Nguyệt San phát hành định kỳ vào mỗi đầu tháng
Nguyệt San Giao Mùa
P.ỌBox
378
Merrifield, Virginia
22116
USA
Số 235
Ngày 1 tháng 11 năm 2021
Home
|
Giao Mùa (Unicode)
|
Giao Mùa (Vietnet)
Những Số Cũ | Thư Ngỏ | Liên Lạc | ||
Chủ Nhiệm kiêm Chủ Bút: | Ðinh Trường Như (TK Trung Kỳ) |
Ban Biên Tập: |
Mạc Phương Ðình, Phan Thái Yên |
|
Chung Thủy, Nguyễn Thị Thanh Dương |
|
& TK Trung Kỳ |
Mọi bài vở đóng góp xin gửi về GiaoMua@hotmail.com
Copyright
2002 by Giao Muà e-magazine and respective authors
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
I . Thơ _______________________________________________________________________
1. Nhớ... HUẾ | ______ Tình Hoài Hương | |||||||||||||||||||||||||
2. Thay Mùa | ______ Vân Hà | |||||||||||||||||||||||||
3. Chờ Bình Minh Lên | ______Lê Miên Khương | |||||||||||||||||||||||||
4. Mùa Thu Vắng Anh | ______ Thanh Hà | |||||||||||||||||||||||||
5. Xin Cám Ơn Tình Anh | ______ Nguyễn thị Thanh Dương. | |||||||||||||||||||||||||
6. Sao Tình Mình Long Ðong | ______Như Nguyệt | |||||||||||||||||||||||||
7. Nhớ Mùa Thu Trước | ______ Hàn Thiên Lương | |||||||||||||||||||||||||
8. Chúc Thư Dành Cho Vợ | ______ Ngọc Long | |||||||||||||||||||||||||
9. Ðoản Khúc Mùa Thu 3 |
______ ChinhNguyên/H.N.T. 10. Niềm Quê |
|
______Phamphanlang | 11. Khóc Một Thâm Tình |
|
______Thylanthảo | 12. Chiều An Lộc |
|
______ Viễn Phương | 13. Ðất |
|
______ Sông Cửu | 14. Ấm Mãi Tình Quê |
|
______ Thanh Hữu Huyền | 15. Tình Ảo |
|
______ Ðặng Xuân Xuyến | 16. Góc Khuất |
|
______ Tuyền Linh | 17. Tình Thân |
|
______ Bạch Liên | |
II . Văn _______________________________________________________________________
1. Vẫn Cám Ơn Cuô,c Ðời ___________ Nguyễn Thị Thanh Dương | 2. Khi Ðịnh Mệnh Cúi Nhìn ___________ Tình Hoài Hương |
3. Tự Trầm ___________ Phan Thái Yên |
4. Ði Thăm Tây Bắc ___________ Thanh Hà |
5. Trò Chuyện Với Khoảng Không Trước Mặt ___________ Tuyền Linh |
6. Nhan Sắc Mùa Thu ___________ Kim Loan |
7.Thoáng Nhớ ___________ Bạch Liên |
8.Nhà Thơ Ðứng Chợ ___________ ChinhNguyên/H.N.T. |
9.PHI NHUNG: Ca Sĩ và Thiện Nguyện Viên ___________ TN.A |
10.Tay Chơi Xứ Huế ___________ Hoàng Long Hải |
10. Khoảng Nhớ ___________ Trần Thị Hiếu Thảo |
III . Trả Lời Bạn Ðọc__________________________________________________
1. Nhắn Tin/Trả Lời Bạn Ðọc _______ Ban Biên Tập |
I . Thơ __________________________________________________
II . Văn___________________________________________________________
Nguyễn Thị Thanh Dương
Tình Hoài Hương
Phan Thái Yên
Thanh Hà Thanh Hà 5. Trò Chuyện Với Khoảng Không Trước Mặt Tuyền Linh
Tuyền Linh Kim Loan Kim Loan Bạch Liên Bạch Liên ChinhNguyên/H.N.T. ChinhNguyên/H.N.T. 9. PHI NHUNG: Ca Sĩ và Thiện Nguyện Viên TN.A TN.A Hoàng Long Hải Hoàng Long Hải Trần Thị Hiếu Thảo IIỊ Hộp Thư Toà Soạn
___________________________________________________
Thể lệ để nhận Nguyệt San Giao Muà:
1) Ðể vào danh sách của NSGM (subscribe),
xin gửi email về GiaoMua@hotmail.com
Ðịa Chỉ Liên Lạc:
Nguyệt San Giao Muà
Copyright
2002 by Giao Muà e-magazine and respective authors
May qúa hôm nay tiệm hơi vắng khách, thì có bữa nọ bữa kia, chứ ngày nào cũng nhiều việc, khách mang quần áo tới sửa và chị làm luôn tay thì giờ đâu mà ngồi nghĩ ngợi, rầu rầu như thế này.
Chị vừa luôn cái gấu quần vừa miên man nhớ tới câu chuyện sáng sớm nay, lúc chị đang chuẩn bị làm đồ ăn sáng cho con ăn đi học thì phôn reo, chị biết ngay, giờ này chỉ có mẹ chị bên Việt Nam gọi sang thôi. Thằng Nhẫn chắc cũng nghĩ như chị, nó chạy ra bốc phôn thì đúng là bà ngoại nó gọi, nó mở speaker cho mẹ cùng nghe:
- Chào bà ngoại, bà ngoại có khỏe không?
- Bà khỏe lắm, thế cháu có gì vui kể cho bà nghe đi?
Thằng bé 8 tuổi mà triết lý như một ông cụ :
- Ðời có gì vui đâu ! Có hai mẹ con buồn lắm bà ơi!
Chỉ có thế mà bà ngoại đã mau nước mắt, khóc nghèn nghẹn trong phôn, chị bảo con ra ăn sáng và cầm phôn nói chuyện với mẹ, mẹ chị lại nài nỉ như đã từng nài nỉ:
- Con tính lẹ đi, hai mẹ con về Việt Nam sống, gần mẹ, gần anh chị em ấm áp tình thương của gia đình, mẹ sẽ cho con cái cửa tiệm tạp hóa này dư sức nuôi sống hai mẹ con cả đời, cần gì ở Mỹ mà cô đơn lạnh lẽo vậy con?
Chị vẫn khẳng định:
- Con đã dứt khóat nói với mẹ rồi, con sẽ sống ở Mỹ và nuôi thằng Nhẫn cho tới khi nó khôn lớn nên người cho người ta biết.
Mẹ chị lại sụt sùi khóc và nói chuyện thêm một lúc nữa, cho đến giờ chị đi làm bà mới đành dứt phôn.
Chị thương con và thương mẹ mình qúa, tự trách chỉ vì mình không dấu kín được sự khổ đau trong lòng mà làm khổ lây tới những người thân yêu nhất. Cái câu chị thường thốt ra than van mỗi khi nói chuyện với mẹ hay bất cứ ai ?Ðời có gì vui đâủ đã thành một điệp khúc quen thuộc làm thằng Nhẫn học thuộc lòng từ lúc nào, và nó bắt chước mẹ cũng nói y như thế mỗi khi có ai hỏi chuyện.
Chị đang sống yên lành với gia đình ở Việt Nam thì Phê từ Mỹ về, hai người chưa hề có một kỷ niệm thân thương dù thuở nhỏ học cùng trường, ở cùng xóm. Anh phiêu du qua Mỹ lâu lắm và trở về tìm cách tiếp cận chị để nói đã từng thương trộm nhớ thầm chị, muốn cưới chị mang sang Mỹ, làm chị bất ngờ và sung sướng cảm động qúa.
Nhan sắc chị trung bình, là cô giáo, ngoan hiền, con nhà khá gỉa mà duyên số lận đận vẫn độc thân chiếc bóng ở lứa tuổi ngoài ba mươi.
Nay có Việt Kiều Mỹ về cưới, anh Phê đẹp trai, ăn nói có duyên nên ai cũng khen chị có phước có phần. Chị thầm cám ơn trời Phật độ trì cho chị nên duyên, cám ơn cuộc đời đã run rủi cho anh Phê còn nhớ đến chị, về hỏi cưới chị.
Sang Mỹ, chị chưa vui hưởng hạnh phúc là bao, khi vừa chớm đậu thai là lúc anh Phê trở mặt, nói ra một sự thật phũ phàng. Anh đã có người yêu là một cô gái xinh đẹp, cô gái bỏ anh, nên anh hận đời về Việt nam cưới vợ?để trả thù. Nay cô người yêu lại quay về, nên anh Phê sẽ chia tay chị để đoàn tụ với người yêu dấu. Anh sợ trách nhiệm nên nằng nặc bắt chị đi phá thai để sự chia tay rảnh rang không còn gì liên quan, dính líu nữa.
Chị đau đớn kinh hãi, anh đã coi chị như một món hàng, một trò đùa, khi thích thì mua về, chán thì đổi ý. Bỗng dưng đang lúc bụng mang dạ chửa, mới chân ướt chân ráo đến Mỹ thì bị bỏ rơi, chị hết lời khuyên ngăn anh Phê, năn nỉ anh Phê hãy vì thương đứa con trong bụng mà ở lại với chị, chị vẫn muốn sống suốt đời bên anh. Nhưng người đàn ông vẫn lạnh lùng, anh ta có yêu thương gì chị đâu mà cảm động.
Thế là chị ở lại căn apartment một mình và nhất quyết giữ bào thai trong bụng, vì chị không nỡ đang tâm phá hủy một mầm sống. Ban đầu anh em bên chồng thấy việc làm bất nhân của Phê ai cũng xót xa, xúm vào giúp đỡ chị, sau khi li dị, chị sinh con, họ giúp chị xin hưởng tiền trợ cấp nuôi con nhỏ, chứ chị không bao giờ thèm thưa kiện để mong sự trợ cấp của người chồng, người cha vô lương tâm ấy.
Chị hận cuộc đời, hận Phê lắm, đặt tên cho thằng con trai của mình là Nhẫn, có hai ý nghĩa, một là chửi thằng chồng ăn ở nhẫn tâm, hai là khuyên mình nên nhẫn nhịn chịu đựng mọi gian khổ trong cuộc đời.
Tình thương của anh em bên chồng chỉ có hạn, họ cũng thưa thớt thăm nom khi chị đã dần dần tự lập được, còn Phê biệt tăm biệt tích không một lần hỏi thăm chị hay đứa con dù chỉ là qua phôn. Nghe nói anh ta đã lấy được cô người yêu và họ đang sống êm ấm bên nhau sau chuyện giận hờn suýt đổ vỡ.
Tất cả hình đám cưới của Phê và chị, chị mang ra cắt lìa hình ảnh của Phê và vứt bỏ vào thùng rác, coi như đồ rác rưới người ta sẽ đổ đi, chỉ giữ lại hình chị vì không nỡ cắt xé hình ảnh của chính mình. Chị cấm con không được hỏi về cha khi nó có chút khôn lớn tò mò hay thắc mắc. Có lần thằng Nhẫn nhìn thấy tấm hình Phê còn sót lại mà chị quên chưa cắt đi, nó hỏi:
- Mẹ ơi, có phải cha con đây không?
Chị gắt với con:
- Mẹ đã dặn con là không được gọi tiếng ?chả rồi mà.
Thằng bé thông minh, vộỉsửa lại:
- Mẹ ơi, ?chú? này bây giờ ở đâu ?
- Mẹ không biết. Coi như ông ta chết rồi, con đừng bao giờ hỏi mẹ điều này nữa nghe.
Từ đó trở đi thằng Nhẫn đã hiểu mẹ nó oán hận cha nó, nên không bao giờ hỏi tới nữa, mà nó cũng chẳng quan tâm làm gì đến một người cha chưa bao giờ tìm gặp nó hay trò chuyện với nó dù chỉ một câu.
Tám năm trôi qua kể từ khi thằng Nhẫn chào đời, chị đi làm vất vả ở hãng xưởng, sau này mới xin được việc làm trong một tiệm sửa quần áo của người Việtnam, thời gian du di hơn để chị có thể lo cho con và đồng lương khá hơn, nhưng bù lại chị phải làm việc nhiều hơn, ở lại tiệm trễ hơn. Ở đời chẳng có quyền lợi nào cho không ai cả.
Mãi sau này, khi không thể dấu mẹ dấu gia đình của mình mãi được, chị mới kể hết sự thật, làm mẹ chị mủi lòng, thương con thương cháu, bà đòi sang Mỹ thăm hai mẹ con.
Ðó là những ngày mùa Xuân tươi đẹp, mẹ chị đến Mỹ thấy phố phường lộng lẫy, chợ búa của Mỹ hay của người Việtnam đều sầm uất, đông vui, thấy hoa lá nở, thấy cỏ xanh non ngoài đường, ngoài sân nhà?Nhưng người mẹ gìa dày dạn kinh nghiệm đời vẫn nhận thấy sự u uẩn, cô đơn của mẹ con chị, nơi căn apartment bé nhỏ xập xệ.
Sống ở Mỹ nhà nào biết nhà nấy, chị có một hai người bạn thân nhưng thỉnh thoảng mới đến nhà nhau. Có bà ngoại căn phòng ấm cúng hơn, vui hơn. Thằng Nhẫn được bà ngoại cưng chiều nó sinh động hẳn lên, không lặng lẽ bên mẹ như thường ngày nữa.
Những ngày vui qua mau, ngày bà ngoại lên đường về lại quê hương, tại phi trường thằng Nhẫn ôm cứng bà, nó đòi theo bà về dù chẳng biết Việtnam là nơi đâu, chị phải gỡ con ra cho bà ngoại tất tưởi quay đi, cả ba người hôm ấy đều khóc nghẹn ngào.
Chị thấy mắt mình cay cay, ướt mi, chỉ nhớ lại chuyện cũ thôi mà cũng mau nước mắt qúa. Chị đã luôn xong hai gấu quần rồi, những lúc rảnh thế này bà bạn gìa nhiều chuyện Jessie không đến mà tán dóc, hôm chị bận làm, bà đến nói hết chuyện nọ đến chuyện kia, làm chị mải nghe mấy lần đâm cả kim vào tay.
Tiệm sửa quần áo nằm trong một town nhỏ, có nhiều ông bà gìa tuổi đã về hưu, các ông bà hay lẩn thẩn đi shopping tiệm quần áo cũ, rồi tha về nay cái áo sứt chỉ, mai cái quần dài ống v..v..thế là bèn mang đến tiệm sửa, tốn 10- 15 đồng là thường, trong khi món hàng họ mua chỉ vài ba đồng bạc. Khi đến ngày hẹn lấy đồ, họ mặc thử với vẻ hào hứng thích thú lắm, hôm nào chị quên không đúng hẹn là có bà còn hờn giận, làm như đó là cái áo duy nhất để bà mặc, không có nó thì không xong. Ðến tuổi gìa, người ta bỗng trở nên trẻ con vớ vẩn thế đấy.
Bà Jessie là một trong những ?đứa trẻ con lớn tuổỉ ấy, luôn kiếm cớ mang cái áo hay cái quần cũ đến sửa để được tán dóc với chị và tẩn mẩn ngồi giúp chị gấp đống quần áo của khách mang đến, một gìa một trẻ trở thành đôi bạn. Tiếng Anh chị không nhiều, bà Jessie hiểu điều đó, bà nói chuyện với chị bằng những từ thông dụng đơn giản nhất đủ để hai bên đối đáp và hiểu nhau.
Sao mà linh thiêng thế, chị đang nghĩ tới bà Jessie thì bà đã lò mò đẩy cửa bước vào:
- Chào baby của tôi ( bà vẫn âu yếm gọi chị như thế)
- Chào Jessie, khỏe không?
Bà cười móm mém:
- Tôi vẫn đủ khỏe để ăn một bữa gà Tây của Thanksgiving sắp tới đây.
Chị reo lên và nồng nhiệt:
- Bà nhắc tôi mới nhớ, chiều nay tôi phải ghé chợ mua gà tây cho Thanksgiving chứ, thằng con tôi thích ăn gà tây nướng lắm. Bà Jessie, bà đến nhà tôi trong bữa Thanksgiving này nhé?
Bà gìa có vẻ cảm động, bà gật gù:
- Chỉ có hai mẹ con thấy vắng vẻ qúa, nhất định tôi sẽ đến.
Là một bà gìa Mỹ độc thân cô đơn nên bà Jessie rất thông cảm và thương cho hoàn cảnh mẹ độc thân của chị. Bà mến người phụ nữ Việtnam trẻ mà chịu khó và hiền lành này chỉ sau mấy lần đến sửa quần áo và chuyện trò.
Thêm một người khách bước vào, là một người đàn ông Việtnam trung niên, tiệm sửa quần áo rất ít khách Việtnam nên người khách này bước vào là chị nhớ ra ngay, anh đã đến cách đây vài ngày..
Chị mau mắn:
- Anh lại bị đứt cúc áo nữa hả?
Anh bối rối, ấp úng:
- Không?không?
Lần này anh khệ nệ mang theo một gói gì có vẻ nặng lắm, với vẻ e dè, anh ngập ngừng nhìn chị và nói:
- Tôi xin lỗi đã đột ngột đến đây, không phải để sửa quần áo gì cả, mà là?mà là?
Chị ngạc nhiên nhìn anh, và nhớ lại hình ảnh lần đầu tiên anh mang cái áo sứt cúc đến nhờ chị đơm lại, công việc qúa đơn giản nên chị không tính tiền mà chỉ làm giúp anh với suy luận có lẽ vợ anh bận rộn nên anh mới phải mang ra tiệm. Hôm ấy anh đã dịu dàng nhìn chị bằng ánh mắt biết ơn, không phải vì chị không tính tiền, mà vì anh cảm động thì đúng hơn.
- Vâng, anh cứ tự nhiên, tôi có thể giúp gì được cho anh?
- Chị ạ, hôm nọ chị làm cúc áo cho tôi mà không lấy tiền làm tôi ngại qúa, sẵn hôm nay hãng cho mỗi công nhân một con gà tây nhân dịp lễ Thanksgiving, tôi mang đến?tặng gia đình chị.
Chị ngạc nhiên, buộc miệng:
- Sao anh không để ở nhà dùng? Tôi chỉ có hai mẹ con?ăn gì hết con gà tây to như thế này?
Anh càng bối rối hơn:
- Tôỉthì chỉ có?một mình, lại chẳng biết nấu nướng gì.
Hai người ngỡ ngàng nhìn nhau, giây phút ấy nhanh chóng có một sự cảm thông vô hình và bỗng cả hai cùng bối rối. Bà Jessie không hiểu tiếng Việtnam, nhưng chứng kiến sự kiện, bà cũng đoán gìa đoán non ra câu chuyện, nên góp ý với chị:
- Chị đang cần mua một con gà tây thì tại sao không nhận món quà này nhỉ?
Người khách Việtnam mừng rỡ:
- Bà ấy cũng nói thế, mong chị nhận cho tôi vui.
- Vâng, cám ơn anh, tôi đã mời bà Jessie này đến ăn lễ Tạ Ơn với mẹ con tôi. Nếu như anh không bận thì cũng xin mời anh luôn, coi như tôi nướng con gà tây này giùm anh.
Lần này gương mặt anh càng vui mừng hơn:
- Thật hân hạnh cho tôi. Nhân dịp này tôi phải Tạ Ơn cuộc sống run rủi cho tôi đã bước vào cửa tiệm này và được làm quen với chị và với bà Mỹ dễ thương kia.
Bà Jessie làm quen với người khách mới:
- Tôi tin chắc là chị này sẽ làm món gà tây khéo lắm, vì may vá cũng khéo tay, chị ấy là một người bạn tốt của tôi đấy.
Anh nói với bà Jessie:
- Hôm nay tôi cũng được là bạn của cô ấy và cả bà nữa. Chúng ta sẽ gặp nhau hôm Thanksgiving nhé.
Anh lấy ra một mảnh giấy, một cây bút trong túi và hỏi địa chỉ nhà chị, ghi ghi chép chép cẩn thận, như chỉ sợ ghi sai thì sẽ không thể nào gặp được chị nữa, rồi anh cũng không quên cho địa chỉ và tên của anh.
Anh chào ra về rồi mà chị vẫn thấy lòng lâng lâng khi nghĩ đến ngày Thanksgiving đang tớỉ
Kể từ ngày chia tay với người chồng tàn nhẫn ấy, chị hận đời, hầu như chẳng muốn quen ai, dù có một hai đám do bạn bè thân tình giới thiệu nhưng đôi bên đều không hợp nhau nên chẳng đi đến đâu. Vậy mà chẳng hiểu sao lần đầu thấy anh mang cái áo đứt cúc đến tiệm chị đã chạnh lòng và tỉ mỉ làm cho anh khật kỹ để lần sau anh khỏi phải mang đến tiệm nữa. Ðơn giản chỉ thế thôi, chứ chị nào biết gia cảnh nhà anh.
Chị nôn nao nghĩ đến bữa tiệc Tạ Ơn, sẽ làm những món gì, vì năm nay không chỉ có hai mẹ con chị. Chắc chắn bà Jessie và anh ấy sẽ đến, trong ánh mắt anh ấy, chị đã đọc thấy lời hứa hẹn như thế.
Chị bỗng thấy cuộc đời vẫn còn niềm vui, vẫn còn ý nghĩa. Chị vẫn phải cám ơn cuộc đời này, dù đã mang đến cho chị những đau thương, mất mát, nhưng lại cho chị niềm hi vọng, đợi chờ khác.
- Tôi thấy anh ta có vẻ vui mừng khi được làm bạn với chị đấy. Anh ta có vẻ cô độc làm sao !
Bà Jessie nhận xét như một bà gìa chưa bao giờ lẩm cẩm. Chị trìu mến nhìn bà :
- Thôi nào, Jessie, hãy nói cho tôi biết cần làm những gì cho bữa ăn lễ Tạ Ơn của chúng ta đi.
Bà gìa hăng hái:
- Ðúng rồi, tôi sẽ giúp chị được nhiều việc lắm, để tôi lấy tờ giấy ghi ra những thứ chúng ta cần mua và cần làm cho ngày Tạ Ơn thật vui này nhé.
( Lễ Tạ Ơn -2009)
----------
--------
------------------------------
Truyện Dài
Khi Ðịnh Mệnh Cúi Nhìn
Phần Thứ Nhứt
Chương 12
Hoa Hồng Gai Giữa Anh & Em
Tình Hoài Hương
***
Ðà Lạt có lữ quán Thanh niên rất rộng lớn an toạ trên ngọn đồi cao, có đầy đủ tiện nghi dành cho các đoàn thể công, cán, chính (thuê mướn hội họp), cũng như sinh viên, học sinh và giới lao động thuê phòng ở trọ tháng hoặc năm). Câu Lạc Bộ lữ quán Thanh Niên bán cơm bình dân, giá rẽ. Dưới chân đồi lữ quán là đường Hàm Nghi, đứng trên sân lữ quán nhìn xuống dưới thấp là phố Phan Ðình Phùng khá dài chạy từ ngã ba Duy Tân đến cuối Ấp Số Bốn. Từ lữ quán Thanh Niên nhìn về góc phải là khu Số Bốn, đây là ?thành phố buồn? nơi an nghỉ của bao người ?chán sống?, họ vĩnh viễn ra đi không thèm ngoảnh lại ở thế trần... Bên trái là ngả ba chùa Linh Sơn an tọa trên một ngọn đồi rợp bóng cây, gần sát trường Trung-học Bồ Ðề. Ði lên khỏi ngọn đồi cao sẽ thấy trường nữ Trung-học Bùi Thị Xuân. Ðứng sau lưng trường nầy nhìn qua viện Ðại Học Ðà Lạt uy nghi. Ở sân cư xá nam sinh viên sẽ thấy trung tâm Nguyên Tử Lực. Xa xa kia là trường Lycée Yersin. Ðối diện với đỉnh đồi lữ quán là khu Domain de Marie.
Một buổi canh khuya gần rạng sáng Thứ Bảy thì các trường trong Thị xã Ðà Lạt, các Quận, Hạt đã tập trung lên lữ quán Thanh Niên. Bởi do qúy ông bà hiệu-trưởng cẩn thận chấp hành thông tư của ông Phó Tỉnh-trưởng Nội An, bắt buộc học sinh đến chầu chực từ năm giờ sáng. Ôi! Thầy cô tưởng mấy ông bà bự sẽ đến dự lễ lúc sáu giờ sáng ấy chắc!? Dạ thưa còn khuya!? giờ nầy qúy vị đó còn "úm" trong nệm ấm chăn êm, sức mấy ngu dại gì mà đi làm cái chuyện khờ me! Học sinh không dám cải lệnh thầy cô, nên chi họ ráng nai lưng ra chịu rét! Chiều hôm qua dưới sân cờ thầy hiệu trưởng tuyên bố: sẽ bị trừ mười điểm trong học bạ, nếu em nào vắng mặt, dù bất cứ lý do gì. Học sinh sợ một phép, không nghiêm trang chấp hành sao được.
Trời trở lạnh kinh khủng cho nên ai nấy đều co ro, cúm rúm xuýt xoa run rẩy. Họ đứng chịu trận dưới bầu trời tối mờ ướt đẫm sương khuya. Ðom đóm nhấp nháy bay chập chờn thành một chuỗi sao xinh xinh. Họ thở ra từng làn khói, mặt mày ai nấy đều xám xịt, xanh lét như màu lá vẽ trên khung lụa ướt. Nước sương mọng dính từng chùm tóc trên trán, mấy đầu ngón tay ngón chân bị teo tóp. Học sinh đứng như vậy khoảng hai giờ có hàng ngũ chỉnh tề, dần dần không ai bảo ai, mọi người ngồi bẹp xuống bãi cỏ trước sân lữ quán, mặc sương giá thấm ướt đủng quần, người duỗi thẳng chân, người co tay giật cẳng, vặn mình kêu răn rắc, người gục đầu lên gối ôm bộ giò mỏi mệt cứng đơ mà ngủ gà ngủ gật, (dân chúng thức dậy lúc bốn giờ sáng, đến nơi nầy chầu chực suốt gần năm giờ liền). Mãi đến hơn chín giờ sáng, thì loa phóng thanh ngừng phát nhạc hòa tấu, xướng ngôn viên vặn lớn haut parleur thông báo mọi người chỉnh tề, chờ đón quan khách.
Có thiệp mời của lữ quán đi chung với phái đoàn, cho nên Nam ngồi trên khán đài nói chuyện với Tuấn. Ðám học sinh đau khổ ngồi bệt dưới đất coi thật bệ rạc, dĩ nhiên họ tức lộn ruột lộn gan, vì nụ cười của một thanh niên trẻ trung nhứt phái đoàn ấy. Sau ngôi sao sáng chói của bà Trần Lệ Xuân, thì ?chàng? là thí điểm, là bình phông, là cái rốn vũ trụ, để các cô cậu học sinh choai choai dé dé xiú xíu nho nhỏ ngẩn ngơ nhìn? Một số ít bạn gái của Hạnh biết ?nàng? là người yêu của ?chàng?, nên họ cố ý châm chọc, đay nghiến phê bình Nam, khiến bọn con trai càng cay cú rủa sã Nam trắng trợn. Nhóm học sinh chỉ chỏ Nam, hậm hực cay cú không ngại nói huỵch toẹt nhiều ngôn ngữ chẳng hay ho không hề ngượng miệng, họ muốn Hạnh mất mặt:
- Thằng nào mặt còn hôi sữa, ngồi chễm chệ đó, bắt tụi mình chào đón hắn vậy ta?
- Nó chả ra cái thớ gì, mà bố láo.
- Phì phèo hút thuốc, coi cà chớn, dễ giận thấy mẹ à.
- Tao muốn lên dộng một cái, cho nó lọt xuống đài ghê.
- Lát nữa, thì mầy nhừ đòn với chúng tao, nghe con!
Hạnh rất bực bội khó chịu, nhưng nhớ lời ba của cô đã dặn:
- Thấy người hung ác, con im lặng chỉ ngả mũ cúi chào, "kính nhi viễn chi" mỉm cười, mà lẹ bước đi xa. Nghe.
Thế nên Hạnh im re. Không biết họ ganh tức cái nỗi gì? Buổi lễ kết thúc lúc một giờ. Hạnh cảm thấy khó chịu, buồn bực trong lòng, ấm ức tức tức muốn điên, cô lầm lũi ra về. Xế chiều Nam đến nhà anh để dạy thêm cho Thơ, Hạnh môn Toán, Lý, Hoá. Học xong, Nam đã kể lại chuyện bọn: Trương Anh, Ðiều, Thiên, Tuấn Anh, Khôi, Lang, Bích, đã chận đường anh để gây sự, chúng đòi khiêu chiến với Nam. Anh thật sự ngạc nhiên, vì Nam không hề quen biết bọn họ, mà bọn ấy nói: "nghinh há". Vã lại, Nam nghinh làm gì với hạng người bặm trợn, du côn du kề, cô hồn hết biết, hỉ. Nam có nghe cô kể sơ sơ về bọn họ ở trong lớp ưa quậy tưng trời đất.
Nam có biết về trình độ thấu hiểu học thức của họ chỉ vừa đến đấy, đến đấy thôi. Nhưng về việc côn đồ, ma lanh, gian trá, thì họ tiến rất xa. Mặt trơ trán bóng, tính tình lông bông, buông thả tình cảm trong những hộp đêm rẻ tiền, họ dang díu lăng nhăng với gái ăn sương, rồi hèn hạ trắng trợn rêu rao trong lớp, cười ha hả giống tên ma cô ở đầu đường xó chợ, lại hoan hỉ tự hào ta là kẻ đào hoa lả lướt bay bướm dày dạn, sành sỏi nhứt.
Dẫu saỏ là con trai lêu lổng chuyên đi cua gái, thì cừ khôi, chứ sao người đời ưa gọi chúng là ?mặt chai mày đá? hì? Họ thành công vì đã làm cho các cô sợ hãi và tức cành hông với kiểu trợn mắt phun khói thuốc lá phù phù vô mặt người đối diện. Họ bắt chước nhau bĩu môi, cà nghinh cà bật, so vai, thân nhô ra nhún lên nhún xuống, kênh kênh ra oai cho khác đời, họ tự xưng "là ông, là bác?, thích nghe ?đàn em? kêu mình là ?đại cả. Nam nghĩ đó là đứa trẻ miệng còn hôi sữa tự kiêu, khinh bạc. Mỉa mai thay cái thứ ngu như bò tót, mà cứ nghĩ mình là đại ca, là cha là bác thiên hạ.
Ở đâu trồi lên, ngoi ra từ trong lớp nầy mà tập họp cái bọn mặt mày chẳng sáng sủa, chả đôn hậu, chẳng đẹp hơn ai, (có thể nói dị hợm xấu xí là đằng khác). Bọn ?ngưu đầu mã diện, đá cá lăn dưả như vậy, như vậy đó? mà cứ tưởng bở ta đây là "yên hùng mã tấu", ưa dợt le cho nổi đám nổi đình, càng làm ô danh đa số học sinh đoan chính. Nam khinh bỉ chúng, thì anh dại gì dây dưa vô chứ.
Gần nhà chị Ba, có Tuấn Anh là bạn học cùng lớp với Hạnh, hắn mò tới nhà chị Ba và tò le mách lẽo với chị, hắn không tiếc lời chỉ trích, nhạo cười Nam là tên hèn nhát, mà bày đặt kênh đời! Chuyện nhỏ không ra gì đã đến tai các chị. Thế là hai chị lên án Nam dữ dội:
- Nam ở trong băng quậy, chuyên môn đi đánh lộn, giành gái giếc, đàng điếm?
Hai chị của cô không chịu tìm hiểu nguyên nhân dữ kiện, mà chỉ nhìn sự kiện xảy ra trước mắt, rồi vội vàng kết luận. Thật buồn thay! Mấy hôm nay Hạnh buồn bã vô cùng, chán trường, chán lớp, nhứt là chán đám bạn bè cư xử thiếu tế nhị, ganh ghét cô ra mặt. Họ cố ý ngồi trước mặt Hạnh dùng lời lẽ thô tục để bêu rếu cô và Nam, cốt cho mình mất mặt giữa đám đông. Rõ ràng họ muốn gây hấn. Hạnh hổ thẹn cúi gầm mặt xuống, hai giọt lệ rung rinh trên khoé mắt (vì cô lầm tưởng họ là mấy bạn thân quen, tử tế). Nhớ khi trước chưa xảy ra chuyện, cô nhìn họ sao mà dễ chịu thế! Bây giờ, họ đã tự lột mặt nạ ra lúc nào, khiến Hạnh kinh hãi, sợ họ hết biết, cô không dám xớ rớ lại gần chạm mặt! Thầy Ðệ văn võ song toàn còn khiếp sợ họ, muốn rút lui không dạy lớp nầy, huống gì cô.
Hôm nay Hạnh đã cúp cua hai giờ toán, Nam và Hạnh đi lang thang suốt đường Hoàng Diệu, qua Duy Tân, lên Phạm Phú Thứ, Huỳnh Thúc Kháng, Pasteur. Ði trên các nẽo đường, Nam đọc chuyện Bonjour Tristesse của Francoise Sagan. Bà nầy theo chủ thuyết hiện sinh. Hạnh không thích chủ thuyết ấy tí nào. Vì: không vì nguồn cội, không vì tha nhân, không vì người yêu qúy, mà chỉ vì chính mình, thật quá ích kỷ.
Ngồi trên hàng rào xi măng, bên khu biệt thự vắng. Mở tập học cuả Hạnh ra, Nam hỏi:
- Chiều nay, em cúp cua hả?
Hạnh "dạ" lí nhí trong cổ họng. Nam lắc đầu, nói tiếp:
- Ôi trời! Cái gì đây. Em?
Hạnh giật mình, nhìn vô hướng chỉ tay cuả Nam, không dám cười cô cúi đầu nói nhỏ:
- Hai con? oóc toọt.
- Vì sao vậy em?
- Lâu lắm rồi, lỡ dại nghe theo bạn xúi, em quậy phá trong lớp. Không thuộc bài nữa... Nên bị...
- Nếu em không hiểu bài nầy, thì sẽ không hiểu bài khác. Em hiểu không? À, hiểu rồi... làm ơn cho anh mượn cây thước kẻ.
Hạnh sợ Nam, chứ em không sợ cây thước kẻ đâu anh. Hai mái đầu xanh chụm lại dưới hàng cây giao nhánh bên đường, cùng chia sẻ học bài một hồi lâu. Khi thấy Hạnh thực hiểu bài, Nam khen:
- Em của anh thông minh, nhưng phải cái tộỉ em "lì và lười" kinh khủng.
Hờn mát, Hạnh ôm cặp bỏ đi. Nam đi theo sau cô, anh gọi:
- Em đứng lại! Một tiếng. Hai tiếng. Ba tiếng? Ðứng lại!
- ?
- Không đứng lại thì anh... đi theo em luôn.
Nhưng anh đi ngược lại phiá cổng sắt, Nam mở cửa vô ngôi biệt thự kế cạnh, cô chưng hửng đứng ở ngoài. Không hiểu Nam tán hay ho thế nào, mà người gác dan đã cắt cho anh năm cành nhung hồng tuyệt đẹp. Nam đến bên Hạnh, đầu nghiêng nghiêng, miệng cười chúm chím, Nam đặt hoa giữa làn môi hai người, họ ỏn ẻn cười tình, cả hai ríu ra ríu rít hôn lên đóa hoa hồng thơm ngát. Qua kẽ hở đều giữa những phiến lá răng cưa xanh xanh, Hạnh e e thẹn thẹn, nhìn nhìn, liếc liếc, hít hít, hôn hôn. Hơi thở Nam ấm nồng... ngất ngây len len lỏi lỏi từ bờ môi nầy, chuyền sang vành môi kia; quyện với hương hoa hồng thoang thoảng thơm thơm, khiến Hạnh càng ngây ngây, ngất ngất... bừng bừng nhột nhạt rờn rợn đến dại khờ.
Các bè mây xô xô đẫy đẫy, gặp gỡ nhau trên bầu trời vàng tím buổi hoàng hôn xiên xiên lảo đảo. Chiều lụi tàn dần dần trong ánh sáng mờ mờ, đục đục. Gió nhè nhẹ phe phẫy hàng bông giấy đong đong, đưa đưa quệt lui quệt tớI bên gó tường vi. Chim chóc hót líu lo, ríu rít chuyền cành chen nhau vào tổ ấm. Chàng quàng tay qua vai nàng dìu nhau lửng thửng đi về lối nhà, hai bạn chia tay ở đầu con dốc đứng cong cong uốn lên uốn xuống, khi phố núi giăng mắc sương mù dày đặc vừa lên đèn. Cắm mấy cánh nhung hồng vô lọ sứ, Hạnh đem đặt trên phòng khách. Cô vô phòng thay áo quần xong, Hạnh vừa ngồi vào bàn ăn, thì chị Khánh cho biết:
- Hồi chiều nầy tao đã đến trường.
Hạnh bủn rủn run rẩy tay chân, thân thể hầu như lảo đảo muốn rụng rời. Chị Khánh giận dữ la mắng, tra hỏi em đủ thứ chuyện. Dù có nói thế nào, chị vẫn không tin việc em cúp cua hôm nay, là do tự ý mình thấy chán trường, chán bạn trong lớp. Chứ hoàn toàn không hề do Nam xúi giục. Nhưng chị Khánh quả quyết chính do Nam rủ rê xúi giục, nên em mới trốn học đi lêu lỗng, và phá phách trong lớp. Chị có trăm lý do để buộc tội Nam dụ dỗ em. Hạnh không có cách gì thuyết phục, hay gầy dựng niềm tin trong lòng chị. Chị đùng đùng nổi giận, sự phẫn nộ bùng nổ như lửa cháy, làm tiêu tan căn nhà tình yêu lý tưởng đơn sơ trong sáng của Nam và Hạnh chỉ trong nháy mắt.
Hạnh biết mình có lỗi trong việc nghỉ học, nên không dám dùng ngày giờ ngắn ngủi còn lại đi gặp Nam, hầu chia sẻ, và xóa đi nỗi đớn đau. Hạnh thấy lòng vỡ tan từng mãnh vụn, cô không dám nghĩ tới ngày mai sẽ ra sao khi chị Khánh buộc em bốn điều:
- Ði nói lời tuyệt giao với Hoàng Nam.
- Nghỉ học.
- Hãy về Huế ở với cha mẹ. Tao đã đánh điện tín kêu má vô rước mầy trở về quê.
Chị nói:
- Nếu thằng Nam thực sự yêu thương mầy, thì mấy ngày ba má ở Ðà Lạt, thằng kia lo tới đây làm đám hỏi. Nghe chưa. Còn bây giờ, tao cấm cửa.
Trời! Ði hỏi vợ, chứ có phải chỉ là một món hàng trao đổi tầm thường, không cần chuẩn bị gì cả sao ta? Hạnh ứa nước mắt, ấm ức thổn thức khóc thầm. Mình không có quyền hạn về mọi quyết định cho chính bản thân. Không trách chị quá khắt khe, độc đoán, hay nghi ngờ lòng chị mến thương em, Hạnh chỉ kinh ngạc chuyện đâu đến nỗi nào to tát. Ví dù em bỏ học vài giờ, thì chưa đến nỗi nào bị thất học, khiến chị có thể nghiêm cấm và cương quyết bắt buộc em đủ mọi điều. Chị chỉ la mắng em, răn đe em đây là lần đầu tiên, cũng là lần cuối cùng em không dám tái phạm. Sau đó, nếu chị thấy tính nào vẫn tật ấy, em không sữa đổi, thì chị quyết ra tay, vẫn chưa muộn kia mà!
Nhưng... Vấn đề chính không phải ở chỗ đó, nhân chuyện cô bỏ học hai giờ, thêm chuyện em còn trẻ mà yêu thương Nam, thì chị muốn trả Hạnh về cho ba má ?coi chừng nó?, để chị khỏi có trách-nhiệm-vụ, lo cái bổn-phận-sự là nuôi em. Khỏi mang tiếng với gia đình chồng là nuôi "báo cô". Sự thật thì ba má vẫn gởi ngân phiếu cho cô đóng tiền ăn học. Làm chị, chị Khánh phải biết lúc nào chị cứng rắn, lúc nào chị nên ôn hòa, ngọt ngào thân thiết; thì em cúi đầu kính phục ngưỡng trọng chị. Cách xử sự của chị quá gay gắt, khắt khe, khiến lòng em càng đau đớn, tái tê hơn. Em sợ gia đình chị vì em mà ồn ào, nhưng em không phục chị! Phần Nam, anh không thể tự biện hộ điều gì cả, khi chị Khánh không muốn tiếp Nam. Thấy anh, chị im lặng, mặt chị lạnh như tiền, chị đùng đùng đóng cửa lớn cái ?rầm?, rồi chị hầm hầm quày quả bỏ đi.
***
(Phần I)
nắng vàng phai như một nỗi đời riêng... TCS
Có lẽ trời đang giữa tiết thu phân nên nỗi lòng người cũng nửa vời bên ni bên nớ. Thật ra thì hon nửa đời xa quê hương đã có khi nào lòng ta được tròn chung một mối. Một mai. N?a mai. Mai sông núi gọi nhau về. Trong ta tỉnh giấc hôn mê nửa đời. Vọng âm nào đọng trên môi. Trăm con chim lạ trăm lời đa đoan... Thế mà đã m?y mươi năm từ những ngày đầu nghiệp lính. Thời gian. Thời gian lênh đênh buồn bã nhu dòng thơ người bạn lính.
Thời gian như dòng sông mênh mông.
Mang theo ngày xanh về hư không.
Trăng Tầm Dương nay xuôi phương nào.
Cô liêu đàn xưa ngân trên sông...
Người sang sông ơi, hãy chờ tôi với.
Ô thuyền ai vừa đổ bến Tô Châu.
Têm giùm tôi miếng trầu cay.
Ðể tôi đứng bên này mà mơ hương thơm vườn xanh tả ngạn...
(Nguyễn xuân Vời)
Quãng đời người như khúc phim quay chậm, bàng hoàng từng chuỗi dài của buồn vui yêu thương, phẫn nộ, giăng mắc sinh ly. Từ gã sinh viên lêu lổng đến ơng già h?i huu sống yên ổn với gia dình, con cháu. Giữa hai thời điểm đó là quãng đời bủa sóng, chập chùng tai ương và bao nỗi ngậm ngùi quá khứ. Là ngày học làm lính nhớ chiều quán Văn, sân trường đại học. Là đêm đầu sông nhớ ngày cuối biển, loáng thoáng hình ảnh chiếc chiến hạm lênh đênh trên vùng biển tháng chạp ngoài khơi Quảng Trị. Là con sông dài, tàu chạy từ đêm cho hết sáng vẫn còn sông, mênh mang sóng vỗ. Là dòng kinh đục phèn con nước chảy sâu trong tận cùng Ðồng Tháp, hoang vu cánh rừng tràm ngợp gió đồng bằng. Là những cuộc tình vội vã. Là một mối tình son sắt. Là sống. Là cận kề cái chết. Là một lần thân thể thương tích mở toang góp máu cho cuộc chiến tranh tàn khốc. Là tù nhân. Là nhớ thương ray rứt. Là cái chết của đứa con yêu mà bố chỉ một lần thấy mặt trong vội vã của lần thăm nuôi ngắn ngủi. Vợ chồng nhìn nhau thinh lặng bên bếp lửa tàn. Có quá nhiều điều để nói nhưng ngôn từ đã như cánh chim bay chao trong cảnh đời tan nát. Mái tóc em dài hơn ngày mới cưới, mắt rưng lệ, ngón tay gầy run rẩy bờ môi bạt tím. Trên mịt mùng đường về, bước chân em nhỏ nhoi trong màu xám của núi rừng Phước Long. Rặng lồ ô lả ngọn trên đầu con dốc xa, vỗ về bờ vai nhỏ tội nghiệp chưa quen chuyện gánh gồng. Là ngày tháng sống lưu đày trên chính quê hương mình. Là thuyền nhân. Là năm tháng lưu dân mơ được sống lại những vui buồn trên quê hương. Quê hương ngày tuổi nhỏ êm đềm có dòng sông của riêng mình chảy quanh theo trí nhớ, xao xác góc trời mảnh trăng non huyền hoặc vườn khuya.
Thời gian trở về thăm quê nhà sau gần nửa đời bỏ đi xa qua nhanh như giấc mộng. Tuổi đời và căn bệnh tim đã cướp mất vẻ tinh anh trên khuôn mặt cha già. Mẹ thì gầy còm, tóc bạc trắng. Nhìn hai con nhỏ ngỡ ngàng cầm tay ông bà nội, ấp úng tiếng chào, lòng tôi rưng rưng nỗi buồn vui lẫn lộn. Mấy ngày ở lại Sài Gòn, hằng đêm khoảng hai ba giờ sáng tôi lại giật mình tỉnh giấc vì tiếng chuông từ chùa Ðịnh Thành. Con hẻm nhỏ, ánh đèn vàng vọt. Chuyến xe thổ mộ trĩu nặng rau trái từ miệt Bà Quẹo nhẫn nại lăn bánh về phía chợ Hòa Hưng cho kịp phiên chợ sớm. Tiếng vó ngựa thồ lóc cóc gõ đều trên mặt đường nghe buồn như kinh. Giữa thăm viếng rộn ràng, anh em bà con tay bắt mặt mừng tôi đã tìm được mình về thăm lại bờ sông cũ. Khơng d? ý d?n con đường ngập đầy xe cộ, gồng gánh và dòng người tấp nập đi lại bon chen mua bán, tôi bước thẫn thờ trong cảnh bể dâu.
Khu bờ sông trước Bộ Tư Lệnh Hải Quân cũ bây giờ là vườn cây kiểng thành phố. Pho tượng Trần hưng Ðạo vẫn uy nghi chỉ tay về phía sông Sài Gòn. Nhìn người xưa uy nghi lời thề sông Hóa năm nào mà nghe lòng mình ngập tràn hổ thẹn.
Bên kia bờ sông có chuyến phà vừa tách bến. Ðứng cạnh chậu trúc vàng cuối vườn cây kiểng, Thy đang giảng giải cho bé Phương điều gì đó. Mắt hai mẹ con chăm chú nhìn về phía bến đò Thủ Thiêm. Dọc theo khoảng sông dài, hằng chục tấm bảng quảng cáo quá khổ che kín cả một khung trời rộng. Tôi có bà chị họ ở bên đó. Chiếc nhà sàn khẳng khiu nằm sau một trong những tấm quảng cáo này. JVC, Nokia, hay Kodak? Sài Gòn thay đổi nhiều quá. Bà chị vẫn nghèo rớt mồng tơi nhưng trời cho thằng con trai lớn sang năm sẽ tốt nghiệp Ðại học Bách Khoa ngành Tin học. Hy vọng bầy con cháu đang tuổi lớn lên này sẽ không khờ dại như cha mẹ chúng nó đã bỏ phí cuộc đời vào cuộc chém giết tương tàn.
Tôi đi dọc theo bến sông, bâng khuâng trong lòng tiếng sóng xa và bóng dáng con tàu chập chùng cơn biển động. Tàu đi tuần dương về nghỉ bến ở Cầu A, Cầu B gần Bộ Tư Lệnh thì đi Tự Do, Ðêm Màu Hồng gần nhưng lại dễ bị Hạm Ðội xuống điểm danh lãnh tám ngày quân cấm. Ở Sài Gòn tôi là con chùa nên tối nào cũng ngủ ở tàu. Phúc, dân Qui Nhơn, có bà chị nhà ở Ðinh tiên Hoàng cạnh Hội Quán Cây Tre. Những tối rảnh rỗi, hai đứa lên đài chỉ huy quay đèn giám lộ pha đường cho mấy cô gái đang đi tới chỗ hẹn hò với mấy ông lính biển. Chán với trò vui này, hai đứa nếu không cuốc bộ ra nhà bà chị lục cơm nguội thì cũng đi kiếm bánh mì gà Bưu Ðiện. Nhà Quang ở Thị Nghè nên những lần tàu dời vào đậu ở Cầu E để lãnh dầu hoặc vào tiểu kỳ thì tôi và Phúc lại đổi nơi kiếm cơm và địa điểm ngồi đồng, Quán Lú. Tạm Trú Hạm, sáu tháng học tiếng Mỹ, một tuần Cải Hối Thất vì tội dù ra Ðà Nẵng thăm người yêu. Những chiều trốn tập diễn hành chui rào qua Thảo Cầm Viên ng?m v?n theo mấy cánh bướm Trưng Vương.
Tháng ngày học làm lính là thời gian đầy dằn vặt ngại ngùng. Ðoàn xe nhà binh đưa đón SVSQ Hải Quân đi học hàng ngày chạy qua Ðại học Kiến Trúc, Trường Luật, Văn Khoa, Trường Dược như một thách thức đối với đời sống qui củ của tôi hiện tại. Nhiều đêm nhìn về phía thành phố rực rỡ ánh đèn, tôi mơ hồ nghe đâu đó tiếng gọi của đời sống viển vông xưa. Buổi tối tôi vẫn thường trốn học tìm về xóm cũ Vạn Hạnh, ngồi quán Nắng Mới lơ đễnh nghe người bạn lớn tăng sĩ say sưa luận Duy Thức hay về cư xá sinh viên Quảng Ðức cùng bạn bè ra góc đường Pasteur ngồi hằng giờ ở quán cà phê Nhị Kiều. Hình như Biển là tác giả của cái tên Nhị Kiều này sau nhiều đêm ngồi nhìn hai chị em cô chủ quán thoáng biến thoáng hiện như hai bóng liêu trai. Quán cà phê hiện nay vẫn còn, tên quán cũng là số nhà, đơn giản và thiết thực như một cách kiếm sống.
Bên ngoài những cười cợt bông lông, trong lòng tôi là nỗi hoang mang thường trực, quắt quay nhớ tiếc tháng ngày trước lính. Không lâu sau ngày Quyên bỏ Sài Gòn đi học xa và Thy gởi cho tôi bức thư cuối. Thư viết đừng xong thuyền xuôi chớ đổ..., tơi khăn gói về lại Huế tiếp tục sống đời sinh viên lêu lổng.
Tôi có nhiều kỷ niệm với Huế. Vui nhiều hơn buồn. Và cơn thất lạc đầu đời. Mấy năm cuối trung học gia đình dọn về Huế. Tôi thích thú nôn nao từng chuyến xe đi về qua ngọn Hải Vân. Tôi ở lại Ðà Nẵng trọ học, chỉ ra Huế với gia đình vào dịp nghỉ hè, tết lễ. Nhà ở gần Tòa Ðại Biểu, đầu đường Nguyễn Huệ, số ba. Nhà số một của một bà Tây khùng khùng điên điên thỉnh thoảng uống rượu say để ngực trần hát nghêu ngao. Johnny, mon amour... Phía bên tê đường là nơi kín cổng cao tường của một tiểu thư cổ cao như con gái trong tranh Ðinh Cường. Tôi lớn lên theo mùa hè xứ Huế. Con gái đi tắm sông theo bầy, Bến Ngự áo đỏ Phủ Cam áo xanh, da trắng bến nước xanh, xôn xao bóng tre. Huế với những dòng họ vang bóng một thời. Kim Long, Nguyễn Cửu. Vỹ Dạ, Nguyễn Khoa. Cô bé Tôn Nữ đảm đang giúp mẹ trong quán nhỏ sân Ga. Ly chè đậu ngự ngọt lịm như môi.
Sau ngày thi Tú Tài, đạp xe qua Vạn Xuân nhờ người quen coi kết quả giùm. Ngôi nhà xưa kín đáo nằm giữa khu vườn trưa thiếu gió im cứng bóng lá dâu đồng lõa với sự khát khao ăm ắp mà âm thầm của cô giáo ngoài ba mươi lỡ thì. Cơn giật động bùng vỡ từ phiến thân thể màu bồng quân căng cứng chuyện thèm muốn từ lâu lắm đã chuyền qua tôi cơn sốt lạ lẫm ngờ nghệch đầu đời. May mà còn những đêm thanh thoát đi thuyền trên sông Hương. Tiếng hò Nam Ai từ phía thôn Nguyệt Biều quyện lẫn vào tiếng chuông Thiên Mụ rồi lan xa theo con sóng vàng hoang đường bóng trăng. May mà dọc bến sông đời tôi còn có Thy, có Quyên, có Mỵ.
Bến Ngự những ngày cuối thu sáu chín. Căn phòng trọ cuối đường Trần thúc Nhẫn. Trăng sáng quá. Khu vườn đêm thơm lừng hương ngọc lan. Và tôi ngồi hát vu vơ.
Hoàng hạc bay, bay mãi bỏ trời mơ.
Về đồi sim, ta nhớ người vô bờ.
Ta vẫn chờ em dưới gốc sim già đó.
Ðể hái cho người một đóa đẫm tương tử
(Vũ Ðức Sao Biển)
Cám ơn bài hát của Biển đã níu lại bước chân Mỵ cuống quít. Bước chân cô học trò mảnh mai đất Quảng, hồn đơn sơ như tấm lụa vàng Duy Xuyên, ra Huế đi học làm cô giáo. Con đường đi học từ Bến Ngự tới Khu Morin cũ đã trở nên quá ngắn. Có lần Mỵ nghe lời tôi rủ rê, tìm con đường dài hơn để về nhà. Hai đứa đi qua Tràng Tiền, Gia Hội, qua cửa Ðông Ba, vô Thành Nội, ra cửa Thượng Tứ, qua Thương Bạc, rồi đi đò qua Thừa Phủ phía hữu ngạn về nhà. Trong nắng chiều, tà áo lụa màu vàng phai cuống quít theo gió như một nỗi vui.
Rồi tôi bỏ Huế mà đi. Ðành đoạn. Những ngày cuối năm sáu chín lang thang ở Ðà Nẵng chờ ngày vào lính. Một buổi chiều, bước chân không định hướng đã dẫn tôi leo qua con dốc đường về nhà Thy. Mùa Giáng Sinh năm sáu chín ở Ðà Nẵng mãi mãi là một kỷ niệm đẹp tuyệt vời. Ngày khăn gói xuống chiến hạm để vào Sài Gòn, hành trang của tôi có thêm chiếc khăn thêu tay gói trọn tấm hình Thy đã bán cho tôi với giá một đồng.
Biển mùa đông, ngất ngư con tàu đi. Bốn ông SVSQ Hải Quân tương lai say sóng nằm như chết. Phước, ông thầy dạy Toán ở trung học Thành Nhân, vừa ôm xô vừa rên rỉ Răng mạ sinh ra con chi mà khổ ri. Nghỉ bến ở Nha Trang một ngày, lúc tàu tiếp tục chuyến hải hành chỉ còn lại tôi và Phước. Sâm, sau này đi học trường Hải Quân Nha Trang, về Sài Gòn bằng xe đò. Anh chàng kia thì quyết định chấm dứt hải nghiệp ngắn ngủi ngay tại Nha Trang, mua vé xe về lại miền Trung.
Vừa qua khỏi tuần lễ huấn nhục ở Tiểu đoàn Trần hưng Ðạo thì Huấn, người bạn học cũ ở Huế, ghé thăm trao cho tôi bức thư của Mỵ. Mấy tháng nay đi học một mình đường trở nên quá xa và buồn. Tết về Hội An thăm mẹ, sáng mồng ba tự nhiên ngồi khóc, mẹ hỏi không nói mẹ dỗ không nín. Ðọc đi đọc lại bức thư dài của Mỵ, lòng tôi dâng lên nỗi nhớ không cùng.
Từ đó lẩn trong những bức thư mực tím đoan trang của Thy là dòng thư trên giấy học trò của Mỵ. Thư kể chuyện học, chuyện Huế, những nỗi buồn bất chợt. Cuối tháng Tư, Mỵ cho biết là nàng đã dọn về Tây Lộc và đã cắt tóc ngắn. Hàng ngày đi học qua cầu nàng tiếc không còn mái tóc dài để nghe gió bay theo. Mỵ chờ cho tóc dài thêm rồi vào Sài Gòn dịp cuối hè. Lời thư như một hò hẹn ân cần.
Từng chiều ngồi ở Câu Lạc Bộ nổi thả hồn theo bầy gió lao xao trên mặt sông, tôi chờ bức thư hồi âm không hề tới. Nỗi mong ngóng chờ đợi rồi cũng tàn phai theo những buổi chiều mùa hè miền Nam chợt mưa chợt nắng và sự náo nức ngập lòng của chuyến đi xa hơn nửa vòng trái đất.
Trường Hải Quân ở Newport mùa đông năm bảy muoi. Lần đầu tiên trong đời nhìn tuyết rơi trắng nửa đêm về sáng. Tiết lạnh vùng Ðông Bắc nhớ ra chẳng thấm vào đâu so với xứ Vạn Hồ(Minnesota, Land of 10,000 Lakes), vậy mà hồi đó đi đâu cũng co ro như bầy hải âu đứng ủ rũ bên bờ vịnh. Sóng biển vỗ vào ghềnh đá tung trào từng mảnh bọt trắng. Ngoài xa, chiến hạm của Ðệ Lục Hạm Ðội chạy chầm chậm ra cửa biển. Tiếng còi tàu rền vang lời mời gọi viễn du.
Từ lâu tôi đã yên tâm làm người ra đi và bằng lòng giữ lại nỗi hồ nghi của những ngày hè cũ trong lòng. Sự giãi bày đã trở nên không cần thiết. Và như thế, khoảng cách đã như một nung nấu làm ấm mãi những kỷ niệm đẹp. Có lẽ để được nhơ,ù được nuối tiếc, mãi mãi. Ðêm ngọc lan huyền diệu. Mắt thuyền ngời ánh trăng. Một buổi chiều mùa đông tàu neo trốn gió gần Thuận An. Phiên trực và chút phiền hà trong lòng đã khiến con đường mười mấy cây số về Huế trở thành duyên phận quá xa. Nhìn bóng hàng dương rũ rượi che tầm mắt nhìn về phía phá Tam Giang, tôi mường tượng tới căn nhà nhỏ trong Thành Nội và bóng dáng Mỵ mảnh mai.
Tôi vẫn tiếc đã gặp lại Quyên khi có dịp xuống miền Nam vài năm trước. Cho dù chỉ là một gặp gỡ tình cờ. Sau mẫu đối thoại bình thường về chuyện nhà cửa con cái, tôi chợt cảm thấy như đã mất mát một điều gì đó thật cũ kỹ mà quí báu. Mong sao Quyên đã không có nỗi phiền hà tương tự hoặc trong tấm lòng đơn giản của nàng đã ch?ng hề một thoáng luyến lưu. Trách cứ chi chút lệ tình cờ, cũ như dòng đời b?n mươi năm, trên dốc phố năm nào hai đứa đứng chờ chuyến tàu điện cuối ngày. Chiếc cầu dài băng qua con vịnh nối hai thành phố đã trở nên vô tận buổi chiều hôm đó. Mái tóc thề cô sinh viên du học, nhớ tiếc bờ vai mềm mại lụa là, buông ngỡ ngàng trên chiếc áo manteau nỉ dày. Nhìn đôi mắt rưng lệ, tôi nghe tiếng mình lúng túng lời từ biệt. Ngày mai tôi trở về quê hương, sẵn lòng với quãng đời bủa sóng trước mặt. Ngày mai tôi đi vào cuộc chiến tranh, làm con dấu hỏi nhỏ trên trang sử đa đoan của đất nước. Ngày mai tôi làm người trở về. Ði vào một cửa biển, ngang qua một dòng sông, qua con dốc phố, giàn bông giấy trước sân nhà Thy nghiêng lá ngủ ân cần chờ trăng tới.
Còn tiếp một kỳ
Hồi đầu năm, tôi có dịp đi V N . Hai vợ chồng bạn cũng cùng về, nhân dịp rủ tôi ra Bắc chơi một tuần. May mắn là bạn có thân nhân ở ngoài ấy, chúng tôi được các ?thổ công? hướng dẫn và đồng hành tận tình.
Tôi chỉ ghé qua Hà Nội ngày đầu và ngày cuốỉHà Nội 36 phố phường thơ mộng chỉ còn là dư âm, là trong văn chương tiểu thuyết nên không thu hút tôi được ? chúng tôi rong ruổi ngược xuôi qua các thành phố Hưng Yên, Hải Dương, Hải Phòng ( Ðồ Sơn). Rồi nào là Yên Bái, Lào Cai, Sapa, Sơn La , Ba Vì? Ðặc biệt núi rừng Tây Bắc Mộc Châu là nơi để lại trong lòng tôi nhiều cảm xúc sâu đậm nhất.
Những địa danh lịch sử mang hơi hướng lãng mạn lẫn hào hùng tôi đã từng say mê đọc qua các tác phẩm thi ca cũng như truyện dài , ngắn, bút ký?của các văn sĩ thời tiền chiến & VNCH .Suốt dọc đường tôi vừa ngắm cảnh núi non hùng vĩ trùng điệp vừa mơ màng nghĩ về các đấng tiền nhân, cha ông đã đổ máu cùng nước mắt để dựng và giữ gìn đất nước cho con cháu đời sau.
Ði qua Yên Bái, tôi nghĩ đến anh hùng Nguyễn Thái Học và 12 đồng chí Việt Nam Quốc Dân Ðảng bị Pháp xử chém với câu nói để đời :
Không thành công thì thành nhân
Mà bùi ngùi kính tiếc cho các chí sĩ vị quốc vong thân. Xin thắp nén hương lòng dâng anh linh các Ngài chứng giám.
Ði qua Ba Vì, tôi liên tưởng đến những vần thơ Quang Dũng:
Em ở thành Sơn chạy giặc về
Tôi từ chinh chiến cũng ra đi
Cách biệt bao ngày quê Bất Bạt
Chiều xanh không thấy núi Ba Vì
Vầng trán em vương trời quê hương
Mắt em dìu dịu buồn Tây phương
Tôi thấy xứ Ðoài mây trắng lắm
Em đã bao ngày em nhớ thương??????
Ðôi mắt người Sơn Tây
U ẩn chiều lưu lạc
Buồn viễn xứ khôn khuây
(Ðôi mắt người Sơn Tây )
Ði qua đoạn đường quanh co khúc khuỷu ôm vòng dãy núi hoang sơ hùng tráng Pha Luông để đến Mộc Châu. Cảnh cây rừng được bao phủ bởi lớp mây mù và khói sương huyền ảo gây vào lòng lữ khách nỗi bùi ngùi man mác không tên.
Có nhiều mảnh ruộng thang bậc được người dân thiểu số trồng lúa, bắp?.đẹp như tranh vẽ, tôi lại nhớ tới bài thơ Tây tiến của Quang Dũng :
Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây, súng ngửi trời
Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi
?..
Tây tiến đoàn quân không mọc tóc
Quân xanh màu lá dữ oai hùm
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Ðêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm
( Tây tiến )
Và nhất là bài hát:
Mờ trong bóng chiều
Một đoàn quân thấp thoáng
Núi cây rừng
Lắng tiếng nghe hình dáng
Của người anh hùng
Lạnh lùng theo trống dồn
Trên khu đồi nương
Im trong chiều buông
?..
Rừng trầm phai sắc
Thấp thoáng tàn canh
Hỡi người chiến sĩ vô danh
( Chiến Sĩ Vô Danh, Phạm Duy )
Phải những ai đã từng hiện diện nơi nầy thì mới thấu được những cảm xúc mãnh liệt hùng hồn thê lương như vậy.
Ngồi viết lại mà tôi còn thấy gờn gợn mọc gai trên tóc.
Tôi chưa có dịp đi nhiều ở miền bắc, nhưng trong chuyến đi vừa qua cảnh sắc thiên nhiên ở Mộc Châu khiến lòng tôi xao động nhất.
Mộc Châu có nhiều thắng cảnh đẹp tự nhiên, đặc biệt là các cánh đồng trồng chè. Người miền Nam gọi là trà, tôi là dân miền Nam chính gốc, nhưng ở đây tôi thấy dùng tiếng đồi chè Mộc Châu nên thơ hơn chữ trà, không biết tại sao nữa.
Không khí ban mai những ngày giáp tết Nguyên Ðán mát mẻ trong lành. Hoa ban, hoa mận, hoa đào, hoa cải cúc?cùng nhau khoe sắc cho đời chiêm ngưỡng. Tức cảnh sinh tình, chúng tôi cũng vui lây với các trò trẻ con mộc mạc nên thuê y phục người Thái hay H? Mông gì đó đóng giả làm sơn nữ chụp mấy tấm hình kỷ niệm?cũng là một cách giúp các phụ nữ miền núi kiếm thêm thu nhập vậỷ
Tôi yêu các địa danh miền bắc này, một miền bắc tôi biết qua nhóm Tự Lực Văn Ðoàn với các văn sĩ tôi quí mến Khái Hưng, Nhất Linh, Hoàng Ðạo, Thạch Lam..; với những vần thơ của Lưu Trọng Lư, Ðinh Hùng, Nguyễn Bính, Hữu Loan, Quang Dũng?nhạc của Ðoàn Chuẩn, Từ Linh, Ðặng Thế Phong?
Ôi !!
Những người muôn năm cũ
Hồn ở đâu bây giờ ?!
( Ông Ðồ, Vũ Ðình Liên )
Một tuần ở Bắc, tôi được thử vài món ăn tiêu biểu địa phương. ?Người bạn thổ công ? đất Hà-thành chịu khó đưa chúng tôi đến các địa chỉ nhà hàng hoặc quán ăn chuyên về. Tôi chấm được món xôi gấc với gà, cải xanh trồng nhiều vùng thượng du như Lạng Sơn, và bưởi Diễn.
Nhắc đến bưởi Diễn tôi vẫn còn nghe dư vị thơm mùi muscat ngọt lịm trên đầu lưỡi. Trái bưởi chỉ lớn hơn trái cam vàng chút ít, các múi tim tím mọng nước tôi có thể ăn một lúc hai trái như không.Thế mà ban đầu chúng tôi khinh thường nó chứ, vì lúc đến nhà bạn thấy vài chục trái bưởi vứt lăn lóc dưới nền, trái nào trái nấy nhăn nhúm héo quắt cũ mèm. Bạn nói để xẻ bưởi cho chúng tôi ăn đỡ khát trong lúc chờ bửa cơm chính, tôi nghĩ thầm:
?Bưởi gì nhìn chả thấy hấp dẫn, chắc chua lắm đây.
Ai ngờ khi bóc vỏ ra thì bên trong mọng nước màu tím đẹp thanh nhã, ăn đến đâu mát lịm đến đấy.
Bạn giải thích là đến mùa bạn mua mỗi lần cả trăm trái, rồi cứ thế bỏ mặc cả tháng hoặc hơn, cho đến khi nào chúng già quắt lại mới bóc vỏ ăn, càng xấu xí nhăn nheo thì càng ngon ngọt.
Rút ra bài học là đừng có coi thường hình thức.
Thế là ngày nào tôi cũng ăn bưởi Diễn, cải xanh Lạng Sơn, và thường xuyên gọi món xôi gấc với gà luộc.
Còn một món mà tôi rất thích, là khoai lang .
Khoai lang tím đặc biệt bán nhiều ở Mỹ và Canada. Ở châu Âu , rất hiếm khi tôi thấy. Nên lần nào sang Bắc Mỹ tôi đều lợi dụng ăn nhiều như có thể.
Về VN tôi cũng lùng khoai lang luộc hoặc nướng: trắng, tím, vàng...
Ở Thuỵ Sĩ có bán khoai nhiều, có điều không giống như khoai tôi ăn thời còn ở quê nhà: dẻo ngọt.
Và dưới đây là lý do chính vì sao tôi đề cập đến chuyện ăn dài dòng văn tự như vậy. Coi như một chấm mực rơi ẩu trên trang giấy trắng.
Chả là tôi thèm ăn khoai lang, khi lên Sapa chơi trở xuống ngủ trọ lại khách sạn Lào Cai. Ở đó có chợ tối. Ðêm đông lạnh, thơ thẩn lang thang qua các phố đèn vàng, tưởng tượng được cầm trên tay củ khoai mật vàng ươm nướng lửa than hồng rực vừa lấy ra, đã thấy nước miếng tuôn ra rồi.
Cô gái trong y phục người H?Mong hay Dao, Tày gì đó vừa nướng mấy củ khoai to tròn trên bếp than, một tay còn lại thì cầm củ khoai bẻ nửa, lộ ra phần thịt vàng đỏ ươm màu mật. Cô vừa dùng hai ngón tay cái và trỏ rứt chút khoai giả vờ cho vào miệng , vừa lên tiếng mời chào khách vãng lai.
Tôi níu tay cô bạn bắt trở lại để mua cho bằng được ba củ đã nướng chín còn nằm trên vỉ. Cô bạn tôi cũng là? người trở về từ miền đất lạ? nên không trả giá, chỉ hỏi gặng lại là có đúng khoai lang mật y như củ khoai sơn nữ cầm trên tay không? Cô trả lời chắc nịch là cam đoan đúng, nếu không phải thì đem trả lại, cô sẽ hoàn tiền.
Chúng tôi chỉ mong cô bán loại khoai như chúng tôi tìm chứ không phải chuyện tiền nong. Cô cam kết thêm lần nữa. Thế là yên tâm.
Chúng tôi hí hửng như vừa bắt được món ngon. Vừa đi vừa bẻ ra ăn. Ôi trời! Màu mật thắm tươi đâu không thấy, mà chỉ là ba củ khoai thường bán đầy các chợ V N ! Tức vì bị lừa, chúng tôi vứt bỏ luôn không buồn đụng đến nữa.
Tôi vẫn nhiều lần lẩn thẩn tự hỏi :
?Ai cũng cho là các sắc dân thiểu số là những người có bản chất thật thà trung hậu, không hề ăn gian nói dối. Thế sao cô sơn nữ nầy lại lừa được chúng tôi dù chỉ là mấy củ khoai lang nướng ? Cô học cái trò ma mãnh nầy từ đâu? Xã hội ? Giáo dục? Hay gần mực thì đen, gần đèn thì sáng?
Trò lừa đảo hay móc túi thì ở đâu cũng có, chính tôi cũng một lần bị móc túi ở Milan, Ý, một lần ở ngay kinh thành ánh sáng Paris ( không lần nào kẻ gian thành công ). Nhưng tôi ngạc nhiên là một sơn nữ sống ở miền sơn cước bán khoai lang nướng cũng lừa khách thì??bên tai tôi văng vẳng nhịp điệu bài hát:
Một đêm bên rừng vắng
Ánh trăng chênh chếch đầu ghềnh thấp thoáng bóng cô sơn nữ miệng cười xinh xinh..
Một đêm trong rừng vắng
Có cô sơn nữ miệng cười khúc khích ngắm anh lữ khách rồi lòng bâng khuâng
( Sơn Nữ Ca, Trần Hoàn )
Hình ảnh cô sơn nữ quyến rũ là thế, ngây thơ là thế , sao khác với đời thực là thế ?
Lại kể thêm câu chuyện khác rằng: cháu tôi có dịp ra Hà Nội, khi vào quán kêu tô phở thấy cho ít giá, rau thơm cháu lên tiếng nói khéo :
?Cô ơi, cô làm ơn cho cháu xin thêm dĩa giá và rau thơm cô nhé!
Bà chủ quán liếc cặp mắt lá răm sắc như dao cạo , xong phán một câu :
??Ở đây không có cái gì là cho không cả, chỉ bán thôi.
Chắc bà tưởng cháu xin thêm rau giá chứ không hề nghĩ đó là cách nói lịch sự của người miền Nam.
Có lẽ dân địa phương đã quen nghe nên họ thản nhiên, nhưng người miền Nam bị tiếp đãi như vậy thì chắc chắn là ? một đi không trở lại bao giờ ?, đúng không nào!
Lại có lần cháu vào một quán ăn khác. Khi tính tiền bàn bên cạnh thì đúng giá niêm yết, nhưng tính với cháu thì gấp đôi hay ba gì đó, cháu thắc mắc thì chủ quán trả lời tỉnh bơ:
?Ðấy là người sống ở đây, còn người nơi khác đến thì giá khác .
Tôi tin rằng thuở xưa đã có một Hà Nội vàng son thanh lịch mà biết bao văn, thi, nhạc sĩ ca ngợi ..
Nhưng giờ đây chỉ là một câu truyện cổ tích mà thôi .
****
TẬP I - Trò Ðời Và Công Lý
Phần 13
20.10.2020 ? Bạn hiền thân mến, bạn biết không, tính từ ngày mình gởi đơn khởi kiện về Tòa án huyện Ðơn Dương cho đến nay là hơn 8 tháng, nhưng nếu tính từ ngày mình có ý định rút đơn khởi kiện cho đến nay thì chỉ 5 tháng thôi - năm tháng đầy biến động với nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau. Những cung bậc cảm xúc luôn xáo trộn nhau không ngừng nghỉ khiến mình suýt nữa không còn là chính mình. Như bạn đã thấy đó, ngày mình lên Ðơn Dương lần thứ hai để hoàn tất công chứng những giấy tờ liên quan đến việc khởi kiện như là giấy ủy quyền cho luật sư N, xin trích lục giấy khai tử bà vợ Cao Thị Lan tại Uỷ Ban Nhân Dân thị trấn D?Ran; sau đó mình đi liền đến văn phòng luật sư N. để giao nạp cho ông ta. Thật xui xẻo, văn phòng ông ta đóng cửa, mình liên lạc thì được biết ông ta đang đi công việc tại Hà Nội, năm ngày sau mới về lại Ðơn Dương. Như thế có nghĩa là mình phải nằm chờ 5 ngày sau để gặp luật sư N. rồi mới về lại nhà được, vị chi là mình phải ăn dầm nằm dề tại Ðơn Dương hơn 7 ngày. Thật kinh khủng với cái xác thân đang đau nhức như mình. Ðáng lẽ ra mình không nên tâm sự điều nầy với bạn ngay thời điểm nầy vì câu chuyện vụ án khởi kiện của mình chưa kết thúc. Hơn nữa, đây chỉ là câu chuyện bên lề thôi, mang tính tâm linh, càng nên để sau khi ngã ngũ vụ án thì tình tiết sẽ hấp dẫn và bất ngờ hơn. Tuy nhiên, cũng thú thật với bạn một điều, bản tính mình dở ở chỗ là không bao giờ bình tĩnh được trước một tình huống quá vui hay quá buồn. Do đó, nếu đợi đến lúc ngã ngũ vụ khởi kiện, dù thắng hay thua, mình cũng không còn tâm trí đâu để tâm sự được với bạn nữa. Chi bằng trong lúc chờ đợi Tòa án phán xử thắng thua, được mất ra sao, mình xin nói khẽ vào tai bạn một điều; hay nói đúng hơn là một hiện tượng bên lề vụ khởi kiện của mình, mà mình cho đây là vấn đề TÂM LINH. Mình nghĩ rằng bạn cũng rất thích nghe? Vâng, TÂM LINH. Vậy thì có những hiện tượng tâm linh liên đới nào về
mình trong thời gian khởi kiện? Ðây, mình nói cho bạn nghe nè. Trong chuyến đi thứ nhất, ngay ngày đầu tiên mình đặt chân tới Ðơn Dương để tìm luật sư tư vấn cho mình trong việc khởi kiện, chính trong đêm vật vã xác thân ở khách sạn, mình đã có ý định bỏ cuộc rồi, nhưng không biết sau đó ai xui khiến, bỗng nhiên mình vùng lên và tiếp tục công việc tìm luật sư tư vấn. Rồi qua chuyến đi lên Ðơn Dương lần thứ hai, phải nằm suốt một tuần tại khách sạn để chờ đợi luật sư N. từ Hà Nội về đặng gặp để trao đổi công việc. Bạn biết không, thân xác mình như cái mền rách vì đủ các chứng bệnh hành hạ. Chúng nó cùng nổi lên một lúc quậy mình đúng giấc nửa đêm, mình gần như đứt hơi. Ngay sáng sớm hôm sau, mình phone liền cho H Q Th ( chồng của C T T Tr ), phía bên bị kiện. Mình nói: Bác Thơ đây, Th. đừng chạy chọt lung lung mà phí tiền nhé, Bác đã quyết định rút đơn khởi kiện. Phía đầu dây chỉ trả lời duy nhất một tiếng DẠ, rồi tắt máy. Mình hơi thất vọng về cách trả lời của H Q Th. Mình giận. Giận thật! Hình như mình mong một lời cám ơn thay vì tắt máy ngay, nhưng không xảy ra điều mình mong muốn đó. Mình cũng cần nói rõ để bạn biết, vào thời điểm lúc bấy giờ, mình đã lỡ đóng cho luật sư N. số tiền 40 triệu đồng rồi, trong tổng số 100 triệu đồng giai đoạn 1 đã được quy định trong hợp đồng. Nếu rút đơn khởi kiện, 40 triệu đồng đã đóng xem như mất. Nhưng mình chấp nhận, dù đồng tiền nầy là đồng tiền mình đã vay mượn với lãi suất cắt cổ. Cũng từ đồng tiền nầy khiến mình xót cùng cách cư xử của H Q Th thật tệ làm mình quá giận nên mình thay đổi ý - tiếp tục kiện. Hình như có một bàn tay vô hình nào đó giúp mình gắng gượng chịu đựng cơn bão xác thân để cái đầu được tỉnh táo đặng nghĩ ra một binh kế khác ? mình lại nghĩ đến anh chàng S. ở Kontum, người đã cho mình vay 20 triệu, lấy lãi 200 triệu nếu mình thắng kiện. Mình gọi ngay: Alô, anh S. hả? Chào anh. Thơ đây anh S. Lâu quá không gặp. Anh ta hỏi lại mình: sao rồi, sự việc đến đâu rồi? Mình kể một hơi cho anh ta nghe tất cả những diễn tiến trong việc khởi kiện, kể luôn cả việc mình đang bị bí tiền. Sau đó mình đề nghị thẳng với anh ta: hay là anh thay thế tôi, thầu luôn cả vụ kiện nầy, nếu thắng kiện, quyền lợi sẽ được chia đôi. Có nghĩa là nếu sau nầy tôi nhận lại được tài sản trị giá 6 tỷ thì sẽ chia anh 3 tỷ. Nếu anh đồng ý, tôi sẽ tiến hành làm GIẤY THỎA THUẬN và đưa công chứng ký ngay. Như vậy cũng hợp pháp thôi, tôi có đầy đủ dữ liệu giấy tờ chứng minh rõ về khối bất động sản của tôi, còn anh bao hết 100 triệu đồng đóng cho luật sư N. trong giai đoạn 1 Hợp Ðồng với văn phòng luật sư. OK chưa? Thú thật với anh, tôi rất tiếc, nhưng tôi bí tiền rồi, đành phải vậy thôi, nếu không, khả năng tôi sẽ bỏ cuộc. Không còn ngõ ngách nào xoay xở ra tiền để đóng cho luật sư cả dù vẫn biết phần thắng nghiêng về mình đến 70 phần trăm. Sau vài giây suy nghĩ, ông S. cho mình biết, ngày mai ông ta sẽ trả lời.
Bạn à, mình biết mình đưa ra một tỷ lệ chia chác như vậy với ông S. là quá cao, quá bạo. Tài sản của mình là do mồ hôi nước mắt của mình làm ra cả một đời mới có. Còn ông S. chỉ cần bỏ ra 100 triệu, vài tháng sau, sẽ chia phần bằng mình. Thật bất công phải không bạn? Nhưng giờ thì tìm công bằng ở đâu, ở đâu???
Hôm sau, vào lúc 9h05, ông S. gọi cho mình và báo cho mình biết, ông ấy xin rút lui khỏi cuộc chơi. Ông ấy không nói lý do vì sao, mình cũng không buồn hỏi. Cuộc điện thoại chấm dứt chóng vánh. Một thoáng buồn. Một chút thất vọng.
Mình lên xe về Sài Gòn ngay trưa hôm đó, ngủ qua đêm tại nhà con gái, và sáng hôm sau lên xe Kim Hoàng về lại nhà Vũng Liêm Vĩnh Long. Cảm giác mình lúc nầy khó tả quá, dĩ nhiên là buồn vì không đủ điều kiện tiền bạc theo đuổi sự việc, càng buồn hơn vì bị mất 40 triệu đồng đã đóng cho luật sư N - đồng tiền vay mượn với lãi cao. Thôi, mình đành rút đơn khởi kiện trong thất vọng. Tình trạng của mình bây giờ như người bị lạc giữa rừng không tìm được lối ra.
Mình về đến nhà vào khoảng 13h00 hơn trong ngày, nghỉ ngơi một chút thôi, rồi vội ngồi ngay vào bàn viết đánh máy văn bản xin rút đơn khởi kiện để kịp in ra đặng sáng mai đi gởi sớm về Tòa án Ðơn Dương. Mình muốn mọi việc thật nhanh chóng để nhẹ bớt cái đầu.
Sáng hôm sau, mình dậy thật sớm, uống cà phê và ăn điểm tâm tại nhà. Mình canh đồng hồ đúng 7h00 là mình cỡi xe ra Bưu Ðiện. Mình định bỏ đơn vào bì thư EMS ( dịch vụ chuyển phát nhanh ). Nhưng tự nhiên mình lại ngần ngừ không bỏ vào. Bỗng dưng mình khựng lại, thò tay vào túi lấy điện thoại ra nhắn tin cho H Q Th ( chồng C T T Tr ), nội dung như sau: Bác đã chính thức rút đơn khởi kiện vào ngày 20 tháng 5 năm 2020 ? tính theo dấu Bưu Ðiện. Lúc bấy giờ mình cảm thấy rất phấn khích chờ một lời cám ơn của H Q Th. từ phía bên kia, nhưng bặt vô âm tín, mình vô cùng thất vọng. Không biết ngay từ giây phút đó mình giận hay buồn, nhưng mình cảm thấy có một cái gì lạ lạ xui khiến mình đừng gởi đơn rút lui nữa. Rồi trong nháy mắt, mình quyết định dừng ! Vâng, dừng lại, không gởi nữa. Có thể nói rằng trong vụ việc khởi kiện của mình, tất cả các tình huống, mình hành động như là một quán tính.
Trên đường về nhà, đầu óc mình căng cứng như đang ngồi trước bàn cờ tướng. Bây chừ phải đi nước cờ nào đây? Tiến cũng không được, lùi cũng chẳng xong. Ðang nghĩ nát cả óc thì bỗng dưng điện thoại trong túi reo. Mình thắng xe lại, bấm máy và nhìn số gọi đến, thì ra số danh bạ của cô học trò cũ. Alô, có gì không em? ? mình hỏi. Cô học trò trả lời: Thầy ơi, em đã chạy mượn được 50 triệu mà hôm trước Thầy nhờ em đó, lãi suất cũng nhẹ thôi Thầy. Nghe cô học trò nói, mình rất mừng và ngay lập tức, mình nghĩ ra một điều. Mình nói: hôm kia Thầy đã gởi cho em xem toàn bộ điều lệ trong bản hợp đồng của luật sư N. rồi, em thấy thế nào? Hay là em thay mặt Thầy đóng 100 triệu cho luật sư N, như vậy em không cần phải chạy mượn giùm Thầy nữa. Có nghĩa là mọi vấn đề về tiền bạc trong hợp đồng với văn phòng luật sư N. em toàn quyền quyết định. Sau khi thắng kiện, Thầy nhận lại được số tài sản bao nhiêu thì Thầy sẽ chia cho em tỷ lệ 1/4 số ấy. Em chịu không? Nếu đồng ý, Thầy sẽ lập ngay Giấy Thỏa Thuận giữa Thầy và em ký. Thầy chắc chắn sẽ bỏ cuộc nếu em không đồng ý. Thầy vẫn biết mình có nhiều ưu thế trọng vụ kiện nầy, nhưng tiền đâu để lo? Thầy vô phương rồi. Cô học trò trả lời: Thầy ơi, Thầy đợi em về bàn bạc với con em, ngày mai em sẽ trả lời Thầy nhé! OK, Thầy đợi ? mình trả lời.
Vào khoảng 8h00 ngày hôm sau, mình nhận được tin, cô học trò đồng ý hợp tác với mình theo đúng điều lệ yêu cầu mình đưa ra. Thú thật với bạn, mình mừng lắm. Nếu không, dĩ nhiên mình phải bỏ cuộc, và mất toi 40 triệu đồng đã đóng trước đó cho luật sư N.
Ðây là Giấy Thỏa Thuận giữa mình và cô học trò cũ:
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Ðộc Lập - Tự Do - Hạnh Phúc
GIẤY THỎA THUẬN PHÂN CHIA QUYỀN LỢI
Dựa theo Hợp Ðồng Dịch Vụ số: 09/HÐDV ? 2020 ký ngày 20 tháng 4 năm 2020 giữa luật sư D Ð N, địa chỉ trụ sở số 6 Nguyễn Văn Trỗi, tổ 24, thị trấn Liên Nghĩa, huyện Ðức Trọng, tỉnh Lâm Ðồng, và
Tôi - Nguyễn Văn Thơ, địa chỉ số 79. Trần Hưng Ðạo thị trấn Dran, huyện Ðơn Dương, tỉnh Lâm Ðồng, Số tạm trú: 203, ấp Phong Thới Thị Trấn Vũng Liêm, Huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long ? CMND: 250191356 do CA Lâm Ðồng cấp ngày 06/12/2006
Nay tôi làm GIẤY THỎA THUẬN nầy đồng ý cho cô Ðỗ Thị Ngọ - CMND: 310004277 do CA Tiền Giang cấp ngày 03/5/2008 ? được thay mặt tôi đóng đầy đủ những diều khoản lệ phí thù lao đã ghi trong HỢP ÐỒNG với luật sư D Ð N tuần tự theo từng giai đoạn đã ghi rõ trong Hợp Ðồng. Ðồng thời phải tuân thủ những điều lệ đã được ghi rõ trong Hợp Ðồng.
Bằng GIẤY THỎA THUẬN nầy, tôi có nghĩa vụ phải chia ¼ (một phần tư) số tài sản cho cô Ðỗ Thị Ngọ khi thu hồi lại được từ bên bị kiện
sau khi thi hành án, và sau khi trả tiếp 800 triệu đồng cho luật sư D Ð N, cùng những chi phí nhỏ phát sinh có liên quan đến vụ kiện.
Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm trước pháp luật nếu không thực thi đúng tinh thần nội dung trong GIẤY THỎA THUẬN nầy.
GIẤY THỎA THUẬN nầy được hai bên đồng ký tên và được lập thành hai bản, mỗi bên giữ một bản.
Vũng Liêm ngày 10 tháng 6 năm 2020
ÐỒNG KÝ TÊN
Ký tên Ký tên
Ðỗ Thị Ngọ Nguyễn Văn Thơ
& & &
Bạn hiền ơi, hôm nay mình dành trọn một ngày để con cà con kê con dê con ngỗng với bạn, bạn nghe mãi, có thấy chán không? Bạn chịu khó nhé! Ðối với mình, đây là những mốc thời gian TÂM LINH mà mình có được trong đời. Nó rơi đúng vào thời điểm cuối đời của mình để mình kịp nhận thức được rằng ở cõi tạm nầy còn nhiều hiện tượng huyền bí mà người bằng xương bằng thịt ít khi biết đến. Như trong trường hợp của mình đây, mình chưa bao giờ thoáng trong đầu ý định thưa kiện để tranh giành nhà cửa đất đai với C T T Tr. cả. Thế mà, chỉ do một cú sốc về tình đời và tình người mà vợ chồng C T T Tr đã xô đẩy mình vào vòng thưa kiện. Rồi mọi tình huống trong khi thưa kiện cứ biến ảo nhịp nhàng như mình đã kể cho bạn nghe từ đầu rồi đó. Những hành động của mình gần như vô
thức nhưng lại nằm trong một logic vô hình. Thế mới lạ chứ! Mình cảm giác cứ mỗi lần mình bị vấp ngã thì liền có bàn tay nào đó đỡ mình đứng lên. Có ai như mình không, vác đơn đi kiện mà trong túi không có một đồng nhớt nào. Tức giận, vác đơn đi kiện, hoàn toàn do bản năng. Bây giờ, ngồi nhớ lại từ đầu, rõ ràng có bàn tay vô hình nào đó giúp mình. Bao nhiêu lần bỏ cuộc, rồi lại tiếp tục?, không bỏ. Rõ ràng mình phải nghĩ đến TÂM LINH.
TÂM LINH là những hiện tượng kỳ bí, nằm ngoài phạm vi hiểu biết thông thường của con người như ngoại cảm, thần giao cách cảm, lên đồng, ma nhập, mộng du, bóng đè, thôi miên? mà khoa học chưa khám phá, giải thích và chứng minh được. TÂM LINH là một loại hiện tượng tinh thần đặc trưng của con người, có cơ sở là vết tích của ? logic trực giác xuất thần ?. Như bạn đã thấy đó, trên hành trình vừa qua của mình, mình đã nếm trải bao đắng cay cả thể xác lẫn tinh thần, nhưng rồi tất cả đều qua. Mình xác nhận với bạn, mình không phải thân đồng da sắt. Càng không phải con ông cháu cha. Mình trụ được cho đến giờ phút nầy là nhờ đâu, nhờ đâủ?
Mình nghĩ, có thể qua hết tháng 11 năm 2020 là mọi việc sẽ kết thúc, ngã ngũ. Với niềm tin sẵn có qua đường TÂM LINH, mình rất hy vọng là mình sẽ thắng kiện. Hãy cùng tin với mình nhé bạn. Hẹn gặp lại bạn một ngày không xả!
( còn tiếp phần 14 )
****
Cũng giống như nhiều thành phố khác của Canada và của các nước xứ lạnh trên thế giới, Edmonton của tôi đón mùa thu vàng xao xuyến lòng người mỗi độ ?gió heo may lại về??
Lái xe qua khắp các nẻo đường của thành phố, dù muốn hay không muốn, người ta vẫn bịbâng khuâng bởi những cây lá đổi màu, đẹp như ?thiên đường trần gian? mà tạo hoá đã ban tặng cho loài người. Khi đi bộ, đi hiking trong những rẻo mini trails, với người đam mê chụp ảnh thì thời gian dừng lại chụp hình hoặc selfie còn? dài hơn cả thời gian đi bộ. Cuối tuần, người ta lại rủ nhau đi picnic ở các công viên, tận hưởng giờ phút ăn uống nghỉ ngơi bên hồ nước soi bóng những lá vàng rụng rơi theo từng cơn gió, vì chẳng bao lâu nữa là bước vào mùa đông giá rét.
Xóm tôi ở gần một trong những ?danh lam thắng cảnh? khi Thu về của miền bắc thành phố Edmonton, con đường số 97 street. Từ khi lá mới chớm màu, cho đến khi Thu chín rực trên các hàng cây với màu vàng, cam, nâu, xanh lẫn lộn, tạo nên một bức tranh lộng lẫy cả một đoạn đường hơn một cây số. Người ta từ khắp nơi, bắt đầu đổ bộ lai rai xuống những tàn cây để chụp hình kỷ niệm.
Hàng ngày đi làm, đi chợ, hay đi công việc, tôi đều đi qua đoạn đường Lá Vàng này, nhất là khi chiều buông, thấy cả hàng xe nối đuôi nhau, thả từng nhóm người xuống, có khi còn mang theo ?phụ kiện? cho những tấm hình thêm sống động: nào cây đàn guitar, nào tấm trải, giỏ picnic, nào cả va li aó quần để thay đổi, thậm chí có cả ?chó và mèo cưng nữa. Ðôi khi, có những nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp, đem theo lỉnh kỉnh đồ nghề tác nghiệp, khuân ra vác vào, làm vui nhộn và rộn ràng cả khúc đường. Thỉnh thoảng còn có cả những cặp tân hôn, còn nguyên váy áo cô dâu chú rể, cả đoàn xe cưới kéo đến đây chụp hình, náo động tưng bừng, trao lời thề nguyền yêu nhau cho đến ?mùa thu cuộc đời! Chẳng biết sở Cảnh Sát có cho biết thống kê tai nạn xe cộ ở con đường này chưa, vì hầu như lần nào tôi đi qua đây đều phải ghé mắt nhìn, nhiều lần bị những xe phía sau bóp còi inh ỏi.
Tuy nhiên, tôi để ý, hầu hết các nhóm người đổ bộ xuống con đường Lá Vàng đều là những sắc dân di dân, như Việt Nam, Philippines, Tàu, Ấn Ðộ, Trung Ðông ?mà rất ít những người dân bản xứ da trắng. Chẳng lẽ họ không có tâm hồn lãng mạn, yêu thiên nhiên như người di dân chúng ta, không rung động trước những lùmcây màu vàng ngây ngất, bên thảm lá khô xào xạc (dù không có ?con nai vàng ngơ ngác?)??
Ông xã tôi thì cho rằng, dân da trắng sinh ra và lớn lên nơi này, nên họ đã quá quen với sự thay đổi thời tiết bốn mùa, vì vậy họ không ngạc nhiên, trầm trồnhư chúng ta.
Còn tôi thì nghĩ, có lẽ người bản xứ da trắng không chơỉ facebook, chớ dân Việt mình mùa này thì trên facebook đầy những hình Thu Vàng, xem mà loá con mắt. Rõ ràng là ?tụi Tâỷ không bằng chúng ta cái vụ này!
Những năm đầu mới định cư ở Canada, đến khi các con còn bé, gia đình chúng tôi cũng từng hăng hái bon chen đi chụp những tấm hình đủ kiểu đứng ngồi quỳ nằm trong rừng thu, hình còn đầy trong các cuốn albums trong nhà. Ðến bây giờ thì thật sự ngán ngẩm, thay vào đó là chiều chiều, tôi ngồi nhìn qua cửa sổ,ngắm ?mùa thu lá bay anh đã đi rồỉ mà than vãn, hờn giận vu vơ và?chế thơ Xuân Diệu:
Thu của đất trời nay mới đến
Trong tôi Thu đến đã ?lâu rồi
Từ lúc tóc xanh pha tóc bạc
Ðêm về thương tiếc tuổi đôi mươi!
Mà Thu xứ này ngắn ngủi quá! Nào có xa xôi gì đâu! Chỉ mới một hai tuần trước thôi, con đường Lá Vàng còn rực rỡ một khung trời của Mùa Thu chín, những hàng cây điệu đà với muôn sắc màu của lá, chiều nào cũng dập dìu người và xe dừng lại,thưởng thức ngắm nghía, chụp hình tới tấp, dạo chơi vui vẻ trong tiếng rơi lả lơi của những chiếc lá nhẹ bay ?
Nhưng khi quý vị độc giả đọc được bài này thì những hàng cây đang rụng lá, khẳng khiu, trơ trọi giữa những cơn gió cuốn cuối mùa, lạnh lẽo theo những vầng mây xám vây quanh. Và người ta vẫn chạy xe qua con đường ấy, nhưng chẳng còn ai dừng lại, (dù là nửa con mắt) để nhìn vùng lá khô ấy, dù chỉ là một phút thôi. Con người ta vô tình quá đỗi, hờ hững như chưa hề đắm đuối say mê, chưa từng suýt xoa chiêm ngắm, chưa từng ôm ấp mộng mị làm thơ nhớ nhung,khi nơi đây còn là một tuyệt tác mỹ miều, rạo rực lòng người, tôi cũng buồn lây mà cảm hứng xót xa giùm ?Mùa Thu:
Thu lộng lẫy nồng nàn
Bao kẻ đón người đưa
Thu cuối mùa tàn úa
Giận ai kia hững hờ ?
Ðời bạc thế!! Bởi vậy, các ca sỹ, nghệ sỹ, các bà cô ?khi vào tuổi ?lá úa khóc người đỉ cũng nên chấp nhận sự thật phũ phàng này. Ai cũng chỉ có một thời thanh xuân rất đẹp (cái thời mà không cần trang điểm, không kẻ mắt tô son, mà vẫn đẹp xinh, đầy sức sống). Ðừng nên cố gắng níu kéo một cách thái quá. Nhiều người không chịu ?già, vẫn diện những bộ áo quần rất ?trẻ trung? hơn mức cần thiết, tóc cắt kiểu ?maikả để thêm phần ?nhí nhảnh, rồi đi thẩm mỹ viện cắt mắt để vẫn ?mơ màng ngây thơ, đi bơm môi để vẫn có làn ?môi cherrỷ đỏ mọng xinh xinh nũng nịu. Nhưng đó chỉ là những cứu vãn bên ngoài, nhìn xa xa thì cũng hấp dẫn, chớ lại gần thì ?hổng phải vậy, chồng con trong nhà biết rõ lắm á, nhất là mỗi sáng ngủ dậỷgiật mình cứ tưởng còn Halloween. Bởi thế tôi đã từng làm thơ nịnh chồng:
Không có đờn ông, chắc đời ?buồn lắm
Ai sẽ cùng ta thức dậy mỗi ngày?
Ta chưa điểm trang, tô vẽ lông mày
Người vẫn nhìn ta dù ta đang ?xấu !!
Tôi không phản đối thẩm mỹ khi cần thiết, miễn sao đừng quá lố mà phản tác dụng.Tôi phải nói vậy, vì biết đâu sau này, nổi hứng ?hồi xuân bất chợt, tôi lại đi trùng tu nhan sắc đang về chiều của mình, dù rằng tôi không bao giờ có ý định đó, nhưng never say never, phải không quý vị!?
Nói chung, ở tuổi mùa thu hay mùa đông của cuộc đời, tâm hồn lạc quan tươi trẻ, tinh thần vui vẻ, bao dung...mới là điều quan trọng .
Hình như tôi đang đi ?lạc đề thì phải? Ðang nói đến Mùa Thu đẹp thế cơ mà! Dù Thu Vàng hay Thu Sầu lá héo khô, cũng cho chúng ta những phút giây thổn thức và những bài thơ bài nhạc tuyệt vời ngẩn ngơ, thấm thía tim gan. Vì Mùa Thu mà có thi nhân hay vì có thi nhân mà Thượng Ðế phải tạo ra Mùa Thu?
Cái nào cũng được, xin cám ơn cuộc đời, cám ơn Mùa Thu!
Edmonton, Mùa Thu 2021
LD OCT 2021
Tháng mười một gió khô xào xạc
Phố giao mùa bàng bạc tuyết đông
Cây không còn lá hát ngông
Nhánh cành trơ trọi chạnh lòng xót xa
*
Tháng mười một nhà nhà vui vẻ
Tiệc sum vầy mừng Lễ Tạ Ơn
Người thân tề tựu quây quần
Tiếng cười rôm rả ân cần mến trao
*
Lời trìu mến chúc nhau sức khỏe
Tạm quên đời buồn tẻ âu sầu
Tạm quên bao nỗi khổ đau
Cám ơn hơi thở dài lâu thương mình
*
Còn nhìn thấy bình minh ló dạng
Vạn vật cười rạng sáng hừng đông
Ðất trời mê mải tươi hồng
Ta thêm ngày nữa an lòng yêu thương
*
Gà Tây được bày bán trong các tủ giữ độ lạnh đông đá, được chồng chất đầy tràn. Hình ảnh quen mắt mỗi khi tháng mười một xum xoe quay về. Anh chị gà tây nằm co quắp trong bịch nylon và an nhiên bất động, cứng ngắt. Ông đi qua bà đi lại, ai cũng ngắm nghía, ôm một bao cho vào xe đẩy.
Nay mai, bao đá vô tri này sẽ lan tỏa hương thơm ngào ngạt, bay khắp gian phòng. Từ màu vàng ngà xanh xao trắng bệt, anh chị gà tây sẽ được thoa son trét phấn, biến thành cô công chúa đẹp đẽ trong lầu son của cung đình. Thực tế hơn nữa, là thức ăn chánh thơm ngon, được nằm chễm chệ trên bàn đãi khách.
Anh chị gà tây xênh xang trong lớp áo màu vàng bóng mỡ, bảnh trai và đẹp gái lắm ! Nhưng ngặt một nỗi là, anh chị buồn thiu buồn thỉu, ù lì thụ động, đang chờ biết bao cái muỗng nĩa, con dao sắc bén xăm xỉa. Tiếng leng keng va chạm vào nhau, nỡ lòng nào lạnh lùng đâm thủng da thịt mềm béo, bóng láng óng ả, lốm đốm màu nâu vàng hấp dẫn này. Ôi, tình đời là thế đấy !
***
Năm tháng huy hoàng còn hiện tiền, sáng nào anh chị cũng ung dung tản bộ. Bộ dạng khoan thai lắc lư mảng da màu đỏ sần sùi dưới cổ họng, trông rất uy nghi. Dáng vẻ chảnh chọe xòe cái đuôi nửa vòng cung bán nguyệt. Hình cánh quạt với những bông hoa tỏa sắc vân màu, như những con mắt thần thánh.
Ôi, thời hoàng kim nay còn đâu nữa ! Thưở son sắc tung tăng trong sân vườn, với điệu bộ nghênh ngang khí phách, nay chỉ còn là quá khứ mù khơi. Ánh bình minh lấp ló cuối chân mây, mở cửa một ngày mới yêu đời cho con người, và cũng hoan ca cho loài gia súc.
Mỗi người một việc đa đoan. Sinh hoạt thường nhật đầu ngày rất sống động. Anh chị gà tây cứ thong dong ngược xuôi, đi ngang đi dọc, lâu lâu phát ra âm thanh ót..ót..ọt..ọt. Bài tình ca miệt vườn mời gọi gà, vịt, cùng vào cuộc chơi rong chơi.
Ai biết múa may, ca hát bất cứ bài nhạc nào của mình, tha hồ trổ tài, đua nhau đồng điệu giao hưởng. Không khí miệt vườn vui nhộn nhờ vào bản chất hồn nhiên của đàn gia súc hiền hòa. Tất cả âm thanh nhịp nhàng cung bậc, tạo nên ca khúc êm đềm. Một ngày tươi hồng mãi còn vương trong ngăn tim tha hương.
Cám ơn ngày lễ Tạ Ơn cho tôi vài hàng chữ yêu thương - cũng như thoáng nhớ gà tây quê xưa bên kia bờ xa xăm.
Tuỳ-bút Phiếm
Nhiều lần đi chợ VN ở Hoa Kỳ, tôi thấy một nhân viên đứng kiểm soát hàng hoá xuất chợ.Tôi và ông chỉ thân quen dè dặt. Nhưng đặc biệt mới đây tôi khám phá ở ông một điều khá lý thú,đúng ra một sự khác thường. Câu chuyện như sau:
Ông thân mật giữ tôi lại chuyện trò._Thấy anh có vẻ là một nhà văn, tôi xin tặng anh tập thơ này,ông nói. Thì ra ông là tác giả cuốn thơ xinh đẹp mang tên Thi tập T.K.T. đang cầm trên tay. Lật mở xem tôi thấy xuất bản 2016,hầu hết là thơ Ðường(TNBC,STLB...).Ông còn cho biết ở nửa cuối,một số bài TNBC có những câu đối chưa chỉnh lắm.Tôi trả lời đại ý là: _Không sao,tôi ít làm thơ Ðường-luật và chỉ mới tập làm thôi,có chi mà ngại. Ðược biết ông là một cựu SQ VNCH sang HK theo diện HỌÔng cho biết vừa làm việc vừa dùng thời gian rảnh lúc ngưng tay để viết các vần thơ trong óc. Tôi rất cảm phục ông vì hoàn cảnh ông cũng giống như bao cựu tù cải tạo tị nạn ở đất nước người phải dẹp quá khứ của mình lại sau lưng để làm bất cứ việc gì lập cuộc sống mới trên xứ lạ. Cho nên,ngay hôm sau tôi gởi qua bưu điện về địa chỉ nhà ông một bài thơ gợi ý từ bài Tuỳ-bút Phiếm NÀNG THƠ XUỐNG ÐƯỜNG(kèm luôn bản copy từ web site) và cũng 1 ngày sau nữa,tôi lại lái xe hơn 30 miles đến chợ lần nữa để trao tận tay. Ông ngạc nhiên nhưng không tỏ vẻ gì bất như ý khi đọc mấy chữ <đứng chợ, đáng thương>. Do đó tôi coi ông như một ngươi bạn thơ mới nhất và cái cảm xúc chân tình này khiến tôi không ngại ngùng đưa ông lên web nhưng với chút dè dặt là tên ông,tên thi tập được viết tắt và không kèm theo hình ảnh. Tôi cũng chưa cho ông biết vế việc tôi đang viết bài Tuỳ-bút Phiếm này về ông.
Nhà thơ đứng chợ (Thơ tặng PNKN để nhớ duyên tri ngộ)
Khám phá anh: nhà thơ Luật Ðường/Kém tôi vài tuổi, vẻ phong sương
Vàng son thuở trước chưa mờ nhạt/Khí tiết thời nay vẫn rõ ràng
Gặp bạn cố tri luôn thắm thiết/Thấy người nho nhã rất hân hoan
Xếp vần thơ-cú, rà receipt/Chợ Việt (Hoa Kỳ) thật đáng thương !
(CN/H.N.T., USA,Nov.12.2016-21)
Nov.28.2016-21
PHI NHUNG: Ca Sĩ và Thiện Nguyện Viên: Nỗi Buồn Hoa Phượng & Bông Ðiên Ðiển - (Video 4K).
Nhạc Chuyển tiếp:
...............................................................................................................................................................................................................
Thưa Quý Vị.
Phi Nhung là một ca kịch sĩ, ngoài lãnh vực nghệ thuật, PN còn làm thiện nguyện.
PN có con gái tên Wendy ở Mỹ và có 23 con nuôi ở SG.
PN giúp đỡ người nghèo một số nơi trong nước và những người bất hạnh trong các trận lũ lụt miền Trung. Khi có nạn dịch Covid-19 ở VN, PN nấu ăn, phát thực phẩm, phát quà cho đồng bào ở trong các khu vưc bị phong tỏa ở Saigon mà không ngần ngại bị lây bệnh. Rồi không may, PN bị nhiễm dương tính và được đưa tới nhà thương Chợ Rẫy để điều trị. Nhưng rất tiếc, ngày 28 tháng 9, 2021, PN không qua khỏi căn bịnh và đã ra đi sau 40 ngày chữa trị.
Tro cốt của PN đã được đại diện là kịch sĩ Việt Hương & Hoài Phương đưa về tới phi trường Los Angeles Hoa Kỳ ngày 9 tháng 10, 2021, trao cho Wendy trước sự hiện diện và đón chờ của các nghệ sĩ thuộc TT Thúy Nga PBN. Tang lễ, theo chương trình sẽ được tổ chức tại chùa Huệ Quang ở Santa Ana ngày 12 tháng 10, 2021.
CC: Trên mạng YAHOO news, ký giả Brian Ke, ngày 10 tháng 1, 2021 đã có viết Phi Nhung là ?an iconic singer in Việt Nam? (một ca sĩ biểu tượng của VN) và ?a fearless fighter? ( một nguòi tranh đấu không sợ hãi)
Kính gửi quý vị xem MV "Phi Nhung, Ca Sĩ và Thiện Nguyện Viên" do Trần Ngọc Autumn thực hiện minh họa 4K, với 2 nhạc phẩm tiêu biểu của PN: "Nỗi Buồn Hoa Phượng" (NS Thanh Sơn) và ?Bông Ðiên Ðiển? (NS Hà Phương).
(Nhạc mở đầu là BIỆT LY (Doãn Mẫn) với tiếng hát Duy Trác)
Xin bấm LINK để xem hình rõ nét:
https://youtu.be/YFoFD9y3sLY
Ða tạ.
Thông thường những nơi đô hội, nơi nào chẳng có "tay chơi", những tay quậy phá, chọc trời khuấy nước, chẳng chịu thua "Ông Tề". Không những thế, ngay cả những vùng ruộng rẫy, cũng không thiếu tay chơi.
Hồi thập niên 1950, sau khi Pháp tái chiếm Việt Nam ta, đánh nhau với Việt Minh. Việt Minh thì ở thôn quê, trong mật khu, rừng rú. Pháp chiếm giữ các thành phố. Các rạp ciné đua nhau chiếu phim ?Cao Bồỉ để kiếm bạc. Người Việt Nam, có phải tổ tiên là khỉ hay chăng, mà cũng "bắt chước như khỉ" làm "cao bồi", mặc áo "chim cò". Mấy tay ham chơi ở nơi ruộng rẫy, vườn tược, cũng mặc áo chim cò, chạy xe mobylette, dân chúng thường gọi họ là "Cao bồi vườn". Ở vườn cũng có tay chơi, huống chi Hà Nội, Huế, Saigon là những nơi từng là thủ đô của nước Việt Nam.
Không phải tới khi người ta xem phim Cao Bồi, bắt chước John Wayne, xứ ta mới có tay chơi. Ðọc "Bà Chúa Chè", "Ba Giai Tú Xuất", hay mấy cuốn sách nói về lịch sử Huế, Saigon, người ta biết rằng, từ xưa lắm, rõ nhất là đời "Vua Lê Chúa Trịnh", thời Tây mới chiếm Nam Bộ, dân Việt Nam ta đã có nhiều tay chơi rồi.
Nhìn chung, nói theo "Mác", thì tay chơi là "sản phẩm" của xã hội vào thời kỳ đó, nên người ta thấy, cũng gọi là tay chơi, như "tay chơi Hà Thành" Ba Giai Tú Xuất, "tay chơi xứ Huế" như vua Thành Thái, hay xứ Nam Bộ như Hắc Công Tử, Bạch Công Tử, rõ ràng mỗi nơi, các tay chơi có nhiều nét khác nhau.
Ơ Hà Thành, đất ngàn năm văn vật, Ba Giai Tú Xuất, dù có nghịch phá như thế nào, cũng có cái nét văn hóa cao, vui chơi thì vui chơi thật đấy, những tay chơi như Ba Giai Tú Xuất, như Trần Tế Xương, dù "Cao lâu thường ăn quịt, Thổ đĩ lại chơi lường", cũng có một nét luân lý, đạo đức như thế nào đấy, của những con người có văn hóa, có lương tâm. Hồi học lớp Ðệ Lục, lớp 7 bây giờ, đọc hết hai tập "Ba Giai Tú Xuất", tôi khoái cái lối chơi nghịch của hai ông nầy, nhưng những câu chuyện nghịch của họ, bao giờ cũng thấy họ ghét cái xấu, xiển dương cái tốt, "văn dĩ tải đạo", chớ không bừa bãi tốt xấu lẫn lộn, không phân biêt đúng sai như kiểu "Bonjour Tristesse" tiểu thuyết của Francoise Sagan, đến nỗi người ta gọi là "vô luân". Nguyễn Văn Giai (Ba Giai) còn là tác giả "Hà Thành chánh khí cả, qua đó tác giả ca ngợi cái chết của tổng đốc Hoàng Diệu, và phê phán những người hèn nhát, chạy trốn hay theo Tây như Lê Trinh, Hoàng Hữu Xứng, Tôn Thất Bá. Tác phẩm nầy làm cho người đọc ca ngợi tinh thần cao cả của Nguyễn Văn Giai.
"Tay chơi xứ Huế"không ai khác hơn là vua Thành Thái. Những câu chuyện "nghịch ngợm" của nhà vua, bao giờ cũng phảng phất một cái gì vui, nhưng không thiếu nét vương giả, cao thượng của một ông vua, ấy là chưa nói tới trong cái "vui chơi", cái "mê gái"của ông, còn tiềm ẩn tấm lòng yêu nước của một người đứng đầu đất nước, của một thời kỳ Quốc phá gia vong, mất nước về tay của bọn Pháp cai trị dân ta, cọng với sự "hiệp thông" của những tên "thực dân mặc áo chùng đen".
Còn như tay chơi Nam bộ thì tệ lắm, cỡ như "Cậu Ba Tường" (Tôn Thọ Tường) đã tệ, mang tội phản vua, hại nước, mà kiểu đốt tiền mà chơi như Hắc Công Tử, Bạch Công Tử trong khi "bóc lột tá điền" cũng khá "tận tình" thì không muốn chê, cũng phải chê. Ðịa chủ ngoài Bắc ác như thế nào, tôi chỉ Cộng Sản "tố khổ", còn như trong Nam, chỉ đọc một cuốn "Ngọn cỏ gió đùa" của Hồ Biểu Chánh thôi, cũng đã thấy "chủ điền" ác như thế nào. Ðọc thêm vài cuốn nữa, cũng của Hồ Biểu Chánh hay "Ðồng Quê" của Phi Vân, người đọc sẽ thấy họ ác dữ lắm! Bóc lột tàn tệ tá điền, rồi đốt tiền mà chơi, có ai "chịu" được không? Vậy mà nay con cái các "Ðại gia Việt Cộng", con cái cán bộ, đảng viên, tưởng là hay mà làm theo đấy! "Giải phóng miền Nam", ca ngợi "Mùa xuân đầu tiên", "Thống nhứt đất nước" như Văn Cao, để từ đó bóc lột, cướp đoạt tài sản của người miền Nam, sẵn tiền "vung qua cửa sổ" ?? Buồn hay vui cho đất nước nầỷ??!!!
Thật là đáng xấu hổ!
Về vua Thành Thái, tôi gọi ông là "Tay chơi" mà không gọi là "dân chơi" bởi ông là vua, không phải là dân. Nói đến ông, người ta biết nhiều điều vui, nhưng không phải không có nhiều bi thảm.
Vua Thành Thái, tên thật là Bửu Lân, con vua Dục Ðức, tên thật là Ưng Chân.
Vua Tự Ðức có khoảng một trăm bà vợ, ba trăm cung phi mà người nào cũng "tịt ngòi". Không phải tại họ mà tại nhà vua đấy. Nghe nói hồi nhỏ nhà vua bị bệnh đậu mùa - Mặt vua Tự Ðức rỗ hoả - Vì bịnh "đậu mùa" mà vua không thể có con, như bị bịnh "quai bị" vậy. Tôi là bạn của hai vợ chồng, từ thời thơ ấu, giải thích với tôi tinh dịch của ông chồng, giống như nước mà không có cá vậy.
Ðể có người nối ngôi, vua Tự Ðức nhận ba anh em cùng là hoàng tộc làm con nuôi. Ðó là các ông: Dục Ðức, tên thật là Nguyễn Phúc Ưng Ái, sau đổi là Ưng Chân, là con của Nguyễn Phúc Hồng Y, tức Thoại Thái Vương, anh vua Tự Ðức. Hai người kia là Ưng Ðường (vua Ðồng Khánh, con của Kiến Thái Vương Hồng Cai), Ưng Ðăng (vua Kiến Phúc, con của Kiến Thái Vương Hồng Cai)).
Vua Dục Ðức làm vua chỉ có 3 ngày. Vua Ðồng Khánh làm vua gần 3 năm (1886-1888).
Sau khi lên ngôi vua, chưa kịp có niên hiệu thì hai ông Nguyễn Văn Tường, Tôn Thất Thuyết phế vua, bắt đem giam ở Dục Ðức Ðường, bỏ đói cho đến chết. Xong, hai ông nầy tôn ông Hồng Dật, con trai thứ 29 của vua Thiệu Trị lên ngôi, niên hiệu là Hiệp Hòa. Vua Hiệp Hòa sợ thế lực hai ông Tường và Thuyết, muốn dựa vào thế lực của Tây để giữ ngai vàng. Biết ý của nhà vua, hai ông Tường và Thuyết lại phế vua, sau khi vua Hiệp Hòa ngồi trên ngai vàng mới có bốn tháng, đưa ông Ưng Ðăng, 15 tuổi lên ngôi, tức vua Kiến Phúc. Vua Kiến Phúc ở ngôi được 8 tháng thì băng. Bấy giờ hai ông Tường và Thuyết cho rước Ưng Lịch lên ngai vàng.
Ưng Lịch, tức vua Hàm Nghi, cũng là con của Hồng Cai, lên ngôi lúc 14 tuổi. Vì biến cố ?Thất thủ kinh đổ, năm 1884, vua chạy trốn ra Quảng Bình, xuống chiếu ?Cần Vương?. Năm sau, 1885, vua bị bắt ở Quảng Bình, rồi bị đày sang Algerie bên châu Phi.
Về biến cố hai ông Tường và Thuyết giết vua rồi lại dựng vua, xứ Huế có câu:
Nhất giang lưỡng quốc nan phân THUYẾT,
Tứ nguyệt tam vương triệu bất TƯỜNG.
Tôi viết lớn hai chữ THUYẾT và TƯỜNG là để nhấn mạnh tên hai ông quan đại thần nầy.
Ở Huế cũng lại có câu:
Một nhà sinh đặng ba vua,
Vua còn, vua mất, vua thua chạy dài!
Vua còn là vua Ðồng Khánh, vua mất (chết là Kiến Phúc), vua chạy dài là Hàm Nghi. Cả ba ông nầy đều là con của Kiến Thái Vương Hồng Cai.
Câu thứ ba:
Ngẫm xem thế sự thêm rầu,
Ở giữa Ðồng Khánh, hai đầu Hàm Nghi!
Ở giữa là kinh đô, Ðồng Khánh đang làm vua. Hai đầu: Quảng Nam, Quảng Ngãi (phía Nam) và Quảng Trị, Quảng Bình, Hà Tĩnh (phía Bắc) dân chúng nổi lên theo vua Hàm Nghi chống Tây.
Tôi cũng thường nghe hai câu nầy, của Thượng Tân Thị, hay không kém, không chỉ nói lên tâm tình của hoàng tộc mà cả người dân Huế có lòng yêu vua, yêu nước nữa:
Khô héo lá gan cây đỉnh Ngự,
Buồn vui giọt lệ nước sông Hương!
Sau khi vua Dục Ðức bị giết, mẹ con Bửu Lân dọn về quê (huyện Phú Vang hay Quảng Ðiền ?), quê mẹ. Bà tên là Phan Thị Ðiều, con của Phan Ðình Bình, Phụ Chính Ðại Thần, cũng bị giam đói cho đến chết đời vua Ðồng Khánh, (giả nói là tự vẫn). Thành ra Bửu Lân có cha và ông ngoại đều giết vì việc tranh giành ngôi báu. Sau mẹ con Bửu Lân dọn nhà về ở phía ngoài cửa Ðông Ba. Từ nhỏ, bà mẹ Bửu Lân đã dạy cho con cách đề phòng bị giết bất thần. Khi ông Bửu Lân mới được rước vô Ðại Nội để làm vua, thị vệ rót nước mời ông, ông chỉ nhìn tách trà mà không uống. Quan thị vệ biết ý, cầm chén trà hớp một hớp, để tách trà xuống. Bấy giở Bửu Lân mới cầm tách trà lên uống. Bấy giờ Bửu Lân mới 10 tuổi mà đã khôn vậy rồi. Té ra, làm vua cũng khổ, ăn uống toàn ?bơ thừa sữa cặn? của người ta, - người ta ăn uống trước rồi vua mới ăn tiếp, uống tiếp, như Việt Cộng mô tả người miền Nam trước 1975, dùng toàn "bơ thừa sữa cặn" của Ðế Quốc Mỹ vậy.
Cũng may hồi ấy người ta chưa tìm ra "nguyên tử" nên muốn đầu độc người khác không dễ dàng như bây giờ "người ta" đầu độc Nguyễn Bá Thanh hay Trần Ðại Quang. Còn như Nguyễn Phú Trọng thì người Bắc bảo rằng "Chễ dzồi bác Chọng ơi!"
Trở lại câu chuyện "cậu" Bửu Lân lên làm vua.
Vua Ðồng Khánh băng hà! Triều đình Huế và các bà thái hậu, thái hoàng thái hậu chưa biết chọn ai làm vua, và cũng không thể tự chọn người làm vua nếu chưa "hỏi" Khâm Sứ Tây.
Bấy giờ ông Diệp Văn Cương ra Huế làm thông ngôn cho tòa Khâm Sứ Huế, thay ông Trương Vĩnh Ký, xin về Nam. Ông Diệp Văn Cương quê ở Sadec, nhà nghèo, mồ côi cha sớm, học sinh giỏi trường Chasseloup Laubat Saigon, được học bỗng của Tây cho du học, đậu bằng tú tài Tây ở Algerie. Khi làm việc ở Huế, ông cưới bà Công Nữ Thiện Niệm, là em gái vua Dục Ðức. - (Ông Diệp Văn Kỳ, con ông Diệp Văn Cương, học sinh Saigon thường gọi ông là Papa Kỳ, là một nhà báo, nhà giáo nổi tiếng ở Saigon trước 1945 - ông thầy giáo Việt Văn của giáo sư Lý Chánh Trung, và cũng là ông ngoại nhà báo Hoàng Dược Thảo) -
Ông Diệp Văn Cương muốn cho cháu vợ mình được làm vua, nên khi Khâm Sứ Huế vào Ðại Nội để chọn người làm vua, ông Cương dùng "phù phép" như sau:
Sách Nguyễn Phước Tộc Thế Phả (trang 39) chép:
Cơ mật viện hỏi: ?Hiện nay vua Ðồng Khánh đã thăng hà, theo ý của quý Khâm sứ thì nên chọn ai kế vị??, Diệp Văn Cương dịch câu trên thành: "Nay vua Ðồng Khánh đã thăng hà, lưỡng tôn cung và Cơ mật viện đồng ý chọn hoàng tử Bửu Lân lên nối ngôi, không biết ý kiến của quý Khâm sứ như thế nàỏ"
Nghe vậy quan Khâm sứ đáp: "Nếu lưỡng cung và Cơ mật viện đã đồng ý chọn hoàng tử Bửu Lân thì tôi xin tán thành". Câu này Diệp Văn Cương lại dịch là: "Theo ý tôi thì các quan Cơ mật nên chọn hoàng tử Bửu Lân là hơn cả".
Ai mở trường Quốc Học?
Có phải vì câu chuyện "dịch bậy" nói trên mà Trường Quốc Học Huế được thành lập?!
Năm 1956, lần đầu tiên trường Quốc Học tổ chức "Lễ Kỷ Niệm 60 năm Trường Quốc Học".
Bấy giờ thì báo chí và các cơ quan truyền thông Quốc Gia đều ca ngợi cậu chuyện "Ông Ngô Ðình Khả là người có công mở trường Quốc Học". Khi đó tôi là học sinh trường nầy. Tổng thống Ngô Ðình Diệm về dự lễ. Trong ?diễn văn chào mừng? có cả cụ Ưng Trình - cháu nội Tùng Thiện Vương. Cụ Ưng Trình tự là Kính Ðình, tác giả "Luận ngữ tinh hoa", thân phụ linh mục Bửu Dưỡng, sinh viên y khoa Bửu Tôn, lãnh tụ tranh đấu chống Ngô triều. Trong diễn văn, ý cụ Ưng Trình nói: "Có một người ngày ngày đi làm việc ngang qua nơi nầy, thấy trại lính thủy Nam triều bỏ vắng mà đau lòng vì vận nước, nên nảy sinh ra ý nghĩ dùng nơi nầy làm nơi đào tạo nhân tài cho đất nước, v.v v.v cũng không thiếu giọng lưỡi "phù thịnh" ca ngợi nhà Ngổ
Thật ra, việc dùng trại lính thủy mở "Pháp Tự Học Ðường", không phải là từ ông Ngô Ðình Khả, mà chính là từ vua Thành Thái, người từng có tư tưởng Duy Tân theo gương Minh Trị Thiên Hoàng, sau chiến tranh Trung Nhật, Nhật đánh bại tàu chiến của Tàu (1895). Thái tử Vĩnh San lên ngôi thế vua cha (Thành Thái) bị phế, cũng đặt niên hiệu là Duy Tân (vua Duy Tân), là một ví dụ minh chứng cho ý tưởng canh tân của vua (Thành Thái).
Ông Trần Ðình Mai là người hàng xóm của tôi ở thành phố Quảng Trị trước 1972. Ông là cháu ông Trần Ðình Túc, quan đại thần đồng liêu với ông Nguyễn Văn Tường. Thân phụ ông Mai làm thông ngôn cho công sứ Quảng Trị. Ông Mai có lần khoe với anh em chúng tôi: ?Ba tôi ngày trước khi làm thông ngôn cho Tây quyền lớn lắm. "Trên là quan công sứ, dưới là ba tôi. Mấy ông quan Nam Triều không biết tiếng Tây, sợ ba tôi một phép".
Tình trạng như thế, vua Thành Thái muốn mở "Pháp tự học đường" để cho các quan "hậu bổ" phải học tiếng Tây trước khi được bổ ra làm quan là điều không có gì lạ.
Vua Thành Thái "không ưa" Tây, cũng có khi "chơi gác" Tây: Năm 1897, Tây cho dựng cầu Trường Tiền, khâm sứ Tây ở Huế là Levecque nói phách với nhà vua: "Khi nào cây cầu nầy sụp thì nước Pháp trả nước An Nam lại cho nhà vua". Năm 1904, trận bão năm Thìn "thổi bay" cây cầu (bằng gỗ). Nhân dịp nầy, vua Thành Thái hỏi "kháy" tên khâm sứ Tây: "Cầu đã sập rồi đó! Quan khâm sứ!"
Do sự kiện cầu sập, Huế có câu ca dao:
Chợ Ðông Ba đem ra ngoài dại,
Cầu Trường Tiền đúc lại "xi-moong"!
Hồi thế kỷ 19, chợ Ðông Ba ở tại "vườn hoa Ðông Ba" sau nầy. Dại là chỗ trại lính của triều đình Huế ngay ngã ba sông Hương với sông đào Hàng Bè, địa điểm chợ Ðông Ba bây giờ. "Xi-moong" là tiếng cổ, bây giờ gọi là "xi-măng". Sau trận bão (1904), cầu Trường Tiền được hãng Eiffel xây lại, đúc bằng xi-măng.
Giới bình dân Huế cho rằng vua Thành Thái là ông vua "mê gái". Người ta nghĩ cũng không sai vì mấy lần vua Thành Thái tỏ ra là người "mê gái" thật. Chuyện cũ kể rằng một hôm vua giả dạng thường dân "vi thiềng" Kim Long. Vì "kỵ húy", nhiều khi người ta gọi là Kim (Luông). Trên đường về kinh, vua gọi một chiếc thuyền, chèo đò là một cô gái. Nếu không đẹp, cô nầy cũng là người "duyên dáng".
Vua hỏi cô gái:
- "O tê!" Có "dôông" chưa? (Cô kia! Có chồng chưả)
Cô gái trả lời ngỏn ngoẻn, có lẽ thấy người hỏi mình có vẻ vui tính. Cô ta không biết đó là vua: "Chưa!"
- "Có ưng lấy vua làm dôông khôông?" Vua hỏi thiệt hay đùa ai biết, nhưng cô gái không trả lời. Vì mắc cở?
Nhà vua hỏi thêm một lần như thế! Cô gái tưởng anh ta nói đùa, bèn đùa lại: "Ưng!"
Rồi nhà vua giành lấy tay chèo, biểu cô gái ngồi nghỉ.
Về tới bến Thương Bạc, phía ngoài cửa Thượng Tứ, triều thần ra đón.Vua phán: "Tiến cung!"
Triều thần đón cô gái vô đại nội. Cô ta đâu có biết "Ðưa con vô nội" là không có ngày về, một phút đời lên hương hay chưa được bao lâu sau thì đời cô trôi nổi theo số phận của một ông vua bị lưu đàỷ??!!!
Có phải vì câu chuyện nầy mà về sau, thi sĩ Nam Trân, dân "trong Quảng ra thi" viết mấy câu thơ:
Thuyền nan đủng đỉnh sau hàng phượng,
Cô gái Kim Long yểu điệu chèo.
Tôi xuống thuyền cô, cô chẳng biết
Rằng hoa thấy đẹp, phải tìm theỏ?
Về tính lãng mạn của vua Thành Thái, tính tinh nghich, dâm dục của nhà vua, ở Huế, tôi có nghe vài chuyện:
Ở núi Non Nước ở Ðà Nẵng, tại cái hang lớn nhứt, có hai cái "thạch nhũ" khá lớn. Một cái nước còn nhỏ xuống, suốt ngày đêm, một cái bị tắt, nước không còn theo "đầu vú" rơi xuống nữa. Tương truyền trước khi vua Thành Thái đến thăm hang nầy, hai thạch nhũ nước chảy đều. Nhà vua tinh nghịch đưa tay sờ vào một cái. Sau đó, cái thạch nhũ bị vua "sờ" không còn nước chảy nữa.
Ai sờ thạch nhũ thì nước vẫn chảy. Vua sờ thì nước hết chảy, có phải vì "chân mạng đế vương"? Bây giờ hiện tượng nầy không biết còn không?
Một hôm, trong bữa cơm chiều gia đình, có ông chú tôi, một người Huế cố cựu biết rất nhiều chuyện về Huế, của giới quan quyền hay "thâm cung bí sử". Bữa ăn thường có ông chú, tôi và Tuệ (Huỳnh Hữu Tuệ) và Ủy. Tôi hỏi ông về chuyện ở cửa Ngăn - cửa phía đông cột cờ, tại sao chỉ có 9 cây súng thần công, trong khi hai gian nhà ngói hai bên cửa nầy, mỗi gian có 5 căn, mỗi căn chứa một cây súng, một gian bỏ trống. Sở sĩ tôi hỏi câu chuyện nầy vì mấy năm trước, thằng bạn thời học tiểu học của tôi kể rằng cây súng thứ 10 đã chở về Tây. Một thằng Tây lai nghịch ngợm, coi thường các ?ông thần súng? thọc tay vô nòng súng chơi, bị ông thần súng phạt, bắt cánh tay nó kẹt luôn trong lòng súng, không kéo ra được. Tây phải chở cây súng về Tây, cưa lòng súng ra, để cứu thằng Tây lai.
Ông chú tôi cười, trả lời, nhà vua cho đúc 9 cây súng thần công để mỗi cây giữ một cửa thành. Thành Huế có 9 cửa lớn.
Ông hỏi lại chúng tôi có để ý thấy dưới các cánh cổng cửa thành có một khoảng cách rất lớn, một người chui lọt là lý do tại sao biết không. Anh em chúng tôi không trả lời được. Ông chú giải thích:
Trước đời Thành Thái, mỗi cửa thành, ngay dưới các cánh cổng có một cái đà ngang, bằng gỗ. Khi hai cánh cổng đóng lại. Hai cánh cửa nằm ngay trên cái đà ngang, cửa thành kín khít rịt, không ai có thể chui ra chui vào được. Khi đang làm ở ngôi, vua Thành Thái sắm một chiếc xe hơi. Xe không qua cửa thành được vì cái đà ngang. Ông ra lệnh phá hết những cái đà đó, để xe ông chạy qua khỏi trở ngại. Ðôi khi dạo chơi bằng xe hơi, ông đặt một ?bà phỉ lên ngồi bên cạnh. Ông chở vợ đi chơi. Ông cũng có một chiếc ?canổ, thỉnh thoảng cũng đặt một "bà phi" cạnh tay lái, để ông chở bà dạo mát.
Ôtô xe hơi là thú chơi của giới trưởng giả thời đầu thế kỷ 20. Trần Văn Trạch từng hát: "Trên thì ôtô dưới thì canô" là diễn tả cái mốt của tay chơi Việt Nam hồi ấy.
Với ý tưởng ?duy tân? vua Thành Thái là người "ăn mặc theo Tây" đầu tiên hồi ấy. Ông cắt tóc ngắn, không chừa búi tó như người xưa. Ban AVT hát: "Búi tó củ hành là anh thiên hạ". Cái "anh thiên hạ" ấy lùi vào dĩ vãng khi nước ta có "Phong trào Duy Tân". Ðể khuyến khích phong trào nầy, cụ Phan (Phan Bội Châu) viết:
Phen nầy cắt tóc đi tu,
Tụng kinh Ðộc Lập ở chùa Duy Tân.
Hồi nhỏ, khi chưa tới tuổi đi học, nghe ba tôi đọc những câu thơ trên, tôi từng thắc mắc "Chùa Duy Tân ở mô"? Tôi ngu thiệt!
Có khi vua mặc áo dài đen, có khi mặc áo chemise, quần Tây, mang giày "dzôn", như Trần Tế Xương mô tả vậy:
Hôm qua anh đến chơi đây,
Giày "dzôn" anh diện, ô Tây anh cầm.
Giày "dzôn" là giày da màu vàng.
Người ta còn kể một hôm ông biểu 23 "bà phi" trần truồng nằm dài trên bộ ván ngựa lớn. Ông vua cũng trần truồng, nằm lăn trên mấy bà, lăn tới lăn lui. Tới nơi nào ông dừng lại hẵn thì ông "ban ơn" cho bà ấy.
Tôi không nhớ ông có mấy hoàng tử, ngoài ông Vĩnh San sau nầy là vua Duy Tân. Ông có 23 bà công chúa, bà nào cũng có tên bắt đầu bằng chữ ?Lương?. Bà Lương Nhân - công chúa thứ 16 - là vợ luật sư Vương Quang Nhường, từng làm bộ trưởng Bộ Giáo Dục thời chính phủ Trần Văn Hữu. Ông Nhường đã can thiệp với Tây để Tây tha khỏi phải bị đày, cho vua Thành Thai về lại Việt Nam, sống tại Vũng Tàu. Sau khi băng hà, vua được đem về an táng tại An Lăng/ Huế. Công chúa thứ 18 - tôi không biết tên là vợ Bác Sĩ Phan Văn Hy, quê ở Quảng Trị. Bà công chúa nầy là mẹ của bà Phan Thị Hảo, hiện sống ở Nam Cali và cựu trung tá Biêt Ðộng Quân Phan Văn Cẩm, cũng định cư ở Nam Cali, qua đời cách đây mấy năm.
"Mệ Sen" - tên thật là Lương Linh, là người nổi tiếng nhứt trong 23 bà công chúa con vua Thành Thái. ?Mệ Sen? đẹp, dĩ nhiên, nói tiếng Tây "như đầm" - vua bắt tất cả các con phải học tiếng Tây và văn hóa Pháp - Mệ từng làm thông ngôn cho khâm sứ Huế. Thời Ðệ Nhứt Cộng Hòa, "Mệ" làm Trưởng Phòng Du Lịch Huế, hướng dẫn các phái đoàn ngoại quốc và du khách thăm thú Ðại Nội, lăng tẩm và chùa chiền ở Huế.
"Ðằng sau" việc mê gái, tay ?chơỉ của vua Thành Thái là cái gì? Nhà vua chỉ biết hưởng thụ mà thôi sao?
Khi gặp thủ tướng Nhựt là Khuyển Dưỡng Nghị, ông nầy khuyên cụ Phan nên tìm cách đem vua ra hải ngoại để vua lên tiếng kêu gọi dân chúng, phong trào sẽ được hưởng ứng mạnh mẽ thêm. Cụ Phan lén về VN để đem vua Thành Thái đi. Vừa ra tới Thanh Hóa thì Tây phát hiện vua vắng mặt tại kinh đô, bèn tìm bắt đem vua trở về. Vua chỉ nói với Tây là vua đi "vi thiềng" mà thôi.
Vì vua Thành Thái không đi được nên mới có việc hoàng thân Cường Ðể đi Nhựt thay cho vua. Do đó, có khi người ta kể nhà Nguyễn có 13 vua, kể từ Gia Long đến Bảo Ðại mà quên mất ?ông vua không ngaỉ Cường Ðể lưu lạc mấy chục năm bên Nhựt. Khi Kỳ Ngoại Hầu Cường Ðể ra đi, vua Thành Thái lén đưa cho ông ấn vàng của vua để Nhựt và dân chúng làm tin. Ấn nầy là ấn mới. Ấn truyền đời từ Gia Long để lại đã bị vua Hàm Nghi đánh mất khi vua chạy ra Quảng Bình để chống Tây.
Hành động yêu nước mạnh mẽ nhứt của vua Thành Thái là ông lâp ?Ðội Nữ Binh? để làm lực lượng khởi nghĩa. Vua tập hợp một số bà phi, cung nữ, tỳ nữ để tập múa võ, đánh kiếm, bắn cung chuẩn bị cho công việc nầy. Nhiều lần nhà vua giả bộ ?vi thiềng? để tuyển chọn người cho đội nữ binh. Câu ca dao:
Kim luông có gái mỹ miều,
Trẫm thương, trẫm nhớ, trẫm liều, trẫm đi
Chỉ là câu ca dao để đánh lừa Tây để Tây khỏi nghi ngờ về việc ?tuyển quân? của nhà vua.
Nhưng rồi Tây cũng biết.
Tây dựa vào những hành động ?điên rồ? của nhà vua để buộc triều đình Huế truất ngôi vua.
Theo dư luận Huế, có hai người báo cho Tây biết âm mưu khởi nghĩa bằng cách lập đội nữ binh của nhà vua.
- Một là ông Trương Như Cương, quan đại thần, người làng tôi - là thợ rèn, Hiền Lương, huyện Phong Ðiền, tỉnh Thừa Thiên. Theo dư luận thì vì ông Cương là nhạc phụ ông Bửu Ðáo, vua Khải Ðịnh sau nầy. Ông Cương ám hại vua Thành Thái với hy vọng Bửu Ðáo lên làm vua, ông sẽ là "quốc trượng".
-Hai là ông Nguyễn Thân, quan nhà Nguyễn bỏ theo Tây để bảo vệ quyền lợi của mình. Nguyễn Thân là người đem quân đánh ông Phan Ðình Phùng ở Hà Tĩnh, đào xác ông Phan Ðình Phùng mới chết 12 ngày lên, đốt thành tro, trộn với thuốc súng bắn xống sông La. Khi nghe tin con gái mình là ?Ðệ Nhứt Giai Phỉ của vua Thành Thái bị thương khi tập đánh kiếm. Nguyễn Thân vào thăm con gái, biết âm mưu của nhà vua, bèn đi báo cáo với Tây.
Ðời không thiếủ Việt gian./
hoànglonghải
(đầu mùa lạnh 2020)
Mấy độ tang thương khiến hãi kinh
Lắm phen ngoảnh lại xót xa tình
Hổ ngưu đã đổi ba triều đại
Ðộng hổ còn trơ vạn trận thành
Núi Nùng mây phủ nhìn kim cổ
Sông Nhị dòng trôi vẳng khốc thanh
Cầm Hồ đoạt sáo còn đâu nữa
Ai giúp giang sơn gỡ bất bình
Nguyệt San Giao Muà xin cám ơn những thân hữu đã dóng góp bài vở cho Nguyệt San Giao Muà số 235 . Một số bài khác sẽ được đăng dần vào số tớị Mong mỏi sẽ nhận được những sáng tác của các bạn bốn phương để cho Nguyệt San Giao Muà thêm phần hương sắc trong tương laị
2) Ðể rút ra danh sách của NSGM (unsubscribe),
xin gửi email về GiaoMua@hotmail.com
3. Mọi chi tiết, thể lệ, thắc mắc, xin gửi về:
GiaoMua@hotmail.com
4. Mọi bài vở, đóng góp, xin gửi về:
GiaoMua@hotmail.com
Nguyệt San Giao Muà
Homepage: http://www.GiaoMuạcom
Thể lệ gửi bài cho Nguyệt San Giao Muà:
Mong bạn gửi Bài cho GM theo cách này là tốt nhất :
1. Dùng mẫu chữ Vietnet (VIQR) hay Unicode
2. Viết Hoa chữ đầu của bài và bút hiệụ Ví dụ: Giọt Mưa Trên Lácủa NS Phạm Duy
3. Gửi bài ngay trong email (không kèm file), để cho BBT khỏi mất công download xuống để đọc
4. Gửi tất cả các bài trong 1 tháng 1 lần trong1 email, nếu tiện.
5. Bài vở xin gửi đến trước ngày 25 mỗi tháng
6. Mọi chi tiết, thể lệ, thắc mắc, xin gửi về: GiaoMua@hotmail.com
Cám ơn bạn rất nhiều, vì nhân sự có hạn, BBT không thể ngồi đánh máy lại từng đề bài hay bút hiệụ
P.O . Box 378
Merrifield, Virginia 22116
USA
Trang Nhà