4. Một Mảnh Tình Quê

Thanh Hà

Cuộc đời dẫu có phù vân
Ở trong mây nổi, có phần thiên thu

( Nguyên Sa )


1/-

Giống như câu truyện Tái Ông Thất Mã, trong hoạ có phúc, trong phúc có hoạ. Có thăng cũng có trầm, và ngược lại. Từ trong cái xui rủi vẫn xuất hiện điều tốt lành để bù trừ cho tai ương đang gánh chịu.

Lần về V N vừa rồi, tôi nghĩ sẽ đi thăm Phú Quốc trước khi hòn đảo ngọc này biến thành đặc khu "người nước lạ" thuê. Thế rồi dịch coronavirus bùng nổ nên tôi đổi ý đặt vé đi Ðà Nẳng thăm cô bạn thân mấy năm chưa có dịp gặp. Ðịnh rằm tháng giêng âm lịch là bay. Cuối cùng huỷ vé cùng lý do như trên.


Không được đi con đường như ý định ban đầu vạch sẵn, tôi đi theo hướng khác. Chứ dể gì tôi chịu bó gối ngồi yên một chỗ.

Hoá ra những con đường không định trước này lại mang rất nhiều ý nghĩa tinh thần với tôi.

Có con đường đưa tôi đi tìm chính nguồn cội. Có con đường đưa tôi khám phá những góc khuất mới mẻ mà ta cứ tưởng là nhỏ nhặt, tưởng đã am tường hết rồi nào dè đâu càng đi ta càng thấy kiến thức mình hãy còn quá nông cạn khô khan. "Ði một ngày đàng, học một sàng khôn" cổ nhân nói không hề sai chút nào.

Có con đường đưa tôi về thăm quê hương họ hàng của ông ngoại mà nếu không vì biến cố dịch Wuhan , tôi chẳng hề nghĩ có ngày sẽ thực hiện. Hoặc nếu muốn cũng khó mà thực hiện, bởi mùa xuân là thời điểm vợ chồng em gái bận túi bụi chuyện cơm áo gạo tiền không thể dành cho những chuyến đi chơi xa được. Mà tôi về V n luôn vào mùa xuân tương đối ít nóng và cần có người thân "dẫn" mới dám chường mặt ra đường.


Ðó là sự thật chứ không hề phóng đại.

Có gì mỉa mai đáng buồn bằng mình trở về quê hương nơi được sinh ra và trưởng thành , nơi mọi người chung quanh đều nói cùng ngôn ngữ, cùng lịch sử phong tục tập quán, cùng ăn những thức ăn như nhaủ mà bước ra khỏi bốn bức tường căn nhà gia đình thì luôn mang một cảm giác bất an, luôn thấy nguy cơ rình rập mọi phía không vậy ?


Trái lại, dong ruổi qua nhiều xứ sở lạ xa mà tôi lại thấy an toàn, bình lặng dù ngôn ngữ khác biệt, dù phong tục tập quán khác biệt, dù gout ẩm thực khác biệt ?

Ðây là tâm trạng của nhiều bạn bè tôi chứ không chỉ riêng mình.

Miền Tây sau tết tương đối yên tĩnh, chưa ai bị nhiễm virus nên mọi người dù lòng hoang mang lo âu, bàn tán không ngớt nhưng sinh hoạt vẫn diễn ra bình thường. Ngoại trừ lễ hội rằm tháng giêng cúng sao hạn, lễ giỗ Ðình Thần Nguyễn Trung Trực, Phó Cơ Nguyễn Hiền Ðiều, chùa chiền? thì hạn chế mức tối đa việc tụ họp cúng kiếng.

2/-

Cao Lãnh

Có phải bắt nguồn từ việc tôi được mời ăn cưới , mà tiệc đãi ở tận Cao Lãnh. Là quê hương bản quán của ông ngoại tôi, khiến tôi nghĩ nhớ về những họ hàng hậu duệ của ông ngoại mà mấy chục năm rồi chúng tôi mất tin tức kể từ khi má tôi qua đời 15 năm trước ?

Tôi nói với các chị em :

- Không biết bây giờ cậu ba, cậu tư, dì bảy, dì tám .con ông chú sáu như thế nào hén . Có còn khoẻ mạnh, sống hay chết nữa ?

- Ừ, không biết thế nào. Ngày má mất mọi người vô dự đám tang gần như không thiếu một ai, từ đó tới giờ không có tin tức nữa.

- Ðáng lẽ chị em mình phải đi thăm mấy dì mới phải, vì mình là hàng con cháu. Hồi xưa ông bà ngoại , ba má còn sống thì mấy dì vô thăm viếng thường xuyên, giờ ngoại má không còn thì tụi mình là con cháu phải đi thăm ngược lại.


Các chị em mỗi người một câu, bàn tán. Rồi nhắc thêm tên những bà con khác ngoài ấy. Tôi lại nói :

- Hay là qua tết chị em mình cùng ra thăm họ , nhất là dì bảy dì tám. Gặp lại mình, chắc chắn họ mừng lắm. Mấy dì thật hiền , mà thương ông bà ngoại và ba má mình quá trời.

- Ý kiến hay đó. Ðể tụi em sắp xếp công việc rồi mấy chị em mình đi.

- Mà có ai nhớ nhà của dì bảy, dì tám ở đâu không ?

Không ai nhớ hết. Vì lần thăm sau cùng của một trong các chị em cách nay đã 25, 30 năm. Riêng tôi lúc 9 hay 10 tuổi được bà ngoại dẫn cùng với chị ba ra ăn cưới dì tám. Chỉ nhớ lúc ấy phải qua mấy lần đò, mấy lần xe lôi mới đến nơi.

Tất nhiên cảnh vật đã đổi dời nhiều lắm rồi. Mà địa danh thì nhớ mơ hồ chứ không rõ ràng sao lần cho ra ?

Chị hai man mán số điện thoại của dì tám chị ghi lại trong cuốn sổ , mà chẳng biết cuốn sổ nằm ở đâu, phải về lục lại. Rồi nếu có tìm ra cuốn sổ, chẳng biết số điện thoại cũ đó dì còn xử dụng ?

Mỗi người một câu, mỗi đặt thí dụ thế nầy thế nọ, sự hăng hái hơi giảm. Cuối cùng mấy chị em phân công:

- Cứ tính thế nầy : chị hai về lục lại cuốn sổ điện thoại, chắc chắn là nằm trong xó tủ nào đó rồi tìm số điện thoại của dì tám gọi cho dì xem có liên lạc được không. Nếu liên lạc được rồi thì út thu xếp công việc định ngày qua tết đi.

Chị hai tìm được cuốn sổ điện thoại, gọi cho dì , nghe tiếng chuông reo không ai bắt máy. Hôm sau gọi nữa thì dì nghe. Thật may ! Dì mừng quá trời. Hỏi thăm cách đi thế nào, địa danh làng , xã, quận ... dì giải thích lộn xộn cả buổi trời không ai hiểu gì hết. Giọng nói dì vẫn còn minh mẫn rõ ràng, nhớ hết mọi chuyện cơ mà.

Em út hỏi số nhà, dì nói dì chẳng nhớ. Hỏi vậy trước nhà có đặc điểm gì để dể nhận dạng, dì nói không biết tả đâu. Hỏi vậy chỗ đó tên là gì, dì không trả lời ngay câu hỏi mà cứ lập đi lập lại :

- Các con cứ đến Chi Bộ đầu tiên, tiếp tục thêm chút xíu gặp cây cầu , trước cầu có con đường rẽ phải các con theo con đường đó chạy hoài lát tới nhà dì hà, dể lắm.

Mọi người lắng nghe cuộc đàm thoại mà cứ nhấp nhổm vì sốt ruột.

Trời ơi, phải đi thế nào, đến đâu, Cao Lãnh dẫu gì cũng là một vùng đất rộng lớn có gần 200.000 dân, dì giải thích như thế biết đâu mà lần.

Tìm dì như thể tìm chim
Chim bay biển Bắc, con tìm biển Nam ( Ca Dao sửa lời )


Dì cứ lập đi lập lại nhiều lần là cứ đến Chi Bộ đầu tiên, đi thêm lát sẽ tới nhà dì thôi. Chúng tôi cùng tâm trạng, khóc cười không ra tiếng. Chi Bộ đầu tiên nào ? Ðó là cơ quan gì vậy? Nói khơi khơi ai biết nằm nơi mô ?

Dì ơi là dì. Giải thích thế thì làm sao chúng con tới nơi đây. Hỏi dì :

- Các em có ai ở nhà với dì không, cho con nói chuyện với.

- Mấy đứa nó đi làm hết, chiều mới về lận con ơi. Hay chiều con gọi lại , em nó sẽ chỉ dẫn rõ ràng hơn.

- Dạ, để chiều con gọi lại nghe dì.

Rốt cuộc chúng tôi liên lạc với con dì, em cho biết ? địa danh ấp Ðông Bình, xã Hoà An. Nhà thì hơi khó tìm, nhưng các chị khi đến Cao Lãnh rồi gọi cho em, em sẽ giải thích thêm từng giai đoạn mới tìm được?.

Thế là sáng hôm sau bốn chị em lên đường, rể út làm tài xế.

Tôi cứ tưởng dì tám dặn ?nhớ đến Chi Bộ đầu tiên rồi tới cây cầủ là chuyện lẩm cẩm ( xin lỗi dì ) của những người ở đầu thế kỷ 20 đời sống còn lạc hậu nhà không có số lẫn tên đường phố chỉ cần hỏi thăm thôn làng tên người cần tìm thì ai cũng biết, bởi chi bộ là danh từ để chỉ một chi bộ của cơ quan gì đó mà cơ quan thì có hàng trăm trong bất luận tỉnh huyện thành nào, ai dè lại có thật cái Chi Bộ Ðầu Tiên đó chứ !

Hình như đặc điểm của dân các vùng Cao Lãnh, Ðồng Tháp là khi mình hỏi đường, họ chỉ dẫn rất tận tình và luôn kèm theo khoảng cách km. Mười người đều nói y như mười. Nhưng khái niệm về khoảng cách con đường được hình dung trong đầu họ hơi chênh lệch so với thực tế ấy. Mà độ lệch nầy không phải nhỏ đâu nhé. Giống như toạ độ trong bản đồ 1/1000 vậy.

Chẳng hạn đến trung tâm thị xã tìm được một chỗ rộng ngừng xe để gọi điện cho cô em họ ngay trước toà nhà Vincom đồ sộ.( Bây giờ đi qua bất cứ tỉnh thành nào cũng thấy toà nhà kiến trúc theo lối Tây ấy sừng sững ngạo nghễ).

Cô em giải thích con đường xong kèm theo câu :

- Chạy khoảng 3 km nữa gặp trường .. gì đó thì gọi tiếp cho em .

Tới trường ..gì đó quên mất tên rồi, gọi em. Em giải thích đi như thế nào, thêm vào là khoảng 2 cây số nữa. v..v..

Lát sau, gọi cho em , em hỏi đã đi đến đâu . Trả lời đến ..nhìn sang bên phải hoặc trái thấy tên một cơ quan , đọc tên . Em nói là chạy lố, phải quay đầu xe chạy ngược lại. Ðến ngã ba ( hay tư ) rẽ đường khác, đi thêm từng nầy km là tới địa phận ấp Ðông Bình, sẽ hướng dẫn tiếp?

Lát sau, (độ chừng vài cây số) thấy xuất hiện dòng chữ ấp Ðông Bình trên bảng hiệu cửa hàng quán xá hai bên đường. Yên tâm đi đúng hướng rồi. Giờ thì tìm cây cầu như dì tám dặn.

Nhưng trước khi cây cầu xuất hiện, phải tìm ?Chi Bộ đầu tiên ? hãy !!!

Mấy chị em bảo nhau thôi cứ xem như sẵn dịp mình rong chơi cho biết khắp thị xã luôn.


Chạy hoài không thấy cây cầu nào. Ngừng xe ,em út kéo kính xuống hỏi cậu trẻ đang đứng trò chuyện với ai bên vệ đường :

-Em ơi cho chị hỏi thăm Chi Bộ đầu tiên ở đâu vậy em ?

Tuy hỏi chứ trong bụng hơi ngại , sợ cậu cho là ngớ ngẩn. Ai ngờ cậu sốt sắng trả lời ngay lập tức :

- Chi bộ đầu tiên hả ? Anh chị tiếp tục đi thẳng 500 m, tới vòng xoay giữa có đặt tượng bông sen thật to đó thì bỏ một lối ra, đến lối thứ nhì chạy tiếp ( 2 hay 3 cây số gì đó ) sẽ gặp chi bộ đầu tiên à.

- Cám ơn em nhé.

A thì ra cái chi bộ quái quỉ nầy không phải chỉ là một phân bộ trong ngành nào hay cơ quan nào, mà có địa danh hẳn hoi. Dì tám nói đúng chứ không vì tuổi cao nên nhớ lộn, con xin lỗi dì lần nữa.

Chạy theo lời chỉ dẫn, quả tình em rể nhìn sang trái có khoảng đất nho nhỏ xung quanh cây cối mọc, một căn nhà cũng nho nhỏ trước sân có dựng tấm bảng đề rõ ràng Chi Bộ đầu tiên phía dưới có thêm hàng chữ gì đó mà xe chạy nhanh nên không đọc kịp ! Sau đó người em họ có kể lai lịch về cái chi bộ nầy nhưng tôi không thích nhắc đến chút nào đâu.


3/-

Qua Chi Bộ đầu tiên khoảng 300 m cây cầu hiện ra thật. Rẽ phải vào làng, cảnh vật bỗng khác hẳn. Ðường làng tuy được tráng nhựa đủ rộng cho xe bốn bánh lưu thông nhưng vẫn cho ta cảm giác rất bình yên mộc mạc. Mất thêm vài cây số, ngừng lại hỏi thăm vài cư dân ngồi trước cửa nhà họ, ở đây không cần nói số nhà, chỉ cần nói tên, thứ.. cả xóm đều biết và chỉ dẫn tường tận. Tất nhiên đều không quên kèm theo bao nhiêu km, mấy trăm mét?v..v.. Ở đây đúng thật thời gian như ngừng lại, quay về thời xa xưa ấy.

Hai bên vệ đường dài chục cây số toàn xoài là xoài, tàng cây vươn cao có đoạn như các cánh tay giao nhau che bóng mát dù mặt trời 10 giờ lên khá cao. Trong xe một giọng ca khe khẽ cất lên :


Trả lại em yêu , khung trời đại học
Con đường Duy Tân, cây dài bóng mát
Buổi chiều khuôn viên mây trời xanh ngát
Vết chân trên đường vẫn chưa phai nhạt ( Trả Lại Em Yêu, Phạm Duy )

Là chị ba. Chắc chị tiếc nhớ thuở xưa mỗi sáng hai chị em đèo nhau trên chiếc Honda 50, chở tôi đến trường văn khoa xong mới quay về trường luật của chị , luôn đi ngang con đường Duy Tân. Con đường nầy với chị em tôi có những kỷ niệm rất thơ mộng tuy không thành dấu ấn quá đậm sâu nhưng mỗi khi nhắc đến cũng khiến lòng bâng khuâng xao xuyến về một thời thanh xuân hoa gấm ( nếu có dịp tôi sẽ kể về ).

Tôi đã từng đi qua các con đường có những hàng cây xanh giao nhau tạo nên mái che rợp mát như con đường làng nầy ở nhiều thành phố khác nhau ở nhiều miền đất xa lạ. Lần nào được đi xuyên qua những con đường như thế, tôi luôn có cảm giác an toàn, được chở che bảo vệ bởi thiên nhiên. Luôn khiến tôi sống lại chuỗi ngày xanh vô tư lự. Cho dù tôi còn đi nhiều lần qua những con đường tương tự thì cảm giác vẫn nguyên vẹn như ban đầu.

Em rể kêu :

- Cảnh thơ mộng quá các chị em xuống chụp hình đi nào.

Lục tục xuống xe, đứng dàn hàng ngang để cậu em rể thâu hình vào điện thoại.

Em rể rất galant, luôn chìu chuộng các chị vợ và vợ hết mực.

Ghi lại gương mặt mình là một việc, cái chính là muốn níu giữ lại thoáng chốc phù du quang cảnh các chị em đứng giữa con đường làng rợp bóng lá xoài trông quá thanh bình yên tĩnh dù lúc ấy con virus Wuhan đã gây tội ác khá nhiều nơi trên quả địa cầu rồi.

Thời gian sẽ làm chị em tôi già thêm, nếp nhăn trán, mắt sẽ hằn sâu thêm, tóc sẽ nhiều sợi trắng thêm, lưng còng gối mỏi thêm. Nhưng con đường với tàng cây xoài rợp bóng nầy sẽ còn đọng dài lâu trong tâm tưởng ?như con đường Duy Tân mà ngày xưa chị em tôi thường đi ngang để đến trường vậy.

Xe tiếp tục một đoạn nữa thì thấy dáng cô em họ đứng cạnh đường chờ sẵn. May quá, vì nếu không thì quả đúng như dì tám nói nhà nào cũng giống nhà nào không có điểm đặc biệt để phân biệt được. Nhà nào cũng có một khoảng sân vườn, mà trước mặt, hai bên chái , sau hè đều trồng xoài cả. Xoài cơ man nào mà kể.

Dì nhớ, kêu tên đúng từng đứa. Nhắc lại kỷ niệm về những người đã mất, về đoạn thời gian ngắt quãng không tin tức, về cuộc sống hiện tại, sức khoẻ, đôi lúc nghẹn ngào rưng lệ.

Nhằm ngày rằm nên được ăn bửa chay ngon quá chừng.


Rồi cũng phải chia tay.

Tất nhiên có xoài làm quà mang về.

Chúng tôi tiếp tục đi tìm dì bảy, là chị ruột dì tám.

4/-

Theo hướng dẫn của con dì tám, chúng tôi còn luồn lách qua nhiều cây cầu, ngõ hẹp mà tôi không tài nào nhớ nổi để đến bến đò Kênh Ngang. Còn phải ngừng xe hỏi thăm nhà dì bảỷ ( tên dì ), người dân lại sốt sắng chỉ dẫn, tất nhiên luôn luôn thêm vào câu: vài trăm mét, hoặc 1 km, 2 km ..một đặc tính đáng quí về sự cẩn thận của người dân Cao Lãnh, Ðồng Tháp (tình cờ dun rủi tôi có dịp trở lại các tỉnh này vài lần nữa, phải hỏi thăm đường dài dài nên mới có lời kết luận trên ).

Tuy được hướng dẫn tận tình, thế mà cũng quay đầu xe tới lui mấy bận mới vào đến đúng nơi cần tìm.

Nhà dì nằm lọt giữa khoảng sân rộng đầy bóng mát của những cây xoài cao ngất, chung quanh đằng trước mặt chái hè, sau nhà ...toàn xoài là xoài, chen lẫn ít bụi chuối oằn trái.

Căn nhà sàn toàn bộ bằng gỗ ván, tiêu biểu vùng Cao Lãnh ngày xưa mà dì dượng vẫn giữ nguyên vẹn dáng nét cổ để con cháu đời sau nhớ biết.

- Dù bây giờ nước đâu còn để mà ngập lụt nữa. Ngược lại ngày dân ở đây sẽ đói vì hạn hán ngập mặn chắc không xa đâu. Dượng bảy nói.

Dì dượng mừng về chuyến viếng thăm bất ngờ của chúng tôi, lọ mọ đem xoài chín cây ra đãi. Chúng tôi ..nhất là tôỉ chiếu cố tận tình. Bởi vị ngon ngọt thoảng hương, bởi an tâm về nguồn gốc bio. Chị tôi ngồi bên khều nhẹ :

- Ê, ngưng ăn đi chứ. Ăn gì hết trái này qua trái kia sạch dĩa nhà dì vậy.

Dì dượng nghe được , chen vào :

- Các con cứ ăn thoải mái , cây nhà lá vườn còn đầy trên cây kìa. Tiếc là mấy đứa nhỏ đi làm hết, dì dượng yếu quá không hái được.

Tôi tiếc hùi hụi. Dọc đường trở ra , thấy nhiều nơi chưng mâm xoài bán bèn kêu em rể ghé lại mua hơn chục ký cộng thêm với xoài nhà dì tám ( xoài nhà dì tám loại gì không hiểu mà cho trái to tướng như xoài tượng ( em họ nói không phải xoài tượng) vị ít ngọt mà tôi thì ? hảo ngọt ? nên phải mua thêm xoài thanh ca )

. Ðây mới thật sự tìm về ? hương xưa vị cũ ?.

5/-

Chia tay. Dì dượng tiễn ra tận ngõ. Từ nhà dì thêm quãng đường khoảng 60 m có giòng sông chận ngang. Muốn ra phố phải qua đò. Xe chúng tôi quay ngược lại theo con đường cũ xa hơn.

Dì đưa tay chỉ xuống bến sông, nhắc lại kỷ niệm cũ mà trên đường đi các chị em tôi đã kể. Mặc dù đây là lần thứ hai trong cùng một ngày tôi nghe , nhưng câu chuyện vẫn làm tôi nghẹn ngào không cầm được nước mắt.

Câu chuyện như sau :

Sau một đêm mưa, con đường đất lầy lội trơn trượt. Buổi sáng trời mây ảm đạm, có hai phụ nữ trung niên cùng hai ông già dắt díu nhau ra bờ sông chờ đò. Hai ông lão, người gần 90, người trẻ hơn vài tuổi.

Ðò cập bến-hay đúng hơn là chiếc xuồng nhỏ đưa hành khách sang sông-,ông lão lớn tuổi chầm chậm bước xuống thuyền với sự trợ giúp của một trong hai phụ nữ. Lời chia tay đã trao đổi trước ở nhà vì biết đến phút cuối sẽ không thể nào phát thành lời bởi cơn xúc cảm trào dâng.

Dưới xuồng là ông lão già nhất với một phụ nữ trung niên.

Trên bờ là ông lão nhỏ tuổi hơn với phụ nữ trung niên kia.

Chiếc xuồng từ từ rời xa bến ..

Hai ông lão nhìn nhau qua đôi mắt vốn đã nhoà càng nhoà nhạt hơn bởi màn lệ tuôn chảy ướt đôi má nhăn nheo.

Cánh tay ông lão dưới đò vẫy vẫy chào từ biệt người đứng trên bờ.

Cánh tay ông lão trên bờ vẫy vẫy chào từ biệt người ngồi dưới đò.

Hai phụ nữ trung niên cùng lấy khăn chậm nước mắt.

Ông lão ngồi dưới xuồng cứ chốc chốc đưa tay chùi hai giòng lệ lăn dài trên má, ngó lên bờ giơ tay vẫy tiếp

Ông lão trên bờ cứ đứng tựa vào cây gậy run run , lúc đưa tay chùi hai giòng lệ lúc ngó xuống đò giơ tay vẫy vẫy.

Hai phụ nữ trung niên nghẹn ngào khóc không thành tiếng.

Ðò cập bến bên kia . Thiếu phụ đỡ ông lão lên bờ. Nhìn sang bên nầy sông, bóng hai người già trẻ vẫn còn đứng ngó qua trong bầu không gian âm u vắng lặng.


Ông lão anh bước đi chầm chậm , với sự trợ giúp của thiếu phụ một bên, cây gậy một bên. Chợt ngó xuống chân, mới biết mình mang hai chiếc dép khác nhau.

Ông lão em lững thững quay về nhà, thiếu phụ cầm tay dắt một bên , cây gậy một bên. Chợt ngó xuống chân, mới biết mình mang hai chiếc dép khác nhau.

Thì ra cụ lão anh đã mang nhầm một chiếc dép của cụ lão em.

Cụ lão em đã mang nhầm một chiếc dép của cụ lão anh.


Cụ lão anh chính là ông ngoại chúng tôi. Cụ lão em là ông chú sáu, em ruột của ông ngoại.

Hai thiếu phụ trung niên: một người là má chúng tôi. Thiếu phụ kia chính là dì bảy con của ông chú sáu.

Ông ngoại có gần mười anh em trai gái, nhưng chỉ có ông ngoại và ông chú sáu sống thọ. Những người kia đều mất sớm bởi bịnh hoạn, bởi chiến tranh.

Ngoại và ông chú có nét mặt giống nhau, rất yêu thương gắn bó. Ngoại là anh nhưng sức khoẻ có phần mạnh hơn ông chú, lúc cuối đời má thu xếp mỗi năm đưa ngoại về thăm ông chú.

Lần hai ông lão mang nhầm dép cũng là lần hội ngộ cuối cùng ở cõi trần gian.

Bây giờ linh hồn hai người đã về nơi chốn vĩnh hằng.

Má chúng tôi cũng nối gót về theo.

Chỉ còn dì bảy ở lại trong số bốn người hôm chia tay ở bến đò Kênh Ngang.


****

Thanh Hà

Mục Lục

5. Ðội Làm Gạch

Thủy lan Vy

**
Ở nhà, những ngày cuối tuần, những ngày nghỉ lễ, tôi có thói quen mặc nguyên bộ đồ hãng phát cho. Thời gian ở nhà với tôi, không nấu bếp thì cũng bận rộn ngoài sân, không cắt cỏ định kỳ, cũng ghé garden Houston mua hoa kiểng về trồng, không trồng thì cũng làm cỏ huê, tỉa cây thay chậủ Mặc đồ hãng có thầu giặt, chà lết thoải mái. Mấy hôm nay, mặc quần áo ra vườn, tôi thấy buồn buồn, quần cứ tuột xuống, bụng như nhỏ lại. Số quần của tôi khó tìm thấy trong bất cứ gian hàng bán quần áo nàỏ 29-30 Bụng thì nhỏ mà mà chân lại dàỉ, quần tuột, tôi mất kí??.

Cả mấy tuần nay, tôi bỏ hãng ở nhà, buồn lo đủ thứ, có ngày tôi làm cỏ ngoài sân tới 2 giờ mới vào ăn trưa, không thấy đói, ăn 2 lát mỏng bánh mì, một lát cà chua, 1 lát dưa leo, 1 miếng cheese vuông, 1 miếng ham? Chiều ăn chén cơm lưng, tối trở trăn trằn trọc, không ngủ được, thiếp đi thì mộng mị lại đến thấy những chuyện gở, chuyện lao động trong tù, chuyện vượt trại bị công an rưoợt bắn? thức dậy, mệt mỏi vô cùng, thường xuyên mơ gặp những người thân, những người bạn đã chết , chết từ lâu lắm?Cho nên lưng quần mới lỏng vậy đó. Mười mấy năm nay, cuối tuần đi chợ, ghé pharmacie trong trong chợ Mỹ, đo máu. Có khi bình thường, cũng có những ngày khá cao, tôi nhớ lại có lẽ chiều qua, ăn cơm thèm mắm, ăn dưa cà chấm mắm tôm chà, đặc sản của Gò Công. nên không phải lo ngại máu cao thấp; mấy tuần nay, ảnh hưởng đại dịch, máy đo máu ngoài chợ cũng ngưng vì lý do an toàn? Tôi đo máy nhỏ ở nhà, liên tiếp mấy ngày đều trên 150, bây giờ biết máu cao tôi hết e hết lỏ Tôi biết rõ, máu cao, đường xuống, cái chết sẽ đến dễ dàng lắm? Nhất là nhà vắng như bây giờ, đời người trước sau gì cũng một lần đi. Vy gọi phone tới vài lần không bắt ?. Nó khóc vài ngày rồi cũng nguôi ngoaỉ!! Tình thấn tôi sa sút quá, vì tôi bất lực , tôi không làm gì được, cho dù chỉ muốn được đứng bên cạnh người thân, tôi muốn tự tay tôi chắm sóc , tôi muốn, tôi muốn nhiều thứ lắm, rồi tôi bực bội, tôi lo phiền tôi không còn muốn sống ?Chỉ có Anh Ðức, người anh kết nghĩa trong tù là biết vì sao tôi buồn, bạn bè thân gọi lại tôi vẫn tiếp phone bình thường? , tôi sợ miệng đời, tôi sợ người ta lợi dụng lúc tôi rối trí, bịa ra nhiều chuyện tưởng tượng, tôi bây giờ rất bất thường, rất dễ nóng giận, nhất là những gì bịa đặt về tôigán ghép cho tôi những việc mà con người như tôi không bao giờ làm ?

Bây giờ đã 3 giờ trưa, tôi vừa ăn trưa bằng 2 lát bánh mì, kẹp chả lụa , dưa leo, cà chuả Vô bàn ngồi gỏ vu vơ vài chữ, , với tôi viết lách cũng là thói quen ?, có thể làm cho lòng tôi thanh thản lại

Từ trại tù Mỹ Phước Tây ( trại nằm trên bờ kinh Dương văn Dương, trên khúc đường từ Cai lậy đến Kiến Tường, cách trại tù Vườn Ðào khoảng hơn cây số)Trên 200 anh em tù chúng tôi đa số là dân Gò Công, cấp bậc thấp nhất là trung đội trưởng nghĩa quân, cao nhất là Thiếu tá ( Thiếu tá Quân, liên đoàn phòng vệ phủ Tổng Thống ) và Thiếu Tá giải ngũ Hào, nguyên tham mưu Phó CTCT Tiểu khu Gò Công Lúc sắp hàng chuẩn bị lên đường , Ông Hào lên cơn suyển quá nặng, chúng để ông ở lại thế vào một người khác, lâu quá tôi quên tên)Từ lúc tôi vô trại Mỹ Phước Tây, đã thấy Ông Quân và Diệp Tùng ( Kép chánh đoàn cải lương Diệp Tùng Minh Bằng ( né lính trong màu áo Cán Bộ Xây Dựng Nông Thôn), đã bị nhốt trong conex rồi , cho tới giờ lên xe, Quân và Tùng mới ra khỏi chuồng lên xe. Ông Quân ra Bắc, nằm trong toán đi trại Quảng Ninh, tôi và Diệp Tùng đến trại Hà tây, và thả cùng ngày ở trại Nam hà )( Việt Cộng có nhiều việc trái ngược, một cán bộ tình báo quốc ngoại thuộc phủ đặc ủy được thả về trước một kép hát cải lương)

Trại Hà Tây, lúc đó chỉ có 2 đội làm ngoài vòng rào trại, ngay phía trước cổng chánh, gần trường sơ cấp xã Mỹ Hương, cách khoảng trăm mét là trại phục hồi nhân phẩm, các em gái trẻ cháu ngoan Chú Hồ vô đây đông lắm .

Một đội đi làm gạch, gồm khoảng 50 tù cấp trung úy , toàn đội chỉ có 2 trung úy gốc Bắc kỳ, là Hoàng Trọng Hanh, và Phan văn Hoà ( Khóa 2 CTCT/Ðà Lạt)và một đội làm ngói , cũng khoảng 50 tù, cấp bậc thiếu úy ( sau một thời gian ngắn, Hòang Trọng hanh chuyển qua đội rau làm trong trại của Quốc Vụ Khanh Phạm Thái làm đội trưởng, Hòa cho ở lại buồng làm trực sinh)

Tôi ở đội gạch, thượng úy già Ðào Thường, gốc người Quy Nhơn làm quản giáoLão tay chân lành lặn không có cùi như Hà Mạc Tử.Dù sao Lão cũng gốc dân Nam, nên cũng không hắc ám như lũ răng đen mã tấu của các đội khác

Lần đầu đến hiện trường, nhìn thấy lò gạch và đống đất cao chớn chở, , trong bộ đồ tù màu xanh, đầu đội nón cối chầm lá, chân mang dép Bình trị Thiên tất cả đều mới tinh?Tôi tò mò nhìn cảnh lạ, tôi lại hay liên

tưởng, nhìn lò gạch, tôi nhớ tới bà Lý Thần Phi, nhân vật chánh trong vụ án Ly Miêu tráo Chúa, mà người Việt nam nào cũng đều lão thông.Bà Thần Phi có cái gì hộ thể nên mới có Ông Tòa Bao Công sai tùy tướng là Trương Triệu đi bắt Ông Trốt? nên giải oan vụ án. Còn tôi vốn chỉ có Kỳ Ðà hộ thể, thì liệu Mỹ có cỡi chuồn chuồn ( Trực Thăng) đến bốc khỏi lò gạch không ???

Ở tù nếu không có những tưởng tượng thần tiên, không có pha cảnh đời một chút hài hước, cứ ngồi rù gải háng dái ( Chữ nầy ít khi dùng không biết d hay Gi ?) lăng tăng ( thơ của TVHương) thì dễ

" hèn nhục rủ xác trong tù .

Trại tù Mỹ Phước Tây, tù nhân thuộc đủ mọi thành phần,, chung nhóm chỉ một vài sĩ quan, còn lại là hạ sĩ quan, lính, nhân dân tự vệ, chiêu hồi, trộm cướp , việt cộng hủ hóả nên sinh hoạt thường ngày rất khó chịu, trại xây dựng như những khu lều đơn sơ, lợp đưng, vách dừng đưng, nên đất, lại quá chật hẹp. trời mưa, đang ngủ phải ngồi dậy, có son nồi đội son nồi, có bao ny lon trùm bao ny long, dột tứ tung, mấy tù mạnh mẻ phải ôm cột, sợ trại sâp đè tù.Tôi và thiếu úy Tài, chung 1 cái mùng nhà binh, mà nóc mùng phải chùn bớt lại, nằm khít bốn hướng, đầu đụng vách chân có người nằm ngang? đội trưởng là Thượng Sĩ Hiếu, đội phó một anh trung Sĩ, thư ký nông dân có 1 bàn tay tên Hòn, anh em thường gọi là một hòn, cả ba đều hiền lành dễ chịu An ninh trại thường đánh tù, thỉnh thoảng lập trận giả bắt người trốn trại để bắn những người mà chúng gọi là có nợ máu với nhân nhân . Như đêm bắn Ðại Úy Lành. Ðại Tá Nguyễn Ðức Xích bị bắn khi tôi chưa đến trại ?( chiều đánh kẻng vô chuồng, trời sụp tối, tên võ trang đến phòng gọi lên phòng an ninh làm việc, phòng an ninh ngoài vòng rào cạnh chợ Mỹ Phước tâỷ sau chừng hơn 10 phút, sẽ có nhiều loạt đạn nổ, sáng ra trại cho biết người tù trốn trại bị bắn rồi .

Trại Mỹ Phước Tây cũng do công an quản lý, những cán bộ coi trại, từ trưởng trại trở xuống đều là thành phần chẳng ra gì, người nào thân thể củng có dấu vết chiến tranh, què chân, sứt tai, thẹo má? ( trưởng trại là Hai bạch , trước 75 từng là lơ xe trong đoàn xe Á Ðông của Thầy hài chạy tuyến đường Mỹ Tho Sài Gòn . Thầy Hài cũng bị nhốt trong trại tội Tư Sản mại bản, Chúng thiếu trình độ, trong bài diễn văn trong ngày lễ quốc khánh. Hai Bạch trưởng trại, cầm giấy đọc, ngài đọc luôn cả dấu chấm, dấu phết ( đố tù nào dám cười, một lần Mẹ tôi lên thăm, một thắng oắc con du kích , khăn rằn quấn cổ, xét đồ thăm, mẹ gởi cho 1 quyển tập cũ, lthay giấy vệ sinh, thằng oắt cầm tập giấy đọc ngược, tôi phì cười

- Ð.. con đỉ Mẹ mầy cười cái gì, tao đá chết mẹ mày bây giờ ) bởi một lũ chăn trâu, chúng trả thù

trả oán không nương tay, nhất là sĩ quan từng trực chiến với chúng như sư đoàn 7.

Trại tù Hà tây, trại cách thủ đô hơn 20 km, là trại trung ương. Lúc tôi đến , thiếu tá Ngô Trí Dũng ( Không chính xác lắm cái họ??) làm trưởng trại, tên công an già nầy chơn chất , không có gì là khe khắt thù hận lắm, tội nghiệp, Dũng bị chó dại cắn chết. Ðại Tá Mô, cục phó Cục trại giam, kiêm trưởng trại , tên nầy cũng ít khi xuất hiện. Thường là trại phó Thượng úy Nhận , tên nầy mặt sắt đen sì, trông hách xì xằng , khóai tù chào y là chào Bang

Lò gạch chỉ có một đống đất cao , đội chúng tôi làm 3 lò là hết đất, dẹp tiệm luôn

Lò gạch xây bằng gạch có một cửa sát mặt đất và một cửa lên một dốc cao để gánh gạch vào ra. Một máy chạy điện nhỏ, xay nghiền đất đã nhào nhuyển, chạy ra một dây đất dài khoảng thước, có cần gạt thành 4 viên gạch mộc, kích cở như viên gạch tiểu trong Nam, một bạn tù đứng ngay đó, cho 4 viên vào 1 chiếc xe kéo bằng 2 bánh nhỏ, mỗi xe chất khỏang 10 viên, có 2 xe, do 2 tù kéo ra sân chất gạch ra phơi nắng. Ngồi máy là Thanh Cầm, ( NT 2) .. Tôi đứng cắt gạch rồi chất ra xe, máy chạy mau quá, tôi yếu làm không kịp, bị đưa ra đẩy gạch phơi, tôi đầy trật vuột bị lật xe hòai, xe lật, phải ôm gạch hư còn ước đó trả vào đống đất nhào. Làm than đá có Huỳnh văn Hoanh, khâu làm nầy cũng dành cho tù ốm yếủ Tôi làm nhào đất cũng không nổi, nên phài làm tên sai vặt, sáng ra dở phên che sương, chiều về đẩy lại. Có lần Ðào Thường sai tôi vào kho lấy cái kéo. Tôi vô kho, ngó dáo dác chẳng thjấy cái kéo nào hết.

Ðào thường bực bội dẫn tôi vào lấy một cái khung sắt hình chữ u mỗi cạnh khỏang 3 tấc, đầu cạnh chữ u căng 1 sợi kẻm nhỏ thẳng

_ kéo to thế nầy, mà anh đâu có mù!!

Tôi và nhiều bạn tôi chắc cũng đều cười thầm

Chữ nghĩa cộng sản làm sao quốc gia thông hiểu được

Gánh gạch vô lò và ra lò mới gaỉ Lên dốc 45 độ, gánh trên 50 kí ? . Tay nào mạnh gánh mỗi đầu gánh 10 viên, tôi gánh mỗi đầu 2 viên , chỉ vài gánh đà lết bánh ?. Tên tôi là Mỏng thì làm sao gánh đầy được? Rồi Ðào Thường cũng cắt cử 2 tên mén nhất đội vào trong lò ngồi xếp gạch , tôi và trung úy Trần Nguơn Thuận, trưởng cuộc cảnh sát, vào lò phụ trách việc nầy. Trong lò nóng nực, tôi thường ở trần

cho mát, cũng là để khỏe bộ xương cách trí, Quản giáo nhìn thấy chắc cũng không nở rầy la. Có lần Ðào Thường đứng sau lưng, dùng tay vuốt lưng tôi

-Lưng anh Sơn dài , lười hết biết, một câu thơ hiện đến trong trí mà không dám đọc thành lời

Dài lưng đã có võng đào

Tốn vải đã có cẩm bào vua ban?

Những bạn tù khéo tay dùng đất nặn thành đồ gạt tàn thuốc, con thú nầy thú nọ

Lúc đó tôi còn đọc viết được chữ nho nhiều lắm, lúc xếp gạch, thình thoảng tôi dùng đinh viết vô gạch chữ Hà Tây Chi Mộ. Trong đội có trung úy Trần Thanh Nhã, buồn đời tự học chữ nho. Lúc ra lò, có tên ăn ten nào báo cho Ðào Thường biết? Chúng hỏi han đâu đó mới đọc hiểu nghĩa được. Ðêm về phòng kiễm điễm, tôi ngồi im ru, bạn tù cứ đề quyết cho Nhã, Nhã cải gân cổ ? vụ nầy tôi nhớ hoài . Ðào Thường làm quản giáo khỏang hơn nửa năm, hình như lão về hưu, cán bộ Từ đến thế, Từ còn rất trẻ mới vào công an. Tính cũng dễ chịu, sau Từ ra là trực trạ, coi việc khóa mở cửa chuồng, , lúc tôi rời Hà tây qua Nam hà, Từ mang cấp thượng sĩ, những cây lim trong trại, lúc tôi đến mới trồng ngày đi, cây tàn lá xum xuê

Ngày nào ra lao động cũng vậy, mỗi lần nghe âm thanh phi cơ bay ngang, tôi cũng vui mừng nhìn theỏ cứ mong cứ chờ phi cơ chở Bao Công đến? Tôi sống lây lất qua ngày cho đến khi đống đất hết nhẵn. Lò gạch đóng cửa, Ðội chuyển qua trồng rau , nhận bàn giao hiện trường của đám tù hình sự, cũng ở cạnh Lò gạch, sát bên đội nông nghiệp, cũng là đội ngói hết đất, bàn giao ruộng của hình sự?.

Thời gian ở đội gạch, là những tháng ngày đầu lưu đày trên đất Bắc, thực phẩm mang theo cạn kiệt, cái đói tàn phá sức khỏe tù, những người lính một thời , đã trở thành những thấy ma biết đi, thực tính của mỗi con người đều hiện rõ..trong cảnh đói. 3 tháng một lần nhận gói quà gia ggình 3 kílỏ lần đầu tiên nhận được, tôi và Cầm thanh toán tới nửa đêm là hết sạch, khô sặc, bột Bích Chi, mắm ruốt xào xã, trừ cái quần cụt, kem đánh răng thuốc rê ?Ðể rồi hôm sau, lần đầu tiên trong đời tôi biết thế nào là khó chịu của Sình Bụng?!!

Bắt đầu vào trại tù Mỹ phước tây, tôi đã thấm nhuần câu nói

Lao động là vinh quang

Không lao động là vinh râu

Một câu khẩu hiệu của Ðảng , tôi luôn khắc nhớ mãi trong tâm

Ðói Ðói nhớ ớn bác

Kỳ Ðà Ðộng 9-4-20


****

Thủy lan Vy

Mục Lục

6. Nhân Quả Thời Nay

Ðơn Phương Thạch Thảo

Thằng con trai tóc nhuộm vàng hoe như tây vừa vệ sinh cá nhân xong, đang định phóng xe ra đường để đi thưởng thức cà phê sáng như mọi ngày, thì bị mẹ gọi giật lại:

-Quý Nhất! Ở nhà, hạn chế ra ngoài cho mẹ.

Quý Nhất cau mày hỏi lại:

-Sao vậy hả mẹ? Con đi uống cà phê mà?

Bà mẹ lừ mắt:

-Con có biết con vi rút giống như trái chôm chôm đang lơ lửng bất cứ chỗ nào có thể. Con đừng đi vào đám đông, không bảo đảm được khoảng cách an toàn. Lỡ nó đáp vào con thì mẹ biết tính thế nào?

Thằng con trai trề môi, tỏ vẻ khinh bạc?con vi rút:

-Ối!, tưởng gì, mẹ có biết ông chủ xị của tổ chức y tế thế giới đã nói gì không? Ổng nói ?Covid-19 vẫn chưa tạo thành đại dịch toàn cầủ. Nên còn khuya nó mới qua được xứ mình?

-Ý con rằng thì là con vi rút đó nó chỉ bay ở vũ háng thôi hả?

-Vũ Hán chứ không phải Vũ Háng! Nhưng cũng ông chủ xị tổ chức y tế lại nói rằng: ?Các ca nhiễm mới ở Trung Quốc tiếp tục giảm và xu hướng rất đáng khích lệ?. Mẹ thấy đó, tại ổ dịch còn đang giảm thì mình việc gì phải lo. Mẹ đã yên tâm cho con đi uống cà phê chưa? Vừa uống cà phê vừa ngắm đường phố ?Ngựa xe như nước, áo quần như nêm? mới tăng thêm hương vị mẹ ơi!

Bà mẹ gầm gừ:

-Con có biết tại sao ba, mẹ đặt tên con là Quý Nhất không? Bởi vì con là thứ quý nhất trên đời của mẹ nên phải bảo vệ con cẩn thận.

Thằng con trai đứng uốn éo như có con gì bò vào lưng áo:

-Ði mẹ, không sao đâu mà!

-Thôi được, nếu con muốn ra đường thì phải đeo khẩu trang vào giùm mẹ!

-Mẹ quên ngày hôm qua mẹ đi mua khẩu trang không nơi nào còn bán. Có vài nơi bán thì với giá cắt cổ nên mẹ không mua được. Khẩu trang đang cháỷ

Bà mẹ hốt hoảng:

-Khẩu trang làm sao mà bị cháy???

Quý Nhất giải thích:

-"Cháy" là cách gọi bây giờ, nghĩa là không còn, là hết sạch?

Bà mẹ

-Hết sạch thì nói là hết sạch, nói cháy ..cháy nghe sợ lắm. Thôi được, đi nhanh rồi về. Nhớ đừng ngồi gần ai. Phải giữ khoảng cách hai thước nghe không?

Cậu Quý Nhất cười xã giao với mẹ rồi lẹ làng phóng lên xe vút ra ngõ. Ðường phố vẫn dập dìu người xe. Con Corona có vẻ ở phương trời xa lắm.

OOO

Chỉ một tuần sau đó, ông chủ xị tổ chức y tế lại tuyên bố: ? ? Covid-19 trở thành đại dịch?! Thì lúc đó con vi rút Wuhan đã lan tràn khó đỡ. Nhiều nước đau thương không thể kể xiết vì số bệnh nhân lây nhiễm rồi không qua khỏi, không phải tăng tà tà mà tăng vút một phát lên ?tầm cao mớỉ. Có vẻ nguyên nhân do người dân các nước đó chủ quan, không chịu nghe lời cảnh báo từ lãnh đạo của nước họ, để khi số người nhiễm bệnh tăng cao thì có một số người dân làm rùm beng đổ thừa tổng thống, đổ thừa bất cứ ai mà họ thích. Họ còn biểu tình phản đối lệnh cách ly tại nhà, họ nói làm như vậy là xâm phạm quyền tự do của họ. Cái gì họ cũng muốn, cũng đòi hỏi phải theo ý họ, họ tưởng chánh phủ là thánh có thể úm ba la một cái là xoay chuyển tình thế ngay khi con Corona bất thình lình xuất hiện khắp nơi không thông báo, không chừa già trẻ, rồi gây tang tóc, đau thương. Ở nước bị nhiễm dịch cao, nhiều người qua đời, mấy ông đứng đầu chánh phủ các nước đó đã khóc, nước mắt mấy ổng ràn rụa vì chưa có cách cứu dân, nhìn thấy mấy ổng mặt mũi bơ phờ vì lo lắng mà muốn khóc theo luôn, tội nghiệp quá thể.

Thế giới còn rúng động như thế huống chi là bà mẹ của Quý Nhất có tính cẩn thận lại lo xa. Bà nhìn đâu cũng sợ. Bà thực hiện mọi cách để phòng ngừa con Corona vô thừa nhận kia vì nó bị nơi sinh ra từ chối, nhưng nó lại nguy hiểm hơn rất nhiều cái xứ đã phát sinh ra nó:

..Nào ta cùng rửa tay ..tay ..tay

Ðeo Face mask rất hay ..haỵ..hay

Và hạn chế ra đường ..đường ..đường

Nàng cô vít không thường ..thường ...thường!

Dù được biết nước của bà chưa có người chết vì cái bệnh mắc dịch này, theo thông tin hằng ngày trên báo, đài bà được biết rất là ít lây lan, nhưng bà không cho phép mình chủ quan. Nhìn ra thế giới, nghe về số ca nhiễm tăng vọt ở nước người ta nên bà rất lo. Bà tụng kinh hằng đêm để cầu nguyện bình an cho thế giới. Nên bà rất tức giận khi thấy một số kẻ nhìn sang nước người ta mà hả hê ?Cường quốc hả màỷ! Lây lan hết đỡ rồi hả màỷ!?, thật là độc mồm, độc miệng. Không! Bà không muốn nhìn thấy đau thương của người khác, cả nơi phát sinh ra con vi rút có hình dáng trái chôm chôm kia cũng thôi đừng có người dân vô tội nào nữa phải lìa bỏ cõi đời rất là đáng sống này.

Nhưng thằng Quý Nhất thì rất bức bối khi bị mẹ giữ trong nhà. Nó rên rỉ: ?Cô rô na từ đâu em tới. Cô rô na từ đâu em tới đất này ... Do nghe khuyến khích bớt tụ tập ở chỗ đông người nên mẹ nó tạm thời giữ kỹ nó, khiến nó đành ngăn cách với đám bạn và chấp nhận nhà ai nấy ở, vài ngày đầu chịu trận như thế. Ðến một tối nọ nó dòm trước ngó sau, khi bà mẹ thiếu cảnh giác trong việc canh giữ thằng con quý tử, thì nó bèn vút ra đường với cái Smartphone í ới gọi nhau và cả đám cùng trực chỉ quán bar. Mặc kệ ai lo chống dịch, những kẻ mà người ta gọi nôm na là ?Ðiếc không sợ súng? tin tưởng rằng dịch sát bên hong còn chưa bị lây, huống chi hiện giờ con vái rợt đang ở tận trời tây, chỉ có vài con thích lãng du khắp nơi nên đeo theo các đại gia mang về nước, rồi người ta cứ làm quá lên, chúng nó nghĩ thế.

Nhưng rồi một ngày kia, chính vài con vi rút được đu theo được một nhóm người ?cao quý? nào đó về đã sinh ra chuyện. Lệnh cách ly ở nước của bà cũng ban ra trên toàn quốc. Bà là người luôn tuân thủ mọi chỉ thị trên ban ra và là người có tinh thần ý thức cao, biết giữ gìn cho bản thân và cho cả cộng đồng. Ðể hạn chế ra ngoài, bà lẳng lặng đi ít mua gạo, mắm muối và các thứ cần dùng trong những ngày đề cao cảnh giác với con Corona, bắt đầu một cuộc phòng chống dịch tại nhà. Người dân ở nước của bà có vẻ sợ ngủm củ tỏi oan ức vì con cô rô nà hay còn gọi là cô vít mười chín gì đó nên cũng chấp hành lệnh cách ly rất ư là nghiêm chỉnh.

Ooo

Thằng Quý Nhất được tạm thời nghỉ học, đứng nhìn trời từ khung cửa sổ mà nhớ phố xá, bạn bè như chim trong lồng nhớ bầu trời xanh. Nó cắn bút làm thơ theo trường phái HaiKu để giết thời gian:

"CoronaVirus

Bên ngoài tung hoành

Ta Self- isolate

Bình yên!"

Rồi đăng lên phây bút, bạn bè nó vô khen nó có tâm hồn thi sĩ, thơ sát với thời sự. Quý Nhất thích lắm, định bụng sau này nếu không biết làm nghề gì thì nó sẽ làm ..nhà thơ!

Bỗng mấy ngày nay Quý Nhất thấy ngứa ở cuống họng, thế là nó ho cả tràng, ho đỏ mặt tía tai. Hàng xóm láng giềng thấy nó ho thì sợ khiếp vía, không dám đến gần. Bà mẹ chưng chanh với đường phèn cho nó ngậm thấy ổn, chả cần thuốc thang gì. Nhưng bỗng đâu bệnh viện mới phát giác có một người bị dương tính cô vy mười chín, điều tra lịch trình di chuyển của người đó thì người đó có đến quán bar, thời điểm mà Quý Nhất cùng nhóm bạn có mặt. Như sét đánh ngang tai, bà mẹ là người hiểu rõ muốn phòng chống dịch bệnh thì không được giấu bệnh khi có triệu chứng nghi ngờ, nên bà báo ngay cho y tế địa phương. Ngay lập tức họ có mặt tại nhà nó, họ đưa nó đi xét nghiệm và cách ly tại nơi quy định để theo dõi. Còn bà mẹ cũng được yêu cầu cách ly tại nhà chờ tin con. Bà lo lắng mất ăn mất ngủ, tự trách mình đã không ngăn cản con giao du với mấy đứa chỉ thích làm ..trời chứ chả biết làm gì! Mới ra nông nổi ...

Dẫu cho thời gian có đứng yên lắng đọng! Thì Trời cũng không phụ lòng người hiền, thằng Quý Nhất có kết quả Negative, nó về nhà với tâm thế của một người hối lỗi vì không biết vâng lời mẹ nên giao du không lựa chọn bạn mà chơi. Câu người xưa nói ?Cá không ăn muối cá ươn. Con cãi cha mẹ trăm đường con hử không bao giờ sai. Chả là bà mẹ của Quý Nhất là người đạo đức, bà luôn cầu khẩn đấng tối cao cứu nhân loại trên toàn thế giới thoát khỏi nạn Cô rô nà dữ dằn này. Và trước mắt là con trai yêu quí của bà đã thoát nạn.

Nhưng có một quốc gia chạy đàng trời không thoát! Vì sau khi con cô rô nà bị thế giới hợp sức đánh cho tơi bời chạy rớt cả dép mà không dám quay lại lượm, ả chả biết chạy đâu, bèn chạy thẳng về quê hương nhà ả. Nơi có họ hàng, con cháu ả đã sinh sôi nẩy nở đông đúc. Ở đó ả tu thân sám hối vì loài người văn minh chả ai muốn kết giao bởi gốc gác của ả. Người ta nói "Nơi nào gieo gió thì nơi đó ắt gặt bão" thật chẳng sai.

Khắp nơi giờ đây đang hoan hỉ khúc ca bình minh, sau những ngày u ám!

Ðơn Phương Thạch Thảo

Mục Lục

7. Phép Xưng Hô

Trần Thành Mỹ

Trên thế giới mỗi ngôn ngữ đều có sắc thái đặc thù riêng, Pháp hãnh diện về cách dùng "cách, thì" (mode, temps) đa dạng qui định thích nghi, giống (genre), số (nombre) phân biệt rõ ràng, Anh tính thực dụng chẳng hạn. Thử so với vài thứ tiếng thường dùng nhất trên thế giới hiện nay như Anh Pháp Ðức Tây ban Nha, tiếng ta cũng có nhiều điểm nổi bật, sáng tạo, chuyển thể và dễ hội nhập.

Do ảnh hưởng của hai nền văn minh Âu Á, vì sự trường tồn "tiếng ta còn, nước ta còn", nhờ cuộc cách mạng ngôn ngữ độc nhất ở châu Á dùng mẫu tự la tinh thay nét chấm phá gạch sổ của chữ Nho, tiếng Việt chuyển mình thành loại chữ dễ học, đọc, viết hơn. Ðó là chiếc chìa khóa mở cửa đưa ta gần với các tiếng mạnh văn minh khác, con cháu ta ít ngỡ ngàng khi học ngoại ngữ gốc la tinh.
Tiếng "An nam" càng lúc càng được cải tiến thành tiếng Việt trau chuốt nhuần nhuyễn, đơn âm có dấu như những nốt nhạc với âm giai cung bậc nhặt khoan, đơn thuần hay kết hợp, lúc trầm khi bổng.

Dạng chữ dễ viết, cấu trúc câu không rắc rối, văn phạm ít rườm rà dễ sử dụng, nhưng đối với người ngoại quốc, càng học tiếng Việt càng thấy quá phong phú, sâu sắc, tinh tế, đến độ nào đó, họ cảm thấy không bao giờ hoàn toàn hiểu nổi hết ý văn. Mỗi từ đều có nghĩa, một hay nhiều, lại còn thêm chữ đệm, chữ ghép. Mạo tự Anh "the", Pháp "le, la, les" chẳng hạn được dịch sang tiếng Việt thật như lạc vào "mê hồn trận" nào cái, con, sự, việc, môn, khóa, chiếc, cây, sợi, bao, những, nhiều, ..

Về từ ngữ, không thể bảo tiếng ta nghèo, chẳng hạn chữ "porter" Pháp được dịch sang là mang, đeo, đội, bận, mặc, bồng, bế, bưng, ẵm, khuân, vác, gánh, v. v....Cũng chữ "noir" đen, ta lại nói tóc huyền,mèo mun, chó mực, bò hóng, mắt huyền, ngựa ô, v., v...

Cách sử dụng quá phân định đó làm người mới học bối rối, con em ta lắm lúc cũng bị "quay". Chẳng những thế, gốc Hán văn bàng bạc thẩm thấu trong văn chương làm giàu tiếng ta hơn, do đó, cũng là vấn đề dễ làm mất hứng cho người lạ muốn cấp tốc hấp thụ nhanh. Tuy nhiên, những trường hợp nêu trên chỉ áp dụng cho ai muốn trau dồi thấu triệt, chứ thông thường, nói đơn giản là hiểu được ngay.

Thế mà ngày nay, giới trẻ thường bị ông bà hay chê trách, nào là "vô phép", "bạ đâu nói đó", không tôn ti trật tự, lễ nghĩa chẳng còn, đạo đức xuống dốc, thường là vì phạm phải phép xưng hô.

Ðó là lối mở đề cuộc giao tế trực diện, lối chào trong phép lịch sự, pháo đầu trong ván cờ xử thế, khởi điểm của mọi tiếp xúc, liên lạc, trao đổi tối cần trong việc sống chung. Ðơn cử một vài thí dụ về ngôi thứ, như ngôi thứ nhất, thứ hai Pháp "je, me, moi, tu, te, toi", Anh đơn giản hơn " I, me, you", Tàu " ngộ, nị" còn tiếng Việt ta sao mà quá phức tạp, chi li, tuyệt vời ...khó khăn, có một không hai.

Nội ngôi thứ nhất thôi, ta đã có: tôi, ta, tớ, tao, tui, mình, qua, người ta, anh, em, thiếp,... xưng bằng tên, đẳng cấp gia đình như ông, bà, bác, cô,..,giai cấp xả hội, "trẩm", "thần"...

??Nhân vật đại danh từ ?? còn có thể sử dụng, khi chủ từ lúc túc từ. Lại có lúc được dùng cả cho hai ngôi như chữ "mình", ví dụ:
Mình (ngôi 1) nói cho một mình mình (ngôi 2) nghe, mình (ngôì 2) nghe xong mình (ngôi 2) hỏi lại mình (ngôi 1).
Hoặc: Người ta (ng2) nói người ta (ng2) qua nhà người ta (ng1) mà người ta (ng2) không qua (động từ).
Hay: Hôm qua Hoa nói Hoa qua nhà qua (ng1) mà Hoa không qua, hôm nay Hoa không nói Hoa quả nhà qua (ng1) mà Hoa lại qua.

Nhớ ngày còn đi học Trung học xưa, gọi bằng anh, chị thì ngại chê già, khách sáo; gọi tên lại có vẻ cầu thân, thân mật quá. Tiến thối lưỡng nan đành...chấm chấm, ừm ừm, ê ê, ờ ờ,...nói bông lông, ?nói trống không?, ?nói trổng?:
??...Làm ơn tránh qua dùm một chút đi. Cám ơn. ??
hoặc ?...Nói có vậy mà cũng giận, khó quá.??

Muốn gợi chuyện làm quen cũng thường ấp úng hay ? lửng lơ con cá vàng?:
??Hôm qua thấy ...đi chợ, muốn chào mà thấy... như muốn làm lơ nên thôỉ?.
Vậy, đứng trước người đối thoại, ta phải tùy theo quen lạ, vai vế, tuổi tác, địa vị xã hội mà phát ngôn, thật không dễ đâu, lơ mơ dễ bị "bố nháng lửa", "mắng vốn", "chọc quệ"

Thêm vào đấy còn bao chuyện buồn cười thoải mái xảy ra như trong các cuộc phiên dịch hay đối thoại với người ngoại quốc nói tiếng Việt.

Người Pháp, Anh, Trung quốc chẳng hạn xưng hô dễ dàng hơn vì thường trực tiếp gọi nhau bằng tên, dùng ? moi, toi, lui, ellẻ, Anh ? you, mẻ, Tàu ?ngộ, nị?...Người Việt ta cũng có khi dùng ? dao to búa lớn?, ? mầy , tao, mi, tớ?, xưng ? ông, bà? đối với người đối thoại để thóa mạ, cải cọ, xích mích, khinh rẻ, tị hiềm...,hoặc như các người già lớn tuổi ở miền Nam ngày xưa thường xưng một cách rất thân tình là ?tao ? và gọi con cháu là ?mầy, tụi bâỷ? không có hậu ý xấu nào khác.

Trái lại cũng khá thông dụng không bị chê là mất dạy như trường hợp đặc biệt giữa bạn bè thật thân nhau. Trong gia đình hoặc quen thuộc lâu năm, chỉ có người lớn mới xưng hô với hàng em út con cháu bằng ?mầy taỏ thôi.

Người ta có thể ?xí xoá? bỏ qua cho người ngoại quốc chẳng hạn khi họ nói:
?Chào ông, mầy vẫn mạnh chứ??
?Cho tao hỏi thăm vợ mầỷ.
Nhưng thật là hết ý, hết thuốc chữa khi một cậu Việt kiều giới thiệu ý trung nhân mình với gia đình:
? Thưa nội, đây là vợ của ?mõả (moi). Toa (toi) thấy ?ểnh? (elle) dễ thương không??

Chẳng những thế, phép nầy vốn đã khúc chiết lại còn đèo thêm cách "nói tưng", có thể do đọc trại chữ ?nói tôn, nói tâng?, độc đáo ly kỳ hơn nữa. Con của các nhà quyền chức, phú hào thường được người đời gọi " cậu, cô" dù không họ hàng gì nhau. Hàng xóm láng giềng, quen lạ cũng xưng hô một cách thân tình như ông, bà, chú, cô, dì, thím, mợ, cháu, con... khác hẳn với người phương Tây không phân biệt già trẻ, vai vế. Ví dụ cha gọi con bằng ?you, toi, vous?, con thưa cha cũng không khác ?you, toi, vous?; cha cũng như con đều tự xưng là ?I, mẻ, ? moỉ trong khi ta có nhiều cách xưng hô về ba: Cha, ba, bố, cậu, thầy, tía,...

Còn nói gì trong các cuộc đối thoại thông thường, tùy tình huống hoàn cảnh mà du di để diễn tả tình cảm của mình với người đối diện, ưa, ghét, giận, khinh...thường đi đôi với cử chỉ, bộ điệu bổ khuyết minh họa tâm trạng cùa nhân vật đối với đối phương.

Ngoài ra, tiếng Việt ta còn thêm vấn đề cữ tên kỵ húy, nhất là miền Nam, chỉ goị thứ, nên cả xóm làng chỉ có ông hai, bà ba, cô tư, ...do đó cũng gây sai lệch, lầm lẫn, khó phân biệt ai có bà con ai không, họ hàng gần hay xa..

Trong gia đình, phẩm trật bên nội ngoại được phân biệt rõ ràng, dù ba miền có vài điểm chênh lệch.
Miền Bắc thường gọi chị của ba hay má là bác, chồng cũng được gọi bằng bác. Còn em gái của ba được gọi là cô, của má là dì, chồng của họ được gọi là chú.
Trong khi miền Nam gọi chị hay em gái của ba đều là cô, của má là dì, chồng của cô dì đều là dượng.
Vậy, ở miền Bắc, bên ba gồm ông bà nội, bác( anh của ba),bác gái (vợ của anh của ba mình), bác (chị của ba), bác trai (chồng của chị của ba mình), chú( em trai của ba), thím (vợ của em trai của ba mình), cô (em gái của ba mình), chú (chồng của em gái của ba mình); bên mẹ có ông bà ngoại, bác (chị của mẹ của mình), bác trai (chồng của chị của mẹ mình), cậu (em trai mẹ mình), mợ (vợ của em trai mẹ mình), dì (em gái của mẹ mình), chú (chồng của em gái mẹ của mình).

Ở miền Nam, bên ba có ông bà nội, bác, (anh trai của ba mình), bác gái (vợ của bác), chú (em trai của ba mình), thím (vợ của chú), cô (chị hay em gái của ba), dượng (chồng của cô), ... bên mẹ có ông bà ngoại, cậu (anh hay em trai của mẹ đều gọi là cậu), mợ (vợ của cậu), dì (chị hay em gái của mẹ), dượng (chồng của dì)...nên không được sai sót trong việc xưng hô.

Bà con họ hàng, anh chị em ruột, anh chị em họ tức là anh chị em con chú con bác, con cô con cậu, bạn dì cũng phái gọi nhau đúng phép, theo thứ bậc, vai vế hoặc theo cách ?nói tưng?.

Theo phép tế nhuyễn nầy, đối với người ?vai lớn?- như con bác mình chẳng hạn- mình ?vai nhỏ? hơn bắt buộc phải gọi theo vai, tức là bằng anh hay chị không kể vóc dáng hay tuổi đời. Nhưng ngược lại anh chị vai lớn, như con ông bác, mà nhỏ tuổi hơn vai nhỏ, con ông chú, cũng phải giữ lễ ?gọi tưng? lại hàng vai nhỏ. Vai lớn là con trai, tất phải gọi em họ trai mình là chú, em họ gái mình là cô, có nghĩa là chú em, cô em , hay nói rõ hơn là chú cô của con mình. Nếu là nữ thì gọi người em họ trai vai nhỏ bằng cậu, em họ vai nhỏ gái là dì.

Trong đại gia đình và cả ngoài xã hội, phép xưng hô nói chung và đặc biệt kiểu ?nói tưng? khá rắc rối, phức tạp trên luôn được áp dụng phổ quát cho mọi tầng lớp thế hệ trước sau, cũng cùng qui ước nội ngoại, nam nữ, vai vế, tuổi tác rõ ràng, minh định tôn ti dòng họ, nếp sống lễ giáo truyền thống của dân ta.

Ngoài ra cũng có vài từ ngoại lệ như chữ ?thầỷ thường dùng trước kia. Ðây không phải là từ chỉ dùng riêng cho ngành dạy học, thầy giáo, cũng không phải như nhiều địa phương gọi ba là ?thầỷmà dành chung cho tất cả những ai có học đi làm như thầy thông, thầy ký, v.v.

Trong bài diễn văn, cuộc đối thoại hay thư từ, chữ ?monsieur? chẳng hạn cũng được danh xưng phiên dịch bằng nhiều cách thích ứng với hoàn cảnh như ?ông, bác, chú, cậu, ngài...

Thật ra tiếng Việt ta, nghĩ cho cùng , thật uyển chuyển, đa dụng, thâm sâu, bao quát mà chi tiết, chính xác lại cầu kỳ, dễ thích ứng quyền biến nhưng vẫn giữ nét đặc trưng, nếp độc đáo văn minh riêng mà phép xưng hô là mật khẩu, ấn chỉ tiêu biểu nhất .
Cũng có thể chính nhờ truyền thống huyền diệu nầy mà qua bao nhiêu thăng trầm biến đổi, Việt nam ta còn giữ vững được tên. Cách gọi nhau thân thương như ruột thịt, anh em chú bác cô dì,... quả là sợi giây huyết thống vô hình ràng buộc những đứa con vào lòng đất mẹ, hướng về nguồn cội tổ tiên chung, luôn nhắc ta cùng là con cháu của bọc trăm trứng Lạc Hồng, dòng dõi Rồng Tiên.

Trần Thành Mỹ

Mục Lục

8. Thần Tượng Tình Yêu ..

Trần Thị Hiếu Thảo

Ai vẽ cho em nét mũi cao,
Ai cho em đôi má thắm hồng đào.
Ai tô cho em đôi màu mắt nhớ ?
Và hồn em tựa một ánh sao ?

(Trích bài thơ Ai Cho ..- Cùng tác giả)

Ngọc Thúy Hạ đi chơi với người yêu. Nàng cầm quyển sách trên tay ?Gánh Hàng Hoả của Nhất Linh và Khái Hưng mong đọc cho hết nốt theo dự định. Dù đi chơi với người yêu, thú vui nàng ưa cầm theo sách, mặc cho lúc hát hò, hoặc bận rộn khi nói chuyện, nàng cũng ưa là đem nó như thế, không biết tại sao nàng ghiền cầm sách quá. Năm đó Ngọc Thúy Hạ. Nàng mười sáu tuổi đã học vào lớp xong lớp11. Ngồi bên nhau nơi một ngọn đồi đẹp, dưới đó là một thung lũng dễ thương?

Nàng hát hết một bài hát ?Trăm Nhớ Ngàn Thương? cho chàng nghe. Ði chơi vui mà nàng cứ thử giọng ca buồn của mình để chàng nghe mới lạ chứ lị?

Mất anh rồi, xa anh rồi. Hoa đã tàn nhụy đã phai. Chiều hôm nay trời thanh vắng?/ Em đi về, về với aỉ

Một người đi, một người sầu, nhìn hoa úa buồn về mau. Ðôi chân mòn tìm dư âm hè phố vắng?/ Lòng còn thương tình còn nồng. Ðêm mỏi nhớ ngày chờ mong bao thu rồi nhìn lá chết rơi ngoài sông?

Cánh thư này, kỷ niệm này, ta đã tìm về với nhau. Rồi hôm nay tàn mơ ước, em âu sầu anh ở đâủ

Chiều nay mây đen giăng sầu đường về, nhìn hoa não nề. Người ơi sao chẳng về, còn mong chi câu thề. Giận nhau sao không nói, ra đi không một lờỉ Ðể buốt giá tim tôỉ

Ai ngờ chim trời vỗ cánh tung baỷ Người đi để nhớ cho đời. Làm sao tôi đến bên ngườỉ Bao giờ mây hồng đưa bước anh sang? Hay từ đây em dở dang, tình hỡi chôn vào thiên thủ

Chàng nghe như hốt hoảng la lên:

- Em ca hay lắm anh nghe chết mất thôi. Mà ca chi bài buồn vậy em, Ngọc Thúy Hạ ơi nè.

- Bài hát em nhập hồn tý thôi mà, miệng vẫn cười bên anh, anh yêu.

- Hi hì? Không được em.

Nàng bảo:

- Anh ơi em hát ca là phụ thôi. Em cứ thiết tha đi vào diễn viên điện ảnh, anh cho em đi nghen. Em muốn đóng phim hay nhử Dù em chỉ yêu anh thôi mà.

- Em mà đi thì em nổi tiếng em đâu còn yêu anh? Em sẽ biết bao người theo đuổi.

- Không đâu em yêu anh thôi. Tin em đi.

- Làm sao anh dám tin kia chứ.

- Thôi thì anh tập hát đi, tập diễn đi rồi anh đi với em, em tập cho anh nè.

- Anh làm sao biết hát?

- Hát đi tập nè anh. Hát theo em thử đi. Nàng cười mở miệng hát, làm chàng phải hát theo như song ca. Dù tiếng nàng có lấn lướt giọng chàng. Vì nàng hát hay mà!

- Nàng là trinh nữ/ Tóc buông kín đôi vai gầy/ Một làn môi đỏ/ Mắt chưa vấn vương vì ai/ Chân son gót nhỏ đi tìm hương phấn cho đời/ Trời sanh đã an bài/ Yêu nhau như bướm say hoa/ Ðẹp như giấc mộng/ Vượt qua những năm đầu/ Năm sau mưa gió vì đâu/ Người đã quên rồi/ Xa rồi năm thứ bả

Chàng đứng dậy, toan bỏ đi còn nói:

- Thôi không tập nữa đâu. Trời ơi em mà quyết định đi hát, hoặc làm diễn viên, anh buồn anh đi lính đó.

- Nếu đi lính anh về khét mùi thuốc súng, không hôn anh đâu nha? Nàng cũng đứng dậy nhìn theo chàng và bảo thế.

- Không hôn thì người khác hôn. Chàng nói giỡn không thèm nhìn lại nàng.

- Hứm, chưa chi nói phụ em nha. Em nín thở chết đây nè cho anh vừa lòng.

- Hi hi. Ðâu có chọc em thôi. Chàng giờ mới quay lại nhìn người yêu mình. Và nói tiếp:

- Em nghĩ coỉ Em thì đẹp hát hay diễn giỏi, xinh tươi tuyệt trần? Anh có gì xứng với em đâu.

- Anh có chứ, anh có đẹp trai nè, cho em nhìn em yêu nè, là đủ rồi nè?

- Ðẹp trai đâu bằng lắm tiền em?

- Em có bao giờ mê tiền đâu mà anh lo. À anh, anh có biết em thần tượng là ai chưa? Em mê người nào chưa?

- Chưa?

- Anh nói thử đi.

- Anh không làm thầy bói cho em đâu? Vụ nàỷ

- Thì Ngọc Thúy Hằng đó.

- Y trời ơi giống mình chữ N, T, chữ H, là đâm thích há? Hi hi em đó nha?

- Không phải vậy đâu anh? Chỉ vì em thích chị ta xinh đẹp? buồn cũng đẹp, lại diễn nóng sexy hay chứ anh yêu!

- Diễn nóng sexy hay. Ôi Em gan há bày anh, để anh chết bên em?

- Hứm. Khi nào làm diễn viên em làm, bây giờ em không làm đâu. Em làm, là anh xúi em đi hư sao? Em chỉ hôn anh chút chút thôi vầy nè nghen. Nghen anh? Nàng nói đưa tay ôm cổ chàng hôn.

Xong ngưng lại. Ngọc Thúy Hạ nói tiếp:

- Và anh biết hôn? Em ước ao những gì nữa hôn anh?

- Là gì hã em?

- Em sẽ là vợ anh, em sinh con em không cần giống em, không cần giống anh chi cũng được, chỉ cần giống minh tinh Ngọc Thúy Hằng là em thích rồi.

- Trời ơi chưa ai mê diễn viên như em nha. Sợ luôn Thúy Ngọc Hạ em?

- Nhưng em đâu có mê nam diễn viên?

- Anh hiểu và rất yêu tính cách em, chỉ có điều không thích em đi làm diễn viên thôi.

Nàng chỉ nhìn chàng cười mỉm chi, không thèm nói nữa.

- À Ngọc Thúy Hạ anh muốn nói chuyện này em nghe nè. Ðược không?

- Chuyện gì hã anh?

Chàng nói và đến một chỗ khác ngồi lại. Ngọc Thúy Hạ làm theo chàng đã ngồi xuống bên cạnh nữa. Chàng nhìn nàng đắm đuối mà cất giọng:

- Mai mốt em sinh con, mình cho con mình đi làm nghệ thuật. Giờ em thì không được đi nha. Em ở cạnh anh thôi nghen?

- Anh ích kỷ ghê nha. Hứm cho con đi mà không chịu cho em đi gì hết. Anh thiệt là kỳ cục?

- Em mà đi xa anh. Anh buồn đi lính lỡ có chết, sẽ theo làm con ma yêu em suốt đời.

- Thôi mà đừng nói rủi anh yêu. Em sợ lắm?

Nàng nói thế nhưng vẫn cười, mặt sáng như gương.

Chàng lại lấy tay vén hết tóc người yêu lòa xòa trước mặt, và chàng âu yếm hôn môi nàng?

**

Nói vậy mà Ngọc Thúy Hạ đã lén dự thi nàng dẫn đầu cuộc thi tuyển lựa ?tìm khả năng diễn viên.? Bằng một chiếc áo đầm tự chọn nóng bỏng, và một tiểu phẩm diễn hoàn toàn chưa được dẫn dạy, nàng phải mặc áo dài học sinh để thử tài năng diễn cảm nữa. Tiểu phẩm được thể hiện nàng đi học về đang vui, bỗng bất chợt thấy mẹ già bịnh nằm, Ngọc Thúy Hạ từ vui sang buồn, nàng bối rối, nhưng bình tâm và phải đi làm thuốc, giã gừng pha chanh, nấu nước pha cho mẹ uống, để ấm lòng tạm. Nàng hỏi mẹ bằng một vài câu hỏi ân cần.

Ngọc Thúy Hạ đã diễn với một sáng tạo cá tính, hồn nhiên và chân thật lại nóng bỏng sân khấủ

Nhân dịp được đến coi thi diễn của Ngọc Thúy Hạ tại phòng thông tin huyện nhưng chương trình tỉnh tuyển lựa, tuyển chọn. Võ Tài Xỉn con của một nhà buôn bán vàng tên hiệu là Hưng Yên vùng thị trấn này. Chàng là con nhà giàu, có được một con ngựa riêng đẹp, cha cho cỡi đi chơi vào những dịp nào nếu thích. Chàng cũng tỏ ra khoe mẽ con ngựa mình nên cỡi đến đó, chàng cột ngựa bên ngoài vô xem rồi mê thích nàng. Liền về nhà nhờ cha dạm hỏi nàng để làm vợ cho mình. Sau khi đi coi chương trình chàng về hối thúc rất mạnh:

- Ôi ba ơi đi hỏi cưới cho con cô Ngọc Thúy Hạ làm vợ con đi ba. Con thích và yêu cô đó ngay rồi.

- Trời ơi người ta đi thi chương trình ?tìm kiếm khả năng tài năng? là để họ được công nhận để đi làm diễn viên đó chứ con. Ai đâu có thi để làm cô dâu đâu, mà con đòi cưới họ? Chuyện thiệt bậy con? Không phù hợp tý nàỏ

Im một tý Võ Tài Xỉn ngẩn ngơ chưa tìm câu trả lời. Người cha bảo tiếp:

- Tỉnh táo đi, họ không ưng mình quê chết luôn. Con biết gia đình mình vẫn là một gia đình không thể để mất giá. Trời ơi con?

Võ Tài Xỉn giờ thì vẫn ra sức năn nỉ người cha:

- Ba cứ đi cho con. Biết đâu cha mẹ cổ gả cho con, cô thương quý cha mẹ là phải ưng, phải làm vợ con thôi. Hơn nữa con đâu xấu trai, thế mạnh nhà mình tiệm vàng giàu có mà.

- Tiệm vàng là thế mạnh, chứ mày đẹp trai là tao không dám hô lớn tiếng đâu.

- Thì con tự tin lên một chút chứ.

- Chuyện này cũng hơi rối đây. Không biết con Ngọc Thúy Hạ nó ưng hay không? Còn nữa, hoặc giả nó mê làm diễn viên không chịu, là coi như mình bỏ công đi câu con cá không đúng chỗ con ơi?

- Con đã nói và tin, ba má Ngọc Thúy Hạ chịu là cổ phải chịu. Cuộc thi thì thi để có lệ, đẹp tài năng có tiếng thôi, chứ cổ đang cặp bồ với thằng Trần Quân đó mà.

- Trời trời chết chết con ơi, nó có bồ lại là hỏng to nữa con ơi. Kiếm đám khác đi nha con.

- Con không thèm đám nào cả. Vậy mình giàu để làm chi, ba không cho con một ưu tiên nào.

- Hứm mệt đấy con trai ơi hừ.

- Ba cứ thử đi mà.

- Thiệt cũng không xong ở đó thử. Mà tại sao mày đi mê nó làm chi khổ vậy?

- Con đâu thèm mê. Tại trái tim con rung động, biết phân biệt người đẹp, kẻ xấu để mà thích thôi ba ơi.

- Trời ơi mày nói quanh co mà đúng là mê nó, còn không chịu.

- Chịu chứ. Con chịu mới mong ba đi hỏi cưới cổ mà.

- Tao nói một đàng mầy hiểu một nẻo. Ý là mày mê trong lòng rồi, còn không chấp nhận mê, chạy kiểu nói vòng dòng?

- Dạ con muốn nói cho vui thôi mà. À ba ơỉ Hôm qua nay con có gặp ba cổ, ổng xuống huyện chi đấy. Con gặp ổng nơi uống coffee quán Mùa Nhớ. Con chào chào, coi bộ ổng thích con đó.

- Vậy sao?

- Dạ

- Thôi được để từ từ ba tính cách cho...

- Dạ con chịu trăm phần trăm ba ơi.

Cha của Võ Tài Xỉn chỉ còn nhìn anh và lắc đầu. Chính ông cũng không hiểu nổi cái lắc đầu của ông lúc này.

**

Ông Lâm Ðỗ cha của Ngọc Thúy Hạ có vẻ vui vẻ trong lòng đi qua đi lại hoài trong căn nhà, như thấy nơi mình sung sướng lắm. Ông kêu bà và nói.

- Bà ơi tôi nói bà nghe này, mình không có đi đào vàng, nhưng mỏ vàng tự nhiên chạy tới có ngay nhà mình sướng hông bà?

- Ông nói gì tôi khó hiểu.

Thì con trai ông Võ Trung Kiên tiệm vàng Hưng Yên có tiếng dưới huyện đó, nó muốn đi hỏi cưới con gái mình là vợ đó.

- Ông nghe ai nói.

- Thì họ gặp tôi dọ hỏi sơ thôi, nhưng tôi biết chắc là như vậy.

- Gặp ở đâu?

- Thì bà biết tôi hớt tóc đàn ông con trai nổi tiếng ở xã mình, còn lấn tới huyện về tay nghề lấy ráy taỉ Nên ba nó mò lên đây, giả đò hớt tóc, dò la hỏi mấy câu thôi. Mỏ vàng đến nơi là vậy đó?

- Nhưng trời ơi con gái mình nó không ham vàng đâu ông ơi.

- Nó không ham vàng vậy chứ nó ham gì? Trên đời này còn gì hơn tiền của vàng bạc bà? Bà thử nói tôi nghe.

- Nó ham nhiều thứ khác là tình nghĩa nè, là tâm hồn nè, kiến thức nè.

- Xí? Mấy thứ đó chẳng phải là chất hầm rượu? Xí trừu tượng quá. Và nó có thấy những thứ đó ăn được đâu. Có làm thuốc Bắc thuốc hay Nam được đâu? Quý chi tầm bậy vậy...

- Làm thuốc cho tâm hồn trong sạch, giữ đạo nghĩa thanh cao đó chứ.

- Lời ma không thật đâu. Tôi không tin chi đâu.

- Thì khổ là nó không thích. Ông lại ép con sao?

- Ép tuốt. Bây giờ nó không chịu, cứ làm mầm làm trỉ chặp thôi, nhưng sau được vợ chồng rồi, nó lại mê kêu nhả, không bỏ đó chứ bà nóỉ Tôi giàu kinh nghiệm về đàn bà con gái lắm.

- Ai đó chứ con mình Ngọc Thúy Hạ coi bộ không có điều ấy đâu.

- Ồ con tôi mà tôi không biết sao? À thiệt tôi không biết mấy. Ha ha.

Bà nhìn ông chưa nói gì, ông tiếp tục khoe luôn:

- Mà có lẽ he hẻ Chỉ là nghe suôi gia với nhà giàu, tôi hơi thích thích lắm. Tại con gái tôi đẹp, con trai họ đem lòng mê mẩn chứ không phải tôi thèm đi kêu, rao để gả bán nha? Thôi từ nay xuống tiệm hớt tóc ế cũng có cơm ngon ăn nha. Có thể có rượu xịn uống đã nữa.

- Tôi đã nói con mình Ngọc Thúy Hạ nó không chịu đâu. Ông đừng nuôi mộng.

- Trời ơi làm sao mà tôi nuôi mộng chứ. Khi sự kiện đưa đến tay mà. Trời ơi sao bà cứ kẽ đường cho nó leo thang theo. Bà phải tự kiểm điểm bà đó. Tôi sẽ điều hành một cách tốt nhất thôi. Bà tin đi.

Vừa lúc Thúy Ngọc Hạ không phải đi học về, mà đi chơi đâu về. Thấy con đúng dịp ông Lâm Ðỗ nói liền:

- Ngọc Thúy Hạ ba gả chồng cho con đó. Thằng Võ Tài Xỉn nó muốn ưng cưới con.

- Trời ơi con muốn đi làm diễn viên và con có người yêu rồi mà. Anh Quân đó ba ơi.

- Ba cho con tự do yêu đương vậy cho vui, nhưng lấy chồng là quyền cha mẹ quyết định. Ba quyết định tất.

- Không được đâu ba ơi. Cái anh Võ Tài Xỉn đó xấu trai, hung hãn, cộc cằn thô lỗ con không chịu đâủThưa ba.

- Con nghĩ lại đi. Làm vợ nơi như một mỏ vàng con lại chê, mười lần nghĩ lại đi con. Ba đi đây đã, cho con thời gian suy nghĩ?

- Thưa ba?

- Con đừng để ba thất vọng mà đau ốm đổ bịnh mất nha con, nhớ lấy đó.

- Dạ ba ơi?

Ông Lâm Ðỗ nói và bỏ đi. Hai mẹ con chỉ còn đứng ngóng. Ngọc Thúy Hạ còn hai giọt nước mắt tuôn ra rồi nhìn mẹ cô bảo:

- Má ơi con biết làm sao?

- Má hiểu con lắm. Từ từ mọi chuyện sẽ đến và qua thôi.

- Má ơi con khổ quá, con không biết tính làm sao như ba nói. Ngọc Thúy Hạ nói ôm chân mẹ, gục đầu vào vai mẹ mà lấy tay vuốt nước mắt mình chảy ra. Chưa đủ đâu, cô bỏ chạy vào phòng nằm một mình khóc ức ức. Vì cô biết điều nghiêm trọng khi ba nói. Người mẹ phải chạy vào. Nàng lại ôm mẹ mà khóc tiếp.

**

Mấy hôm sau ông Lâm Ðỗ đau không nặng, nhưng ông bỏ cơm bỏ cháo, buồn ông không thèm ăn chi cả. Cô con gái Thúy Hạ bưng cơm nước vào tới nơi ba. Ông Lâm Ðỗ như người chết rồi nằm đó? Ông lại bảo:

- Ba chỉ muốn chết thôi, mà ba chắc là chết con ơi. Ba chẳng muốn ăn gì đâu vì con không nghe lời ba, ba ăn làm chi? Nếu ba có chết đi còn sướng hơn.

- Thưa ba ăn đi ba. Con thương quý ba mà.

- Ba không bao giờ ăn được nữa. Nằm đói chịu đau mà chết thôi. Cho con vừa lòng.

- Ba ăn đi con sẽ nghĩ lại.

- Không bao giờ ba ăn đâu. Bịnh ba đơn giản nhưng chỉ chờ chết thôi. Cơm nước chi vô nghĩả

Ngọc Thúy Hạ vuốt nước mắt mình và làm thinh suy nghĩ.

Ngọc Thúy Hạ thấy biết ba đau ốm tiều tụy, không màng đến cơm nước? Không ra đồng được. Tiệm hớt tóc mỗi phiên chợ ba tới, giờ cũng bỏ luôn. Ðó là nghề tay trái ba làm ra tiền nuôi gia đình hồi giờ? Nơi đây độ năm ngày, ba nhóm cắt hớt tóc cho người ta một lần. Vậy mà lần này ông đóng trại im ỉm. ?Khách lại qua đường ghé lại quạ? Ghé qua nhìn rồi đi về, hay đi xa đâu hớt rồi? Gia cảnh nhà rất nghèo vẫn là ở thuộc làng quê. Chỉ có điều trời cho vợ ông sinh ra đứa con gái đẹp tuyệt mà thôỉ Và ông bà cũng cho con Ngọc Thúy Hạ ăn mặc đầy đủ như nhà giàu không thua sút họ mấy. Người ở xa chắc chắn sẽ không biết cô là con nhà nghèo.

Người cha ỉ oi mọi lẽ, hơn thiệt gia cảnh hoài với Ngọc Thúy Hạ, rồi lại nằm liệt giường thêm, như chờ thần chết gọi. Cô gái đã nặng lòng tình cha. Ngọc Thúy Hạ thương gia đình, thương ba mẹ, nhất là ba, cô đã không đi vào nghệ thuật, cũng không còn yêu Trần Quân nữa. Cô lên xe hoa với ước vọng của cha nàng mong, nàng đã ưng lấy Võ Tài Xỉn. Họ đám cưới với nhau. Ðôi tân lang chú rể Võ Tài Xỉn và cô dâu Lâm Ngọc Thúy Hạ sánh duyên dưới bầu trờỉ

Người yêu nàng Trần Quân là quá u uất buồn đau, anh đã đi lính như những lần đi chơi anh hay nói đùa với nàng ngày trước. Cái điều nói đùa giỡn của anh bây giờ đã trở nên sự thật.

Trong những ngày ở quân trường anh vẫn vui vẻ kể chuyện dù lòng có buồn như chết.

- Tao có người yêu, họ phụ tao đi lấy chồng nhưng mà tao mong mình, rồi sẽ trở thành một chiến sĩ tài giỏi thôi. Một người sẽ hy sinh vì dân vì nước, chứ không phải hy sinh vì người đẹp vì tình. Ðược chứ phải không anh bạn? Ha ha.

- Có lý lắm đi chứ bay ơi. Nói thiệt vậy mày có quên nàng chưa mới là chuyện chính?

Chỉ có hai chàng, hai đứa tân binh, nhưng mà hai đứa ngồi nói vậy.

- Làm sao quên được. Nhưng phải cố mà quên thôi.

- Ðồng ý, đồng ý?

Trần Quân kể tiếp:

- Nàng có tâm hồn mơ mộng khá dễ thương, lúc nào cũng thích làm một diễn viên, bởi say mê một minh tinh khả ái đàn chị, chị tên là Ngọc Thúy Hằng. Nàng học theo lối diễn đó, tuy chắc có khác chút thôỉ

Trần Quân làm thinh như nghĩ ngợi điều gì thêm, rồi anh miệng cười bảo luôn.

- Nhưng cũng yêu tao lắm, tao có thể giữ được chân nàng ở bên tao. Ai nào ngờ trời cao đã tính, nàng đi thi tài năng cho vui trước mắt, bị thằng con ông chủ tiệm vàng Hưng Yên nghía, thích rồi nó đi hỏi cưới. Thật có khốn khổ cho tao.

- Nhưng thương mày làm sao bỏ, để đi lấy người khác được chứ?

- Ba cô ép không được, ông buồn ngã bịnh cổ không nỡ, vì cổ có hiếu với ba cổ mà?

Nhưng nói tóm lại cũng phụ tình mày.

- Ðúng rồi.

- Thôi chuyện gì cũng sẽ trôi qua. Giờ tao sẽ nghĩ cho quê hương để quên cổ đỉ

- Hoan hô màỷ Hoan hô mày để trở thành chiến sĩ giàu cam đảm, biết hy sinh? Cho đại nghĩa hơn người tình. Hi hỉ

- Ðúng vậy.

- Mày có định có người yêu khác không?

- Không, đời tao chỉ yêu lấy có một người thôi.

- Cô đó thật có phúc, tiếc rằng chuyện tình mày đã dở dang.

- Ừa vậy đó.

- Nhưng mày hơn tao.

- Hơn cái gì?

- Tao còn chưa có người yêu.

- Vậy sao?

- Ồ mày này nói chuyện chay, rồi bây giờ tao muốn hát cho mày nghe cho đỡ buồn nha? Vui lên đi bạn ơi. Vui lên để còn sống với lính chứ. Tao sẽ hát bài hát Bông Cỏ May, một bài hát về lính rất tuyệt vời mày ơi.

- Thì hát đi. Tao được nghe chung đi.

Chàng trai kia tên Phan Khải, anh hát liền vì anh đã có cây đàn guitar sẵn bên người, anh dạo lên và cất tiếng.

Những ngày chưa nhập ngũ/ Anh hay dắt em về vùng ngoại ô có cỏ bây may/ Ở đây hoang vắng thưa người còn ta với trời/

Thời gian vào đêm rừng khuya là nến. Khói giăng theo lối cỏ quen, Tóc mây thơm mùi cỏ, đưa anh thoát xa vùng trần gian lắm ưu tư. Cỏ non đan dấu chân tròn, đường khuya bước mòn. Sợ đi để thương để nhớ, tiếng yêu thương ai nỡ chối từ?

Ðường hành quân nắng cháy da ngườỉ

Phan Khải ca đến hết bài và một lần điệp khúc quay lại nữa. Thấy vậy mà Trần Quân ngồi nghe bỏ hồn như rơi vào mộng. Sau đó hai đứa nhìn nhau cười và kẻng đánh. Họ phải đi tập hợp đi lấy cơm quân trường?

Và họ ăn rồi nghỉ ngơỉ Chiều lại tập một thế quân sự tân binh mới khác, lúc ra trận gặp cảnh pháo kích phải làm như thế nào giữ được bình tĩnh? Lừa địch như thế nào, để thoát khỏi chiến cuộc và chiến thắng họ sau đó v.v?

**

Sau một thời gian Trần Quân đi lính, ra trận hai bên đánh nhau, anh chết đúng với một cuộc pháo kích của đối phương. Thân xác anh được đưa về một nghĩa trang lớn của lính. Và được tin Ngọc Thúy Hạ buồn tím ruột, buồn đau quá nàng không thể tin anh chết đi thật. Nhưng điều đó

hoàn toàn không sai lệch. Trần Quân đã giã từ trần thế? Song Ngọc Thúy Hạ không dám đi thăm. Ðến ba tháng sau đó nàng mới có dịp, lê gót chân vào nghĩa địa thăm đốt cho anh nén hương tàn?

Nàng xúc động và ngồi khóc, tay thì vẽ sờ mãi cái tên Trần Quân trên bia mộ, nàng như không muốn rờỉ

Nhưng mà nàng vẫn phải rời, bởi Ngọc Thúy Hạ biết mình là gái có chồng, biết bổn phận làm người vợ hiền đảm đang và thương con?

Vậy mà Võ Tài Xỉn đã có người báo chàng biết. Chàng vốn xưa nay đã ghen lại càng ghen tức. Nên theo dõi, chàng cố mắng nhiếc nàng một trận thêm. Chàng đã không tiếc lời lẽ thậm tệ với Ngọc Thúy Hạ:

- Cô là cô gái hư. Chính cô lấy tôi, nhưng cô trai gái với nó, mê nó quá, rồi cô đẻ con không giống tôi, mà giống tài tử và có thể giống nó nữa. Hay là hai người từng ước mong, hoặc nguyện thề không chừng chứ? Tôi hỏi cô với lý do đó, cô trả lời chính xác cho tôi được biết rõ đi. Trả lời liền đi.

Ngọc Thúy Hạ chỉ nhìn chồng mà cô như mở lời chưa được.

Im một chút Võ Tài Xỉn hùng hổ bảo thêm:

- Là tại sao con tôi không giống tôi, lại không được giống cô nhiều nữa. Là sao? Là sao? Cô giỏi nói lời đỉ

- Trời ơi vì em mê thích minh tinh, nên em tự nhiên sinh giống người ấy. Em hoàn toàn trong sạch.

- Tôi đâu biết được gì, hôm đó tôi say như chết. Làm sao biết em trong sạch hay không trong sạch. Có thể là con của nó? Thằng Trần Quân đó.

- Trời ơỉ Em không thể nào nghe anh nói như vậy được.

- Mà cô phải nghe được đó. Ðẻ con không giống tôi thì làm sao con tôi. Cô tưởng cô ngon lắm hã. Hứm? Gái hư trao nợ cho tôi. Tôi có thể cưới tám con vợ hơn cô đủ mọi mặt, để cho cô xem.

- Nếu thích anh nên cưới đi, ta xa nhau là hơn. Em không thể nghe khi anh cứ nói thế. Chỉ mong anh đừng bắt con?

- Ha ha ha, trời là trời, cô còn ngây thơ quá vậy. Tôi có thèm nhận nó là con tôi đâu, cô đừng bảo, cô đừng lo tôi bắt chi.

Trích tác phẩm thứ 38 TTTY. Viết năm 2017. Còn tiếp.

TTHT

Trần Thị Hiếu Thảo

Mục Lục

Thể lệ để nhận Nguyệt San Giao Muà:

1) Ðể vào danh sách của NSGM (subscribe),
   xin gửi email về  GiaoMua@hotmail.com

2) Ðể rút ra danh sách của NSGM (unsubscribe),
   xin gửi email về GiaoMua@hotmail.com 

3. Mọi chi tiết, thể lệ, thắc mắc, xin gửi về:
   GiaoMua@hotmail.com


4. Mọi bài vở, đóng góp, xin gửi về:
   GiaoMua@hotmail.com 
   Nguyệt San Giao Muà
   Homepage: http://www.GiaoMua.com


Thể lệ gửi bài cho Nguyệt San Giao Muà:

 

Mong bạn gửi Bài cho GM theo cách này là tốt nhất :
  

1. Dùng mẫu chữ Vietnet (VIQR) hay Unicode
2. Viết Hoa chữ đầu của bài và bút hiệụ Ví dụ: Giọt Mưa Trên Lácủa NS Phạm Duy
3. Gửi bài ngay trong email (không kèm file), để cho BBT khỏi mất công download xuống để đọc
4. Gửi tất cả các bài trong 1 tháng 1 lần trong1 email, nếu tiện. 
5. Bài vở xin gửi đến trước ngày 25 mỗi tháng
6. Mọi chi tiết, thể lệ, thắc mắc, xin gửi về: GiaoMua@hotmail.com


Cám ơn bạn rất nhiều, vì nhân sự có hạn, BBT không thể ngồi đánh máy lại từng đề bài hay bút hiệụ 

 

  

    

      

	Ðịa Chỉ Liên Lạc:
	

	Nguyệt San Giao Muà

		P.O . Box 	378

		Merrifield, Virginia 22116

		USA

    
  

Trang Nhà 







Web Site Hit Counter





 

Copyright
2002 by Giao Muà e-magazine and respective authors