọng, đắm đuối với tình nhân:

Ðêm ảo ảnh gối đầu lên mộng mị

Ðoạn thơ được đan dệt giữa tình yêu trong thực tại và hoài cảm về xa xăm. Nó tích tụ lại trong một câu thơ, thổ lộ nỗi lòng thầm kín của em:

Dệt yêu thương kỳ vĩ chốn mơ hồ


Cũng với thi pháp thể hiện giữa thực tại và viễn cảnh, trong tâm thức người thôn nữ đang yêu ? Trúc Thanh viết tiếp đoạn ba:

Nay tháng mấy lá vàng lưa thưa điểm

Bóng thời gian phủ tím chốn đợi chờ

Phải chăng cái mùa lá vàng vẫn còn thưa thớt rụng, chính là vào cuối mùa thu ? Lòng người thôn nữ ngơ ngác hỏi. Nếu cảnh đêm tối ở khúc thơ đầu, ngoài (nghĩa đen) nói về trời đất ? còn để phản ánh đến sự u sầu, buồn thảm đang sập xuống cuộc đời em (nghĩa bóng). Nhưng cảnh trí lá vàng rơi lác đác của thiên nhiên trong đoạn thơ này, chỉ thuần túy khắc họa lên khoảng không gian, thời gian bao quát tình thở có hình hài em trong đó: Bóng thời gian phủ tím chốn đợi chờ /- Nghĩa là, năm tháng lòng nàng vẫn son sắt, thủy chung, mặc cho giòng lệ chảy:

Mai anh về em gửi tặng bài thơ

Có giọt lệ thấm mờ đi một nửa

Em khắc khoải chờ mong ngày người yêu trở về. Ôi ! Ðọc những lời thơ tha thiết ấy, ta bỗng nhớ tới hình bóng chinh phụ trong ?Chinh phụ ngâm?, thổn thức ngóng trông người chinh phu ở nơi phương trời xa:

Trống Trường Thành lung lay bóng nguyệt

Khói Cam Tuyền mờ mịt thức mây


Tôi bình sang đoạn thứ tư:

Xin đừng gió thổi tình không điểm tựa

Xin đừng mưa gội rửa mấy câu thề

Xin cuộc đời dừng lại cảnh nhiêu khê

Cho anh khỏi bộn bề trăm phương gió

Thi nhân Nguyễn Bính từng cảm thán rằng:

Gió mưa là bệnh của trời

Tương tư là bệnh của tôi yêu nàng

Trúc Thanh thì viết:

Xin đừng gió?.

Xin đừng mưả

?cuộc tình không điểm tựả kia chính là một cuộc tình sấm sét, choáng ngợp tâm hồn em. Tình yêu ào ạt đến? làm trái tim em thổn thức mà run rẩỷEm bàng hoàng đón nhận rồi tha thiết yêu ! Bởi vậy, lòng em thảng thốt lo âu khi nghĩ đến một maỉ tình yêu có thể sẽ lại tan ? Hình ảnh ?gió và mưả trong bài thơ của Trúc Thanh là biểu tượng về thiên thaỉ để em cầu nguyện, mong trời đất phù hộ cho cuộc tình của em được vững bền ? giông tố đừng thổi mạnh cho mối tình của em với chàng khỏi tan !? Mưa bão cũng đừng xả xuống cuốn trôi đi, những lời hứa của chàng đã từng thề non, hẹn biển cùng em !? Em cầu mong những cảnh đời vẫn thường ngang trái, đừng phá mất cuộc tình em tha thiết !? Ðó là tiếng nói từ trong tâm linh và trái tim nàng thi sĩ Trúc Thanh vọt trào ra, làm cho bài thơ đậm thêm màu sắc của một bản tình ca xô-nát.



Tôi nhấn mạnh, phân tích về câu thứ tư của đoạn - Cái nỗi lòng chênh vênh, so đo, lo sợ anh sẽ thay lòng, đổi dạ ? Chính là hình ảnh câu:

Cho anh khỏi bộn bề trăm phương gió

Trong đôi bài thơ khác, Trúc Thanh cũng đã từng thổ lộ tâm trạng này. Thí dụ:

Em có buồn... Một chút xíu so đo

Lòng anh sâu nên em dò chẳng được

Người ta đẹp, người hương trời sắc nước

Em quê mùa chẳng gương lược phấn son

Và nàng tưởng tượng:

Em có buồn... Anh an ủi người ta

Trong vai phụ em là người thay thế

Nhiều đêm thức một mình em nuốt lệ

Hứa không buồn có dễ chút nào đâu

(Em có buồn? nhưng?)



Vậy là ?trăm phương gió? ở đây là trăm phương gió ?tình? ? Em mong đời dừng lại những ?cảnh nhiêu khể quyến rũ tình trai gái đó? mà cám dỗ anh của nàng ? để anh khỏi rối lòng, ngả nghiêng theo gái này, gái khác? cuộc tình này, tình nọ? rồi bỏ rơi nàng - Ðây là nỗi lo thường tình của người con gái đang yêu !

Tôi bình vào đoạn cuối:

Nếu còn lại một niềm tin bé nhỏ

Em tin đời vì đời đó có anh

Nếu tình yêu còn nửa cuối chân thành

Em ấp ủ dù mong manh ấp ủ

Nếu như vào đầu bài thơ, Trúc Thanh đã cảm thán về sự đời đen bạc của mình:

Ðời sập tối mây che vầng tinh tú

Có cơn sầu gầm rú giữa đêm đen

Thì giờ đây, tình yêu đã thắp sáng lên ngọn lửa trái tim em - và, niềm tin vào cuộc đời đã đến với em: Em tin đời vì đời đó có anh /- Tình yêu thương của anh là linh hồn trong cuộc đời em, để dẫn dắt em bước tiếp đi đến ngày mai rộng mở, thênh thang. Niềm hạnh phúc chứa chan ấy, còn được Trúc Thanh thổ lộ ở một số các bài thơ khác:

Ta gặp nhau khi nắng chiều ngả bóng

Anh luống tuổi đời và tóc chẳng còn xanh

Tình muộn màng nhưng đẹp đúng không anh

Em sẽ thủy chung dù không thành chồng - vợ

Hay là:

Em quá yêu anh chứ tim nào bất cẩn

Tình đã trưởng thành trao nhận có sao đâu

Hạt bụi thời gian phủ tuyết trắng trên đầu

Tình yêu muộn là tình sâu... Anh nhỉ!

(Thương muộn)



Còn trong bài ?Sông thở, tình yêu ấy đã nâng bổng tâm hồn em bay cao, hướng về phía chân trời khát vọng:

Cởi não phiền nhân sinh,

ta khỏa thân dưới dòng sông thơ tắm gội

Thơ quyện hồn con sóng cũng liêu trai

Một phút trải lòng địa ngục hóa thiên thai

Tâm hồn ta chẳng có hình dung,

khoác áo thi ca bỗng lầu đài hiển hiện

Không có sức mạnh nào lớn hơn sức mạnh của tình yêu ! Như em nói: Tình yêu đã biến cuộc đời từ địa ngục hóa thiên thaỉ Em sẽ lại khỏa thân dưới bầu trời trong xanh hạnh phúc với tình anh, mà tắm gội thỏa thuể Em sẽ mãi mãi tôn thờ, nâng niu tình yêu anh đã dành cho cuộc đời em:

Em ấp ủ dù mong manh ấp ủ

Người thôn nữ của chúng ta đã kết bài thơ ?Mong manh? này ở đó - và từ trong trái tim nàng, cất vọng lên một bản tình ca xô-nát !


MONG MANH


Ðời sập tối mây che vầng tinh tú

Có cơn sầu gầm rú giữa đêm đen

Em lặng im thắp nỗi nhớ làm đèn

Tình cậy cửa tim, hoen mờ lý trí?


Ðêm ảo ảnh gối đầu lên mộng mị

Dệt yêu thương kỳ vĩ chốn mơ hồ

Mai cuộc đời có cành trúc ngây ngô

Ðứng xõa tóc bên nấm mồ kỷ niệm


Nay tháng mấy lá vàng lưa thưa điểm

Bóng thời gian phủ tím chốn đợi chờ

Mai anh về em gửi tặng bài thơ

Có giọt lệ thấm mờ đi một nửa


Xin đừng gió thổi tình không điểm tựa

Xin đừng mưa gội rửa mấy câu thề

Xin cuộc đời dừng lại cảnh nhiêu khê

Cho anh khỏi bộn bề trăm phương gió


Nếu còn lại một niềm tin bé nhỏ

Em tin đời vì đời đó có anh

Nếu tình yêu còn nửa cuối chân thành

Em ấp ủ dù mong manh ấp ủ



thơ TRÚC THANH

Phạm Ngọc Thái

Mục Lục

7. Chính Quyền Xưa và Nay Dưới Con Mắt của Người Dân Qua Tục Ngữ Ca Dao

Phạm hy Sơn

Một nước (hay quốc gia) có ba thành phần là dân chúng, đất nước (lãnh thổ) và chính quyền . Dân chúng trong nước thông thường do cùng một nguồn gốc hay tổ tiên, cùng một văn hoá và cùng chung một lịch sữ . Khi hội đủ 3 yếu tố trên người ta gọi khối người đó là dân tộc như dân tộc Việt Nam, dân tộc Pháp, Nhật, Ý, Ðức . . . .

Người Việt, trong tục ngữ ca dao, nói rất nhiều về tổ tiên, nòi giống, về sự yêu mến đất nước của mình :

- Hỡi ai buôn bán gần xa,

Nhớ ngày giỗ tổ tháng ba mồng mười .

Hỡi ai buôn bán ngược xuôi,

Nhớ ngày giỗ tổ mồng mười tháng ba .

- Nhiễu điều phũ lấy giá gương,

Người trong một nước phải thương nhau cùng . . . .

Và người ta ca ngợi những phong cảnh xinh đẹp của quê hương :

- Ðồng Ðăng có phố Kỳ lừa,

Có nàng Tô Thị có chùa Tam Thanh .

Ai lên xứ Lạng cùng anh,

Bõ công bác mẹ sinh thành ra em .

Tay cầm bầu rượu nắm nem,

Mảng vui quên hết lời em dặn dò .

- Ðường vô xứ Nghệ quanh quanh,

Non xanh, nức biếc như tranh họa đồ .

Ai vô xứ Nghệ thì vô .

- Nhà Bè nước chảy chia hai,

Ai về Gia Ðịnh, Ðồng Nai thì về .

Ðối với chính quyền, mà ngày xưa đứng đầu là ông vua (bây giờ là Tổng Bí Thư đảng hay Chủ Tịch nước), tục ngữ ca dao của người bình dân Việt Nam chỉ nói đến với những lời chê trách, oán hờn và đặc biệt rất coi thường luật lệ của người đứng đầu guồng máy cai trị :

-Phép vua thua lệ làng .

-Thà thiếu thuế vua hơn thua lệ làng .

Tuy trong ca dao có ghi chép một số bài ca tụng công đức của vua chúa với ơn mưa móc ban cho muôn dân, nhưng những bài ca dao ấy xuất phát từ tư tưởng tôn quân của những người theo học Nho . Họ là tầng lớp liên kết với vua chúa và dùng ngôn ngữ của người Tàu, lấy Nghiêu, Thuấn, Thương, Chu (bên Tàu) làm mẫu mực để tôn xưng :

-Mừng nay vận mở dư nghìn,

Việt Nam có thánh cầm quyền sửa sang .

Bốn phương đầm ấm dân yên,

Trời Nghiêu, ngày Thuấn lưỡng gian thái hòa ? .

-Nay mừng mưa nắng thuận trời,

Trị đời Ngu, Hạ, dân đời Thương, Chu .

Nơi nơi khích nhưỡng ca cù,

Khắp trong vũ điện Thang Chu thuận hòa ... .

(Nguyễn văn Ngọc, Tục Ngữ Phong Dao, q.2, trg 149, 146)

Sở dĩ người dân quê không ưa chính quyền vì đạo Khổng với chủ nghĩa tôn quân được đem từ bên Tàu vào Việt Nam tạo ra một chĩnh quyền phong kiến áp đặt nặng nề lên người dân : Vua là chúa dân, quan là cha mẹ dân (phụ mẫu chi dân) .

Trong các triều đại cầm quyền lâu dài ở Việt Nam như Lý, Trần, Lê, Nguyễn may lắm mỗi họ được một hai vị vua biết đặt quyền lợi của nước, của dân lên trên quyền lợi của dòng họ, của bản thân . Vua Tự Ðức (1847-1883), một vị vua được coi là thâm Nho nhất triều Nguyển, rất có hiếu với mẹ - hoàng thái hậu Từ Dũ - là một ông vua điển hình . Vua Tự Ðức đã bác bỏ tất cả những bản điều trần xin đổi mới (canh tân) giúp cho quốc gia hùng mạnh của biết bao nhiêu người người nhiệt tâm với đất nước như Nguyễn trường Tộ, Trần tiễn Thành, Phạm phú Thứ, Nguyễn lộ Trạch, Ðậng huy Trứ vì sợ cải cách theo phương Tây làm hại chủ nghĩa tôn quân, làm suy yếu ngai vàng của nhà Nguyễn . Kết quả là đất nước bị lạc hậu và là miếng mồi ngon cho đế quốc phương Tây xâm lăng .

Khi quân Pháp đem quân đánh phá cũng là lúc đất nước rơi vào cảnh loạn lạc : Giặc Cờ Vàng, Cờ Ðen từ bân Tàu tràn sang, giặc trong nước liên tục nổi lên, đê Văn Giang vỡ 18 năm liền nhân dân đói khổ, 3 Tỉnh miền Ðông mất (1862), tiếp theo 3 tỉnh miền Tây mất (1867) nhà vua không lo chống giặc lại đem tiền bạc, sức lính, sức dân xây lăng Vạn Niên Cơ lớn gấp 10 lần lăng vua tổ Gia Long từ năm 1864 đến năm 1873 với 50.000 binh lính, hơn 100.000 phu dịch . Việc xây cất kéo dài làm quân lính cực khổ, mệt mỏi và dân phu đói khát, bất mãn đã gây ra cuộc nổi loạn Chày Vôi năm 1866 . Câu ca dao lưu truyền thời ấy đã được ghi vào lịch sử :

- Vạn Niên là Vạn Niên nào,

Thành xây xác lính, hào đào máu dân !

Chính vì vậy người dân nhìn từ vua chúa tới quan quyền trong guồng máy cai trị không khác gì hơn là những kẻ áp bức, bóc lột và vua, chúa dưới mắt người dân không có gì đáng tôn kính, chẳng qua cũng chỉ là đám giặc mà thôi :

- Ðược làm vua, thua là giặc .

Họ là tầng lớp quyền thế, hết đời cha đến đời con thay nhau cai trị người dân đói rách từ đời này đến đời khác :

-Con vua thì lại làm vua,

Con nhà thầy chùa lại quét lá đa .

-Con vua thì lại làm vua,

Con nhà kẻ khó bắt cua tối ngày, và :

-Con quan thì lại làm quan,

Con nhà kẻ khó đốt than tối ngày .

Guồng máy thống trị áp đặt lên họ không bao giờ dứt, kẻ này đi thì kẻ khác đến :

-Quan Phủ đi, quan Tri nhậm .

-Ông Huyện chưa đi, ông Tri đã lại .

Trong tâm trí người dân quan với ma cũng là một loại :

-Quan tha ma bắt .

Và cái túi tham của quan lại vô cùng tận :

-Của vào nhà quan như than vào lò .

-Quan thấy kiện như kiến thấy mỡ .

-Vô phước bước cửa quan .

-Vô phúc đáo tụng đình, tụng đình rình vô phúc .

Họ thấy mình bị bọn quan quyền cướp bóc trắng trợn :

-Tuần hà là cha kẻ cướp .

- Con ơi nhớ lấy lời này,

Cướp đêm là giặc, cướp ngày là quan .

Có quyền hành trong tay tầng lớp vua chúa, quan quyền ăn ngon, mặc đẹp, giàu có còn người dân thì đói rách :

- Chúa ăn cá bống, cá thiều,

Phận tôi hạt muối đủ chiều khô khan .

Chúa mặc áo lát, áo đan,

Thân tôi miếng giẻ vá ngang, vá chằng .

Dưới chế độ chuyên chế phong kiến, người dân bị quan quyền từ trên xuống dưới ức hiếp đủ mọi mặt :

-Thiếu thuế bắt vợ, thiếu nợ bắt con .

-Tôi là con gái đồng trinh,

Tôi đi bán rượu qua dinh ông nghè .

Ông nghè sai lính ra ve,

- Bẩm lạy ông nghè, tôi đã có con .

- Có con thì mặc có con,

Thắt lưng cho tròn mà lấy chồng quan .

-Cậu cai buông áo em ra,

Ðể em đi chợ kẻo mà chợ trưa .

Chợ trưa rau đã héo đi,

Lấy gì nuôi mẹ, lấy gì nuôi em !

Và`o thời đại dân chủ ngày nay, vua chúa đã ra đi nhưng cái nhìn của người dân về chính quyền vẫn còn đó, không mất đi mà cũng không khác gì cái nhìn về chính quyền thời phong kiến :

- Một người làm việc gấp hai,

Ðể cho cán bộ mua đài, mua xe .

Một người làm việc gấp ba,

Ðể cho cán bộ xây nhà, xây sân .

Tình trạng cha truyền con nối ?Con quan thì lại làm quan? cũng vẫn còn đó :

- Hậu duệ, quan hệ, tiền tệ mới đến trí tuệ .

- Nhất thân, nhì ngân, tam quyền, tứ chế .

Trong xã hội cũng có những giai cấp, tầng lớp ưu đãi khác nhau :

- Tôn Ðản là chợ vua quan,

Vân Hồ chợ của quyền gian, nịnh thần .

Ðồng Xuân chợ của thương nhân,

Vỉa hè chợ của nhân dân anh hùng .

Người dân là giai cấp bị thống trị từ xưa tới nay, nên người ta cũng nhìn chính quyền từ xưa tới nay không khác gì nhau, vì tình trạng ?Quan tha ma bắt? và ? Cướp đêm là giặc, cướp ngày là quan? làm cho đời sống hàng ngày của họ vốn đã đói khát, khốn khổ lại càng đói khát, khốn khổ thêm .

Phạm hy Sơn

Mục Lục

8. Leo Thang

Trần Thành Mỹ

-

Ngày xưa thế giới có bảy kỳ quan, ngày nay, với nền giao thông cơ khí nguyên tử, khoa học hiện đại, truyền thông siêu vi, bao khám phá mới đã được tìm ra chẳng những ở địa cầu mà còn lan rộng đến không gian vũ trụ.

Chị Hằng không còn huyền ảo với cây đa chú Cuội, thơ mộng với Vũ khúc nghê thường Ðường minh Hoàng du nguyệt điện, trái đất xanh xinh đẹp nầy cũng không còn lẽ loi cô đơn nữa mà còn có thể cho người nhà chu du thăm bạn bè hành tinh khác. Mặt trăng đã được viếng thăm, ? một bước ngắn trên mặt trăng là một bước dài cho nhân loạỉ?(Neil Amstrong-1969), Hỏa tinh cũng đã được thăm dò kỹ lưỡng để chờ ngày đổ bộ xuất chinh. Với bộ óc vĩ đại, con người đã lập trạm không gian làm bàn đạp chỗ dừng chân, cửa ngõ đi vào vũ trụ không cùng.
Siêu mặt trăng
Và càng tiến bộ, tất cả đều leo thang theo. Các nước văn minh tìm phương hướng mới tung hoành vùng vẫy, các nước kém mở mang cũng vươn vai hớp sinh khí tự do. Thế giới như ý thức hơn giá trị tình người và môi trường sinh sống. Nhưng vũ trụ vô tận, bí hiểm khó lường. Và con
người ?được voi đòi tiên? chẳng bao giờ chịu dừng bước
Vạn lý trường thành
Ðiểm kết thúc của Vạn lý trường thành

Thử nhìn lại quá trình lịch sử nhân loại, phải phục bộ óc con người sao quá tuyệt vời! Những bức vẽ trong hang động xa xưa lưu dấu di tích
một thuở, công trình kiến trúc công phu vĩ đại, Ðế Thiên Ðế thích ở Kampuchea (Cambodge ),

Angkor và Mặt các Tượng khắc trên đá ở Kampuchea

tượng Phật trước Dương lịch ở A-phú-Hãn, binh Mã Dõng bằng đất nung của Tần Thủy Hoàng Trung quốc,



Kim tự tháp uy nghi bí hiểm chôn dấu bao xác ướp ?momiẻ đế vương Ai cập,


Vạn lý trường thành ở Trung quốc, hài cốt, vết tích của người thượng cổ, khủng long ?dinausorẻ quả là những chứng tích hùng hồn biểu hiện sự lột xác của con người từ thời ăn lông ở lỗ cho đến ngày nay.

Rồi văn minh, khôn ngoan hơn, con người chiếm địa vị tột đỉnh trên các sinh vật. Mặt tốt xấu đều được phóng lên như hỏa tiễn, ráo riết cạnh tranh, bất chấp. ?L?homme, cet inconnủ, con người, kẻ vô danh nầy xây mộng thay quyền Tạo hóa! Không biết có phải như quan niệm Á đông ?nhơn chi sơ, tánh bổn thiện? chỉ tại cái miệng đòi ăn mới ra nông nổi rắc rối, hay theo Jean Jacques Rousseau ?con người sinh ra là thiện, chính xã hội đã làm hư hỏng vậỷ( l?homme est né bon, c?est la société qui l?a dépravé) ?
Tượng Phật Bamyan trước và sau khi bị phá hủy

Lần ngược dòng thời gian, lịch sử cũng đã chứng minh cho ta thấy thiện ác tiến hóa tỷ lệ thuận với nhau vô cùng. Song song với đoàn kết tiến bộ để sinh tồn, tính ích kỷ tham lam, kiêu căng biến con người thành hung dữ độc tài tột độ. Ðiển hình là Tần thủy Hoàng, đốt sách giết học trò, rồi tới Hitler với hố chôn tập thể bằng hơi ngạt, chất độc màu da cam Mỹ làm dị dạng bao trẻ Việt Nam, chiến thắng của Khmer Ðỏ bằng đầu lâu chồng chất, cho đến tượng Phật Bamyan vô tri vô giác ở A-phú-Hãn cũng phũ phàng bị Taliban hủy diệt không tha. Nạn diệt chủng ở Kosovo, Rwandạ.,Sađdam Hussein châm ngòi lửa mỏ dầu Koweit, bao chứng tích khủng khiếp ở cuối thế kỷ 20 chưa làm thế giới kinh hoàng bằng cuộc khủng bố tấn công 11-9-2001 làm sụp đổ ?Tháp Ðôỉ ở Mỹ.

Thật vậy Hoa kỳ, một siêu cường tưởng chừng như bất khả xâm phạm với guồng máy chính trị quân sự đồ sộ hùng mạnh, mạng lưới phòng bị cực kỳ tối tân mà kiến bò qua khó lọt, thế nhưng cuốn phim kinh dị nầy có thật làm thế giới sững sờ!

Bài học Việt nam chưa làm mấy ai mở mắt? Châu chấu đá voi nhan nhản vẫn chưa đánh thức nổi chú Sam còn triền miên ngủ trên giấc mộng thanh bình tự do như đinh đóng cột của mình.

Thời gian là một liều thuốc chỉ có một toa duy nhất, tiến mãi không ngừng, đều đặn không tiếc thương, vô tình, bất chấp. Dừng lại tức lùi huống hồ bình chân như vại, ngủ yên trên chiên thắng. Phải chăng vì
?Sông sâu còn có người dò,
Lòng người hồ dễ ai đo cho tường?
nhất là thời nay vàng trắng đen lẫn lộn dễ gì mà rà được dù bằng máy móc, radar, robot. Hoăc giả lịch sử Mỹ trên mấy trăm năm vẫn còn mỏng chưa đủ sâu dầy để đong nỗi lòng người, nhất là những dân tộc có quá trình dài đầy kinh nghiệm máu xương và thăng trầm vinh nhục.

Hơn thế nữa, thời đại nào cũng có lịch sử riêng. Lịch sử thì bao la, thời gian vượt thẳng không chờ mà con người chỉ là khách chạy bộ marathon dung bước xây mộng độc tôn, vô địch. Vậy mà càng tiến càng trở thành cao ngạo muốn tiếm quyền Tạo hóa, cơ Trời biến mình trường sanh bất tử, tiêu diệt vòng lẩn quẩn sinh bệnh lão tử, thiên đàng không còn viễn ảnh mà là địa đàng.

Song song với việc củng cố phát huy vật chất thể xác, tôn giáo được đề cao trong việc giúp phần hồn. Ngày xưa, dưới thời quân chủ chuyên chế, vai trò các nhà lãnh đạo tôn giáo rất quan trọng trong việc lèo lái quốc gia, Pháp nổi tiếng với Hồng y Richelieu, Á châu với các nhà sư. Vận mệnh Việt nam cũng xoay chiều đổi hướng khi tiếp xúc với các giáo sĩ Tây phương, cách mạng chữ viết nhờ Alexandre de Rhodes khởi xướng, sau đó đức Giám mục Pháp Bá đa Lộc (évêque D?adran ) bắt nhịp cầu văn minh, hậu quả Việt Nam trở thành thuộc địa trên 80 năm!

Ngày nay leo thang hơn, lệ đời thay đổi, tất nhiên luật đạo cũng chuyển hướng đi. Do đó lắm lúc cũng mất kim chỉ nam, trật bàn đạp. phân tán mỏng. Giáo phái tràn lan, lập dị. Có tiền rồi phải chuốc tiếng danh. Bin Laden cũng manh nha rắp ranh trở thành lảnh tụ thay Allah trừng trị kẻ nào ?bất tín? với đạo Hồi, bằng mọi cách kể cả gây thánh chiến.

Nghĩ cũng lạ, đạo nào cũng dạy làm lành lánh dữ, ăn ở sao cho phải đạo làm người, tin có Ðấng Tối Cao, Cha chung ở trên trời có thể là Chúa, Phật, Allah, Trời, Tạo hoá.. Là con một cha, anh em một nhà
« Ðáng lý ngọt bùi chung vị hưởng,
Cớ sao xương thịt nỡ quên tình. »
Vậy thử hỏi con người có văn minh chưa mà sao xâu xé nhau tương tàn tương sát!

Vũ trụ có ngày đêm, cuộc đời có hai mặt sống chết, thế giới có chiến tranh hòa bình. Ðó chẳng qua là lẽ tuần hoàn tự nhiên, bánh xe luân chuyển của Tạo hóa diệu kỳ tuyệt đối « nhân bất thắng thiên ». Trên đời mọi việc đều tương đối. Cái tốt, nét ưu việt của thời nầy có thể là cái sai lầm của thời khác và ngược lại. Anh hùng ngày nay vẫn có thể bị xem là kẻ bội phản trong tương lai. Phải chăng vì « gặp thời thế, thế thời phải thế », quả báo luân hồi và chờ hạ hồi phân giải để rồi « sinh ký tử qui »!

Không tiên đoán được tiến trình leo thang sẽ đi về đâu, Thiên đàng hay địa ngục? Hy vọng thế hệ đi trước ý thức được tầm quan trọng vai trò, hành động của mình trong việc lưu truyền gia tài cho thế hệ mai sau. Ðổi lại thế hệ tiếp nối phải biết nhận thức vết xe đổ phải tránh, duy trì phát huy di sản sống còn đúng mực, biến cuộc đường trần nhẹ bước thong dong.

Trần Thành Mỹ

Mục Lục

9. Mãi Dấu Trong Tim Bóng Một Người

Phạm Nhật Quỳnh

-

Gió xuân lạnh lạnh nhẹ thổi qua khung cửa sổ, từng trang sách trên bàn làm việc của tôi bay bay để lộ tấm hình chụp toàn cảnh ngôi nhà và mảnh vườn của chị Thúy An nằm ẩn sau hàng rào trồng bằng nhiều cây mai chiếu thủy được cắt tỉa cẩn thận, những hoa trắng nho nhỏ xinh xinh luôn tỏa mùi thơm dìu dịu thoang thoảng đưa hương bay qua không gian nhà tôi từng làm vơi căn thẳng trong những tối học bài đêm.
Tôi quí yêu tấm ảnh nầy, luôn kẹp trong lòng sách, hơn bốn mươi năm qua dù ảnh đã vàng màu cũ kỹ.

Chỉ là căn nhà cấp bốn đơn sơ,tường ngoài phủ màu sơn trắng cũng như bên trong các phòng đều một màu trắng giản dị đẹp mắt.

Ấn tượng nhất là tất cả ẩn mình sau hàng rào mai chiếu thủy là mảnh vườn nhỏ với mấy cây mận hồng đào, mấy cây ổi, hai cây mai mỗi độ xuân về đầy kín những bông hoa vàng rực rỡ trồng đối xứng trước thềm tam cấp ngôi nhà. Tôi đã ghi hình ảnh nầy vào mùa xuân 1974 sau lần về phép ba ngày, khi ấy tôi là một chiến binh.
Thuở Bác Hai chưa bán căn nhà nầy cho chị, cũng hàng rào mai chiếu thủy, cũng từng ấy cây cảnh trong sân, duy nhất màu sơn xanh lam khác biệt của ngôi nhà, sao tất cả đều bình thường với tôi, nhưng từ khi chị về, từ khoảng cách con đường bê tông nhỏ rộng năm mét chia cắt nhà chúng tôi trở nên gần gủi hơn, quang cảnh khuôn viên trở nên thân thiện và hàng rào mai chiếu thủy đưa mùi hương thoang thoảng hằng đêm quyến rũ lạ thường hơn.
Chị là giáo viên cấp một, sống cùng con gái nhỏ xinh xinh, cháu ngoan lắm, mỗi sáng được mẹ chở đi học gặp tôi đều vẫy tay chào, chị đi dạy, trưa lại về cùng cháu, cuộc sống bình dị cứ lặng trôi theo ngày tháng.
Anh, một người lính cộng hòa, đóng quân ở Ðồng Nai, sau lần trúng đạn pháo kích, phải nằm quân y viện mấy tháng được sự chăm sóc của nữ y tá nơi anh điều trị, tình cảm phát sinh nên khi xuất viện cũng là lúc anh giải ngũ, kể từ đấy anh không về với chị mà ở luôn Ðồng Nai, việc ra đi là điều anh lựa chọn.
Nhìn tấm ảnh lòng miêng mang nhớ kỷ niệm về tháng ngày gần gủi, ấm áp cùng gia đình nhỏ của chị. Ký ức lại tràn về.
Một tháng trước tết, chiếc xe tải chở lỉnh kỉnh những vật dụng gia đình đậu trước sân nhà chị, tôi bỏ ngay tập vở cùng một số người khuân phụ đồ đạt vào nhà, rồi những ngày tiếp theo cùng chị thu xếp cho gọn đâu vào đấy, lúc ấy lòng tôi thắc mắc nhưng không tiện hỏi vì sao những lúc như thế nầy rất cần một người đàn ông chia sẻ công việc, mà chị lại chỉ một mình, tôi bất ngờ bắt gặp ánh mắt trầm ngâm, lúc ấy thấy chị đẹp dễ thương làm sao, dịu dàng đầm thắm đến nao lòng.
Khi chị về đây tôi mới hai mươi hai tuổi, nhỏ hơn chị năm tuổi, tuy vậy chị Thúy An trẻ lắm, trẻ hơn cậu sinh viên năm cuối bậc đại học như tôi, trẻ đến không ngờ, dáng người mảnh mai, gương mặt trái soan, làn da trắng trẻo, đôi mắt to đen hai hàng mi rậm dài và cong, chị mặc áo dài đi dạy học, không trang điểm nhưng vẫn đẹp.
Bàn học của tôi đặt ngay cửa sổ nhìn thẳng qua nhà chị, đêm đêm những bông hoa trắng từ hàng rào mai chiếu thủy tỏa hương thơm dịu, tôi ngồi học bài, thường cố tình nhìn sang mong tìm gặp thấp thoáng dáng dấp người thiếu phụ tôi đem lòng mến thương thầm lặng từ phút đầu hôi ngộ, tôi yêu biết bao hình ảnh mỗi tối chị ngồi soạn giáo án, bên cạnh đứa con gái nhỏ chăm chỉ học bài, tôi thèm lắm được ngắm mỗi đêm cho tới khi chị đi ngủ tôi mới rời bàn học, rồi trằn trọc tìm giấc ngủ cho mình cũng quá nửa đêm.
Năm nào cũng vậy, trước tết nửa tháng tôi sang nhà chị suốt lá hai cây mai rồi thường xuyên chăm sóc, trông chờ mai kết nụ, sánh đôi cùng chị ngắm những bông mai vàng rực rở trong những ngày cận tết dưới nắng xuân. Nhớ lần bất ngờ chạm tay nhau khi cùng nâng cành mai đếm xem có bao nhiêu cánh khiến chị bối rối ấp úng:
- Thành nè, Thành suốt lá mai năm nào cũng cho ra hoa kịp lúc, nhiều hoa nữa, cháu Yến Nhi khen đấy.
- Tôi cười. Thế chị không khen Thành sao ?
- Ừ thì khen ? tôi khen thật mà.
Tôi bối rối đưa mắt xa xôi về phía chân trời trong xanh dưới nắng chiều, được khen mỗi năm mà sao lần nào cũng lung túng như sợ người ta phát hiện một điều gì mờ ám trong tim.
Nhiều đêm tôi nghĩ nhất định phải tạo một cơ hội, để tỏ thật lòng mình, nhưng tôi lại sợ mất đi những gì thiêng liêng mà chúng tôi đã dành cho nhau, hơn thế nữa, tôi vẫn còn là sinh viên chưa rời ghế nhà trường.
Có lần tôi giả bộ hỏi:
- Chị Thúy An à, Thầy giáo ở trường độc thân không có sao chị ?
Lần ấy chị nhìn tôi nghiêm mặt đáp:
- Thành lại nghĩ gì gì nữa rồi, Tôi như vầy không hạnh phúc sao ?
Tôi ấp úng:
- Thì hạnh phúc, nhưng?
- Không nhưng, cũng không đề cập nữa
Chị nhìn tôi hồi lâu rồi nói thêm:
- Thành à. Như thế nầy nầy thôỉ nhá? như thế nầỷ.
Sau câu nói bỏ lửng giửa chừng ấy khiến lòng tôi càng khắc khoải với bao ước mơ của mình.
Lúc ấy tôi sợ chị đọc được sự dò ý của mình rồi giận, tôi chưa thấy chị giận bao giờ và cũng không muốn thấy, tôi sợ làm vở tan hình ảnh gương mặt dễ thương mà tôi khắc sâu đậm trong lòng, tôi sẽ ra sao khi không gặp chị mỗi ngày. Không gặp chị lòng tôi cô đơn trống vắng, lạ lắm.
Có một điều là cảnh vật góp phần tạo nhiều kỷ niệm khiến tôi càng khó quên mối tình là từ mảnh đất ven đô êm đềm chúng tôi đang sống.
Phía sau dãy nhà tôi có mấy liếp dừa, có cả một khu đất trống mênh mông, mấy vườn chuối trãi dài đến hàng trăm mét, mấy hồ sen nho nhỏ, phủ kín mặt hồ một màu lá xanh mướt, xen kẻ những hoa sen màu hồng, màu trắng vượt lên cao, đẹp lắm, còn có đến hàng mấy trăm cây chuối to nhỏ từng quài nặng trĩu quằng mình xen cành lá cũng xanh mượt đong đưa theo gió chiều,
Biết bao nhiêu buổi chiều êm ả trôi qua, chúng tôi cùng nhiều người trong xóm, nhất là trẻ em, thường hay ra phía sau vùng đất trống ấy ngắm cảnh hồ sen, vườn chuối, liếp dừa trong ánh nắng chiều.
Những lúc ấy tôi luôn chọn đi phía sau để được âm thầm nhìn chị ung dung nắm tay bé Yến Nhi rảo bước dọc qua những liếp chuối, bờ dừa nhìn dóc dáng mảnh mai chị đứng trên bờ hồ sen gió chiều lộng thổi bay mái tóc xỏa bờ vai mà đắm say lòng, mà thương lắm lắm tia nắng chiều nao dừng lại trên gương mặt xinh đượm buồn của người thiếu phụ tôi yêu, mà hờn ghen với ánh nắng chiều dừng lại trên mái tóc mây dài buông lơi đen nhánh?. mặc cho lòng mình tự do thổn thức, tự do xao xuyến.
Khi mặt trời khuất sau bức tường của đặc khu quận tám, là lúc bóng hoàng hôn nhuộm tím khoảng trời tây mọi người mới về nhà, chị trước tôi sau, lần nào cũng vậy, tôi bế bé Yến Nhi bước qua bờ liếp và nhắc chị cẩn thận những bước chân nơi vùng đất xốp, có lúc tôi nhũ lòng, như thế nầy có đủ hạnh phúc không mà sao tôi lại để bằng lòng mang theo hương vị tình yêu ngọt ngào ấy vào giấc ngủ trằn trọc của mình từng đêm từng đêm.
Con tim tôi không hề lạc lối, nó vẫn có lý lẻ riêng bằng chứng là tôi không thể nào xua duổi hình bóng chị. Ðể rồi dằn co nghĩ ngợi. Khi con tim đã lên tiếng thì nó đủ sức mạnh kéo lý trí về phía nó mà.
Tôi tốt nghiệp đại học, được bộ giáo dục phân về dạy trường cấp ba quận nhà, vẫn mỗi tối vẫn ngồi vào chiếc bàn quen thuộc soạn giáo án, đọc sách, không quên đưa mắt nhìn chị ngồi bên cạnh Yế Nhi soạn giáo án và dạy con gái học bài, chỉ bắng ấy thôi cũng đủ cho tâm hồn tôi bình yên, nếu không tôi trằn trọc đêm ấy mất.
Suốt bao ngày tháng mang mối tình đơn phương khắc khoải bên lòng. Tôi nghĩ đến việc có lẻ phải xa vùng trời đầy kỷ niệm mới mong vơi niềm u ẩn, nghĩ mãi rồi phải đành đi đến quyết định nhập ngủ.

Trước ngày lên đường tôi mới sang báo cho chị gọi là từ giả.
Tôi ngồi vào chiếc bàn mà từng đêm tôi nhìn sang, bên cạnh Yến Nhi giữ chặt tay tôi cứ thúc thít:
- Vậy là chú Thành lâu lắm mới về ?
Tôi trả lời cốt để chị nghe
- Ðúng rồi, Chú Thành đi lính mà.
Tôi bạo gan đặt hai tay mình lên đôi bàn tay nhỏ nhắn của chị đang thả lỏng trên bàn rưng rưng nhắn nhũ:
- Mai nầy Thành đi xa rồi, chắc là xa lắm, chắc là lâu lắm, hãy giữ gìn sức khỏe, xa nhau Thành nhớ hai mẹ con An lắm.
Ðấy là lần đầu và cũng là lần cuối tôi xưng hô với chị bằng tên.
Chị ngồi im lặng để yên tay mình trong lòng tay tôi, tôi nghe cả trời thương yêu kéo về trong phút từ tạ ấy, lặng yên nghe lòng mình dậy sóng, rồi đây làm sao tôi quên được giây phút sao mà ấm áp ấy, chị trầm ngâm lâu lắm, không nói lời nào, mắt ngân ngấn lệ để sau nầy suốt thời gian dài lòng tôi vẫn hỏi vì sao chị khóc, sao chị thinh lặng, trong lòng chị lẻ nào không có hình bóng của tôi, trong lòng chị vẫn có một vị trí cho tôi mà, chị khóc đấy thôi, vẫn là một dấu chấm hỏi để nơi chiến trường xa tôi luôn trăn trở thương lắm người tôi yêu đơn độc giửa mưa gió cuộc đời.
Như có một điều gì phải giới hạn, bổng chị rút nhanh tay mình ra giọng dứt khoát:
- Thành nè, chiều mai qua nhà nhé, mình cùng ăn bửa cơm gia đình.

Bữa cơm chiều chúng tôi chia tay trong nghèn nghẹn, im lặng vây quanh bàn ăn, bé Yến Nhi cũng lặng thinh hết nhìn mẹ quay sang nhìn tôi, bé ngây thơ nói một mình:
- Mai chú Thành đi lính, lâu lắm không sang đây, chú, mẹ cả cháu nữa, buồn ghê lắm.
Tôi lại nghe buốt tim mình, tôi đi là để trốn chạy, là dấu kín trong tim, là vì người thiếu phụ trước mặt mình, là để quên đi sự vằn vặt giửa nên và không nên.
Tôi nghĩ rồi đây nơi chân mây, sương gió có làm cho tôi phôi pha hình bóng chị, quên những buổi chiều êm, những vầng mây tím từ phía trời tây, quên hồ sen, liếp chuối, quên mấy hàng dừa lã ngọn theo bao chiều gió lộng. có làm cho tôi quên những bình minh hồng nhìn qua ngỏ chờ chị đưa Yến Nhi đi học, tôi mới dắt xe ra khỏi cửa chạy đến trường lòng lâng lâng gửi niềm vui nỗi buồn theo từng bánh xe lăn.
Giọt nắng bên thềm nhạt dần theo chiều phủ bóng hoàng hôn, tôi chỉ để lại trên bàn hai lon beer cho hai chúng tôi, số còn lại tôi đích thân mang lại cho tủ lạnh, ngoài việc gấp thức ăn cho tôi chị chỉ ngồi lặng thinh không uống beer, thức ăn không vơi, chỉ hai lon beer được bật nắp cho tôi chếch choáng men tình, tôi dư biết rằng từ lâu chị đã cảm nhận được tình tôi, lòng cũng âm thầm vương vấn, và chị cũng biết tôi hiểu thấu lòng chị, thế nên tôi càng khó giải bày hơn, nói ra để làm gì trong phút giây nầy khi tôi biết lòng chị có một lý do gì đó mà đành phải miễn cưỡng dừng lại ở giới hạn nầy cho tình cảm của mình
Ðược duyên tri ngộ trên thế gian nầy không phải là điều dể dàng, trái tim nhỏ bé của chúng tôi có thể dung chứa hình ảnh của nhau là điều kỳ diệu rồi, chúng tôi vẫn giữ mối quan hệ tốt đẹp, với chị tôi chỉ dừng lại là người bạn tri âm chia sẻ, còn với tôi tình yêu đã đi vào máu thịt, nhịp tim còn luân lưu những dòng máu tươi hồng thì không gì làm tôi thay đổi.
Bao năm qua, ánh mắt đêm giả từ cứ mãi vương vấn hồn tôi, biết trên đời không có người nào là không thể rời xa, cũng không có vết thương nào là không liền sẹo, thế nên gần nửa thế kỷ trôi chúng tôi chỉ là đôi tri kỷ, hai trái tim thì mãi mãi song hành trên hai đoàn tàu song song vô hình, vô tận.
Tôi mang hình ảnh chị đi vào quân ngủ được ba năm, thì đất nước thống nhất, rồi đi học tập chính trị mười năm vì tôi thuộc sĩ quan tâm lý chiến.
Về lại đời thường khi mình đã xấp xỉ tuổi bốn mươi, chị vẫn theo nghề giáo, bây giờ là thiếu phụ có tuổi nhưng dấp dáng ung dung, nền nã, vẫn hạnh phúc bên cạnh đứa con gái đang học đại học.
Nhờ thuận lợi kinh doanh, sự nghiệp vững vàng nhưng cho tới bây giờ tôi vẫn chông chênh một bóng vẫn là anh chàng độc thân ở tuổi sáu mươi bốn với mái tóc pha sương bồng bềnh thưa lượt chảy.
Thời gian nhàn rỗi tôi sinh hoạt câu lạc bộ thơ ca, khoát trên vai cây đàn đến giao lưu đờn ca tài tử, tân cổ nhạc các quận, tham gia văn nghệ, dư các sự kiện, được nhiều phụ nữ xinh đẹp duyên dáng muốn kết tình, dù tâm hồn lãng tử là vậy nhưng không ai có thể thay thế hình bóng người thiếu phụ tôi đắm say.
Ngày Yến Nhi có hạnh phúc riêng tư, trước và trong ngày cưới cháu, tôi bận rộn giúp chị như một người cha thật sự lo cho con gái mình, cùng chị thu xếp chu đáo mọi bề.

Nhìn chị sánh bước bên anh đưa vợ chồng Yến Nhi ra mắt từng bàn xuyên suốt trong tiệc cưới, qua trang điểm, chi càng tỏa sáng nét đẹp dịu dàng, sang trọng tôi thật sự thầm tiếc nuối cho người đàn ông đã cùng chị một thời gắn bó.

Tôi già lão thế nầy, mà mới đây má tôi vẫn nhắc lại câu má hằng ao ước, má vẫn còn muốn cưới vợ cho tôi má bảo:
- Thằng Thành má sanh nó đẹp trai lắm, thành đạt nữa, má thấy có mấy người trẻ đẹp nết na thương mà sao con không màng, cả cuộc đời không thấy con thương ai để má lo liệu cho an lòng trước khi nhắm mắt.

- Những lần như thế tôi đều cười cười im lặng cho má tôi nghĩ là duyên chưa tới với tôi, nhưng lần nầy tôi buột miệng:

- Sao má biết cả đời con không thương ai, mà ngược lại con đã thương ai gần hết cả cuộc đời nầy của con rồi má à.

Dù nghe vậy nhưng không hiểu sao má tôi cũng hết muốn buồn, hết muốn hiểu sao sao nữa, nhưng tôi lại hiểu vì sao từ khi vô tình nói ra câu ấy lòng tôi lại nhẹ nhàng như vừa trút phần nào gánh nặng tương tư.

Năm nay, 2018 chị bước vào tuổi bảy mươi. Chúng tôi vẫn là hàng xóm tốt của nhau, vẫn đồng hành trong cuộc sống sẻ chia gánh nặng, buồn vui, không đơn độc giửa mưa gió cuộc đời, từ khi tôi nhận thức được niềm hạnh phúc muộn màng nhưng bền vững nầy, tôi không còn ước muốn gì hơn nữa.
Ði từng chặng đường đời, khi mái tóc đã ngã màu sương, thân xác đã mỏi mệt thì cũng là lúc chúng ta nhận ra cuộc đời có lẽ ai cũng trải qua những cung bậc cảm xúc thiêng liêng khó nói nên lời.
Mùa xuân nầy nữa là đã bốn mươi hai năm trôi qua tôi vẫn giữ bên mình tấm ảnh ngã màu thời gian, nó luôn theo tôi ngay cả những năm xông pha bước đường chinh chiến.
Ðã mấy mươi năm rồi hàng rào mai chiếu thủy vẫn xanh tươi như ngày nào, không cần cổi như chúng tôi đang già dần, vẫn đưa thoảng mùi hương sang nhà, để có những đêm lòng trống trãi tôi lại tập tành làm quen với một vài điếu thuốc, đôi lúc ngồi hằng giờ trầm ngâm bên ly cà phê đắng chát vì thói quen uống không đường, ngước nhìn khói thuốc cuộn tròn bay bay, những lúc đơn độc thế nầy tâm hồn gợi về quá khứ tôi không khỏi chạnh lòng bâng khuâng nỗi niềm riêng mặc cảm xúc dâng trào thế mà tôi vẫn không trách mình tại sao cứ mãi dấu trong tim hình bóng một người.

10-05-18

Phạm Nhật Quỳnh

Mục Lục

10. Tự Tình Lá Úa

Bạch Liên

-

Tự Tình Lá Úa

Con phố vắng ươm vàng ong mật
Cuống lá buồn gù gật men say
Lá buồn rưng rức mắt cay
Gió xua phiến mỏng, cởi thay áo đời
*
Nhân sinh vật chơi vơi sống tạm
Ngày hoàn kim va chạm thương đau
Thời gian khắc nghiệt tô màu
Tự tình lá úa lao đao về chiều
*
Tuân qui luật, trời kêu phải dạ
Có mấy ai không tạ từ nhau
Chia tay lặng lẽ xuống tàu
Về miền miên viễn ngắm sao một mình
*
Xin làm bạn bóng hình Nhật Nguyệt
Chớ lạnh lùng cự tuyệt lá vàng
Vòng xoay cởi áo trần gian
Trở về cát bụi lang thang cõi buồn


Tờ lịch âm thầm xoay dần và không bao giờ ngừng thả rơi từng con số tội nghiệp trong nỗi bàng hoàng bay xa. Nàng Xuân mở cửa năm mới. Nàng Hạ chực chờ háo hức giành chiếm vương ngai. Hai nàng Xuân và Hạ an nhiên bước đi trong từng khoảng trời rộng mà thiên nhiên dành riêng cho mình. Tạo hóa rất phân minh công bằng, đã phân chia rõ rệt mỗi nàng đều có ba tháng phô dáng ngang nhau. Không nàng nào nhiều số ngày hay ít hơn. Giai đoạn chuyển giao một khúc quanh thời tiết theo dòng chảy tuần tự bốn mùa là thời khắc khác biệt mà thế nhân chúng ta thường gọi là gió giao mùa.

Tháng chín là cây cầu nối nắm tay hai nàng Hạ và Thu nên khi gió heo may chào đón mùa thu sang đều vang rền khắc khoải với những cơn gió khô khan rít rống, tiếng trì triết cào xé không gian trên khắp nơi. Lá vàng khô quắt khô queo khóc than oằn oại mặt đường. Những chiếc lá bèo nhèo nhăn nhúm không còn chen lẫn một chút vệt màu xanh yêu đời nào vì phiến lá mỏng manh nay đã tàn tạ già cỗi. Cho dù biết mình sẽ vĩnh viễn xa lìa dương thế tươi đẹp, nhưng giây phút còn sót lại, lá vàng xơ xác vẫn nuối tiếc thời vàng son thanh xuân nên không im tiếng trách móc.

- Vì sao ta phải cởi áo trần gian ?

Cử chỉ giận dỗi mình bị ức chế được thể hiện bằng cách nằm vạ lê lết mặt đường, toàn thân trầy sướt đau nhói cho đến khi mình hoàn toàn trở thành cát bụi phiêu lưu. Tiếng kêu than não nuột phát xuất từ các lá xanh bị hao mòn sắc màu để từ giã cành nhánh. Vòm trời xuân mộng mà mình đã được lả lơi xào xạc hát ca khi ngọn gió tình tứ từ bốn phương trời xa xăm cùng cất cao giọng đồ, rê, mi, fa, sol, la si, đố, hòa quyện bài nhạc tình yêu. Một giai thoại kiêu sa xanh bóng mượt mà, một thời hoàn kim xinh xắn và duyên dáng ươm màu xanh ngọc bích làm ngây ngất bầu trời trong vắt.

Nhưng than ôi, cõi trần ngắn ngủi lắm ai ơi! Không có gì trường cửu với lằn roi thời gian, ngay cả góc phố cũng biết buồn thì ta đừng trách chi thân phận mong manh của con người. Màu xanh hy vọng sinh động của những hàng cây nghiêng đầu chào thưa người dân đi qua đi lại sáng trưa chiều tối cũng phải đến một ngày âu sầu xụ bóng đứng im lìm. Nỗi buồn u uẩn khi mà cành xanh đổi sang màu thiên thu, từng chiếc lá tức tưởi buông mình lảo đảo lượn lờ theo cơn gió heo may giao mùa.

Góc phố lần lượt nhuộm màu hiu hắt khi mà hàng loạt cuống lá hoảng loạn rụng rơi. Ôi, biết bao phiến lá nhen nhúm màu nâu, lóm đóm vết chân chim hoen khoé mắt ráo hoảnh đượm buồn. Cây cối là loài thực vật có linh hồn không, có biết buồn không, khi mà cây và lá đều cần hơi thở, cần khí oxy trong lành để phát sinh ra từng chồi non bé bỏng.

Nhìn lá vàng cô đơn bay thất thểu trong không gian, chúng ta phải chắc lưỡi hít hà, công nhận vẻ đẹp quyến rũ của khung cửa mùa thu. Nhưng trong cái huyền năng tạo dáng vàng phai, lòng người chợt rùng mình nhìn lại thân phận bọt bèo long đong của mình. Ôi có khác chi đâu vì chúng ta cùng có cùng mẫu số chung?trở về với trời đất bao la.

· Lá xanh mơn mởn là biểu tượng của thời xuân xanh đẹp nhất của con người

· Mùa thu sang lá úa giẫy chết. Ðây là dấu hiệu nát ruột tím gan của kiếp lá cũng như của kiếp người an phận đi về cõi hư không vô định.

· Cả hai đều thay hình đổi dạng thành hạt bụi lang thang. Ðây là lời tự tình của lá úa và của thế nhân.

Bạch Liên

Mục Lục

11. Chú Chiên Hiền Lành

Sông Cửu

-

Một buổi sáng mùa xuân, nắng chói chang khắp thung lũng Hoa Vàng. Lão Ivan bước ra sân, nhìn bà Linna đang mở cửa chuồng thả bầy chiên và bầy dê của trại chăn nuôi xuống ăn cỏ dưới chân đồi. Như nhớ ra, lão gọi vợ dặn dò:

- Bà ơi, bắt lại cho tôi một chú chiên tơ nhá.

- Chi thế? Bà Linna hỏi. Lão trả lời giọng trách móc:

- Cái mụ nầy, bà không nhớ mai là ngày kỷ niệm Phục Sinh à? Bắt một con chiên đem biếu gia đình ông trưởng thôn mới đến buôn mình, để làm quà tặng ông ăn mừng ngày Phục Sinh, ngày Chúa Sống Lại chớ!

- Ô hay!

Bà Linna lườm ông Ivan tưởng ông nói nhầm, rồi đáp to:

- ?Người ta ăn gà tây hay ăn dê cũng được, ai lại ăn chiên!? Cái ông lẫm cẩm nầỵ..?

Lão Ivan bập bập điếu thuốc xi-gà, trề môi cười méo xệch, rồi giải bày cho vợ hiểu:

- Bà biết hông? Hôm đón ông Giáo trưởng thôn mới đổi về. Tôi có nhả ý muốn tặng gia đình ông một cặp dê ăn tiệc cho vui. Ông ta bảo không thích thịt dê đâụThịt chiên ngon hơn... Tôi nghe chính miệng ông ấy nói rõ ràng đấy. Ai bảo với bà tôi lẫm cẩm, hử?

- Ðược rồi! Bà Linna lật đật chạy theo bắt một con chiên con đi đủng đỉnh phía sau bầy nhốt vào chiếc lồng đan bằng mây, rồi đem treo lên cành cây, kế bậc thang cửa nhà cho chồng dễ thấy. Nhìn đôi mắt chú chiên con ươn-ướt... Bà Linna xót xa lẫm bẩm:

- Một con chiên đi lạc...Chúa còn đi tìm... Ai lại ăn thịt cho đành. Bà Linna vuốt tay lên bộ lông mịn của chiên con, rồi nhắm mắt thì thầm: ? Chúa ơi! Xin Ngài thương xót chiên con hiền lành và ngoan ngõan của con!?

Mặt trời rực lên bên kia dãy đồi, lão Ivan vội vã quãy gánh bắp cải và con chiên ra khỏi thung lũng. Lão băng theo một con đường cỏ mịn vòng quanh triền dốc của ba dãy đồi. Cảm thấy thấm mệt, lão vào ngồi nghĩ trong một túp chòi của dân làng canh rẫy bên cánh rừng chồi. Lão tính là phải qua đến ba cánh rừng thông và một trảng cát vàng nữa mới tới nhà thầy thông giáo mà lão định biếu tặng chú chiên con. Khi Lão đến cánh rừng thứ hai thì trời đã đứng trưa. Nắng nóng gắc, lão lại ghé vào một túp lều nữa của các mục đồng. Khi lão xuống khe múc một ống nước cho chú chiên con uống xong, lão định nằm nghỉ mệt một chút, nhưng rồi lão ngủ quên. Bọn trẻ chăn dê từ khe suối kéo đến thấy con chiên bé tí bị trói chân nhốt trong chiếc lồng để trên cái chỏng trong lều. Nhìn các mục tử rón rén bước nhẹ đến nhìn mình, chiên con chảy nước mắt ngữa mặt lên như muốn kêu cứu trông thật dễ thương. Bọn trẻ biết là lão Ivan sắp đem cho người ta ăn thịt, lũ trẻ động lòng thương. Chúng liền chạy nhanh về rẫy, bắt một con dê con đem đến tráo đổi để cứu chú chiên hiền lành tội nghiệp nầy...

Mặt trời xế ngang núi, lão Ivan mới đến được nhà ông thông giáo nói lời tặng con chiên tơ làm quà mừng trưởng thôn mới của buôn. Gia đình ông thông giáo mừng rỡ cám ơn lão rối rít, nhưng khi ra nhìn vào lồng thì thấy chú dê con bị khớp mỏ đang nằm trong đó. Thấy ông thông giáo có vẽ không vui, lão Ivan thật thà xin lỗi và hứa trở về bắt con chiên đem đến cho ông ngay tối nay. Lão từ tốn phân bua :

- Bà nhà tôi tệ qúa. Tôi bảo bắt chiên mà mụ lại nghe dê.. Sorry ông giáo!

- Không có chi. Ông Thông giáo nói - Thôi, tiệc qua rồi. Ông đem dê trả lại cho bà địKhi khác tôi xin chiên cũng được...

Lão Ivan lại quày quả quảy chú dê ra về. Lão đi như chạy, nên khi Lão đến ngang túp lều ghé nghĩ ban trưa thì mồ hôi lại nhuể nhại, thấm mệt, lão lại vào đây nằm nghĩ, rồi đánh thêm một giấc nữa... Ðám mục tử lại xuất hiện. Chúng len lén nhẹ nhàng bế chú chiên trả về cho lão và thả con dê ra cho nó nhập bầy. Lão Ivan thức dậy lật đật xách lồng chiên con bươn bã leo đèo... Khi về đến nhà thì trời đã sụp tối, thấy bà Linna đang ngồi đốt lửa ngoài chuồng trại, lão lớn tiếng trách vợ:

- Bảo bà bắt chiên bà lại bắt dê! Mụ già lẩm cẩm.. Tôi đã nói, ông tân thôn trưởng muốn ăn chiên không ăn dê. Thế mà bà cứ bắt dê đem biếu ông ta. hừ...m!

- Thì tôi bắt con chiên rõ ràng. Có ông dê . . . thì có. Nghe vợ nói giọng mai mĩa, qủa quyết, lão Ivan không dằn được cơn bực. Lão chỉ cái lồng trước sân lớn tiếng:

- Mụ đàn bà vô tích sự. Ra xem đi... Coi con gì trong đó hả?

Bà Linna quày quả xách đèn ra sân, bước đến soi vào chiếc lồng. Chú chiên con thấy bà, nguẩy đuôi mừng rỡ. Bà bồng nó đưa lên trước mặt Lão Ivan tằng hắng gằn giọng:

- Dê đây hả... Ðồ điên! - Cảm ơn Chúa thương xót con chiên hiền lành của tôi.

Lão Ivan nhìn chiên con sửng sốt...Lão nói như rên rỉ:

- Sao kỳ vậy hỉ?... Sáng chiên, trưa dê, chiều chiên... Ðiên... Ðiên hết!

Bà Linna mĩm cười nhìn chồng:

- Xin lỗi! Tôi và Chiên con của tôi không có điên đâu nhé... Bà Ivan vừa nói vừa vỗ nhẹ vào mông Chú Chiên con hiền lành. Nó co giò chạy bay về bầy chui vào nằm trong lòng của chiên mẹ, nguẫy đuôi, nhìn lão I-Van đang cằn nhằn bà Linda.

Sông Cửu

Mục Lục

IIỊ Hộp Thư Toà Soạn ___________________________________________________

Nguyệt San Giao Muà xin cám ơn những thân hữu đã dóng góp bài vở cho Nguyệt San Giao Muà số 199 . Một số bài khác sẽ được đăng dần vào số tớị Mong mỏi sẽ nhận được những sáng tác của các bạn bốn phương để cho Nguyệt San Giao Muà thêm phần hương sắc trong tương laị

Mục Lục

Thể lệ để nhận Nguyệt San Giao Muà:

1) Ðể vào danh sách của NSGM (subscribe),
   xin gửi email về  GiaoMua@hotmail.com

2) Ðể rút ra danh sách của NSGM (unsubscribe),
   xin gửi email về GiaoMua@hotmail.com 

3. Mọi chi tiết, thể lệ, thắc mắc, xin gửi về:
   GiaoMua@hotmail.com


4. Mọi bài vở, đóng góp, xin gửi về:
   GiaoMua@hotmail.com 
   Nguyệt San Giao Muà
   Homepage: http://www.GiaoMua.com


Thể lệ gửi bài cho Nguyệt San Giao Muà:

 

Mong bạn gửi Bài cho GM theo cách này là tốt nhất :
  

1. Dùng mẫu chữ Vietnet (VIQR) hay Unicode
2. Viết Hoa chữ đầu của bài và bút hiệụ Ví dụ: Giọt Mưa Trên Lácủa NS Phạm Duy
3. Gửi bài ngay trong email (không kèm file), để cho BBT khỏi mất công download xuống để đọc
4. Gửi tất cả các bài trong 1 tháng 1 lần trong1 email, nếu tiện. 
5. Bài vở xin gửi đến trước ngày 25 mỗi tháng
6. Mọi chi tiết, thể lệ, thắc mắc, xin gửi về: GiaoMua@hotmail.com


Cám ơn bạn rất nhiều, vì nhân sự có hạn, BBT không thể ngồi đánh máy lại từng đề bài hay bút hiệụ 

 

  

    

      

	Ðịa Chỉ Liên Lạc:
	

	Nguyệt San Giao Muà

		P.O . Box 	378

		Merrifield, Virginia 22116

		USA

    
  

Trang Nhà 







Web Site Hit Counter





 

Copyright
2002 by Giao Muà e-magazine and respective authors