4. Da.y Tre? Co' Thu' Vui DDo.c Sa'ch

Vu~ Thi. Hu+o+ng Mai

Khi dda~ bie^'t ddo.c, bie^'t vie^'t mo^.t ca'ch tha`nh tha.o, tre? se~ ra^'t ham ddo.c sa'ch. Vi` chu'ng mong muo^'n ddu+o+.c ti`m hie^?u the^' gio+'i bi' a^?n qua trang sa'ch, bo+?i co`n ra^'t nhie^`u ddie^`u thu' vi. chu'ng chu+a bie^'t ma` gio+` chu'ng ha'o hu+'c muo^'n bie^'t. O+? tuo^?i na`y, tre? dda~ co' kha? na(ng ly' lua^.n va` hie^?u ddu+o+.c nhu+~ng gi` chu'ng ddo.c. So+? thi'ch ddo.c na`y cu?a tre? ca^`n pha?i co' su+. ddo^.ng vie^n va` u?ng ho^. cu?a cha me.. Tuy nhie^n, cha me. ca^`n pha?i cho.n lu+.a va` khuye^n ba?o con ne^n va` kho^ng ne^n ddo.c nhu+~ng loa.i sa'ch gi`. DDo^'i vo+'i lu+'a tuo^?i 6 - 7 thi` chu+a ne^n ddo.c truye^.n phu+'c ta.p ma` chi? ne^n ddo.c truye^.n tranh, ba'o Nhi ddo^`ng, ca'c loa.i sa'ch ho.c o+? lo+'p va` nhu+~ng sa'ch co' lie^n quan dde^'n vie^.c ho.c ta^.p cu?a ca'c em.

Ham me^ ddo.c sa'ch cu~ng la` mo^.t trong nhu+~ng bie^?u hie^.n cu?a su+. ham ho.c ho?i. Nhu+ng kho^ng ne^n dde^? ca'c em qua' la.m du.ng va`o vie^.c na`y, ma^'t qua' nhie^`u tho+`i gian se~ a?nh hu+o+?ng dde^'n vie^.c ho.c ta^.p cu?a ca'c em. Nhie^`u khi cha me. kho^ng tha^.t chu' y' dde^'n ddie^`u na`y, cho ne^n nhie^`u em dda~ ham me^ ddo.c truye^.n tranh ho+n ca? ho.c ba`i. Truye^.n tranh la` the^? loa.i ma` ha^`u he^'t tuo^?i thie^'u nhi ra^'t ham thi'ch, nhu+ng chi? cho ca'c em ddu+o+.c phe'p ddo.c va`o tho+`i gian ra?nh ro^~i. Co`n tho+`i gian ho.c ba`i thi` tuye^.t ddo^'i kho^ng ddu+o+.c ddo.c sa'ch truye^.n. Ha~y coi vie^.c ddo.c truye^.n tranh la` mo^.t pha^`n thu+o+?ng gia?i tri' cho ca'c em sau khi dda~ hoa`n tha`nh to^'t ba`i vo+? o+? lo+'p.

Kho^ng pha?i ddu+'a tre? na`o cu~ng thi'ch ddo.c sa'ch ngay tu+` nho?, tha^.m chi' co' em ra^'t lu+o+`i ddo.c. Ho.c o+? lo+'p, nghe ba`i gia?ng cu?a tha^`y co^ tho^i chu+a ddu?, ma` co`n pha?i ddo.c la.i ba`i sau khi ve^` nha`. Va^.y ne^n vie^.c ddo.c sa'ch tru+o+'c va` sau khi dde^'n lo+'p cu~ng la` mo^.t ca'ch tu+. ho.c ra^'t to^'t cho ca'c em. Cha me. ca^`n ddo^.ng vie^n va`o ta.o du+.ng cho con tre? tho'i quen na`y ngay tu+` khi co`n nho?.

DDo.c cho vui va` ddo.c dde^? ho.c kha'c nhau nhu+ the^' na`o? Ha~y da.y cho tre? bie^'t pha^n bie^.t giu+~a vie^.c ddo.c mo^.t quye^?n sa'ch cho vui, dde^? gia?i tri' vo+'i vie^.c ddo.c sa'ch ho.c. Gia?i thi'ch cho tre? hie^?u, vie^.c ddo.c gia?i tri' co' the^? ddo.c mo^.t la^`n, co`n ddo.c dde^? ho.c thi` pha?i ddo.c nhie^`u la^`n va` ddo.c ra^'t nhie^`u. Vi` mu.c ddi'ch cu?a vie^.c ddo.c dde^? ho.c la` chuye^?n nhu+~ng kie^'n thu+'c trong sa'ch ddo' va`o dda^`u va` ghi nho+' la.i. Ha~y da.y con tre? ca'ch ho.c trong sa'ch. Giai ddoa.n thu+' nha^'t la` chua^?n bi.: tre? pha?i co' ca'i nhi`n to^?ng qua't ve^` chu+o+ng ho.c va` ba`i ho.c. Ba.n ha~y chi? cho tre? ca'ch la`m, sau ddo' da.y tre? ha~y ddo.c dde^'n tie^u dde^`, hie^?u ro~ chu+o+ng na`y chia la`m ma^'y pha^`n. Sau ddo' se~ ddo.c chi tie^'t va` ca^`n ghi nho+' nhu+~ng ddie^`u quan tro.ng.

Ne^'u trong sa'ch co' ba?n ddo^`, so+ ddo^` thi` pha?i quan sa't ca^?n tha^.n dde^? hie^?u ba`i ho+n. Ne^'u co' nhu+~ng ca^u ho?i hay to'm ta('t cuo^'i chu+o+ng thi` nha('c tre? pha?i ddo.c cho tha^.t ky~. DDo' chi'nh la` nhu+~ng no^.i dung chu? ye^'u ddu+o+.c to'm ta('t la.i.

Sau ddo', da.y cho tre? ca'ch ddo.c dde^? ho.c, dde^? ghi nho+' chu+' kho^ng pha?i chi? ddo.c cho vui. DDo.c sa'ch chi'nh la` ca'ch tu+. ti`m hie^?u va` li~nh ho^.i tri thu+'c to^'t nha^'t. Ca^`n pha?i ddo.c mo^.t ca'ch chu? ddo^.ng, co' the^? da.y tre? du`ng bu't chi` ga.ch du+o+'i nhu+~ng ca^u quan tro.ng ca^`n ghi nho+'. DDo' cu~ng la` mo^.t ca'ch ddo.c sa'ch giu'p ghi nho+' no^.i dung ra^'t to^'t. Mo^~i la^`n ddo.c mo^.t chu+o+ng hay mo^.t cuo^'n sa'ch, cha me. co' the^? ho?i va` trao ddo^?i vo+'i tre? dde^? tre? co' the^? ghi nho+' la^u ho+n. Tuy nhie^n, o+? tuo^?i tie^?u ho.c thi` chu+a ne^n ba('t ca'c em ddo.c nhu+~ng loa.i sa'ch qua' da`y va` chi chi't chu+~. Lu+.a cho.n ca'c em nhu+~ng loa.i sa'ch tham kha?o da`nh cho lu+'a tuo^?i cu?a ca'c em, no' phu` ho+.p vo+'i kha? na(ng hie^?u bie^'t cu?a tuo^?i ca'c em.

Kho^ng pha?i ddu+'a tre? na`o cu~ng co' thu' vui ddo.c sa'ch, ddo^i khi co`n ra^'t lu+o+`i. Cha me. ca^`n pha?i giu'p con tre? ta.o du+.ng hu+'ng thu' vo+'i sa'ch ba'o ngay tu+` khi chu+a bie^'t ddo.c. DDie^`u ddo' se~ ki'ch thi'ch tri' to` mo`, ham ti`m hie^?u cu?a ca'c con. Lu+.a cho.n nhu+~ng sa'ch phu` ho+.p vo+'i tu+`ng lu+'a tuo^?i dde^? ca'c con kho^ng nha`m cha'n. Cu~ng ca^`n pha?i nghie^m kha('c vo+'i tre? trong vie^.c ddo.c sa'ch. Vi` ddo^i khi chu'ng ham ddo.c truye^.n tranh ho+n ddo.c sa'ch ho.c.


****

Vu~ Thi. Hu+o+ng Mai

Mu.c Lu.c

5. Tro` Chuye^.n Vo+'i Khoa?ng Kho^ng Tru+o+'c Ma(.t

Tuye^`n Linh

TA^.P II - Nu+o+'c Ma('t DDa`n O^ng
Pha^`n 1

01.1.2021 - Ba.n hie^`n o+i, Te^'t sa('p dde^'n no+i ro^`i, ba.n co' gi` vui kho^ng ke^? cho mi`nh nghe vo+'i? Ti'nh ra mi`nh ta.m bie^.t nhau cu~ng kha' la^u ba.n ha', cu~ng ho+n mo^.t tha'ng ro^`i co`n gi`? Nho+' nhu+~ng nga`y co`n lu`m xu`m o+? To`a a'n ve^` vie^.c kie^.n tu.ng tranh cha^'p gia sa?n la`m mi`nh me^.t nhu+`, ma` cha('c la` ba.n cu~ng kho^ng thua gi` mi`nh? No^.i nghe mi`nh ke^? nhu+~ng die^~n bie^'n me'o mo' trong tho+`i gian hai be^n tranh tu.ng nhau cu~ng dda~ no ca? ma`ng nhi~ ro^`i, no'i chi nhu+~ng thu+' kha'c. Tuy nhie^n, da^~u me^.t nhu+ng mi`nh va^~n vui vi` mi`nh luo^n hy vo.ng la` mi`nh se~ tha('ng kie^.n ne^'u To`a a'n xu+? co^ng minh. Ba^y gio+`, ti`nh hinh di.ch be^.nh Covid-19 qua? ca(ng tha(?ng ne^n co' the^? vie^.c kie^.n tu.ng cu?a mi`nh se~ bi. ke'o da`i, kho^ng bie^'t dde^'n bao gio+` xu+? la.i? Va^.y ne^n mi`nh va` ba.n ta.m ngu+ng ta^m su+. ve^` vu. To`a a'n o+? dda^y, khi na`o vu. a'n tie^'p tu.c xu+?, mi`nh va` ba.n chia se? la.i nhe' ! Co' mo^.t ddie^`u ma` mi`nh que^n pha^n tra^`n va` gia?i thi'ch vo+'i ba.n tu+` tru+o+'c, la` mi`nh thuo^.c da.ng tha phu+o+ng ca^`u thu+.c ne^n ngo^n tu+` cu?a mi`nh mo^~i khi chuye^.n tro` vo+'i ba.n nghe pha tro^.n nhie^`u vu`ng mie^`n kha'c nhau nhu+ Ba('c, Trung, Nam xen la^~n? Cha('c ba.n cu~ng tha('c ma('c nhu+ng vi` te^' nhi., ba.n kho^ng no'i ra chu+' gi`? DDo^i lu'c mi`nh cu~ng co' ddo.c la.i mo^.t va`i ddoa.n va(n mi`nh dda~ vie^'t, mi`nh tha^'y co' ddie^`u a^'y xa?y ra nhu+ng mi`nh kho^ng chi?nh la.i cho ddo^`ng nha^'t ngo^n tu+` vi` mi`nh cho ddo' la` ngo^n tu+` cu?a ba?n na(ng ? no' ra^'t tha^.t va` ra^'t dde.p. Vo+'i mi`nh, ba?n na(ng luo^n THA^.T ne^n mi`nh muo^'n giu+~ nguye^n nhu+ the^'.

Thu' tha^.t vo+'i ba.n, cu~ng co' khi mi`nh suy nghi~, ta.i sao mi`nh ? lai ? gio.ng nhie^`u vu`ng mie^`n nhu+ the^'? Mi`nh cu~ng kho^ng bie^'t nu+~a. Ti'nh ra, hie^.n ta.i mi`nh lai ca(ng to+'i 3 gio.ng chi'nh: Ba('c, Trung, Nam, chu+a ke^? gio.ng ddi.a phu+o+ng cu?a ca'c vu`ng mie^`n na^`y. Thu' tha^.t vo+'i ba.n, nhu+~ng ngo^n tu+` mi`nh pha't a^m khi no'i chuye^.n vo+'i ai, ra^'t tu+. nhie^n, vo^ thu+'c. No' dda~ nga^'m va`o ma'u thi.t cu?a mi`nh tu+. bao gio+` ne^n no' luo^n ddo^`ng ha`nh vo+'i mi`nh trong mo.i la~nh vu+.c ddo+`i so^'ng thu+o+`ng nha^.t. Trong ddi.nh nghi~a cu?a sa'ch vo+?, ngu+o+`i ta cho ddo' la` su+. lai ca(ng, kho^ng to^'t. Nhu+ng quan nie^.m cu?a mi`nh thi` ngu+o+.c la.i, mi`nh cho ddo' la` nhu+~ng mo^'c tho+`i gian ghi da^'u mo^.t tho+`i dde^? ye^u va` dde^? so^'ng. No' ra^'t thie^ng lie^ng, ho^`n nhie^n va` nha^'t la` ra^'t THA^.T. Va^ng, ddu'ng the^'! Ba^'t cu+' thu+' gi` trong hie^.n tu+o+.ng lai ca(ng cu?a mi`nh cu~ng dde^`u tha^.t ca?. Tha^.t dde^'n de^~ ye^u. Co' nhu+~ng dde^m, mi`nh na(`m co^' moi tri' nho+' dde^? ti`m xem mi`nh ba('t dda^`u lai ca(ng gio.ng no'i tu+` tho+`i ddie^?m na`o. Ho^`i mi`nh co`n ddo^.c tha^n, mi`nh no'i na(ng ra(.t tie^'ng DDa` Na(~ng Qua?ng Nam ma`. Lu'c ba^'y gio+` mi`nh ddang ho.c ca^'p Trung Ho.c Pho^? Tho^ng ta.i tru+o+`ng Phan Cha^u Trinh DDa` Na(~ng. Ro^`i dde^'n khi mi`nh va`o ho.c lo+'p sinh vie^n gia'm thi. ha^`m mo? ta.i mo? than No^ng So+n, mi`nh quen ba` vo+. mi`nh - Ta. Thi. Minh Phu+o+ng ? kho^ng hie^?u sao tu+. nhie^n mi`nh ba('t dda^`u lai gio.ng Ba('c. Ca'c ba.n ho.c lo+'p mi`nh thu+o+`ng hay cho.c ghe.o mi`nh la` da^n ma('m ne^m ma` ba`y dda(.t no'i gio.ng rau muo^'ng. Cu~ng co' va`i ba.n go'p y' tha(?ng vo+'i mi`nh: ? Na`y ma`y, tha` ma`y no'i gio.ng na`o mo^.t thu+' gio.ng tho^i, lu'c xen Qua?ng Nam lu'c xen Ba('c nghe sao a^'y. Ma^`y trong cuo^.c kho^ng tha^'y gi` nhu+ng tu.i tao ngoa`i cuo^.c tha^'y kho' nghe la('m. Tao go'p y' cha^n tha`nh ddo', ddu+`ng buo^`n nghe! ?

Cho dde^'n ba^y gio+` mi`nh va^~n co`n nho+' nhu+ in gio.ng tre^u cho.c co' pha^`n tho^ lo^~ cu?a ca'c ba.n: ? E^ ma^`y, cha('c ma^`y hun va` uo^'ng nu+o+'c mie^'ng con bo^` ma^`y nhie^`u qua' ne^n lai gio.ng Ba('c Ky` chu+' gi`? Ma^`y coi chu+`ng, lo^~ ddi't co^ na`ng co' co.ng rau muo^'ng ddo'! ? . Mi`nh nghe, gia^.n ddo? ma(.t ti'a tai, nhu+ng ro^`i nguo^.i ngay, vi` nghe ma('c cu+o+`i qua'. Mi`nh co`n nho+' na(m ddo' la` na(m 1963. Ma` Phu+o+ng la` ngu+o+`i Ba('c tha^.t, co^ a^'y que^ Nam DDi.nh, theo gia ddi`nh di cu+ va`o Sa`i Go`n na(m 1954. Gia ddi`nh Phu+o+ng ddi.nh cu+ ta.i Sa`i Go`n, chi? mo^.t mi`nh Phu+o+ng ra sinh so^'ng va` la`m vie^.c ta.i DDa` Na(~ng. Lu'c ba^'y gio+` Phu+o+ng ddang co^ng ta'c be^n nga`nh xa~ ho^.i thuo^.c he^. tho^'ng qua^n ddo^.i che^' ddo^. cu~. Mi`nh quen Phu+o+ng trong mo^.t chuye^'n Phu+o+ng ddi co^ng ta'c xa~ ho^.i ta.i mo? than No^ng So+n. No^ng So+n la` mo^.t huye^.n ly. thuo^.c ti?nh Qua?ng Nam, ca'ch tha`nh pho^' DDa` Na(~ng 30 km. Lu'c ba^'y gio+`, ca? mi`nh va` Phu+o+ng dde^`u cu+ tru' ta.i tha`nh pho^' DDa` Na(~ng. Tuy va^.y, hai ddu+'a ra^'t i't khi ga(.p nhau, bo+?i mi`nh ho.c co^' ddi.nh ta.i mo? than No^ng So+n, co`n Phu+o+ng thi` thu+o+`ng xuye^n ddi co^ng ta'c o+? ca'c qua^.n huye^.n. Ca' nha^n mi`nh thi` mo^~i tua^`n ddu+o+.c ve^` phe'p mo^.t la^`n va`o thu+' ba?y va` chu? nha^.t, nhu+ng cu~ng he^n la('m mo+'i ga(.p ddu+o+.c Phu+o+ng, vi` Phu+o+ng thu+o+`ng ddi co^ng ta'c lung tung, kho^ng co' nga`y gio+` nha^'t ddi.nh. Phu+o+ng ta.m tru' ta.i cu+ xa' ca'n su+. xa~ ho^.i, cho^~ Phu+o+ng o+? na(`m be^n kia so^ng Ha`n, thuo^.c qua^.n ba tha`nh pho^' DDa` Na(~ng. Mo^~i la^`n muo^'n ga(.p Phu+o+ng, mi`nh pha?i qua ddo` ngang mo+'i dde^'n ddu+o+.c cho^~ Phu+o+ng o+?. Ke^? ra thi` cu~ng la('m va^'t va? nhu+ng cu~ng ra^'t la~ng ma.n, nha^'t la` ve^` dde^m. Ba.n bie^'t kho^ng, tu.i mi`nh thi?nh thoa?ng thu+o+`ng thue^ ddo` ngang ti'nh gio+` dde^? bo^`ng be^`nh nga('m tra(ng sao nhu+~ng lu'c ra(`m tra(ng. Tha^.t thu' vi. ba.n a`.

Mi`nh quen Phu+o+ng dda^u ddu+o+.c mo^.t na(m thi` Phu+o+ng do.n nha` qua o+? chung vo+'i ba` chi. ho. be^n trung ta^m tha`nh pho^', kho^ng co`n o+? cu+ xa' ta^.p the^? be^n kia so^ng Ha`n nu+~a. Tho+`i gian na^`y tu.i mi`nh co' ddie^`u kie^.n ddi.a lo+.i dde^? kha('ng khi't nhau ho+n. Chi. ho. Phu+o+ng la` chi. Soa.n, vo+. cu?a dda.i u'y Soa.n ddang co^ng ta'c ta.i su+ ddoa`n 2 bo^. binh. Anh Soa.n thu+o+`ng xuye^n ddi ha`nh qua^n xa ne^n nha` chi. Soa.n cu~ng va('ng ve? la('m. Co' Phu+o+ng ve^` o+?, chi. ra^'t vui. Nha` chi. Soa.n tu+o+ng ddo^'i ro^.ng ra~i thoa'ng ma't. Chi. da`nh rie^ng cho Phu+o+ng mo^.t pho`ng dda^`y ddu? tie^.n nghi, ke^? ra cu~ng tie^.n cho vie^.c lui to+'i cu?a mi`nh mo^~i khi dde^'n tha(m Phu+o+ng. Nha` chi. Soa.n na(`m ngay tru+o+'c ma(.t tie^`n, ddo^'i die^.n vo+'i nha` ga xe ho?a tha`nh pho^' DDa` Na(~ng ne^n cu~ng kha' vui. Tuy va^.y, be^n ca.nh ca'i vui cu~ng co' ca'i kho^ng vui, ddo' la` suo^'t nga`y dde^m dde^`u nghe tie^'ng co`i ta`u hu.. Lu'c dda^`u thi` mi`nh ca?m tha^'y kho' chi.u, nhu+ng rie^'t ro^`i cu~ng quen. DDu+o+.c ca'i la` da^n cu+ o+? dda^y hie^`n la`nh la('m, ra^'t tha^.t tha` de^~ me^'n. DDu+o+.c nu+~a la` ga xe lu+?a DDa` Na(~ng i't khi xa?y ra nhu+~ng ca?nh ho^~n ta.p nhu+ ga xe lu+?a Sa`i Go`n ne^n mi`nh ra^'t thi'ch.

Phu+o+ng o+? nha` chi. Soa.n dda^u ddu+o+.c hai na(m, tu+` na(m 1962 dde^'n na(m he^'t na(m 1963 thi` Phu+o+ng thue^ pho`ng rie^ng tre^n ddu+o+`ng Hoa`ng Die^.u dde^? o+?. Tru+o+'c khi chuye^?n ddo^?i cho^~ o+?, Phu+o+ng cu~ng co' ba`n ba.c vo+'i mi`nh, mi`nh tha^'y dda^y la` va^'n dde^` nha.y ca?m va` ho+.p ly' ne^n mi`nh cu~ng OK.
Tu+` ddi.a ddie^?m mo+'i Phu+o+ng o+? dde^'n co+ quan Phu+o+ng co^ng ta'c kha' ga^`n ne^n ra^'t tie^.n tho+`i gian ddi la`m. Ho+n nu+~a, nha` mo+'i na^`y cu~ng to.a la.c tru+o+'c ma(.t tie^`n ddu+o+`ng pho^' ne^n ra^'t tie^.n vie^.c cho xe ddu+a ru+o+'c Phu+o+ng dde^'n so+? la`m mo^~i nga`y. Phu+o+ng o+? chung trong mo^.t gia ddi`nh co^ng chu+'c nha` nu+o+'c ne^n vie^.c a(n uo^'ng cu~ng tie^.n. Ba` chu? nha` na^'u co+m tha'ng cho Phu+o+ng a(n luo^n. Phu+o+ng chi? a(n co+m chung vo+'i gia ddi`nh ba` chu? nha` va`o buo^?i chie^`u, buo^?i tru+a Phu+o+ng du`ng co+m ta.i co+ quan. Tuy o+? chung nha` ba` chu?, nhu+ng Phu+o+ng co' pho`ng rie^ng kha' thoa'ng ma't, bie^.t la^.p, pho`ng la.i ddu+o+.c tie^'p gia'p vo+'i ma(.t lo^. be^n ngoa`i. Nho+` va^.y, mo^~i la^`n mi`nh dde^'n tha(m Phu+o+ng ra^'t tu+. do. Cu~ng co' nhie^`u lu'c khuya khoa('t, lu+o+`i ve^` nha`, mi`nh ngu? dde^m la.i vo+'i Phu+o+ng trong pho`ng cu~ng kho^ng sao. E^, ma` no'i dde^'n dda^y ba.n ddu+`ng cu+o+`i nghe! Ngu+o+`i ta thu+o+`ng no'i, lu+?a ga^`n ro+m la^u nga`y cu~ng be'n, ma` mi`nh thi` du+'t khoa't kho^ng ? be'n ?. Kho^ng ddu+o+.c be'n. Mo^.t me^.nh le^.nh no^.i ta.i. Ba.n muo^'n bie^'t ly' do cu?a su+. kha'c thu+o+`ng na^`y u+? De^~ tho^i, ba.n bie^'t ddo', lu'c ba^'y gio+` mi`nh co`n ddang la` sinh vie^n ha^`m mo? thu+.c ta^.p, mo^~i tha'ng mi`nh chi? ddu+o+.c hu+o+?ng lu+o+ng 1.500 ddo^`ng; la`m sao mi`nh co' the^? trang tra?i mo.i nhu ca^`u ddo+`i so^'ng ne^'u Phu+o+ng co' ba^`u? DDo' la` chu+a no'i dde^'n chi phi' dda'm ho?i, dda'm cu+o+'i. Pha?i nhi.n tho^i. Pha?i nhi.n! Sao ba.n tro^' ma('t nhi`n mi`nh nhu+ the^'? Mi`nh bie^'t ba.n ddang nghi~ gi`? Ba.n ye^n ta^m, mi`nh ra^'t chua^?n MEN, ra^'t chua^?n. So+? di~ mi`nh so^'ng ddu+o+.c nhu+ va^.y la` nho+` mi`nh bie^'t ddie^`u tie^'t ly' tri' mo^.t ca'ch trie^.t dde^? ho`ng a'p che^' ba?n na(ng. The^' tho^i! Mi`nh cu~ng thu+`a bie^'t ti'nh du.c la` cha^'t xu'c ta'c hu+~u hie^.u trong la~nh vu+.c luye^'n a'i cu?a ddo^i nam nu+~, ngay ca? trong to^n gia'o cu~ng co^ng nha^.n ddie^`u na^`y. DDo' la` hu+o+ng vi. cu?a ti`nh ye^u. Gio+'i ti'nh va` ti'nh du.c la` a^n hue^. Thu+o+.ng DDe^' ban cho con ngu+o+`i. Con ngu+o+`i la` mo^.t thu+.c the^? go^`m xa'c va` ho^`n. Xa'c va` ho^`n kho^ng pha?i la` hai pha^`n co^ la^.p nhau, ma` chu'ng lie^n he^. ma^.t thie^'t vo+'i nhau, ta'c ddo^.ng le^n nhau mo^.t ca'ch sa^u xa. Do ddo', khi hai ngu+o+`i su+? du.ng gio+'i ti'nh dde^? ne^n mo^.t vo+'i nhau va` sinh sa?n con ca'i, thi` dda^y kho^ng pha?i la` chuye^.n sinh ly' thua^`n tu'y, ma` co`n lie^n quan dde^'n ddie^?m tha^m sa^u nha^'t trong ngo^i vi. con ngu+o+`i la` TI`NH YE^U. Ti'nh du.c co' mo^.t vai tro` quan tro.ng trong ti`nh ye^u. No' la` ngo^n ngu+~ cu?a ti`nh ye^u, giu'p con ngu+o+`i tho^ng dda.t vo+'i nhau mo^.t ca'ch sa^u xa nha^'t. Tuy bie^'t va^.y, nhu+ng co' ddo^i lu'c, ti'nh du.c no' ha`nh ha. mi`nh mo^.t ca'ch du+~ do^.i, nhu+ng mi`nh co^' ca('n ra(ng chi.u ddu+.ng tho^i. Ro^`i mi`nh tu+. an u?i mi`nh, mi`nh ddang nuo^i du+o+~ng ti`nh ye^u cho ddu? lo+'n. Ba.n tha^'y ddo', mi`nh ma^u thua^~n vo+'i ba?n tha^n mi`nh ghe^ chu+a! Chung quy chi? ta.i vi` mi`nh lu'c ba^'y gio+` co`n nghe`o qua'. Mi`nh xa'c nha^.n vo+'i ba.n, suo^'t trong hai na(m 62 va` 63, mi`nh so^'ng vo+'i Phu+o+ng hoa`n toa`n nhu+ vo+. cho^`ng, tru+` chuye^.n ddo'. Di~ nhie^n la` mi`nh pha?i go^`ng mi`nh?go^`ng mi`nh?va` go^`ng mi`nh?!

Qua na(m 1964, dda^y la` mo^'c tho+`i gian dda'nh da^'u su+'c con ngu+o+`i chi.u ddu+.ng co' ha.n ddo^'i vo+'i nhu+~ng gi` ddi ngu+o+.c la.i vo+'i thie^n nhie^n, ma` cu. the^? la` ba?n tha^n mi`nh - Phu+o+ng co' thai. Khi bie^'t chi'nh xa'c co' ba^`u, tu.i mi`nh nu+?a mu+`ng nu+?a lo. Mi`nh tu+'c to^'c ve^` ba'o cho ca'c chi. mi`nh bie^'t, ro^`i thi` mo^~i chi. ddo'ng go'p mo^.t i't tie^`n dde^? lo dda'm cu+o+'i cho mi`nh. O^ng anh re^~ lo+'n cu?a mi`nh dda.i die^.n be^n nha` trai ddi theo mi`nh va`o Sai Go`n dde^? lo dda'm cu+o+'i. Ho^n le^~ cu+? ha`nh ra^'t ddo+n so+, nhu+ng mi`nh ca?m tha^'y ha.nh phu'c. Tuy ddo+n so+, nhu+ng tie^.c cu+o+'i hai ho. cu~ng ddu+o+.c a(n uo^'ng ta.i Nha` Ha`ng dda`ng hoa`ng. Sau tie^.c, vo+. cho^`ng mi`nh ta.m ve^` kha'ch sa.n nghi? thay vi` ru+o+'c da^u ve^` nha` cho^`ng. Nha` cho^`ng co' dda^u ma` ru+o+'c da^u? Mo.i vie^.c ro^`i cu~ng qua.

Ro^`i 2 tha'ng?4 tha'ng?7 tha'ng?.9 tha'ng?, dde^'n nga`y khai hoa no+? nhu.y. Phu+o+ng sinh no+? ta.i nha` ho^. sinh Phao Lo^` DDa` Na(~ng va`o nga`y 28 tha'ng 9 na(m 1964. Con dda^`u lo`ng cu?a mi`nh la` ga'i, mi`nh dda(.t te^n Nguye^~n Thi. Gia'ng Hu+o+ng. Ai cu~ng no'i te^n con ga'i mi`nh tha^.t dde.p, va` ho. nghi~ mi`nh dda~ chua^?n bi. te^n Gia'ng Hu+o+ng tu+` tru+o+'c, nhu+ng ky` thu+.c kho^ng pha?i va^.y. Ngay ca? nga`y gio+` sinh con ga'i mi`nh, mi`nh cu~ng kho^ng co' ma(.t ta.i nha` ho^. sinh. Ly' do: mi`nh bi. Qua^n Ca?nh ba('t li'nh qua^n di.ch ta.i nga~ tu+ Phan Chu Trinh, va` tu+'c to^'c bi. ddu+a ve^` tra.i nha^.p ngu~ ngay sau ddo'. Ta.i dda^y, ngu+o+`i ta pha^n loa.i, mi`nh thuo^.c die^.n tro^'n qua^n di.ch 4 na(m ne^n kho^ng ddu+o+.c u+u dda~i gi`. Mi`nh sinh na(m 1940, dda'ng ra mi`nh pha?i tri`nh die^.n ddi nghi~a vu. na(m 1960 mo+'i ddu'ng. Vi` le~ a^'y, mi`nh kho^ng ddu+o+.c phe'p tu+. do ve^` tha(m nha` dde^? ba'o tin. Trong tra.i nha^.p ngu~, mi`nh nho+` anh ba.n ba'o tin ve^` nha`, va` sa'ng ho^m sau, ba` chi. mi`nh va`o tha(m mi`nh, ddo^`ng tho+`i cung ca^'p cho mi`nh va`i thu+' ca^`n du`ng trong sinh hoa.t ha`ng nga`y. Thu' tha^.t vo+'i ba.n, mi`nh ra^'t buo^`n khi bi. ba('t ba^'t ngo+`. Da^~u sao, mi`nh cu~ng mu+`ng la` Phu+o+ng sinh no+? ddu+o+.c me. tro`n con vuo^ng.

Mi`nh bi. chuye^?n ddi ngay va`o Trung ta^m Hua^'n luye^.n Quang Trung Sa`i Go`n sau 2 nga`y o+? ta.i tra.i nha^.p ngu~ DDa` Na(~ng. Ta.i dda^y, che^' ddo^. sinh hoa.t co' ve? de^~ tho+? ho+n. Mi`nh vie^'t thu+ ve^` nha` dde^? ba'o tin cho Phu+o+ng bie^'t la` mi`nh va^~n kho?e, ddo^`ng tho+`i ghi te^n con ga'i dda^`u lo`ng cu?a tu.i mi`nh la` Gia'ng Hu+o+ng dde^? Phu+o+ng la`m gia^'y khai sanh. Te^n Gia'ng Hu+o+ng ddu+o+.c ghi trong mo^.t khoa?nh kha('c dda^`u o'c mi`nh ro^~ng tue^'ch, mi`nh kho^ng suy nghi~ gi` ca?. Mi`nh cu~ng kho^ng hie^?u ta.i sao nhu+ va^.y nu+~a (?). Hi`nh nhu+ no' dda~ u+o+m ma^`m trong dda^`u mi`nh tu+` lu'c na`o, ro^`i ba^'y gio+` tu+. ddo^.ng dda^m cho^`i mo^.t ca'ch ra^'t tu+. nhie^n, kho^ng ti'nh toa'n, kho^ng suy nghi~. Pha?i cha(ng dda^y la` duye^n ddi.nh?
Nga`y 10 tha'ng 10 na(m 1964, mi`nh ddang ngo^`i ke^ khai ly' li.ch tri'ch ye^'u thi` bo^~ng co' gia^'y mo+`i le^n va(n pho`ng hua^'n luye^.n ga(.p ca'n bo^. chi? huy. Mi`nh he^'t ho^`n, kho^ng bie^'t chuye^.n gi` nu+~a dda^y? Mi`nh vo^.i cha.y le. mo^.t ma.ch le^n va(n pho`ng ca'n bo^. chi? huy thi` ba^'t ngo+` ga(.p o^ng anh vo+. mi`nh, anh Ta. Pha^'n Tua^n, anh ruo^.t cu?a Phu+o+ng. Anh a^'y mang qua^n ha`m dda.i u'y. Anh nhi`n mi`nh va` no+? nu. cu+o+`i tri`u me^'n a^'m lo`ng. Thu' tha^.t vo+'i ba.n, mi`nh chi? ga(.p anh a^'y mo^.t la^`n duy nha^'t trong tho+`i gian la`m dda'm cu+o+'i tu.i mi`nh ta.i Sai Go`n. Tha^.m chi', mi`nh cu~ng kho^ng bie^'t anh a^'y la` qua^n nha^n ddang ta.i ngu~. Ke^? tu+` khi ddo' cho dde^'n khi Phu+o+ng sinh no+?, mi`nh kho^ng ga(.p la.i anh a^'y bao gio+`. Cu~ng de^~ hie^?u tho^i, mo^~i ngu+o+`i mo^.t vie^.c mu+u sinh. Ho+n nu+~a, khoa?ng ca'ch ddi.a ly' giu+~a Sa`i Go`n va` DDa` Na(~ng qua' xa. Hie^?u ddu+o+.c ddie^`u na^`y ne^n hai anh em mi`nh cu~ng nga^`m tho^ng ca?m nhau. Anh a^'y ddu+a cho mi`nh nhu+~ng mo'n a(n thu+'c uo^'ng ma` ba` gia` vo+. mi`nh go+?i vo^ cho mi`nh. Hai anh em mi`nh chuye^.n tro` cu~ng kha' la^u, ga^`n mo^.t tie^'ng ddo^`ng ho^`. Anh da(.n do` mi`nh ra^'t ky~ mo.i chuye^.n trong sinh hoa.t qua^n tru+o+`ng, nha^'t la` kho^ng ne^n khai co' ba(`ng tu' ta`i va` cho+' da.i xin chuye^?n qua tru+o+`ng si~ quan bo^. binh Thu? DDu+'c. Mo.i vie^.c anh se~ gia?i thi'ch cho mi`nh nghe sau. Mi`nh cha(?ng hie^?u gi` ca?, chi? bie^'t va^ng da. tho^i. Sau khi da(.n do` ky~ mo.i ddie^`u, anh a^'y vo^~ vai mi`nh va` quay lui leo le^n xe vespa cha.y mo^.t ma.ch.

Mi`nh ve^` la.i tra.i ddo'ng qua^n ma` dda^`u o'c cu+' suy nghi~ hoa`i. Qua sa'ng ho^m sau, trung ddo^.i mi`nh theo Thu+o+.ng si~ Hua^n ra ba~i ta^.p, trong tho+`i gian nghi? gia?i lao; mi`nh ho?i tha(m Thu+o+.ng si~ Hua^n ve^` DDa.i u'y Ta. Pha^'n Tua^n, thi` ra mo+'i bie^'t anh a^'y la` tru+o+?ng pho`ng qua^n so^' cu?a tra.i nha^.p ngu~ Quang Trung. Mi`nh mu+`ng tha^`m?

( co`n tie^'p )


****

Tuye^`n Linh

Mu.c Lu.c

6. Mo^.t Ca'i Nhi`n Le^.ch La.c Cu?a Li.ch Su+? Va(n Ho.c

Hoa`ng Long Ha?i

Ve^` Va(n ho.c chu+~ No^m the^' ky?19

Sau khi nha` Le^ trung hu+ng, nu+o+'c ta ba('t dda^`u tho+`i ky` pha^n ly - Nam/ Ba('c trie^`u, - ke'o da`i ma^'y chu.c na(m, tu+` 1553 dde^'n khi nha` Ma.c du+'t nghie^.p o+? Cao Ba(`ng, na(m 1593. Ngay tru+o+'c na(m na^`y, Nguye^~n Hoa`ng dda~ va`o Nam, 1558, la` na(m "ngo`i no^?" cho cuo^.c Nam/ Ba('c pha^n tranh, ke'o da`i ma~i dde^'n na(m 1802, la` na(m Nguye^~n A'nh le^n ngo^i vua, sau khi nha` Ta^y So+n bi. tie^u die^.t.

Nhi`n la.i mo^.t qua' tri`nh nhu+ the^', nu+o+'c ta lo.an la.c la^u da`i, thu+? ho?i co' ca'i gi` go.i la` pha't trie^?n ddu+o+.c. Nhu+~ng ngu+o+`i vie^'t su+?, va(n ho.c su+? - ngoa.i tru+` ma^'y tay Co^.ng Sa?n, dda~ ddeo va`o ma('t ca(.p ki'nh ma`u "giai ca^'p dda^'u tranh" - co' the^? trung thu+.c ma` no'i ra(`ng chi'nh nho+` "Gia Long tho^'ng nhu+'t so+n ha`", ti`nh hi`nh chi'nh tri., xa~ ho^.i, gia'o du.c, va(n ho.c? mo+'i o^?n ddi.nh va` pha't trie^?n.

Chi? rie^ng ve^` ma(.t va(n ho.c, tho+ va(n sa'ng ta'c phong phu' ho+n tru+o+'c. Ve^` va(n ho.c chu+~ No^m, trong mo^.t tho+`i gian da`i, bi. coi thu+o+`ng la` mo^.t thu+' "no^m na la` cha ma'ch que'", to+'i ba^'y gio+`, vo+'i tinh tha^`n ddo^.c la^.p - vo+'i nu+o+'c Ta`u -, ddu+o+.c gio+'i si~ phu ye^u chuo^.ng nhie^`u ho+n, "xu+? du.ng" trong va(n chu+o+ng nhie^`u ho+n. Nhie^`u nha` tho+ chu+~ No^m xua^'t hie^.n vo+'i nhie^`u ta'c pha^?m no^?i tie^'ng. Nha^'t la` trong tho+`i ky` va(n ho.c chu+~ No^m? ha^.u ba'n the^' ky? thu+' 19. Ngu+o+`i ta co' the^? "chu+'ng minh" ba(`ng ca'c ta'c pha^?m "lo+'n" cu?a tho+`i ky` na^`y nhu+ "Truye^.n Thu'y Kie^`u" cu?a Nguye^~n Du (1766-1820), "Chinh Phu. Nga^m" cu?a DDa(.ng Tra^`n Co^n (1705-1745) va` DDoa`n Thi. DDie^?m (di.ch, 1705-1749), "Cung Oa'n Nga^m Khu'c" cu?a O^n Nhu+ Ha^`u Nguye^~n Gia Thie^`u (1741-1798).

Va(n ho.c chu+~ No^m pha't trie^?n dde^'n dda^`u the^' ky? 20 thi` khu+.ng la.i vi` "tho+`i the^' dda~ ddo^?i thay": Mo^.t la` vi` Ta^y dda~ cai tri. nu+o+'c ta, Ta^y ca^`n dda`o ta.o mo^.t lo+'p "ca'n bo^. mo+'i" bie^'t Quo^'c Ngu+~ va` tie^'ng Ta^y. Ngu+o+`i ta theo "Ta^y ho.c" dde^? la`m "tay sai" - no'i theo ca'ch tho^ng thu+o+`ng, va` theo ca'c phong tra`o Ta^y ho.c nhu+ "Phong tra`o DDo^ng Du", "Phong tra`o Duy Ta^n", Trie^`u ddi`nh nha` Nguye^~n bo? le^. ca'c khoa thi chu+~ Ha'n, - chu+~ Nho - dde^? cho.n nha^n ta`i ra la`m quan giu'p vua tri. nu+o+'c?.

Phong tra`o "Chu+~ Quo^'c Ngu+~" pha't trie^?n nga`y ca`ng ma.nh, va`o tho+`i ky` dda^`u the^' ky? 20, cu`ng vo+'i su+. gia'o du.c theo Ta^y Ho.c ca`ng nga`y ca`ng ma.nh, o+? kha('p ba ky`.

Ve^` Phong tra`o tho+ mo+'i

Vo+'i ba`i "Ti`nh gia`", - Phan Kho^i, na(m 1925 ? cu`ng va`i ta'c gia? kha'c nhu+ Lu+u+ Tro.ng Lu+, phong tra`o tho+ mo+'i ra ddo+`i ..Hai mu+o+i bo^'n na(m xu+a, Mo^.t dde^m vu+`a gio' la.i vu+`a mu+a .., ?Em quay to+, Cha`ng nga^m tho+, Vu+o+`n sau oanh giu.c gia~, Nhi`n ra hoa ddua no+? .. Vo+'i nhie^`u ly' do kha'c nhau, tho+ cu~ bi. dda'nh ba.t ra ngoa`i le^` "Do`ng Va(n Ho.c". Nhu+~ng ngu+o+`i la`m tho+ cu~, nhu+ Nguye^~n Khuye^'n, Du+o+ng Khue^ dda~ ra ngo+`i thie^n co^?, hay "thu'c thu?", kho^ng co`n la`m tho+ nu+~a. Do`ng tho+ cu?a ho. cu~ng kho^ng co`n. Tre^n thi dda`n, ngu+o+`i ta chi? co`n tha^'y Qua'ch Ta^'n cho+ vo+ vo+'i "Mu`a Co^? DDie^?n". Ba` Thu.y Khue^ cu?a dda`i RFI nha^.n ddi.nh ra(`ng Qua'ch Ta^'n la` "nha` tho+ cuo^'i cu`ng" cu?a do`ng tho+ cu~.

No'i nhu+ va^.y la` sai.

DDo^'i vo+'i ngu+o+`i xu+a, tho+ la` "ca'i thu' cho+i tao nha~", ne^n ho. chi? "cho+i vo+'i nhau". O+? nhu+~ng xu+' so+? co' gia'o du.c va` va(n ho.c cao, thu+o+`ng la` no+i trie^`u ddi`nh nha('m va`o dde^? to^? chu+'c ca'c "tru+o+`ng thi", cha(?ng ha.n nhu+ "tru+o+`ng Nam" - Nam DDi.nh va` ca'c vu`ng chung quanh, ?tru+o+`ng Ha`? - Ha` No^.i, "tru+o+`ng Nghe^." cho vu`ng Thanh/ Nghe^./ Ti~nh, "tru+o+`ng Thu+`a" cho kinh ddo^ Hue^'/ Thu+`a Thie^n va` ca'c ti?nh chung quanh - Do ddo', si~ tu+?, si~ phu, gio+'i va(n ho.c co' co+ ho^.i ga(.p nhau trong vie^.c ho.c ha`nh, thi cu+?? va` co+ ho^.i dde^? tra` ru+o+.u, trao ddo^?i tho+ va(n, va(n ho.c?

Trong so^' ca'c "tru+o+`ng" na^`y, co' le~ "tru+o+`ng Nghe^." la` no+i ta^.p trung nhie^`u "tao nha^n ma(.c kha'ch", nhie^`u va(n nha^n, thi hu+~u, thi ba', thi o^ng? Ti'nh ca'ch ?ta^.p trung? nhu+ the^' khie^'n ca'c nha` vie^'t "va(n ho.c su+?" the^' ky? 20, khi gio+'i thie^.u, pha^n ti'ch, phe^ bi`nh ve^` ca'c nha` va(n tho+, thu+o+`ng ta^.p trung va`o ca'c vu`ng "danh tie^'ng". Tu+` ddo', ngu+o+`i ddo.c, ngu+o+`i ngu+o+~ng mo^. ta^.p trung chu' y' va`o vu`ng na^`y ma` ?bo? que^n? ca'c vu`ng co' so^' lu+o+.ng si~ phu i't ho+n, va(n nha^n thi si~ i't ho+n. DDo' chi'nh la` ca'ch nhi`n cu?a ca'c nha` nghie^n cu+'u, phe^ bi`nh va(n ho.c, ca'c nha` vie^'t va(n ho.c su+? khi vie^'t ve^` va(n ho.c cuo^'i the^' ky? 19 va` dda^`u the^' ky? 20.

DDo' la` chu+a ke^? to+'i mo^.t va`i nha` tho+/ va(n co' ca'i nhi`n khinh ma.n ve^` ca'c nha` tho+/ va(n kho^ng cu`ng xu+' so+?, hoa(.c kho^ng cu`ng phe/ nho'm. Nhu+~ng ca^u no'i nhu+ ?Thie^n ha. co' bo^'n bo^` chu+~?? hoa(.c "Ca^u tho+ thi xa~" cho chu'ng ta quan ddie^?m a^'y.


A^m tha^`m

Trong mo^.t mo^i tru+o+`ng va(n ho.c "pha^n bie^.t" nhu+ the^', o+? mo^.t tho+`i ky` li.ch su+? "ca'i ho.c nha` Nho" ddang ca`ng nga`y ca`ng lu.i ta`n nhu+ the^', ngu+o+`i ta va^~n tha^'y co' mo^.t so^' ngu+o+`i la`m tho+ va^~n a^m tha^`m sinh hoa.t, la`m tho+, trao ddo^?i, xu+o+'ng ho.a, va^~n giu+~ la^'y tho+, va^~n coi tho+ nhu+ mo^.t thu+' gia sa?n truye^`n thu+`a tu+` cha o^ng, va^~n cu+' gi`n giu+~ no', ba?o ve^. no', vui vo+'i no' va` va^~n sa'ng ta.o ba(`ng nhu+~ng hi`nh thu+'c tho+ cu~: Tha^'t ngo^n ba't cu', song tha^'t lu.c ba't, ca tru`, ca Hue^' dde^? ba?o to^`n ?vo^'n lie^'ng cu?a cha o^ng?.

Ca'ch tu+. "khoanh vu`ng" va(n ho.c nhu+ no'i o+? tre^n la`m cho ngu+o+`i ta co' ca'i nhi`n sai le^.ch ve^` li.ch su+? nhie^`u la('m. Ngay nhu+~ng sa'ch gia'o khoa Vie^.t Va(n cho ho.c sinh lo+'p DDe^. Tu+' - thi Trung Ho.c DDe^. Nhu+'t ca^'p, - hay lo+'p DDe^. Nhi. - Thi Tu' Ta`i 1 ? nhu+ sa'ch cu?a o^ng Bu`i Hu+~u Su?ng, cu~ng chi? da.y, ba`n nhie^`u ve^` ca'c nha` tho+ va(n go^'c ?tru+o+`ng Nghe^.?. Nhu+ kinh nghie^.m cu?a to^i khi ho.c thi, cu~ng chi? tha^'y va^.y. Ne^'u kho^ng co' ca^u tho+ cu?a Cao Ba' Qua't che^ tho+ cu?a "Ma.c Va^n thi xa~": "Ca^u tho+ thi xa~, chie^'c thuye^`n Nghe^. An" thi` chu+a cha('c to^i bie^'t ra(`ng "Hue^' tui" co' mo^.t "ba(ng tho+" cu?a mo^.t o^ng Hoa`ng - O^ng Hoa`ng Tuy Ly' Vu+o+ng - va` ba.n o^ng o+? kinh ddo^ Hue^'. Tui kho^ng co' thi` gio+`, cu~ng nhu+ ddu? tri`nh ddo^. dde^? ba`n vie^.c ne^n hay kho^ng ne^n ddu+a tho+ ?Thi Xa~? va`o chu+o+ng tri`nh gia'o du.c, nhu+ng ro~ ra`ng ca'c nha` tho+ va(n, ca'c nha` phe^ bi`nh va(n ho.c, kho^ng thie^'u ma(.c ca?m, ddi.nh kie^'n khi ba`n ve^` tho+ cu?a ?o^ng Hoa`ng mu+o+`i mo^.t? va` ba.n cu?a o^ng. Ve^` sau na^`y cu~ng va^.y, sa'ch ba'o phe^ bi`nh va(n ho.c, sa'ch gia'o khoa? i't khi ba`n to+'i tho+ cu?a nho'm ?Hu+o+ng Bi`nh thi xa~? cu?a U+ng Bi`nh Thu'c Gia.? trong ddo', the^m cu. Nguye^~n Khoa Vy, va` va`i nha` tho+ kha'c nu+~a, va` cu. Ki?nh Chi?. Cu. Ki?nh Chi? la`m tho+ hay. ?Tha^`y Ki?nh Chi? tie^'ng hay thi, A^m va^.n thanh tao i't ke? bi`.? Xin ddu+`ng nghi~ ra(`ng ma^'y ?o^ng? nha` tho+ na^`y "ma(.c a'o thu.ng" va'i nhau. Ha~y ddo.c "Tho+ Ki?nh Chi" ddi, mo+'i giu+.t mi`nh.

Xin no'i thu+.c ra(`ng, ca'ch nhi`n ?Thie^n ha. co' bo^'n bo^` chu+~? cu?a Cao Ba' Qua't kha' pho^? bie^'n trong gio+'i va(n ho.c. ?Va(n mi`nh, vo+. ngu+o+`i?, ?chi? co' tho+ cu?a ta la` nhu+'t thie^n ha.?. Ho^`i nho?, ho.c lo+'p Nhi`, lo+'p Nhu+'t, to^i ngo^'n kho^ng i't ta'c pha^?m cu?a ca'c nha` va(n Nam Bo^., tu+` nhu+~ng ?Sa'ch Ba.n Tre?? cu?a Nha` xua^'t ba?n Ta^n Vie^.t, ga^`n nhu+ thuo^.c lo`ng ?Kho'i lu+?a Toa`n Du+o+ng?, ?Con ddu+o+`ng nghi~a vu.?, ?Ma^y tro^i ve^` Ba('c?, ?Xin dda('p ma(.t to^i ma?nh lu.a ho^`ng?, ?Me. cu~ng che^'t vi` To^? Quo^'c?, ?Ma(.t tra^.n Hoa`ng Su Phi`?? va` ddo.c mo^.t ho+i he^'t ba`i ?DDa^y Tha La xo'm dda.o?? trong ?Nu+?a bo^` xu+o+ng kho^? cu?a Vu~ Anh Khanh. The^' ro^`i nho'm na^`y, co' khuynh hu+o+'ng kha'ng chie^'n - cho^'ng Pha'p - nhu+~ng ngu+o+`i to^i ye^u thi'ch nhu+ To^ Nguye^.t DDi`nh, Tha^?m The^. Ha`? bie^'n ma^'t. Cuo^.c di cu+ na(m 1954 ddu+a mo^.t so^' va(n nghe^. si~ cho^'ng Co^.ng tu+` ngoa`i Ba('c vo^, chie^'m li~nh va(n dda`n. Ngay nhu+ Vo~ Phie^'n, cu~ng la` mo^.t nha` va(n cho^'ng Co^.ng mie^`n Trung, sau khi va`o Nam, cu~ng pha?i ?cha^.t va^.t? la('m mo+'i chu+o+`ng no^~i ma(.t cu?a o^ng le^n vo+'i va(n dda`n cho^'ng Co^.ng Saigon.

Tha`nh ra, cu~ng co' ngu+o+`i, kho^ng tha^'y ca'c nha` tho+ co^? cuo^'i cu`ng o+? Mie^`n Nam o+? dda^u he^'t, tha^.m chi' ho. kho^ng quan ta^m hay cu~ng kho^ng bie^'t "Hu+o+ng Bi`nh thi xa~" la` nho'm tho+ na`o, cu~ng nhu+ "Tao DDa`n Die^u Tri`" go^`m nhu+~ng ai.

To^i ddu+o+.c ddie^`u may ma('n.

Khoa?ng sau na(m 1960, khi to^i ddang da.y Vie^.t Va(n o+? Tru+o+`ng Trung Ho.c DDe^. Nhi. Ca^'p Ba'n Co^ng Hue^' thi` o^ng Hoa`ng Tro.ng Thu+o+.c ca^`m mo^.t ta^.p tho+ o^ng mo+'i soa.n xong dde^'n tha(m o^ng hie^.u tru+o+?ng tru+o+`ng to^i da.y. Anh Hoa`ng Va(n Xu+o+'ng va` to^i ddu+o+.c o^ng hie^.u tru+o+?ng go.i ddi vo+'i o^ng ga(.p "kha'ch tho+".

To^i no'i vo+'i anh Xu+o+'ng: "Do`ng ho. Hoa`ng Tro.ng na^`y no^?i tie^'ng va(n ho.c o+? Nguye^.t Bie^`u dda^y (la`ng Nguye^.t Bie^`u - tg) dda^y.? No'i nhu+ the^' la` bo+?i "du+ lua^.n Hue^'", va` cu~ng vi` to^i dda~ ddo.c "Vie^.t Nam Va(n Ho.c Toa`n Thu+" cuo^'n 1 - pha^`n no'i ve^` ?Truye^.n tha^`n thoa.i? cu?a Hoa`ng Tro.ng Mie^n - O^ng la` anh hay em vo+'i Nha` Va(n Thanh Nghi. - Hoa`ng Tro.ng Quy. - Su+. xua^'t hie^.n cu?a cuo^'n ?Va(n ho.c Toa`n thu+? ga^y kho^ng i't tranh ca~i trong gio+'i va(n ho.c Saigon, co' ngu+o+`i no'i na(.ng lo+`i ra(`ng o^ng Hoa`ng Tro.ng Mie^n - trong pha^`n ?Truye^.n Tha^`n Thoa.i? dda~ ?a(n ca('p? truye^.n ?Tru+o+`ng ca DDa(m San? cu?a Nguye^~n DDo^?ng Chi ? tha^n phu. o^ng Nguye^~n Hue^. Chi - Co' di.p to^i se~ no'i the^m sau. (1).

Trong khi ca'c o^ng kia ddang no'i chuye^.n vo+'i nhau, to^i vu+`a ngo^`i nghe, vu+`a to` mo` ca^`m cuo^'n sa'ch cu?a o^ng Hoa`ng Tro.ng Thu+o+.c mo+? ra xem, tha^'y ta'c gia? gio+'i thie^.u pha^`n nhie^`u ca'c nha` tho+, va(n kho^ng co' te^n trong chu+o+ng tri`nh Vie^.t Va(n cu?a Bo^. Quo^'c Gia Gia'o Du.c - tha`nh ra kho^ng ca^`n thie^'t cho ca'c gia'o su+ ddang da.y Vie^.t Va(n tho+`i ba^'y gio+`, o+? trung ho.c cu~ng nhu+ DDa.i Ho.c Va(n Khoa ? DDa.i Ho.c Hue^'. Nhu+ sau ddo' to^i no'i vo+'i ma^'y ngu+o+`i no'i tre^n, cuo^'n sa'ch cu?a o^ng Hoa`ng Tro.ng Thu+o+.c kho^ng ca^`n thie^'t cho vie^.c da.y ho.c cu?a chu'ng to^i. Ve^` ca'c ta'c gia? trong sa'ch cu?a o^ng Hoa`ng Tro.ng Thu+o+.c, chi? ba`n to+'i ca'c ta'c gia? ga^`n cuo^'i the^' ky? 19 va` dda^`u the^' ky? 20, ca'c nha` tho+ trong ?Hu+o+ng Bi`nh Thi Xa~?, ?Tao DDa`n Die^u Tri`? va` nhu+~ng nha` tho+ ngoa`i hai nho'm na^`y nhu+ng cu`ng tho+`i vo+'i nhau. Tuy va^.y, to^i he^'t su+'c vui mu+`ng va` thi'ch thu' khi tha^'y trong sa'ch a^'y co' gio+'i thie^.u tho+ cu?a Cu. Ki?nh Chi?, ?o^ng anh ba` con xa? cu?a me. to^i. Xa ma` la.i ra^'t ga^`n vi` ho^`i nho?, nha` ?Cu. DDo^'c Hy?, - tie^'ng ngu+o+`i da^n Qua?ng Tri. thu+o+`ng go.i o^ng mo^.t ca'ch to^n ki'nh, tha^n thu+o+ng, o+? be^n kia nga~ tu+ ? nga~ tu+ ?ddu+o+`ng Ga? va` ddu+o+`ng Cu+?a Hu+~u, ddu+o+`ng tu+` cu+?a tha`nh co^? Qua?ng Tri. ddi ra phi'a bo+` so^ng Tha.ch Ha~n - nha` to^i thi` o+? be^n na^`y, me. to^i cu~ng la`m vie^.c o+? be^.nh vie^.n Qua?ng Tri. ho+n 10 na(m, khi a^'y ?Cu. DDo^'c? la`m gia'm ddo^'c be^.nh vie^.n. Cu~ng ho^`i ddo', khi chu+a to+'i tuo^?i ho.c lo+'p DDo^`ng A^'u vo+'i Co^ Ho^`, co^ gia'o dda^`u ddo+`i cu?a to^i, ?tha^'y? o^ng Cu. tre^n ddu+o+`ng o^ng ddi la`m hay ve^`, kho^ng bie^'t bao nhie^u la^`n, ma` la^`n na`o to^i cu~ng pha?i tro^'n vi` ?so+. o^ng nhu+ so+. co.p?. (2).

Chu+o+ng tri`nh gia'o du.c Va(n Chu+o+ng Vie^.t Nam cho ho.c sinh tho+`i ky` ba?o ho^. (ti`m hie^?u trong sa'ch ?Vie^.t Nam Va(n Ho.c Su+? Ye^'u? cu?a Du+o+ng Qua?ng Ha`m), tho+`i chi'nh phu? Tra^`n Tro.ng Kim - co' khi ngu+o+`i ta go.i la` ?chu+o+ng tri`nh Hoa`ng Xua^n Ha~n - tho+`i ky` Quo^'c Gia hay tho+`i Co^.ng Ho`a, nhi`n chung, dde^`u gio^'ng nhau: So+ lu+o+.c ve^` va(n chu+o+ng chu+~ Ha'n, gia?ng da.y ve^` va(n chu+o+ng chu+~ No^m the^' ky? 19 la` tro.ng ddie^?m, chi? no'i qua va(n chu+o+ng chu+~ No^m cuo^'i the^' ky? 19, dda^`u the^' ky? 20, (tho+`i ky` Phong Tra`o DDo^ng Du va` Phong Tra`o Duy Ta^n), la.i chuye^n sa^u ve^` va(n chu+o+ng chu+~ Quo^'c Ngu+~... No'i chung, mu.c ddi'ch chu+o+ng tri`nh na^`y la` gio+'i thie^.u va` gia'o du.c ve^` va(n ho.c Vie^.t Nam, xa^y du+.ng cho ngu+o+`i ho.c co' mo^.t kie^'n thu+'c ca(n ba?n ve^` va(n ho.c Vie^.t Nam. Trong vie^~n tu+o+.ng ddo', chu+o+ng tri`nh gia'o du.c na^`y dda~ co' ti'nh ca'ch ?o^m ddo^`m?, ne^n kho^ng the^? kho^ng co' i't nhie^`u thie^'u so't, ma(.c du` tho+`i Ngo^ DDi`nh Die^.m, trong khi ngoa`i Ba('c ddang dda`n a'p ca'c nha` va(n tho+ trong ?Phong tra`o Tra(m Hoa DDua No+?? thi` trong Nam co' ca?i ca'ch ve^` gia'o du.c va(n chu+o+ng, ddu+a va(n ho.c mang ti'nh tie^?u tu+ sa?n va`o da.y cho ho.c sinh, sinh vie^n dde^? cho^'ng la.i ?va(n chu+o+ng vo^ sa?n? cu?a Co^.ng Sa?n Ba('c Vie^.t. Trong ti`nh hi`nh cho^'ng nhau giu+~a hai phe Co^.ng Sa?n va` Tu+. Do o+? Vie^.t Nam tho+`i ba^'y gio+`, muo^'n tha`nh co^ng trong co^ng cuo^.c cho^'ng Co^.ng, ngu+o+`i ta kho^ng the^? la`m kha'c ddu+o+.c. Hi`nh a?nh cu?a Du~ng (trong DDo^i ba.n va` DDoa.n Tuye^.t), khi bi`nh ti~nh va` hie^n ngang ra ddu+'ng tru+o+'c va`nh mo'ng ngu+.a cu?a Thu+.c Da^n Pha'p dda~ ddu+o+.c soi sa'ng le^n, la`m ta^'m gu+o+ng sa'ng cho thanh nie^n mie^`n Nam khi ho. ca^`m su'ng ra chie^'n tru+o+`ng.

Ca'ch dda^y ho+n mu+o+`i na(m, to^i ddu+o+.c bie^'u ta^.p "Tho+ Ki?nh Chi?" do ca'c con cha'u cu?a Cu. DDo^'c su+u ta^`m va` xua^'t ba?n. Ho^`i tru+o+'c, khi co`n da.y ho.c, ddo.c sa'ch cu?a Hoa`ng Tro.ng Thu+o+.c, to^i tha^'y ta'c gia? chi? tri'ch mo^.t so^' ba`i tho+ cu?a Cu. Ki?nh Chi?. Ba^y gio+` thi` nhie^`u la('m, ca? mo^.t cuo^'n tho+ da`y, ca`ng ddo.c tho+ cu?a Cu., to^i ca`ng tha^'m thi'a ve^` ca'i ti`nh ngu+o+`i ? va` ca? ti`nh ye^u cu?a Cu. ddo^'i vo+'i con ngu+o+`i, que^ hu+o+ng, la`ng xa~, dda^'t nu+o+'c, ddo^`ng ba`o... Nhu+~ng dda(.c ddie^?m na^`y, to^i dda~ co' no'i trong ba`i to^i vie^'t ve^` tie^?u su+? cu?a Cu., in trong ta^.p "Vie^'t ve^` Qua?ng Tri.", que^ ngoa.i to^i. Chi? mo^.t lo`ng ye^u la`ng que^ cu?a mi`nh, la`ng Nhan Bie^`u - be^n kia so^ng Tha.ch Ha~n, ngang vo+'i tha`nh pho^' Qua?ng Tri. be^n na^`y, Cu. vie^'t nhu+~ng ma^'y ba`i tho+. Ve^` te^'t Ma^.u Tha^n, tru+o+'c ca?nh che^'t cho'c va` ddau thu+o+ng cu?a Hue^', Cu. co' nhu+~ng ba ba`i tho+, chu+'ng to? Cu. ddau ddo+'n la('m cho no^~i kho^? cu?a ddo^`ng ba`o Hue^' cu?a Cu., chu+a ke^? tru+o+'c ddo', trong tho+`i bi`nh, so^ng Hu+o+ng nu'i Ngu+., cu~ng dda~ la`m cho Cu. xu'c ddo^.ng nhie^`u qua nhu+~ng ba`i tho+, ca Hue^'... ma` Cu. dda~ tu+`ng sa'ng ta'c.

Cu~ng bo+?i "me'o mo' nghe^` nghie^.p", da.y Vie^.t Va(n, to^i du+. tru` "cha('c pha?i vie^'t va`i nha^.n xe't" ve^` tho+ cu?a Cu. nhu+ to^i dda~ tu+`ng vie^'t ve^` ca'c ta'c gia? tho+ No^m kha'c trong sa'ch gia'o khoa cu?a to^i dde^? da.y cho ho.c sinh, nhu+ng sau khi ddo.c ba`i cu?a o^ng To^n Tha^'t Ky` gio+'i thie^.u va` nha^.n xe't ve^` tho+ Cu. in trong sa'ch no'i tre^n, to^i bo^~ng bo? y' ddi.nh ddo'. Ba`i cu?a o^ng To^n Tha^'t Ky` vie^'t dda^`y ddu? va` hay qua', la`m cho to^i nga.i, ne^n la.i tho^i.

Nhu+ng to^i va^~n bi. a'm a?nh ve^` su+. thie^'u so't ? hay le^.ch la.c? cu?a nhu+~ng nha` gia'o du.c, nhu+~ng ngu+o+`i vie^'t li.ch su+? va(n ho.c, co^' y' hay vo^ ti`nh bo? que^n nhu+~ng nha` tho+ co^? ddie^?n, - ngay ca? trong ?Thi nha^n Vie^.t Nam? cu?a Hoa`i Thanh/ Hoa`i Cha^n cu~ng va^.y luo^n, dde^'n no^~i Thu.y Khue^ pha?i no'i ra(`ng Qua'ch Ta^'n la` nha` tho+ cuo^'i cu`ng la`m tho+ co^?. Co' le~ Thu.y Khue^ chi? bie^'t co' mo^.t mi`nh quye^?n tho+ ?Mu`a Co^? DDie^?n? cu?a o^ng Qua'ch na(`m cho+ vo+ trong mo^.t thu+ vie^.n na`o ddo' o+? Paris hay cha(ng, trong khi o+? Vie^.t Nam, sau ?phong tra`o tho+ mo+'i?, ngu+o+`i la`m tho+ co^? cu~ng co`n nhie^`u la('m. Chu+o+ng tri`nh gia'o du.c cu?a Bo^. Quo^'c Gia Gia'o Du.c dda~ bo? que^ ho., ta'c pha^?m cu?a ho. dda^'y tho^i.

Ngay ca? khi co`n o+? trong tu` ca?i ta.o, to^i cu~ng dda~ bie^'t the^m va`i nha` la`m tho+ co^? ddie^?n. Ro^`i dde^'n khi ga(.p nha` tho+ Hoa`ng Vu~ o+? Pulau Bidong, to^i la.i ddu+o+.c nha` tho+ xu+' Qua?ng na^`y cho to^i bie^'t the^m ve^` mo^.t so^' nha` tho+ co^? ddie^?n kha'c nu+~a o+? mie^`n Nam tru+o+'c 1975, va` mo^.t so^' nha` tho+ tu+` mie^`n Ba('c va`o Nam sau na(m 75 ddo'. Vi` va^.y, trong ta^.p ho^`i ky' ?Be`o gia.t?, to^i co' da`nh mo^.t chu+o+ng dde^? vie^'t ve^` Hoa`ng Vu~ va` ba.n tho+ cu?a o^ng, khi o^ng chu+a vu+o+.t bie^n na(m 1989. Xin tri'ch mo^.t ddoa.n:

?Tho+`i tie^`n chie^'n, trong khi phong tra`o thi ca la~ng ma.n ddang lan ro^.ng kha('p nu+o+'c ta, ngu+o+`i ta ddua nhau la`m tho+ mo+'i, tu+` hi`nh thu+'c dde^'n no^.i dung, chi.u a?nh hu+o+?ng kho^ng i't cu?a thi ca la~ng ma.n Pha'p thi` Qua'ch Ta^'n ddi ngu+o+.c chie^`u. O^ng la`m tho+ co^? ddie^?n, xua^'t ba?n mo^.t ta^.p tho+ co^? ddie^?n (ta^.p ?Mu`a Co^? DDie^?n?). O^ng la` ddo'a hoa co^ ddo+n va` no^?i ba^.t trong tho+`i ky` ddo' ve^` nhu+~ng ba`i tho+ la`m theo lo^'i co^? cu?a o^ng, ma` no^?i tie^'ng nha^'t la` ba`i ?DDe^m Thu nghe qua. ke^u?, vo+'i nhie^`u tha`nh ngu+~, ddie^?n co^' - lo^'i la`m tho+ chu+'ng to? su+. uye^n ba'c co^? va(n ma` ro~ nha^'t la` ?Cung Oa'n Nga^m Khu'c? cu?a O^n Nhu+ ha^`u Nguye^~n Gia Thie^`u. DDa^y la` mo^.t ba`i tho+ hay, to^i xin ghi la.i nhu+ sau:


DDe^m Thu Nghe Qua. Ke^u

Tu+` O^ Y Ha.ng ru~ re^ sang
Bo'ng la^~n dde^m tha^u tie^'ng ro^.n ra`ng
Tro+`i be^'n Phong Kie^`u su+o+ng tha^'p thoa'ng
Thu so^ng Xi'ch Bi'ch nguye^.t mo+ ma`ng
Bo^`n cho^`n thu+o+ng ke? nu+o+ng so^ng ba.c
La(.ng le~ nha` ai ru.ng gie^'ng va`ng
Tie^'ng do^.i lu+ng ma^y ddo^`ng vo.ng ma~i
Ti`nh hoang mang go+.i tu+' hoang mang.

(Qua'ch Ta^'n - Mu`a Co^? DDie^?n)


O^ y ha.ng: Ngo~ a'o tha^m, tu+'c la` ngo~ nha` quan, ngu+o+`i trong ho. ma(.c cu`ng mo^.t ma`u a'o. Ty? du. nhu+ gio`ng ho. o^ng Phan DDi`nh Phu`ng (12 ddo+`i, ddo+`i na`o cu~ng co' ngu+o+`i ddo^? dda.i khoa - tie^'n si~), do`ng ho. dda.i thi ha`o Nguye^~n Du, do`ng ho. Tha^n Tro.ng, Ha` Thu'c, Nguye^~n Khoa o+? Hue^', nhie^`u ddo+`i ddo^? dda.i khoa va` la`m quan to trong trie^`u.

Be^'n Phong Kie^`u: Y' tu+` trong ba`i tho+ DDu+o+`ng no^?i tie^'ng "Phong Kie^`u Da. ba.c" cu?a Tru+o+ng Ke^'.

Xi'ch Bi'ch: Cho^~ ddo'ng qua^n cu?a Ta`o Tha'o tre^n so^ng Tru+o+`ng Giang. Kho^?ng Minh ba`y mu+u ho?a co^ng cho To^n Quye^`n ddo^'t cha'y thuye^`n cu?a Ta`o.

?Nhu+~ng ngu+o+`i la`m tho+ cha^n chi'nh thi` kho^ng ve^` hu`a vo+'i ai dde^? du`ng tho+ la`m na^'c thang danh vo.ng nhu+ To^' Hu+~u, Nguye^~n DDi`nh Thi, va` cu~ng kho^ng la`m tho+ theo "DDo+n DDa(.t ha`ng" cu?a Ho^.i Nha` Va(n cu?a dda?ng (Co.ng Sa?n). Bo+?i va^.y, ngoa`i nhu+~ng nha` tho+ va` ngu+o+`i a'i mo^. tho+ ?cho+i tho+?vo+'i nhau, tho+ cu?a ho. kho^ng ddu+o+.c pho^? bie^'n ro^.ng ra~i va` nhu+~ng Ho^.i Tho+ (Tao DDa`n) cu?a ho., ddo^'i vo+'i ?Ba'c va` DDa?ng? dde^`u ?phi pha'p?. Ho. pha?i hoa.t ddo^.ng a^m tha^`m, nhie^`u ngu+o+`i kho^ng bie^'t to+'i, nha^'t la` ?ngu+o+`i nu+o+'c ngoa`i?, ?ngu+o+`i co' quo^'c ti.ch nu+o+'c ngoa`i? thi` kho^ng cha('c bie^'t to+'i.

?Nhu+~ng thi si~ a^m tha^`m la`m tho+ co^? ddie^?n hie^.n nay o+? Vie^.t Nam kho^ng pha?i la` i't: La.c Nam, Tru+o+ng Su+ Xuye^n, Nam Ha`, Vo.ng Chi (tu+'c Tha'i Can, thi si~, ba'c si~, dda~ ddi Pha'p), Vu~ Kha('c Va(n (Tra'c Ngo.c), Tru'c Khe^ (mo+'i, kho^ng pha?i Tru'c Khe^ Ngo^ va(n Trie^.n, cu~) Tru'c Phong (dda~ ddi Pha'p), Tri`nh Xuye^`n, Thu Va^n (nu+~), ba` Song Hu+o+`ng, ba` My~ Linh, Lie^n Hue^ (nu+~), Tru+o+ng Duy Hy (co' le~ dda~ qua My~ theo chu+o+ng tri`nh HO), Tuye^'t Ngo.c, Toa.i Khang, DDan Phu+o+.ng, Ha`nh So+n Lu+u Vi~nh Thua^.t (dda~ qua ddo+`i), Vu~ Ha^n (dda~ qua ddo+`i) Chi'nh Ha` (cha'u 7 ddo+`i O^n nhu+ ha^`u Nguye^~n Gia Thie^`u), Thu+o+`ng Qua^n Vi~nh Ma.nh, Hoa`ng Vu~ ... Ho. co`n so^'ng o+? kha('p ca? ba mie^`n Trung, Nam, Ba('c va` sinh hoa.t trong ca'c ho^.i tho+ nhu+ Tha.ch DDo^.ng Tao DDa`n, Ho^`ng DDo^ Thi Ca'c, Tao DDa`n Tha'i Ho`a ...

?DDe^? tra'nh su+. theo do~i, chu' y' va` co' the^? ba('t giu+~ cu?a chi'nh quye^`n Co.ng Sa?n Vie^.t Nam, ho. sinh hoa.t kho^ng thu+o+`ng xuye^n. Theo Hoa`ng Vu~, buo^?i ho.p tho+ cuo^'i cu`ng cu?a o^ng tru+o+'c khi tro^'n kho?i nu+o+'c la` va`o na(m 1988, ta.i Saigon, ta.i nha` cu?a Thu+o+`ng Qua^n Vi~nh Ma.nh, co' La.c Nam, Chi'nh Ha` (tu+` Ba('c va`o du+.) va` co' ca? To^ Kie^`u Nga^n, nu+~ si~ Cao My. Nha^n, mo+'i tu` "ca?i ta.o" ve^`.

?Na(m 1989, sau khi dde^'n Bidong mo^.t tho+`i gian nga('n, Hoa`ng Vu~ tha`nh la^.p o+? ddo' nho'm "Thi Bu't Bidong", to^? chu+'c nhie^`u buo^?i no'i chuye^.n tho+. Chu? to.a la` Hoa`ng Vu~, ngu+o+`i ddie^`u khie^?n chu+o+ng tri`nh ra^'t khe'o la` Tri.nh Hi' Phu`ng. Nghe tho^ng ba'o, to^i co' dde^'n nghe va` ra^'t nga.c nhie^n tru+o+'c ne't chu+~ Nho bay bu+o+'m cu?a Hoa`ng Vu~. O^ng ta vie^'t ddu+o+.c ca? 2 loa.i: vie^'t tha?o va` cha^n phu+o+ng. Vo+'i loa.i na`o, o^ng cu~ng to? ra la` ngu+o+`i ta`i hoa.

Ca'ch dda^y i't la^u, no'i chuye^.n vo+'i mo^.t ngu+o+`i cha'u ngoa.i Cu. DDo^'c Hy, to^i no'i ra(`ng ddo.c tho+ Cu., to^i co' ca?m tu+o+?ng nhu+ ddo.c tho+ Ba` Huye^.n Thanh Quan, Nguye^~n Khuye^'n: Bi`nh di., ddo+n gia?n, ca?nh sa('c ra^'t Vie^.t Nam. To^i ti`m ddo.c va`i ba`i:


Qua DDe`o Ngang

Hai mu+o+i na(m tru+o+'c co' qua dda^y
Ca?nh a^'y kho^ng hay dde^'n no^~i na`y
Nu+?a ta^'m bia ta`n re^u la^~n mo^'c (*)
Mo^.t gian co^?ng cu~ co? lie^`n ca^y
Ho?i ai Nam, Ba('c khi qua la.i
Co' xo't da^u co^`n chuye^.n ddo^?i thay
Su+.c nho+' co^ng ngu+o+`i xa^y dda('p tru+o+'c
Gio.t cha^u ta^`m ta? che'o kha(n da^`y.

(*) Ta^'m bia vua Minh Ma.ng dde^`: ?Thie^n ha. dde^. nha^'t hu`ng quan?.

DDo^'i chie^'u vo+'i ba`i "Qua DDe`o Ngang" cu?a Ba` Huye^.n Thanh Quan. Lo`ng ?hoa`i co^?? ? ?Co' xo't da^u co^`n chuye^.n ddo^?i thay?, - Da^u co^`n la` chuye^.n tang thu+o+ng dda^'y ? Bie^?n xanh ho'a ha`nh ruo^.ng da^u trong ca^u no'i cu?a Ba` Nu+~ Oa - , buo^`n vi` tho+`i gian tro^i cha?y - Nu+?a ta^'m bia ta`n re^u la^~n mo^'c - trong tho+ Cu., no'i le^n no^~i ddau vi` the^' su+..

Qua dde`o Ngang

Bu+o+'c to+'i dde`o Ngang bo'ng xe^' ta`,
Co? ca^y chen dda', la' chen hoa.
Lom khom du+o+'i nu'i tie^`u va`i chu',
La'c dda'c be^n so^ng ro+. ma^'y nha`.
Nho+' nu+o+'c, ddau lo`ng con cuo^'c cuo^'c,
Thu+o+ng nha`, mo?i mie^.ng ca'i da da.
Du+`ng cha^n ddu+'ng la.i: tro+`i, non, nu+o+'c,
Mo^.t ma?nh ti`nh rie^ng, ta vo+'i ta.

Cu`ng mo^.t ca?nh sa('c, hai ta^m ho^`n, cu`ng ta^m su+. ngu+o+`i ma^'t nu+o+'c: Ta^m tra.ng ?hoa`i Le^? cu?a ngu+o+`i dda`n ba` va` ta^m tra.ng nu+o+'c ma^'t nha` tan va`o tay thu+.c da^n Pha'p cu?a Cu. DDo^'c Hy. Hi`nh a?nh, ma`u sa('c ngo^n ngu+~ bi`nh di., ra^'t Vie^.t Nam. Mo^.t ngu+o+`i co' te^n trong Va(n Ho.c Su+?, trong chu+o+ng tri`nh gia'o du.c, mo^.t ngu+o+`i bi.? bo? que^n.

Phu. lu.c: Qua DDe`o Ngang (ba`i thu+' hai cu?a Ki?nh Chi?)

Nga`n ta^`m cao nga^'t a?i xu+a dda^y
Ma^'y ddo^. tre`o leo dde^'n no^~i na^`y
Mo+? ma('t buo^`n tro^ng cu`ng ma(.t be^?
Huo+ tay gia^.n xe' toa'c dda^`u ma^y
Thuye^`n ngu+ ca^.p be^'n tra(ng mo+` bo'ng
Chim mo?i ve^` ru+`ng gio' la.nh ca^y
Ba?y da(.m quanh co qua kho?i ddo'
Xanh tu+o+i tha^'y nu'i Ngu~-Ha`nh ngay

1928

Mie^`n Trung la` mie^`n cu?a ba~o lu.t. Xu+' so+? la('m nghe`o nhie^`u ddo'i, va^.y ma` mo^~i na(m ga'nh the^m va`i ba tra^.n ba~o lu.t, kho^? so+? da^n ti`nh bie^'t bao nhie^u. Ca?nh a^'y la` Cu. DDo^'c ca?m tha^'y?

Buo^`n ba~o lu.t

Ngo+~ ra(`ng na(m Ma~o ddu+o+.c mu`a hung,
Tra^.n lu.t na(m nay lo+'n la. lu`ng
Mu+a xe' ma'i tranh ro+i sa.t sa.t,
Gio' xo^ va'ch dda^'t nga~ ddu`ng ddu`ng
DDa^.u me` lu'a ba('p ro+i ta^`m ba^.y
Me`o cho' heo ga` cha.y tu+' tung
Cao la('m o^ng tro+`i soi cha(?ng tha^'u
Mo^` ho^i nu+o+'c ma('t cu?a da^n cu`ng
1939

Theo quan ddie^?m tho^ng thu+o+`ng, na(m Thi`n thu+o+`ng ba~o to, lu.t lo+'n. Kho^ng ngo+` na(m nay, o^ng tro+`i la`m ba~o lu.t so+'m mo^.t na(m. (Ty', su+?u, da^`n, ma~o, thi`n, ty.? ). Tru+o+'c ca?nh ddau ddo+'n, ngu+o+`i Vie^.t Nam thu+o+`ng ke^u tro+`i (ca^`u tro+`i, kha^'n Pha^.t), nhu+ng cu~ng la('m khi ?tro+`i cao kho^ng tha^'u? - Cao la('m o^ng tro+`i soi cha(?ng tha^'u - Cu. DDo^'c thu+o+`ng ddu+a nhu+~ng ca^u tu.c ngu+~ bi`nh di. va`o tho+. Ne^'u no'i ?so^'ng vo+'i nha^n da^n?, ?ddi vo+'i nha^n da^n? thi` ngu+o+`i ddo' chi'nh la` ?ngu+o+`i tho+ Cu. DDo^'c Hy? va^.y.

Mo^.t ca'i nhi`n kha'c, mo^.t nha` tho+ Vie^.t Nam kha'c, vo+'i ba`i tho+ ?Nu+o+'c Lu.t Ho?i Tha(m Ba.n? (Nguye^~n Khuye^'n)


Ai le^n nha('n ho?i ba'c Cha^u Ca^`u,
Lu.t lo^.i na(m nay ba'c o+? dda^u?
Ma^'y o^? lo+.n con ra`y lo+'n, be'?
Va`i gian ne^'p ca'i nga^.p no^ng, sa^u?
Pha^.n thua, suy ti'nh ca`ng the^m thie^.t,
Tuo^?i ca?, cho+i bo+`i ho'a so^'ng la^u.
Em cu~ng cha(?ng no ma` cha(?ng ddo'i,
Thung tha(ng chie^'c la', ru+o+.u lu+ng ba^`u.

Phu. lu.c (Ba`i ddo.c the^m)



Thu DDo^ng ba~o lu.t

Thu+o+`ng thu+o+`ng dde^'n giu+~a tie^'t thu ddo^ng,
Ba~o lu.t tu+ng bu+`ng co' kho^? kho^ng
Bu`n ddo.ng mu+a da^`m khoai thu'i ca?
Mu+a gia`y gio' da^.p lu'a tan bo^ng
A(n dda` kho^ng kha(?m nga`y ba bu+~a
Thue^' pha?i co`n lo na(m ma^'y ddo^`ng (*)
Ruo^.ng dda^'t nu+o+ng vu+o+`n vo^ nu+o+'c ca?
Nghi~ ma` thu+o+ng ha.i ca?nh nha` no^ng.

(*) Thue^' "tha^n" co`n go.i thue^' ddinh, la` mo^.t thu+' thue^' dda'nh va`o dda^`u ngu+o+`i, tu+` 18 dde^'n 60 tuo^?i, kho^ng dda'nh va`o lo+.i i'ch. Tho+`i Pha'p thuo^.c, thue^' ngu+o+`i dda'nh cao va` ra^'t ga('t, nhie^`u ngu+o+`i da^n kho^ng ddo'ng no^~i, pha?i tro^'n va`o ru+`ng...

Tha^'t thu? Nam Kinh

Nghe no'i Nam Kinh Nha^.t la^'y ro^`i
Tra(m na(m Trung Quo^'c the^' la` tho^i
La^u dda`i du+o+'i dda.n ta`u bay tha?
La(ng ta^?m trong do`ng ma'u no'ng so^i
Sa(~n vo? dda^.u ha^`m kho^ng to^'n cu?i
Co' da co' thi.t cha(?ng ca^`n no^`i
Ho+n thua dde^`u cu~ng ngu+o+`i DDo^ng A'
So+. la.nh ra(ng vi` bo+?i ho+? mo^i.

1937

Xo'm gie^`ng sao no+? hie^'p chi nhau
DDu+'c hie^'p Ba Lan, Nha^.t hie^'p Ta`u
Gia? da.ng va(n minh lu+`a chu'ng tru+o+'c
Ra tay ta`n ba.o gie^'t ngu+o+`i sau
Ma'y bay ho+i nga.t khoe mi`nh gio?i
DDa^'t ro^.ng da^n ddo^ng ghe't ho. gia`u
Kho^ng bie^'t gian tha^m la` la^.m ma.t
Tre`o ca`ng cao la('m, te' ca`ng ddau

DDo+`i Cu ? DDo^'c, tra~i qua nhie^`u cuo^.c chie^'n tranh, tu+` The^' Chie^'n thu+' Nhu+'t (1914-1918 ? Cu. to^'t nghie^.p ?Y si~ DDo^ng Du+o+ng? - Medecin Indochinoise - na(m 1915), The^' Chie^'n thu+' Hai (1939-45), Pha'p Vie^.t chie^'n tranh (1945-54). Vi` tinh tha^`n cho^'ng Pha'p gia`nh ddo^.c la^.p, cu. tu+`ng tham gia co^ng cuo^.c kha'ng chie^'n na^`y. Ma(.c da^`u chie^'n tranh xa?y ra ?be^n Ta^y?, ?be^n Ta`u? cu~ng la`m Cu. DDo^'c xu'c ddo^.ng, u+u tu+... ?Sa(~n vo? dda^.u ha^`m kho^ng to^'n cu?i?, ?So+. la.nh ra(ng vi` bo+?i ho+? mo^i?. ?No^`i da na^'u thi.t?, ?Gian tha^m la^.m ma.t?, ?Tre`o cao te' ddau?,? Cu. va^~n thu+o+`ng du`ng tu.c ngu+~ co' khi ca? ddie^?n ti'ch - nhu+ trong ba`i tre^n - dde^? no'i ve^` su+. kho^n da.i o+? ddo+`i: ?Mo^i ho+? ra(ng la.nh? hoa(.c ?Cu? dda^.u ddem na^'u dda^.u, DDa^.u trong no^`i ngo^`i kho'c, Cu`ng mo^.t go^'c sinh ra, DDo^'t nhau gi` tha^.t ga^'p. Ba`i tho+ ?Tha^'t bo^. thi? cu?a Ta`o Thu+.c.

Nho+' Hue^'

Ga^`n na(m na(m cha(~n, cha(?ng ve^` kinh
Nho+' ca?nh so^ng Hu+o+ng, nu'i Ngu+. Bi`nh
Nho+' su'ng Ngo. mo^n khi ro+.n sa'ng
Nho+' chuo^ng Thie^n Mu. lu'c ta`n canh
Nho+' sa^n Ca^`n Cha'nh quan dda^u ca?
Nho+' ra.p Thanh Bi`nh kha'ch va('ng tanh
Nho+' chi. che`o ddo`, o ba'n he^'n
Nho+' bao nhie^u chuye^.n ba^'y nhie^u ti`nh.

O+? Cu+?a Nga(n, ga^`n Ngo. Mo^n, co' 9 ca^y su'ng Tha^`n Co^ng dde^? giu+~ 9 Cu+?a tha`nh Hue^'. Nay nu+o+'c kho^ng co`n, su'ng na(`m ddo' cho+ vo+ khie^'n Cu. DDo^'c nho+' nu+o+'c khi tro+`i ro+.n sa'ng. Chu`a Thie^nMu. co`n ddo', chuo^ng Thie^n Mu. co`n ddo', khi hoa`ng ho^n xuo^'ng, tie^'ng chuo^ng chu`a co`n nga^n nga, la`m Cu. DDo^'c nho+' ?To^? quo^'c ta, ta pha?i nghe trong tie^'ng chuo^ng Linh Mu.? ? Nguye^~n Va(n Thi'ch.

Lo`ng nho+' Hue^' cu?a Cu. DDo^'c, co' kha'c chi ?Tha(ng Long tha`nh hoa`i co^?? cu?a Ba` Huye^.n Thanh Quan:

Ta.o ho'a ga^y chi cuo^.c hi' tru+o+`ng
DDe^'n nay tha^'m thoa('t ma^'y tinh su+o+ng
Lo^'i xu+a xe ngu+.a ho^`n thu tha?o,
Ne^`n cu~ la^u dda`i bo'ng ti.ch du+o+ng,
DDa' va^~n tro+ gan cu`ng tue^' nguye^.t,
Nu+o+'c co`n cau ma(.t vo+'i tang thu+o+ng.
Nga`n na(m gu+o+ng cu~ soi kim co^?.
Ca?nh dda^'y ngu+o+`i dda^y luo^'ng ddoa.n tru+o+`ng.

Na(m 1954, Cu. DDo^'c ddi Pha'p, tha(m thu? ddo^ hoa le^. cu?a nu+o+'c Pha'p. Cu. ra^'t co^ng ba(`ng. Paris no^?i tie^'ng kha('p the^' gio+'i, Cu. va^~n khen, nhu+ng ra^'t nha^n ba?n, Cu. kho^ng vui khi tha^'y trong ca?nh hoa le^. ddo', la.i cu~ng co' a(n ma`y. Cu~ng mai mi?a dda^'y, qui' vi. a../


Xem ca?nh Ba-Le^

Ca?nh Ba-Le^ dde.p cha(?ng dda^u ta`y
No^?i tie^'ng hoa`n ca^`u tu+. thuo+? nay
Vu+o+`n thu' Vanh-xen voi co.p ddu?
Cho^~ cho+i Co^ng-co.t ngu+.a xe dda^`y
Do^`i da`o ha`ng ho'a nha` Phay-de't
DDo^` so^. la^u dda`i ddie^.n Ve.c-xa^y
Chi? co' mo^.t ddie^`u ho+i chu+o+'ng ma('t
Ngoa`i ddu+o+`ng thi?nh thoa?ng ga(.p a(n ma`y.

Tro+`i ky` cu. o+? Paris, ho^.i nghi. Gene`ve ke^'t thu'c, Vie^.t Nam chia ddo^i o+? so^ng Be^'n Ha?i, ca^`u Hie^`n Lu+o+ng la` phu+o+ng tie^.n ddu+o+`ng bo^. duy nhu+'t no^'i lie^`n hai mie^`n Nam/ Ba('c. (Ba^'y gio+` tie^'n si~ Phan Va(n Thi'nh, con trai Cu., phu.c vu. trong ?pha'i ddoa`n Quo^'c Gia Vie^.t Nam?, tham du+. Ho^.i nghi. a^'y). La(`n ranh chia ddo^i Vie^.t Nam na(`m go.n trong ti?nh Qua?ng Tri.. Su+. kie^.n li.ch su+? tro.ng dda.i va` ddau ddo+'n ddo' la`m Cu. DDo^'c the^m nho+', the^m ddau cho que^ hu+o+ng mi`nh.

Na(`m nho+' Qua?ng-Tri.

Cha^n tro+`i ma(.t be^? da(.m ddu+o+`ng xa,
Tuye^'t ddie^?m su+o+ng to^ ma'i to'c gia`
Kha'ch Vie^.t chu+a tu+`ng mu`i lu+~ thu+'
DDa^'t A^u tha^.t la('m ve? pho^`n hoa
Vi` lo`ng co^' quo^'c co`n cay dda('ng
Ne^n che'n tha hu+o+ng i't ma(.n ma`
Qua?ng-Tri. ai ve^` cho nha('n ho?i
Be^'n Hie^`n Lu+o+ng cu~ nhu+~ng ai qua.

Sau khi "ho`a bi`nh la^.p la.i", Cu. co' co+ ho^.i "Ve^` tha(m nha` cu~ o+? Nhan Bie^`u":

Tre^n ddu+o+`ng hu+o+ng lo^. xuo^'ng o^-to^
Nha` cu~ de` chu+`ng da.o bu+o+'c vo^
Va'ch cu~ ga.ch vo^i na(`m le^.ch la.c
The^`m hu+ ca^y co? mo.c lo^ xo^
Vu+o+`n hoang dde^? ddo' hoa co`n no+?
Gie^'ng bo? la^u ro^`i nu+o+'c dda~ kho^
Lu~ tre? que^n mi`nh la` chu' ba'c
Ho?i nhau: ?cu. a^'y cu. gia` mo^??

Ca^u cuo^'i trong ba`i tho+ cu?a Cu. khie^'n to^i nho+' ?Ho^`i hu+o+ng nga^~u thu+? cu?a Ha. Tri Chu+o+ng - tho+`i Thi.nh DDu+o+`ng - ba`i tho+ to^i tu+`ng da.y cho ho.c sinh khi gia?ng ve^` Vu+o+ng Tu+o+`ng.

Thie^'u tie^?u ly gia, la~o dda.i ho^`i,
Hu+o+ng a^m vo^ ca?i, ma^'n mao to^`i.
Nhi ddo^`ng tu+o+ng kie^'n, ba^'t tu+o+ng thu+'c,
Tie^'u va^'n, kha'ch to`ng ha` xu+' lai?

Di.ch nghi~a:

(Tuo^?i tre? ra ddi, gia` mo+'i ve^`,
Gio.ng nha` que^ va^~n kho^ng ddo^?i, ra^u to'c dda~ ru.ng he^'t.
Tre? con trng tha^'y, kho^ng nha^.n ra,
Cu+o+`i ho?i, kha'ch tu+` phu+o+ng na`o dde^'n?)

Khi ddi tre?, lu'c ve^` gia`
Gio.ng que^ kho^ng ddo^?i, to'c dda` kha'c bao
Tre? con nhi`n la. kho^ng cha`o
Ho?i ra(`ng: Kha'ch o+? cho^'n na`o la.i cho+i?

(Pha.m Si~ Vi~ di.ch)

O^ng Cu. la` ngu+o+`i ra^'t dda ti`nh. DDe^m na(`m kho^ng ngu? ddu+o+.c, nghe tie^'ng sa'o, nghe tie^'ng ga`, nghi~ to+'i bo'ng nha.n bay - co' nghi~a la` tho+`i gian tro^i ddi trong va('ng la(.ng, nghi~ to+'i ca'i vo^ nghi~a cu?a danh lo+.i, nghi~ to+'i va(n chu+o+ng - ca'i se~ to^`n ta.i? Cu. nghi~ to+'i ba.n vo+'i nhie^`u ddie^`u suy tu+, ma'i to'c Cu. ro^'i bo+`i.

Ca'i a^m thanh la`m cho ngu+o+`i Vie^.t nho+' nha` la` ?tie^'ng ga`?, chu'ng ta thu+o+`ng ga(.p trong thi ca? tu+` nhu+~ng ba`i tho+ ra^'t xu+a ?Con ga` no' ga'y o o, Pha?i thuye^`n o^ng Tra.ng ddu+a co^ to^i ve^` cu`ng? trong Pha.m Co^ng Cu'c Hoa? cho dde^'n ?Xao xa'c ga` tru+a ga'y na~o nu`ng? cu?a Lu+u Tro.ng Tu+.

DDe^m na(`m nghe tie^'ng sa'o,
nho+' ba.n xu+a


Tie^'ng sa'o nha` ai gio' thoa?ng ddu+a,
DDe^m nghe ri'u ri't de^~ buo^`n chu+a
Mo^.t tro+`i tinh dda^?u canh ga` giu.c
Nga`n dda(.m quan ha`, bo'ng nha.n thu+a
Danh lo+.i nha`m ngu+o+`i tro` ba'nh ve~
Va(n chu+o+ng ke'n kha'ch mo'n ha`ng xu+a
Ai ve^` nha('n ba?o cu`ng ai ddo'
Ma'i to'c cha`ng Phan dda~ ro^'i bu+`a.

Tie^~n con ddi

Mo+'i ddu+o+.c sum va^`y dda~ bie^.t ly
Tie^~n con tha^`y bie^'t da(.n con gi`?
Ta^'c lo`ng ngay tha?o cho tro`n nhe'
Ca'i ba~ gia`u sang cho+' vo^.i chi
Tro+`i bie^?n a^'y la` o+n to^? quo^'c
Co~i bo+` dda^u cu~ng vie^.c nam nhi
Co^ng tha`nh tha^n thoa'i gu+o+ng kim co^?
Pha?i ti'nh nga`y ve^` tu+. lu'c ddi.

Ba`i na^`y ra^'t la.. La. la` vi` to^i i't tha^'y trong thi ca, chi? tha^'y nhie^`u nha^'t la` trong ?Ta^m Ho^`n Cao Thu+o+.ng? (Grand Coeur) cu?a De Amicis. Su+. gia'o du.c trong sa'ch na^`y la` trong va(n ho'a A^u Ta^y, tho+ Cu. o+? dda^y la` lo+`i gia'o hua^'n cu?a mo^.t o^ng Cu. gia` ra^'t Vie^.t Nam. Ngu+o+`i ta ai cu~ng mong cho con tha`nh co^ng, hie^?n dda.t, chu+'c tro.ng quye^`n cao, chu+' kho^ng ma^'y ai khuye^n con mau ro+`i no+i ?quye^`n cao chu+'c tro.ng?.

"Co^ng tha`nh tha^n thoa'i" la` ca^u i't ai no'i to+'i trong the^' ky? 20.

Cuo^.c ta`n sa't na(m Ma^.u Tha^n 1968 la` no^~i ddau lo+'n cu?a ngu+o+`i Hue^'. Cu. co' nhu+~ng ba ba`i no'i ve^` Hue^' na(m Ma^.u Tha^n. Co' le~ lo`ng cu. ddau ddo+'n la('m khi nghi~ to+'i cu+.u kinh ddo^.

Vi.nh ca?nh Hue^'
sau bie^'n co^' Ma^.u Tha^n

Ca'i ho.a chie^'n tranh ai no+~ ga^y
Co^' ddo^ kho'i lu+?a to'c tang dda^`y
DDe^`n dda`i trong no^.i hu+ nhie^`u cho^~
Nha` cu+?a ngoa`i tha`nh sa^.p ca? gia^y
Hu+o+ng Thu?y tha^y tro^i so^ng nhuo^.m ma'u
Ngu+. Bi`nh bom do^.i nu'i tan ca^y
Ma('t gia` chan chu+'a ddo^i gio`ng le^.
Kho'c ca?nh tang thu+o+ng giu+~a te^'t na^`y.

1968



Ho.a tho+ Ma^.u Tha^n
cu?a Tra^`n Va(n Tha.nh

Co^' ddo^ dda^u pha?i cho^'n sa tru+o+`ng
Sao lu+?a binh dda^`y giu+~a dde^' hu+o+ng
Nghi ngu't tha`nh sa^`u ma^y ddi?nh Ngu+.
Tu+ng bu+`ng so'ng ha^.n nu+o+'c so^ng Hu+o+ng
To'c tang cho^`ng cha^'t dde^`u tra(m ho.
Nha` cu+?a tie^u ddie^`u ca? bo^'n phu+o+ng
Ca?nh Te^'t Ma^.u Tha^n khi nho+' la.i
Ma('t gia` kho^n ngo+'t le^. tang thu+o+ng

1968


Ki'nh ho.a ba`i Xua^n Ma^.u Tha^n ca?m ta'c cu?a
cu. Va(n DDi`nh To^n Tha^'t Ba^n

Te' o+? ngoa`i mi`nh cu~ng gio^'ng dda^y
Te^'t na^`y chie^'n ho.a tha^.t ghe^ thay
Du+~ da(`n la.i qua' bao la^`n tru+o+'c
Cho^.n ro^.n chu+a ro^`i ma^'y bu+~a nay
Na(m khi? nhie^`u ngu+o+`i ddang hu' vi'a
Tuo^?i hu`m ca'c cu. cu~ng quo+ tay (*)
May nho+` tro+`i Pha^.t cho co`n so^'ng
Thi` hu+o+?ng an vui se~ co' nga`y
1968

(*) Cu. Va(n DDi`nh va` to^i dde^`u tuo^?i da^`n

To^i chi? tri'ch ra dda^y, nha^.n xe't so+ lu+o+.c va`i ba ba`i tho+ cu?a Cu. DDo^'c Hy. Su+. nghie^.p va(n tho+ ddo^` so^. cu?a Cu. la`m to^i he^'t su+'c e nga.i khi tha^'y su+'c lu+.c cu?a mi`nh. Va? la.i, to^i la` pha^.n con cha'u, nghi~ to+'i Cu. dda~ so+. - ca'i so+. ba('t dda^`u tu+` thuo+? a^'u tho+ cu?a to^i, ne^n ca'i nga.i ngu`ng dda~ co', nay la.i nga.i ngu`ng ho+n. To^i hy vo.ng ca'c nha` vie^'t va(n ho.c su+?, ca'c nha` vie^'t phe^ bi`nh va(n ho.c, ca'c gia'o su+ da.y mo^n va(n chu+o+ng, co' mo^.t nha~n quan sa^u ho+n, xa ho+n ve^` li.ch su+? va(n ho.c nu+o+'c nha`, kho^ng le^.ch la.c, kho^ng thie^n kie^'n, dde^? gio+'i thie^.u dda^`y ddu? thi ca Vie^.t Nam cho ca'c the^' he^. mai sau. Mi`nh kho^ng no'i, bo.n tre? la`m sao bie^'t.

DDo+n gia?n chi? co' va^y.



Mu`a Xua^n na(m 2022

Hoa`ng Long Ha?i



(1) Vu. Nguye^~n Ba' Chung: Ca'ch nay ho+n 10 na(m, Nguye^~n Ba' Chung, gia'm ddo^'c mo^.t chu+o+ng tri`nh nghie^n cu+'u va(n ho.c cu?a ngu+o+`i Vie^.t ty. na.n o+? ha?i ngoa.i. Y, que^ o+? An Cu+.u /Hue^', du ho.c My~ tu+` tru+o+'c 1975, thie^n Co^.ng, mo+`i hai ngu+o+`i Co^.ng Sa?n, tu+` trong nu+o+'c ra dda?m nha^.n co^ng vie^.c na^`y. Di~ nhie^n ngu+o+`i Vie^.t o+? ha?i ngoa. pha?n ddo^'i, nha^'t la` nhu+~ng ngu+o+`i sinh so^'ng o+? Boston. To^i cu~ng co' tham gia. ?Giu+~a ddu+o+`ng da^~u tha^'y ba^'t ba(`ng ma` tha.? Ai la.i du`ng ngu+o+`i Co^.ng Sa?n dde^? nghie^n cu+'u ca'c co^ng ti`nh va(n ho.c cu?a ngu+o+`i quo^'c gia - cho^'ng Co^.ng - , trong gti`nh hi`nh "va(n ho.c ty. na.n" kho^ng the^? kho^ng co' la^.p tru+o+`ng chi'nh tri., nha^'t la` ve^` phi'a ngu+o+`i Co^.ng Sa?n, chi'nh tri. "ngu+. tri." tre^n ta^'t ca? mo.i la~nh vu+.c. Nguye^~n Ba' Chung, ngoa`i nhu+~ng hoa.t ddo^.ng thie^n Co^.ng, co`n hu+'a, sau khi y che^ bai ngu+o+`i Vie^.t di ta?n la` "gia' a'o tu'i co+m":


To^i se~ ve^` la`m ngu+o+`i tu` tu+. tro'i
Mang tre^n mi`nh nhu+~ng bie^?u ngu+~ dda^`y te^n
DDe^? ddu+o+.c so^'ng mo^.t la^`n trong tu+. ho^'i
Vo+'i nhu+~ng ngu+o+`i kho^ng bie^'t va^~n tha^n quen

Y hu+'a se~ ve^` phu.c vu. dda^'t nu+o+'c, nhu+ng to+'i nay va^~n chu+a tha^'y y ve^`. Vie^.t Co^.ng chu+a chia pha^`n hay sao?

(2) Khi O^ng Cu. la`m gia'm ddo^'c Be^.nh Vie^.n Qua?ng Tri., to^i chu+a ddi ho.c, ha`ng nga`y co`n ddi lang thanh cho+i o+? con ddu+o+`ng tru+o+'c be^.nh vie^.n, mo^~i la^`n tha^'y bo'ng O^ng Cu., to^i tro^'n ga^'p, tro^'n mo^.t o^ng quan ? da^n chu'ng go.i O^ng Cu. la` "Cu. DDo^'c" hay "Quan DDo^'c", mo^.t O^ng Cu. nghie^m nghi., ca^.u ma. to^i co`n ki'nh so+., huo^'ng chi to^i. Hi`nh a?nh o^ng Cu. ra^'t quen thuo^.c: a'o tra('ng da`i may theo kie^?u ta, va.t nga('n, qua^`n cha'o lo`ng tra('ng, gia`y ha., che du` tra('ng. DDa^y la` trang phu.c cu?a gio+'i si~ phu tho+`i a^'y. Mo^.t la^`n to^i "ddi coi" cu. Huy`nh Thu'c Kha'ng ghe' tha(m Qua?ng Tri., to^i cu~ng tha^'y O^ng Cu. na^`y cu~ng a(n ma(.c nhu+ the^'. Hi`nh a?nh hai O^ng Cu. gio^'ng y nhau.

Hoa`ng Long Ha?i

Mu.c Lu.c

7. Pho+? Cu?a Vie^.t Nam Hay Cu?a Ta^y Cu?a Ta`u ?

Pha.m hy So+n

Lo+`i No'i DDa^`u : Ca'ch nay ma^'y tha'ng nha^n ddo.c mo^.t ba`i ba'o no'i ve^` pho+? cu?a Vie^.t Nam nay no^?i tie^'ng kha('p the^' gio+'i la` ngon, lo^i cuo^'n kha'ch sa`nh a(n o+? My~, o+? cha^u A^u, o+? Trung Hoa, Nha^.t, U'c . . . . Ta'c gia? ba`i vie^'t co`n ti`m hie^?u ve^` nguo^`n go^'c cu?a Pho+? tu+` dda^u ra . Ngu+o+`i Ta`u no'i Pho+? la` ?Ngu+u Nhu.c Pha^'n?, o^ng Ta^y no'i Pho+? la` ?Pot-Au-Feu?vi` chu+~ ?feu?ddo.c le^n gio^'ng chu+~ ?pho+??. Tha^'y sang ba('t qua`ng la`m ho., ?Pho+??dda^u co' ho. ha`ng gi` vo+'i ma^'y thu+' ddo' .

Thu+? xem Pho+? co' chu't mu`i vi. na`o cu?a Ngu+u Nhu.c Pha^'n, cu?a Pot-Au-Feu ? La.i xem cho ky~ nhu+~ng gia vi. Pho+? nhu+ ho^`i,ddinh hu+o+ng, tha?o qua? . . . co' thu+' na`o co' ma(.ttrong no^`i Ngu+u Nhu.c Pha^'n hay Pot-Au-Feu kho^ng ? Ro^`i tre^n ba`n a(n cu?a Pho+? co' ddu?ca'c ma`u ddo? cu?a o+'t, xanh cu?a hu'ng que^', ngo`,rau o^m, dden cu?a ho^` tie^u kho^ng ? Cha('c cha('n ta^'t ca? dde^`u kho^ng .

Va^.y thi` Pho+? la` Pho+? . Pho+? co' va(n hie^'n rie^ng cu?a Pho+?, co' bo+` co~i rie^ng tu+` thuo+? khai sinh, kho^ng lie^n he^. gi` vo+'i ai .
Co`n mo^.t chuye^.n nu+~a cu~ng quan tro.ng ddo^'i vo+'i nhu+~ng nha` ?pho+? ho.c? la` Pho+? xua^'t pha't tu+` dda^u, Nam DDi.nh hay Ha` No^.i ? Va^'n dde^` co`n ba`n ca~i, chu+a ai chi.u ai .

A^?m Thu+.c (hay a(n uo^'ng) la` ne't va(n hoa' cu?a mo^.t da^n to^.c . Nga`y xu+a ngu+o+`i ta hay no'i ? A(n co+m Ta`u, o+? nha` Ta^y, la^'y vo+. Nha^.t? . DDo' la` no'i ve^` a(n uo^'ng trong khu vu+.c cha^u A' . Nga`y nay ra A^u, My~ chu'ng ta tha^'y da^n to^.c Y' co' nhie^`u mo'n a(n no^?i tie^'ng va` ra^'t pho^? bie^'n tre^n the^' gio+'i nhu+ Pizza, Spagetti ......... ddu+o+.c ca? gio+'i bi`nh da^n va` gia`u co' u+a chuo^.ng . Ngu+o+`i Ta`u, ngu+o+`i Y' ddi dda^u cu~ng mo+? ca'c nha` ha`ng a(n dde^? kinh doanh va` la`m gia`u nho+` di sa?n a^?m thu+.c cu?a to^? tie^n ho., ddo^`ng tho+`i qua?ng ba' cho mo.i ngu+o+`i bie^'t dda^'t nu+o+'c cu?a ho. . DDo' la` su+'c ma.nh me^`m ra^'t co' lo+.i ve^` kinh te^', ve^` kinh doanh va` ca? ve^` chi'nh tri. (ngu+o+`i ta de^~ co' ca?m ti`nh va` de^~ quen vo+'i ha`ng hoa') .

Ca'ch nay ho+n 20 na(m to^i ddu+o+.c o^ng Pha.m Tha(ng ta(.ng cho mo^.t ba?n co^ng thu+'c na^'u pho+? tu+` que^ hu+o+ng o^ng o+? Nam DDi.nh. Ma^'y ho^m vu+`a qua nha^n lu.c la.i tu? sa'ch, ti`nh co+` tha^'y ba?n co^ng thu+'c na`y ne^n xin phe'p o^ng Tha(ng cho dda(ng le^n ba'o dde^? nhu+~ng nha` ?pho+? ho.c? co' the^m ta`i lie^.u tham kha?o va` nhu+~ng ngu+o+`i muo^'n kinh doanh ve^` nga`nh pho+? co' mo^.t ta`i lie^.u ?cha^n truye^`n?dde^? ho.c ho?i.

Pha.m hy So+n



CO^NG THU+'C NA^'U PHO+? :

- Va^.t Lie^.u Cho 100 To^ Pho+? :

1- Thi.t va` xu+o+ng bo` : 1O kg xu+o+ng + 3 kg thi.t (*)
2- Ta^?y ru+?a : 150 gr gu+`ng tu+o+i, 2 tra'i chanh, 1 ba't con muo^'i ho^.t, 1 ly ru+o+.u dde^' (ne^'p) .
3- Gia vi. pho+? : 100 gr dda.i ho^`i, 20 tra'i tha?o qua?, 20 ca'i ddinh hu+o+ng, 800 gr gu+`ng tu+o+i, 1 che'n co+m bo^.t ngo.t, 2/3 che'n co+m ddu+o+`ng tra('ng, 100 gr ha`nh cu? kho^, 100 gr to?i, 2 muo^~ng lo+'n (muo^~ng mu'c nu+o+'c pho+?) nu+o+'c ma('m tha^.t ngon, muo^'i bo^.t.
4- Rau tho+m ca'c loa.i, ha`nh la', tie^u o+'t, tu+o+ng dden, tu+o+ng ddo? . . . .
5- Khoa?ng 12 kg ba'nh pho+? (2 ye^'n)

- Nhu+~ng Co^ng DDoa.n Thu+.c Hie^.n :
1- La`m xu+o+ng va` thi.t
2- Ta^?y xu+o+ng va` thi.t
3- Na^'u nu+o+'c le`o, luo^.c thi.t, vo+'t va'ng (bo.t)
4- Che^' thuo^'c pho+?
5- Pha nu+o+'c le`o
6- Tri`nh ba`y to^ pho+? .

1- La`m xu+o+ng va` thi.t : Xu+o+ng na^'u pho+? co' the^? la` xu+o+ng o^'ng, xu+o+ng su+o+`n va` ca'c loa.i xu+o+ng kha'c . Thi.t co' thi.t chi'n (thi.t ddu`i, thi.t mo^ng. . .) va` na.m ga^`u (loa.i thi.t me^`m nhu+ thi.t tha(n) .
Ta^'t ca? (xu+o+ng+thi.t) bo? va`o nga^m trong 1 ca'i thau lo+'n vo+'i : 1 ba't co+m muo^'i ho^.t, 75 gr gu+`ng so^'ng (tu+o+i) gia~ nho?, 2 tra'i tranh va('t nu+o+'c va` bo? ca? vo? va`o . Cho nu+o+'c la~ vu+`a nga^.p xu+o+ng (dda~ ca('t nga('n khoa?ng 5 hay 6 cm) va` thi.t, tro^.n dde^`u cho tan muo^'i ro^`i nga^m tu+` 4 dde^'n 6 gio+` mo+'i la^'y ra la^'y ba`n cha?i nylon cha?i cho sa.ch ca? xu+o+ng la^~n thi.t va` xa? nu+o+'c 2, 3 la^`n cho tha^.t sa.ch (khi tha^'y nu+o+'c kho^ng co`n ddu.c va` ngu+?i thi.t kho^ng tha^'y mu`i ho^i) la` ddu+o+.c . Vo+'t ra 1 ca'i ro^? lo+'n cho ra'o nu+o+'c .
2- Ta^?y xu+o+ng va` thi.t chi'n : DDun mo^.t no^`i nu+o+'c khoa?ng 10 dde^'n 15 li't cho tha^.t so^i thi` ngu+ng
lu+?a, ddo^`ng tho+`i bo? 75 gr gu+`ng tu+o+i gia~ nho? + 1 ly ru+o+.u tra('ng xong nhu'ng ca? xu+o+ng va` thi.t va`o nga^m chu+`ng 10 dde^'n 20 phu't vo+'t ra cha?i la.i va` xa? nu+o+'c cho tha^.t sa.ch . Vo+'t ra thau, nhu+~ng ddu+o+`ng ga^n ma'u o+? xu+o+ng o^'ng va` xu+o+ng lo+'n, la^'y dao ba(`m na't nhu+~ng ddu+o+`ng ga^n ma'u a^'y.
DDem cha?i, ru+?a la.i cho ma'u ddo.ng ra he^'t dde^? sau na`y na^'u nu+o+'c se~ trong ho+n va` bo+'t bo.t .
3- Na^'u nu+o+'c le`o, vo+'t bo.t, luo^.c thi.t chi'n : cho 10 kg xu+o+ng + 3 kg thi.t se~ na^'u 50 li't nu+o+'c (le`o) . DDun 50 li't nu+o+'c cho tha^.t so^i thi` bo? 10 kg xu+o+ng vo^ tru+o+'c, 3 kg thi.t vo^ sau phi'a tre^n xu+o+ng . DDun lu+?a vu+`a pha?i, kho^ng lo+'n dde^? bo.t ddo'ng tre^n ma(.t nu+o+'c . Khi bo.t ddo'ng da`y thi` du`ng vo+.t lu+o+'i vo+'t he^'t bo.t ra . Nho+' la`m nhe. nha`ng dde^? bo.t kho^ng vo+~ ra la`m ddu.c nu+o+'c va` cu~ng kho^ng ddun lu+?a lo+'n la`m bo.t bi. vo+~ .
Vo+'t bo.t xong thi` :
- Cho muo^'i bo^.t vo^ ne^'m ho+i ma(.n mo^.t chu't dde^? khi cho ba'nh pho+? va`o la` vu+`a a(n .
- Cho 800 gr gu+`ng nu+o+'ng ru+?a sa.ch, lo^.t bo? vo?, tha'i do.c cu? da`y 3 hay 4 mm .
- Cho tu'i thuo^'c pho+? (1 muo^~ng ca` phe^ dda^`y la` ddu?) ? ca'ch che^' thuo^'c pho+? se~ no'i o+? mu.c 4
du+o+'i dda^y . Ta^'t ca? ca'c thu+' tre^n pha?i bo? dda^`y ddu? va`o no^`i ha^`m xu+o+ng va` thi.t kho^ng the^? que^n ddu+o+.c .
Thi.t luo^.c chi'n pha?i luo^.c tu+` 3 tie^'ng ru+o+~i dde^'n 4 tie^'ng ru+o+~i ddo^`ng ho^` (** )mo+'i vo+'t ra dde^? thi.t me^`m kho^ng dai . A(n thua thu+? the^' na`o cho vu+`a (so^'ng thi` dai kho^ng nhai ddu+o+.c, du+` qua' thi` me^`m kho^ng tha'i tha`nh mie^'ng ddu+o+.c) . Khi vo+'t thi.t ra pha?i nhu'ng va`o nu+o+'c la.nh treo le^n cho ra'o nu+o+'c ro^`i bo? va`o tu? la.nh cho kho^ng bi. dden . Khi na`o pha nu+o+'c le`o xong xuo^i cho thi.t va`o luo^.c la.i chu+`ng 10 phu't dde^? thi.t nga^'m gia vi. .
Khi thi.t vo+'t ra ro^`i cu+' dde^? xu+o+ng trong no^`i ha^`m tu+` 10 dde^'n 12 tie^'ng thi` xu+o+ng se~ nhu+` va` long ca'c kho+'p xu+o+ng ra, thi.t ba'm xung quanh xu+o+ng me^`m nhu~n va` co' mo^.t so^' lu+o+.ng xi' qua'ch tha^.t ngon dde^? nha^.u bia . Na^'u to+'i tho+`i ddie^?m na`y nu+o+'c mo+'i ngo.t .
4- Thuo^'c pho+? : -100 gr dda.i ho^`i - 20 tra'i tha?o qua? - 20 ca'i hoa ddinh hu+o+ng .
DDa.i ho^`i bo'p cho ru.ng he^'t ca'nh, tha?o qua? nu+o+'ng cha'y vo?, mang ra bo? vo? va` xa'c, chi? la^'y ho^.t tho^i (vo? va` xa'c tha?o qua? a(n vo^ se~ bi. say) . DDinh hu+o+ng dde^? nguye^n .
DDem ta^'t ca? 3 thu+' sao le^n cho ho+i cha'y va` bo^'c mu`i tho+m thi` ddem gia~ tha`nh bo^.t bo? va`o lo. nho? co' na('p dda.y ki'n ho+i dde^? xa`i da^`n da^`n .
Vo+'i so^' lu+o+.ng xu+o+ng va` thi.t tre^n chi? ca^`n mo^.t muo^~ng ca` phe^ dda^`y la` ddu? . Bo? thuo^'c va`o tu'i va?i co' da^y tha('t la.i ro^`i bo? va`o no^`i na^'u nu+o+'c xu+o+ng va` thi.t dda~ vo+'t bo.t khoa?ng sau 15 phu't tha^'y co' mu`i tho+m cu?a pho+? thi` pha?i la^'y tu'i thuo^'c ra ngay .
5- Pha nu+o+'c le`o : Khi xu+o+ng dda~ ddun xong (tu+'c la` tu+` lu'c mo+'i na^'u dde^'n khi la^'y ra la` tre^n 10 gio+` va` xu+o+ng dda~ nhu+`) . Ga.n nu+o+'c ra mo^.t no^`i kha'c dde^? pha che^' .
Trong vie^.c pha che^' go^`m co' :
- Bo^.t ngo.t : 1 che'n a(n co+m dda^`y .
- To?i 100gr bo'c vo?, dde^? nguye^n bo? va`o 1 tu'i va?i .
- Cho 2 muo^~ng lo+'n(mu'c nu+o+'c pho+?) nu+o+'c ma('m tha^.t ngon, nu+o+'c ma('m do+? thi` kho^ng ne^n
bo? . Ne^m ne^'m cho ho+i ma(.n 1 chu't dde^? bo? ba'nh pho+? va`o thi` vu+`a .
Ta^'t ca? ca'c thu+' ke^? tre^n bo? va`o no^`i nu+o+'c le`o pha ba'n, khi ga^`n ba'n mo+'i pha . No^`i nu+o+'c le`o
chi? co' : muo^'i, gu+`ng nu+o+'ng, to?i, thuo^'c pho+? . Kho^ng ddu+o+.c cho gi` the^m vi` cho gia vi. tru+o+'c
se~ bi. thiu . Nu+o+'c le`o co' the^? chia ba'n 2 nga`y nhu+ng lu'c na`o cu~ng pha?i dde^? lu+?a no'ng a^'m,
ddu+`ng dde^? nguo^.i se~ bi. thiu ngay . (Nga`y nay co' the^? cho va`o tu? la.nh) .
6- Tri`nh ba`y to^ pho+? : Sa('p xe^'p tru+o+'c ca'c va^.t du.ng sau dda^y :
-Ha`nh la' tha'i nho?, ddu+`ng tha'i lo+'n . Loa.i ha`nh hu+o+ng la' nho? tho+m ho+n loa.i ha`nh la' lo+'n .
-Ngo` ri' (cilentro) tha'i nho? .
-Ha`nh ta^y tha'i mo?ng .
-Tie^u xay nho? .
4 thu+' tre^n bo? rie^ng tu+`ng ba't (kho^ng tro^.n chung) dde^? khi xong to^ pho+? thi` ra('c le^n tre^n .
-Rau tho+m ca'c loa.i : Hu'ng que^', ngo` gai, rau o^m . . . ru+?a sa.ch ba`y ra ddi~a lo+'n dde^? tre^n ba`n ai muo^'n a(n thu+' gi` la^'y thu+' ddo' .
-Tu+o+ng dden tu+o+ng ddo? )chi? co' ngu+o+`i Nam, Trung thi'ch du`ng, ngu+o+`i Ba('c kho^ng du`ng nhu+ng ho+.p tu+o+ng o+'t Ba('c va` to?i muo^'i .
Nhu'ng ba'nh pho+? pha?i nu+o+'c tha^.t so^i ba'nh mo+'i he^'t cha^'t ho^i . Nhu'ng ky~ va` la('c so'c cho ra'o nu+o+'c mo+'i ddo^? va`o to^ . DDo^? va`o to^ xong la^'y ddu~a xo+'i le^n cho dde^`u dde^? ba'nh kho?i di'nh va`o nhau tha`nh tu+`ng cu.c . Sau ddo' dda(.t thi.t (chi'n, na.m, ga^`u . . . dda~ tha'i mo?ng va` lo+'n dde^? rie^ng ra ca'c to^) . Thi.t ta'i cu~ng tha'i tha^.t mo?ng va` lo+'n ra mo^.t to^ rie^ng . Thi.t ta'i nho? qua' kho^ng tha'i tha`nh mie^'ng ddu+o+.c thi` ba(m nhuye^~n la^'y dao e'p xuo^'ng tho+'t ro^`i bo? le^n tre^n ba'nh pho+? . Tie^'p theo la` ra('c ha`nh ta^y va` ha`nh la' dda~ tha'i mo?ng, sau cu`ng la` ngo` tre^n cu`ng .
Ne^'u la` pho+? ta'i, nu+o+'c le`o pha?i ddo^? dde^`u tre^n nhu+~ng cho^~ co' thi.t ta'i, ddu+`ng ddo^? mo^.t cho^~ thi.t se~ kho^ng ta'i ddu+o+.c. (Tru+o+'c khi ddo^? nu+o+'c ca^`n xem no^`i nu+o+'c co' tha^.t so^i kho^ng ro^`i ha~y ddo^? ? Pho+? nguo^.i la` do+? nha^'t, nho+' ky~) . Nu+o+'c tre^n ma(.t ba'nh va` thi.t 1 pha^n (1 cm) la` vu+`a . Tri`nh ba`y to^ pho+?, tu`y theo nha~n quan, tha^'y dde.p la` ddu+o+.c .
Nu+o+'c le`o ca.n se~ ma(.n pha?i cho the^m nu+o+'c ddun so^i vo^ nhu+ng pha?i ne^'m cho vu+`a mie^.ng nhu+ lu'c mo+'i pha che^' .

Nhu+~ng DDie^`u Ca^`n Nho+' :
-DDu+`ng bao gio+` que^n gu+`ng nu+o+'ng, ddo' la` mo^.t gia vi. to^'i quan tro.ng .
-Nho+' bo? thuo^'c pho+? ra ddu'ng lu'c, ddu+`ng dde^? ngu+?i tha^'y mu`i thuo^'c va` ho^`i sa(.c le^n .
-DDu+`ng que^n tu'i to?i .
-DDu+`ng que^n vo+'t va'ng (bo.t) .
-DDu+`ng que^n thu+' tu+. khi la`m (lu'c na^'u pho+?) .

La`m ddu'ng nhu+ va^.y the^' la` pho+? nha^'t ro^`i, kho^ng ai na^'u ho+n mi`nh ddu+o+.c .
Nho+' pho+? bo` la` bo` (ddu+`ng tra^u ho?ng ngay), ddu+`ng na^'u chung vo+'i ga` hoa(.c heo se~ ma^'t vi. thua^`n tu'y, tha`nh pho+? lai ca(ng kho^ng tuye^.t vo+`i ddu+o+.c .
Vo+'i lu+o+.ng thi.t tre^n co' ddu+o+.c tre^n 100 to^ pho+? (**) .
Nu+o+'c khi pha che^' ba'n co' the^? cho the^m 1 kg cu? ca?i ru+?a sa.ch, bo^? ddo^i, tha'i mie^'ng nhu+ kha^?u mi'a cho vo^ no^`i na^'u nu+o+'c le`o cho nu+o+'c ngo.t va` co' cha^'t rau ca`ng ngon ho+n .


Vie^'t nga`y 24 tha'ng 7 na(m 1995

PHA.M THA(NG
Co^ng thu+'c Pho+? Chuye^n Nghie^.p la`ng DDo^`ng
Nam DDi.nh no^?i tie^'ng Ba('c Vie^.t .

GHI CHU' :
* Lu+o+.ng thi.t o^ng Tha(ng ghi 3 kg cho 100 to^ pho+? o+? tre^n la` so^' lu+o+.ng trong tho+`i ?kinh te^' bao ca^'p?. Tho+`i ddo' nhie^`u kha'ch dde^'n a(n ke^u 1 to^ pho+? ?kho^ng ngu+o+`i la'i?, tu+'c pho+? kho^ng co' thi.t .
** Thi.t bo` va`o tho+`i ddo' o+? Vie^.t Nam la` thi.t bo` gia` kho^ng co`n ke'o ca`y ddu+o+.c, thi.t ba^y gio+` me^`m kho^ng ca^`n na^'u la^u nhu+ va^.y .
DDie^`u quan tro.ng la` thi.t va` xu+o+ng bo` co' ra^'t nhie^`u mo+~ chu'ng ta pha?i ti`m ca'ch loa.i bo? dde^? ba?o ve^. cho kha'ch ha`ng tra'nh be^.nh tim ma.ch .

Pha.m hy So+n

Mu.c Lu.c

8. DDo.c Tha'ng Tu+ Ma`u Nho+'

DDa(.ng Xua^n Xuye^'n

DDO.C ?THA'NG TU+ MA`U NHO+'?

CU?A PHA.M DDU+'C MA.NH

*

Sa'ng nay, 30 tha'ng 04.2020, ddo.c ba`i tho+ TO^I cu?a Pha.m DDu+'c Ma.nh, nha` phe^ bi`nh Nguye^~n Xua^n Du+o+ng dda~ chia se? tre^n do`ng tho+`i gian cu?a o^ng, to^i co`m: ?Ca'i gia' cu?a "chie^'n tha('ng" sao ma` dda('t the^'? ddau the^'??. To^'i nay, ddo.c nha` tho+ Pha.m DDu+'c Ma.nh tra? lo+`i: ?Co`n ho+n the^' DDa(.ng Xua^n Xuye^'n a.. Co' ngu+o+`i may ma('n vu+o+.t qua, ddo^?i ddo+`i. Co' ngu+o+`i kho^ng may ma~i chi`m nga^.p trong no^~i ddau, co+ cu+.c kho^ng thoa't ra ddu+o+.c.?. To^i tu+. ho?i: - Cha? co' le~ ca'i gia' cu?a chie^'n tha('ng la` nhu.c? La` to^.i a'c? The^' thi` phu~ qua', ma` no'i the^' cu~ng cha? ha(?n ddu'ng, cha? ne^n. To^i kho^ng tra? lo+`i o^ng vi` tin o^ng ddang ddau la('m, ddang ha^.n cuo^.c chie^'n ?cho^'ng My~ cu+'u nu+o+'c? nhie^`u la('m. No'i ddu'ng ho+n, o^ng ddang ha^.n xa~ ho^.i na`y vo+'i dda^`y ra^~y nhu+~ng ba^'t co^ng, ngang tra'i, nhu+~ng ma?nh ddo+`i so^'ng kho^ng ba(`ng che^'t ddang hie^?n hie^?n tru+o+'c ma('t, ddang die^~n ra ha`ng nga`y ha`ng gio+` trong ca'i xa~ ho^.i ddang da^`n ma^'t ddi nhu+~ng lua^n thu+o+`ng dda.o ly', ddang bi. ?tie^`n? - ?quye^`n? va` ?co^n ddo^`? khuynh dda?o.

Chie^`u, ddo.c ba`i ?Tha'ng Tu+ ma`u nho+'? cu?a o^ng, to^i dda~ co`m: ?Nhu+~ng ca^u tho+ nhu+ cu+'a va`o tim ngu+o+`i ddo.c!?. Va` ra^'t nhanh o^ng tra? lo+`i: ?DDe^? ta luo^n nha('c mi`nh ddu+`ng que^n qua' khu+', ddu+`ng bao gio+` ma^'t ca?nh gia'c, tho?a hie^.p,... DDa(.ng Xua^n Xuye^'n?. Ra^'t ta'c phong ngu+o+`i li'nh: nhanh va` tha(?ng. To^i cu~ng qua ddo+`i li'nh, cu~ng dda~ tu+`ng ca^`m su'ng giu+~ bie^n cu+o+ng, ddo^'i die^.n vo+'i gia(.c Ta`u (du` chi? va`i tha'ng) ne^n thi'ch su+. tha(?ng tha('n, du+'t khoa't, mau le. trong ha`nh xu+? (tra? lo+`i ba.n facebook bi`nh lua^.n) cu?a o^ng.

DDe^'n gio+`, to^i va^~n bi. a'm a?nh nhu+~ng hi`nh a?nh ngu+o+`i li'nh sau cuo^.c chie^'n bi. che^' ddo^. phu. ba.c, bo? ro+i nhu+ o^ng dda~ kha('c ho.a trong ?Tha'ng Tu+ ma`u nho+'?: Phu~, ma` ddau, nhu+ng oa'i oa(m la.i ddu'ng, cha? ai pha?n ba'c ddu+o+.c vi` ddo' la` nhu+~ng la't ca('t cu?a cuo^.c so^'ng ddang die^~n ra va` chu+a bie^'t dde^'n lu'c na`o se~ ke^'t thu'c:

Tha'ng Tu+

nhu+~ng ngu+o+`i li'nh kie^.t su+'c vi` dda.n bom

thoi tho'p so^'ng

le^'t ti`m nhau

nha(.t ma?nh vu.n xua^n thi` ddang tro^i ma^'t

ha`n ri? se't chie^'n tranh

bo' ve^'t thu+o+ng lo`ng kie^'m ti`m ddo^`ng ddo^.i

ca^u: ?bo' ve^'t thu+o+ng lo`ng kie^'m ti`m ddo^`ng ddo^.i? ddau va` dda('t qua'. To^i nga^?n ngu+o+`i vo+'i suy nghi~ co' pha^`n ngo+` nghe^.ch: Sao ngu+o+`i ta cu+' ra^`m ro^. to^? chu+'c nhu+~ng le^~ ky? nie^.m ?nga`y chie^'n tha('ng?, ?nga`y gia?i pho'ng? la`m gi` nhi?? Gia' ngu+o+`i ta hie^?u ddu+o+.c no^~i ddau bi. bo? ro+i, bi. phu. ba.c cu?a nhu+~ng ngu+o+`i li'nh sau cuo^.c chie^'n: ?bo' ve^'t thu+o+ng lo`ng kie^'m ti`m ddo^`ng ddo^.i?, dde^? gia?m bo+'t nhu+~ng ngo+.i ca chie^'n tha('ng, nhu+~ng chu'c tu.ng la`m tu+'a ma'u ha`ng trie^.u con tim ngu+o+`i Vie^.t kho^ng chi? mo^.t tho+`i o+? phi'a be^n kia chie^'n tuye^'n thi` hay bie^'t bao.

Va^ng. Nhu+~ng ngu+o+`i li'nh ?thoi tho'p so^'ng / le^'t ti`m nhau? kho^ng chi? dde^? ?nha(.t ma?nh vu.n xua^n thi` ddang tro^i ma^'t / ha`n ri? se't chie^'n tranh? ma` co`n ?bo' ve^'t thu+o+ng lo`ng kie^'m ti`m ddo^`ng ddo^.i? dde^? an u?i pha^`n ho^`n cu?a nhu+~ng ngu+o+`i dda~ na(`m xuo^'ng. Tuy kho^ng ha(?n ta^'t ca? dde^`u va^.y nhu+ng nhu+~ng hi`nh a?nh nhu+ the^' la.i kha' pho^? bie^?n thi` ddau va` dda'ng ha^.n la('m chu+'?!

Khi ddo.c nhu+~ng ca^u tho+: ?me. tha('t ruo^.t cho+` con / no^~i ddau te^ da.i / hi`nh vie^n dda.n che? ddo^i ga(m xe' va`o tim me. / ddu+'a be^n na`y / ddu+'a be^n kia / he^'t ddo^'i dda^`u chi~a su'ng va`o nhau / sao la(.ng le~ kho^ng ve^`?, to^i la(.ng ngu+o+`i nho+' to+'i nhu+~ng ca^u tho+ ta`i hoa cu?a nha` tho+ Chu+? Va(n Long: ?Mu`a xua^n ve^` tre^n mo^. hai ngu+o+`i li'nh / Mo^.t phi'a be^n kia, mo^.t phi'a be^n na`y / Nhu+~ng ngo.n co? ga` bo` lan cha^`m cha^.m / Nhu+ nhu+~ng ba`n tay ti`m ga(.p ba`n tay.? (Xua^n ve^` tre^n mo^. hai ngu+o+`i li'nh - Chu+? Va(n Long). To^i gia^.t mi`nh vo+'i suy nghi~: Chie^'n tranh, ma~i ma~i chi? nhu+~ng ngu+o+`i da^n, ngu+o+`i li'nh mo+'i tha^'m thi'a to^.i a'c cu?a chie^'n tranh bo+?i chi? ho. mo+'i la` nhu+~ng ngu+o+`i pha?i tra? gia', pha?i chi.u ma^'t ma't, hy sinh vi` the^' du` ?tha('ng? hay ?thua? thi` ho. va^~n la` nhu+~ng ngu+o+`i bi. ma^'t ma't, ddau kho^? ne^n tho+ cu?a nhu+~ng ngu+o+`i da^n, ngu+o+`i li'nh mo+'i ddau vo+'i no^~i ddau cu?a ti`nh ngu+o+`i, cu?a nha^n ti`nh the^' tha'i.

Va^ng. Cuo^.c chie^'n ?huynh dde^. tu+o+ng ta`n? dda~ ke^'t thu'c 45 na(m nhu+ng he^. lu.y cu?a cuo^.c chie^'n ?nho^`i da xa'o thi.t? co' le~ co`n nhu+'c nho^'i ra^'t la^u.

--------------------------------

THA'NG TU+ MA`U NHO+'



Tha'ng Tu+
dda^'t tro+`i ro+.p sa('c ddo?
co+`
hoa
tie^'ng kho'c vo+~ o`a ma`u nho+'
ngu+o+`i qua co~i che^'t tro+? ve^`
no^? bung nu. cu+o+`i chie^'n tha('ng
non so^ng mo^.t da?i no^'i lie^`n

Tha'ng Tu+
nhu+~ng ngu+o+`i li'nh kie^.t su+'c vi` dda.n bom
thoi tho'p so^'ng
le^'t ti`m nhau
nha(.t ma?nh vu.n xua^n thi` ddang tro^i ma^'t
ha`n ri? se't chie^'n tranh
bo' ve^'t thu+o+ng lo`ng kie^'m ti`m ddo^`ng ddo^.i

Tha'ng Tu+
ky' u+'c da^ng tra`n
me. tha('t ruo^.t cho+` con
no^~i ddau te^ da.i
hi`nh vie^n dda.n che? ddo^i ga(m xe' va`o tim me.
ddu+'a be^n na`y
ddu+'a be^n kia
he^'t ddo^'i dda^`u chi~a su'ng va`o nhau
sao la(.ng le~ kho^ng ve^`

Tra('ng ho^`n kha(n tang
kie^'p phong tra^`n ba`y le^n nie^'t ba`n la.nh le~o
me. tha('p ne'n hu+o+ng dda('ng ddo+`i sinh no+?
da(`n co+n va^.t va~ co^ ddo+n
hu'p cha'o
cho+` ddu+o+.c phong danh hie^.u

Tha'ng Tu+
nhu+~ng ngo^i bie^.t thu+. nguy nga
pho+i quye^`n lu+.c
gia`u sang tru+o+'c pho^'
a^?n na'u gam xa^'u ho^?
ngu+o+`i qua vo^.i bu+o+'c cha^n xa

Tha'ng Tu+
mu`a tha thu+' cho nhau
nhi`n tu+` nhie^`u phi'a
ha.nh phu'c
kho^? ddau
ai muo^'n que^n
ai hoa`i nho+'

Ngu+o+`i li'nh
bi. nhuo^'m cha^'t ddo^.c da cam
nga^m ddo+`i trong be^? kho^?
la`m sao gieo ha.t tu+o+ng lai

Nga`y
so^'ng ngo^`i nie^.m ddu+o+.c thua
nuo^i ky' u+'c

DDe^m
ta^.p che^'t mo+ cho^'n vo^ thu+o+`ng
chuo^ng ho^`n
ru gia^'c tho+`i gian cu~ng a'm a?nh
gia^.t mi`nh?
*.

27.04.2020

Pha.m DDu+'c Ma.nh

*.

Ha` No^.i, 20g35 nga`y 30.04.2020

DDa(.ng Xua^n Xuye^'n

Mu.c Lu.c

9. Nhu+~ng Cuo^.c Pho?ng Va^'n.

Tra^`n Thi. Hie^'u Tha?o

1.DDu+o+.c bie^'t HT vo+'i tu+ ca'ch mo^.t ngu+o+`i la`m tho+, mo^.t ba.n tho+ cu?a Va^n Ha`. Nguye^n nha^n na`o HT la.i vie^'t va(n va` tro+? tha`nh nha` va(n. Ba.n thu+? chia se? cho mi`nh va` ca'c ba.n ddo.c ho^m nay ca^`n bie^'t va`i ddie^`u nha.

Thank you so much. DDu+o+.c ba.n tho+, va` mo^.t ngu+o+`i dda^`y ddu? kinh nghie^.m hie^?u bie^'t ve^` tho+ va(n ?dde^? y' to+'i? ma` la^'y la`m pho?ng va^'n rie^ng. HT cho la` mo^.t ha^n ha.nh, mo^.t ha.nh phu'c trong ddo+`i sa'ng ta'c chu+'. Pha?i no'i la` ?Ra^'t la` chi'nh xa'c nhu+ va^.y ddo'.? Ba.n pho?ng va^'n mi`nh thi` xin tra? lo+`i dda^y? Tha^.t su+. ma` no'i tra'i tim da`nh cho tho+ ca cu~ng ra^'t ga^`n ddo^'i vo+'i va(n chu+o+ng dda^'y tho^i ba.n a..
Va` tha^.t su+. ma` no'i mi`nh tu+` nho? va^~n ye^u thi'ch va(n chu+o+ng tho+ ca, nhu+ng ma` Tha?o luo^n nghi~ tru+o+'c tie^n mong u+o+'c ddi ho.c dde^? co' tri thu+'c, va` re`n luye^.n dde^? tro+? ne^n nha` gia'o, tu+'c da.y ho.c gio?i, hoa(.c nha` lua^.t su+ ta`i ba co^ng chi'nh, hoa(.c nha` chi'nh kha'ch mo^.t lo`ng thu+o+ng da^n me^'n nu+o+'c. v.v? O^i mo+ u+o+'c ban dda^`u thi` de^~ thu+o+ng, nhie^`u la('m. Nhu+ng o+? ddo+`i thie^n ha. thu+o+`ng no'i ?U+o+'c mo+ ddi dde^'n cho chu'ng ta va` ddu+o+.c tru`ng kho+'p. Ngu+o+.c la.i u+o+'c mo+ kho^ng ddi dde^'n cho chu'ng ta, va` co' the^? bi. le^.ch kho+'p, hoa(.c tro+' tre^u ddo^?i kha'c v.v? Hai ca^u no'i ddo' kho^ng co' gi` sai, cu~ng kho^ng the^? la` - Kho^ng ddu'ng he^'t hoa`n toa`n. Vi` hie^?n nhie^n co' nhu+~ng u+o+'c mo+ da^~n cho ho. ddi to+'i tha`nh co^ng my~ ma~n, nhu+ng co' nhu+ng u+o+'c mo+ be? ga~y, ddoa.n li`a, hu?y ta'n, ta.o cho con ngu+o+`i co' nhu+~ng khu'c quanh, re~ ngang cu?a ddi.nh so^' kha'c? Mi`nh thi` ho?ng va` ma^'t nhie^`u o+? ca^u ve^' thu+' nha^'t. Ne^n mi`nh dda`nh quay ve^` cho.n vie^'t va(n dde^? go+?i va`o y' tu+o+?ng, khai tha'c nhu+~ng gi` mi`nh thu+o+ng ye^u, tha thie^'t nha^'t? Ho+n nu+~a nghe^` vie^'t va(n qua' u+ tu+. do, kho^ng bi. ra`ng buo^.c. Kho^ng bi. ai tu+o+'c bo? hay ca^'m cu+'. Du` ca^y vie^'t mi`nh co' ta`i ba lo^~i la.c, hay ta^`m thu+o+`ng ta`m ta.m, hoa(.c gia? mi`nh vie^'t the^' na`o? Hay, do+?. OK - DDu+o+.c cha^'p nha^.n, kho^ng cha^'p nha^.n v.v?? Vie^'t hay va` gio?i la` mo^.t chuye^.n kha'c, qua mo^.t the^' he^. dda'nh gia' hoa(.c nhie^`u the^' he^. no^'i tie^'p pha^n ddi.nh. Tuy nhie^n no' kho^ng bi. tru+`ng pha.t va` trie^.t tie^u ngay tu+` dda^`u nhu+ mo^.t nghe^` kha'c vo+'i ca' nha^n mi`nh, la` vui ro^`i.

2. VH OK hie^?u. Co`n nghe^` va(n ca^`n nha^'t la` chuye^.n gi`? Nhi`n tha^'y bie^'t, nha^.n thu+'c, sa'ng ta.o, tra?i nghie^.m v.v? Theo HT nghi~ va` pha^n ti'ch thu+?.

Theo mi`nh nghi~ vie^'t va(n ca^`n nha^'t la` pha?i bie^'t nha^.n thu+'c rung ddo^.ng va` sa'ng ta.o ke^'t ho+.p. Ca'i rung ddo^.ng ca^`n nha^'t trong tim tho^ng qua duy tu+ nha^.n thu+'c? Nhu+ng ca'i sa'ng ta.o cu~ng la` ddie^?m then cho^'t, co^'t lo~i, thie^n y' nha^'t, quye^'t ddi.nh nha^'t. Bie^'t rung ddo^.ng ma` ghi che'p, nha^.n thu+'c ddo+n gia?n kho^ khan, thi` kho^ng the^? co' danh tu+` ?nha` va(n.? Ma` nha` va(n nghi~a la` ddi ddo^i vo+'i sa'ng ta.o, na?y no+? o'c sa'ng ta.o, la`m ddie^`u, ga^y ddu+o+.c ha^'p lu+.c cu?a sa'ng ta.o. DDie^`u ca^`n ddo' quan tro.ng dde^'n chu+`ng na`o? Pha?i kha'c ho+n mo^.t nha^n va^.t bi`nh thu+o+`ng (pha?i kha'c ho+n pho' thu+o+`ng da^n chu+'). Bo+?i vi` ghi che'p ta^'t ca?, nhu+~ng ai ai bo? thi` gio+` va^~n ghi che'p la.i ddu+o+.c ma`. Co`n nha` va(n tu+. nha^.n la^'y tra'ch nhie^.m cao ca? ho+n, la. la^~m ho+n chu+'. Bo+?i mi`nh kha? na(ng la`m ddu+o+.c, chi? mi`nh ma` tho^i. ( Mi`nh kho^ng pha?i no'i rie^ng la` Tha?o, ma` la` chi? danh xu+ng toa`n bo^. cho ca' nha^n nha` va(n.) Chi? co' mo^.t so^' ngu+o+`i thu+o+.ng dde^' cho ho. la`m ddu+o+.c ma` tho^i. Va` theo mi`nh nghi~ tra?i nghie^.m la` mo^.t ddie^`u kha' ca^`n thie^'t, cu~ng la` ? nhu+~ng thu+' cha^'t lie^.u quy'.? La` vi` co' tra?i nghie^.m ca^u va(n sa(~n sa`ng co' xu+o+ng so^'ng va` co' linh ho^`n ngay.

Tha?o vi' du. nhu+ Tha?o tu+`ng ddi bo^. tu+` ra^~y ru+`ng ve^` nha` anh chi.. (Lu'c o+? Ba`o La^m Ho`a Hu+ng trong Nam) ddi vo+'i ngu+o+`i ye^u sau na`y la` cho^`ng mi`nh. La` Tha?o vie^'t mo^.t ta'c pha^?m trong Bie^?n Kho+i? Hai ngu+o+`i ye^u nhau ho. ddi o+? mo^.t khung ca?nh ra^'t ne^n tho+, co' xe bo` ddi ngang, mo+`i ho. nhu+ng ho. kho^ng chi.u le^n xe dde^? cu`ng. Ho. thi'ch ddi bo^. chi? co' hai ngu+o+`i, tha^.m chi' co`n muo^'n ddu+o+`ng ve^` co`n da`i ho+n. Ne^'u kho^ng co' tra?i nghie^.m la`m sao die^~n ta? ddu+o+.c nhu+~ng ca?nh va^.t va` nhu+~ng chu' bo` nha^~n na.i bu+o+'c ddi le^n xuo^'ng nhu+~ng do^'c, quanh que.o dda'ng thu+o+ng kia. Hoa(.c mo^.t ta'c pha^?m kha'c GMSS. Ca?nh cho`i tra.i na(`m giu+~a nhu+~ng ruo^.ng ba^.c thang va`o mo^.t hoa`ng ho^n? Hu+o+ng ru+`ng cu?a thi. ddu+a hu+o+ng? Tu+` nho? Tha?o dda~ dde^'n no+i na`y. Va` trong ta'c pha^?m ti`nh ye^u ddo', xong 12. Tha?o ghe' dde^'n theo ?li.nh ba? ddi le^n dduo^?i chim a(n tho'c va`o lu'c lu'a mo+'i tro^? ddo`ng. Va` quen ngu+o+`i con trai co^ng nha^n ddo'. Ca'ch a(n ma(.c phu.c su+'c gia?n di., nhu+ng u+a ddi guo^'c thi` ddo' la` nhu+~ng gi` chi'nh ba?n tha^n mi`nh tra?i nghie^.m va` du+.a va`o va(n chu+o+ng cho phe'p, tu+` ngu+~ ro^.ng mo+? ho+n? Ca^'u tru'c truye^.n la.i kha'c ho+n tha^.t the^' tho^i. Hoa(.c ti? du. lu'c Tha?o sa('p co' ddu+'a con thu+', dda~ mang ba^`u ba tha'ng ddi re`n cuo^'c re`n ru+.a dde^? la`m ra^~y, nhu+ng anh chu? tho+. re`n te^n Phu' Tu+. tu+. xu+ng la` cu~ng que^ mi`nh. Anh ra^'t la` phong ddo^. to con dde.p trai, la.i gia`u co', kha' tie^`n ba.c ho+n cho^`ng mi`nh. Muo^'n tre^u ghe.o cua mi`nh. Sau ddo' anh gia? vo+` cuo^'c ru+.a la`m xong ddem va`o nha` mi`nh dde^? ddu+a, ta'n ti?nh mi`nh? (Ta^'t nhie^n la` mi`nh kho^ng chi.u ro^`i.) Nhu+ng cho^`ng mi`nh ve^` nghe ke^?, anh ghen le^n. Hoa(.c nha` mi`nh qua ca'i ba`u lo+'n, mu`a nu+o+'c da^ng cao da^n la`ng ddang so^'ng be^n kia? Ca'c anh tu+` Go` Va^'p SG xuo^'ng ddi sa(n, muo^'n qua ba`u go+?i xe ga('n ma'y no+i tru+o+'c hie^n nha` mi`nh. Khi cho^`ng mi`nh ddi la`m tho+. xa^y ve^`, a?nh tha^'y xe ho. go+?i, a?nh la le^n, a?nh ho+`n va` gia^.n nhie^`u nu+~a. The^' la` la^`n kha'c Tha?o he^'t cho ho. go+?i. Ne^'u kho^ng co' tra?i nghie^.m bi. cho^`ng la ra^`y ca^'m ca?n, nghie^m dde, bu+.c tu+'c ddo'? Thi` mi`nh e ra(`ng ca^u va(n mi`nh vie^'t ke'm sinh ddo^.ng ba(`ng, trong nhu+~ng ta'c pha^?m co' hi`nh a?nh ddo'. Hoa(.c co' mo^.t la^`n mu+a do^.t xuo^'ng nha`, nha` nghe`o bi. u+o+'t a't. A?nh buo^`n tu+. khie^'n no'i ra ca^u no'i:
- Ne^'u anh bie^'t la^'y vo+. kho^? the^' na`y anh kho^ng ddo+`i na`o la^'y vo+., dde^? kho^?? O^i a?nh no'i la`m mi`nh gia^.t mi`nh ho^'t hoa?ng kho'c to, va` ro^`i thi't thi't kho'c. A?nh sau ddo' do^~ da`nh? Nhu+ng ma` kho^ng co' tra?i nghie^.m thi` kho^ng co' ti`nh tie^'t ddo' cho mo^.t ta'c pha^?m ?Cha^n Tro+`i Mo+'i? ma` mi`nh dda(.t tre^n vai dde^? vie^'t cho mo^.t ca(.p ddo^i tu+` mie^`n dda^'t xa la. Trung My~? Anh ta no'i ra ca^u no'i ddo' trong mo^.t hoa`n ca?nh kha('t khe tu+o+ng tu+. vo+'i vo+. nhu+ va^.y. Nhu+ng anh ta cu~ng thu+o+ng vo+. ra^'t nhie^`u. Sau na`y anh bi. che^'t ddi ba^'t dda('c ky` tu+?? Va` ro^`i ngu+o+`i vo+. theo gia^'c mo+ chie^m bao anh ba?o. Co^ dda~ da^~n con ddi di da^n sang My~, sau na`y ddu+'a con ga'i tha`nh ta`i ddoa.t gia?i nhi` the^? thao o+? the^' va^.n ho^.i My~. ( Ho. co' ddu+'a con trai dda^`u lo`ng cu`ng che^'t vo+'i anh ro^`i, khi ddi la`m ra^~y te' do^'c.) Tha^.t su+. ma` no'i ha^`u he^'t ca'c ta'c pha^?m ddu+o+.c thu+`a nha^.n ddo.c ga^y xu'c ddo^.ng, vi` ho. sa'ng ta.o quy mo^, nhu+ng ho. du+.a tre^n mo^.t pha^`n ddo+`i cu?a ho. co', du` cho ra(`ng ra^'t nho? cu?a ho., trong ddo' da^~n va`o.
3. Va^ng Thank Tha?o cho bie^'t mo^.t tra?i nghie^.m lo+'n hi`nh tha`nh ta'c pha^?m cu~ng nhu+ no'i o'c sa'ng ta.o ca^`n co'. Va` xin Tha?o thu+o+`ng vie^'t tp the^? loa.i gi`, dde^` ca^.p nhu+~ng chuye^.n gi`?

Tha^.t su+. ma` no'i Tha?o thu+o+`ng co' trie^?n khai phong ca'ch vie^'t ve^` bo^'i ca?nh, ddo+`i so^'ng xa~ ho^.i, con ngu+o+`i o+? mo^.t tho+`i ky` na`o ddo' nha^'t ddi.nh. Nhu+~ng tie^u bie^?u cu?a con ngu+o+`i ho., trong mo^.t go'c nhi`n xa?y ra va` pha?i co'. Pha?i dde^? tie^u bie^?u vie^'t le^n, ta.o mo^.t su+. nha^'n ma.nh va` pho^? qua't cu?a bu+'c tranh ddo'. Thu+o+`ng Tha?o lo^`ng ti`nh ye^u ?Ca(.p ddo^i, ca(.p ba trong ta'c pha^?m ddo'.? Gio^'ng nhu+ ba`i ca pha?i co' ddie^.p khu'c, mo+'i tha^'y cao tra`o, mo+'i nhi`n ddu+o+.c ho+n ca'i hay, va` ca'i ddu? pha^'n khi'ch ho+n? Tuy nhie^n dde^` ta`i vie^'t nhie^`u ta'c pha^?m, thi` pha?i xu hu+o+'ng, chu? dde^` pha?i khai tha'c nhie^`u go'c ddo^. ho+n. Vie^'t cho tuo^?i ho.c sinh, vie^'t cho tuo^?i mo+'i lo+'n, mo+'i tru+o+?ng tha`nh, va` vie^'t cho nhu+~ng trang co' ve? ti'nh ca'ch thie^'u nhi, u+a ho.c ho?i kha'm pha' v.v? Va` ngay ca? ca'c trang sa'ch ngu+o+`i lo+'n hoa`n toa`n, cu~ng da`nh nhu+~ng ddoa.n mo^ ta? ti'nh ca'ch tre? tho+ de^~ thu+o+ng cu?a thie^'u nhi, vai tro` con ca'i, u+o+'c muo^'n cu?a chu'ng v.v? Theo Tha?o nghi~ mo^.t ta'c pha^?m la` mo^.t bu+'c tranh xa~ ho^.i thu nho?, thi` ca^`n co' nhie^`u loa.i hi`nh xua^'t hie^.n, co' nhie^`u giai ca^'p, va` ddu? tha`nh pha^`n, ddu? lu+'a tuo^?i, ne^'u ca^`n su+? du.ng pha?i co' ma(.t, thi` ddo.c no' co' ?pha tro^.n? nhie^`u chu? dde^`, nhie^`u no^.i dung, nhie^`u y' tu+o+?ng, ddo.c nghe se~ kho^ng bi. cha'n va` co' the^? thi'ch thu' ho+n, sa^u sa('c ho+n, dda^.m cha^'t ho+n. Va` cu~ng tu`y ta'c pha^?m, vo+'i chu? ddi'ch mi`nh ?nha` va(n? thie^n y' ga^y du+.ng? Va` ca'ch Tha?o vie^'t la` thu+o+`ng tie^?u thuye^'t dda(.c se^.t, co' pha cha^'t ho^`i ky', co' nhie^`u pho'ng su+. tu+o+`ng tri`nh trong ddo'. Co' the^? la` mo^.t gia^'c mo+ ddu+o+.c ke^? la.i hoa`n toa`n cu?a ta'c pha^?m lo+'n, ddo^i khi va` xen la^~n hie^.n ta.i, va` tro^.n va`o gia^'c mo+ qua' khu+'? Nhu+ phim a?nh gia^'c mo+ co' ti? le^., co' bo^' cu.c tham du+. act, dde^? ta'c ddo^.ng... Mi`nh ddeo dduo^?i co' nhie^`u chu+o+ng nhu+ va^.y?

4. OKe. Y' tu+o+?ng Good ddo' Tha?o. Tha?o hay thu+o+`ng ddo.c sa'ch nhie^`u kho^ng? Loa.i sa'ch gi`? Va` ye^u thu+o+ng ta'c pha^?m na`o cho la` tha^`n tu+o+.ng trong qua' tri`nh ddo.c sa'ch. Co' the^? chia se? o+? dda^y VH, va` ba.n ddo.c nghe chu't chu+'?
Tha^.t su+. ma` no'i, Tha?o ddo.c sa'ch kho^ng nhie^`u la('m nhu+ng cu~ng kho^ng the^? go.i la` i't. Thu+o+`ng Tha?o ddo.c ta^'t ca? ca'c the^? loa.i ddu+o+.c vie^'t tha`nh sa'ch, nhu+ng chu? ye^'u ddo.c tie^?u thuye^'t lo+'n ho+n. Vi` kho^ng co' times, chu+' Tha?o ra^'t la` sie^ng ddo.c sa'ch, nha^'t la` nhu+~ng sa'ch ddu+o+.c no^?i tie^'ng hoa(.c dda~ tu+`ng co' nhie^`u gia?i thu+o+?ng, hoa(.c ddu+o+.c tu+`ng ca tu.ng, khen ngo+.i v.v.. Nga`y tru+o+'c Tha?o ddo.c sa'ch cu?a nho'm Tu+. Lu+.c Va(n DDoa`n cu?a Kha'i Hu+ng qua Nu+?a Chu+`ng Xua^n, DDoa.n Tuye^.t cu?a Nha^'t Linh, Ga'nh Ha`ng Hoa cu?a Kha'i Hu+ng va` Nha^'t Linh. Sau ddo' mo^.t chu't, Tha?o ddo.c So^' DDo? cu?a Vu~ Tro.ng Phu.ng, Gio^ng To^' cu?a Vu~ Tro.ng Phu.ng. (Chi' Phe`o cu?a Nam Cao ta^'t nhie^n ddo.c va` ho.c nhie^`u, khi co`n ngo^`i o+? lo+'p 12 trung ho.c tho+`i a^'y ro^`i.) Ta^'t nhie^n tho+`i ddo' nho'm Tu+. Lu+.c Va(n DDoa`n va` cu?a Vu~ Tro.ng Phu.ng va(n ho. ddang trong qua' tri`nh thanh tru+`ng xe't la.i, va` bi. coi nhu+ ?nie^m phong.?
Cu`ng tho+`i ddo' Tha?o co' ddo.c Chie^'n Tranh va` Ho`a Bi`nh cu?a Lev Nikolayevich Tolstoy. The'p DDa~ To^i The^' DDa^'y cu?a NikolaiA. Ostrovsky. Mu`a To^m cu?a Thakazhi Sivasankara Pillai A^'n DDo^.. DDu+'c Me. Ma(.c A'o Choa`ng Lo^ng cu?a Sbahattin Ali Tho^? Nhi~ Ky`. X30 pha' lu+o+'i cu?a Vie^.t Nam Mie^`n Ba('c- DDa(.ng Thanh va` mo^.t so^' ta'c pha^?m kha'c.
Sau na`y Tha?o va^~n u+a thi'ch ddo.c sa'ch. Qua My~ ddi la`m, nhu+ng thi?nh thoa?ng va^~n ham ddo.c sa'ch va(n no^?i tie^'ng: Nhu+ Cuo^'n Theo Chie^`u Gio' cu?a nu+~ ta'c gia? Margaret Mitchell ngay tre^n que^ hu+o+ng ta.i Georgia Atlanta- Ma?nh dda^'t no+i mi`nh ddang so^'ng na`y. Hoa(.c ddo.c Gia~ Tu+` Vu~ Khi'- Tie^'ng Anh la` ?A Farewell to Arms? cu?a nha` va(n My~ Ernest Heming way- Nha` va(n ddoa.t gia?i va(n chu+o+ng 1954. Va` ta'c pha^?m Tra(m Na(m Co^ DDo+n cu?a Nha` va(n Gabriel Garcia Ma'rquez ngu+o+`i Columbia- Cha^u My~ Latinh ddu+o+.c gia?i nobel 1982. Tha^.t su+. Tra(m na(m co^ ddo+n vie^'t trong mo^.t the^' gio+'i ha~i hu`ng va` nghie^.t nga~, nhu+~ng nha^n va^.t co' va` phi thu+.c, su+. pha tro^.n giu+~a thu+.c te^' va` tu+o+?ng tu+o+.ng phi thu+o+`ng. Su+. pha tro^.n giu+~a nhu+~ng ye^'u to^' hie^.n thu+.c va` gia? tu+o+?ng trong tie^?u thuye^'t, dde^? die^~n ta? gia' tri. tha^?m my~ cu?a chu? nghi~a hie^.n thu+.c huye^`n a?o no+i va(n ho.c. Nhu+ng va(n ra^'t hay, ca^'u tru'c la., nhu+ng ddo.c ?ho+i tho+? va(n chu+o+ng? la.i ga^`n gu~i, ta'c pha^?m mang nhie^`u dda^.m cha^'t vi. ky?, va` gia` da(.n, hie^?u ddo+`i sa^u cu?a nha` va(n. Su+'c tu+o+?ng tu+o+.ng cu?a nha` va(n qua' ky` vi~, thie^n ta`i? Tuy nhie^n mi`nh va^~n ye^u ta'c pha^?m Gia~ Tu+` Vu~ Khi' va` Cuo^'n Theo Chie^`u Gio' nhie^`u ho+n. Vi` mi`nh ddo.c ra^'t xu'c ddo^.ng ho+n. DDa(.c bie^.t la` ?Cuo^'n Theo Chie^`u Gio'? nha^n va^.t mi`nh ra^'t la` ye^u thi'ch nha^'t, la` Scarlett.
No'i thi` no'i the^' tho^i. Va(n chu+o+ng Tha?o kho^ng coi mo^ ti'p na`o la` chu? dda.o, chu? dde^` na`o la` ?ly' tu+o+?ng? trong tha^m ta^m mi`nh ca?, vi` mo^~i ngu+o+`i vie^'t hay rie^ng, tuye^.t vo+`i rie^ng, co' mo^.t lo^'i ddi xua^'t sa('c rie^ng cu?a ho.. Va` cu~ng tu`y theo tho+`i gian nhu ca^`u. Vi' du. nhu+ nga`y tru+o+'c mi`nh thi'ch va(n Kha'i Hu+ng nhu+ng ca`ng ve^` sau thi'ch lo^'i ha`nh va(n cu?a Vu~ Tro.ng Phu.ng va` ca? co^'t truye^.n cu?a Vu~ Tro.ng Phu.ng ho+n. Cu~ng nhu+ mi`nh thi'ch truye^.n va` Ho^` Bu+?u Cha'nh. Nhu+ng sau ddo' va^~n thi'ch truye^.n va(n cu?a Bi`nh Nguye^n Lo^.c vie^'t ddie^.u va(n mo+'i me? ho+n mo^.t chu't. Sau na`y mi`nh co' ti`m ddo.c va`i truye^.n cu?a Ba` Tu`ng Long ro^`i dde^'n Duye^n Anh dde^'n Nguye^~n Thu.y Long, Ngu+o+`i Kha(n Tra('ng, Chu Tu+? cu?a mie^`n Nam. Tha^'y ho. vie^'t dde^`u hay ca?. ( Mo^~i ngu+o+`i co' mo^.t gio.ng ddie^.u va(n ta^n ho+n, nhu+ng va^~n kha'c nhau hoa`n toa`n. Ca? mo^.t guo^`ng ma'y chi'nh tri. xa~ ho^.i ddi qua, dda~ cho con ngu+o+`i phong phu' vo+'i nhu+~ng go'c nhi`n kha'c nhau. Nguye^~n Thu`y Long vo+'i ?Loan Ma('t Nhung? mi`nh ra^'t ca?m ddo^.ng nha^n Va^.t Xua^n, co^ ga'i lo+~ cha^n cho^'n giang ho^` nhu+ng co' mo^.t ta^m ho^`n trong tra('ng, ti'nh ca'ch ra^'t de^~ thu+o+ng, bie^'t ca?m tho^ng, gia`u ne^'t hy sinh. Tha^.t su+. ma` no'i Thanh Nga ddo'ng ra^'t nhie^`u vai o+? DDie^.n A?nh, va` Ca?i lu+o+ng mie^`n NamVN. Nhu+ng ca'i Vai Xua^n trong Loan Ma('t Nhung tha^.t su+. la`m mi`nh thu+o+ng, va` a'm a?nh nha^'t o+? su+. nghie^.p co^ ta. Kho^ng co' bie^'t ai nhu+ mi`nh kho^ng? Mi`nh thu+o+ng ca'i vai ddo' ghe^ luo^n. Coi xong bo^. phim thu+o+ng xo't co^ ta ca? tua^`n chu+a nguo^i. Vi` nha^n va^.t co^ ta dde.p, ma` gia?n di., giang ho^` nhu+ng la.i ho^`n nhie^n, trong sa'ng, tho+ nga^y? Va` bie^'t hy nhie^`u qua'.

5/ Xin ho?i co`n Va(n ho.c Trung Quo^'c hay DDa`i Loan ba.n co' thu+o+`ng ddo.c kho^ng? Nhu+ the^' na`o? Co' the^? HT cho mo^.t va`i ca?m nghi~ ddo^'i vo+'i do`ng va(n ho.c hoa lu.c na`y?

Tha^.t su+. ma` no'i mi`nh i't ddo.c truye^.n Hoa Lu.c sau na`y. Mi`nh thu+o+`ng coi phim ve^` xu+' so+? na`y nhie^`u ho+n. Nga`y tru+o+'c mi`nh co' ddo.c Qu`ynh Dao ma^'y quye^?n. Ca^'u tru'c no^.i dung truye^.n va^~n hay, va^~n gay ca^'n, hoa(.c e'o le ddo^.c dda'o. Nhu+ng ma` ve^` ma(.t va(n chu+o+ng, thi` kha'c ho+n. Mi`nh me^, ?bi. quye^'n ru~ mi`nh ho+n?, ba(`ng va(n ho.c Ta^y Phu+o+ng, Pha'p, Anh, My~, hoa(.c sau na`y cha^u My~ latinh. No'i thie^.t va^.y ddo' nha. A` Sau na`y co' Ma.c Ngo^n dda.t gia?i nobel 2012. Tha?o co' ddo.c mo^.t ddoa.n va(n ra^'t hay, cu~ng quye^'n ru~ thu hu't la('m, nhu+ng ro^`i ba^.n ro^.n, pha?i bo? qua chu+a ddo.c la.i. Nhu+ng dda~ coi qua phim ro^`i. Tha^.t su+. mi`nh me^ ddie^.n a?nh song song vo+'i va(n ho.c, tuy hai the^? loa.i, se~ co' gio^'ng va` kha'c nhau dda^'y chu+'. Va^ng! DDu'ng la` mi`nh co`n me^ ho+n ca? va(n ho.c, khi thu+o+?ng thu+'c nha^n va^.t qua ddie^.n a?nh. VH o+i?

6. VH OK: Thanks Tha?o dda~ ke^? chuye^.n nhu+ tra^`n thua^.t va` cho bie^'t nhie^`u. Tro+? la.i ca^u ho?i cho va(n ho.c va(n chu+o+ng ne`. H.Tha?o co' so+? tru+o+`ng vie^'t nhu+ the^' na`o khi ta.o mo^.t ta'c pha^?m. La`m sao dde^? co' mo^.t ta'c pha^?m ma` vie^'t.
Theo H.Tha?o thi` mo^.t ta'c pha^?m ddu+o+.c chia ra ba pha^`n. Va^.y Pha^`n ddu+a va`o truye^.n ban dda^`u, pha^`n die^~n tie^'n, va` pha^`n ke^'t thu'c. Theo H.Tha?o pha^`n na`o kho' nha^'t?

Tha^.t su+. ma` no'i mi`nh vie^'t va(n kho^ng theo quy ta('c na`o ca?. Nghi~a la` mi`nh kho^ng pha?i la`m na`y la`m no. theo mo^.t mo^ hi`nh chua^?n na`o, cu+'ng nha('c na`o ca?. Y' no'i la` mi`nh thoa?i ma'i, kho^ng ca^`n le^n ga^n va` ?ba('t buo^.c? chi ca?. Mi`nh tu+. do ca?m xu'c, tu+. do nhi`n the^' gio+'i quan, tu+. do nhi`n su+. vie^.c hay con ngu+o+`i na`o ddo', ro^`i ma` ta'c ddo^.ng, la`m rung ddo^.ng va`o tim. Ro^`i tu+. no' nhu+ ve^'t loang? tha? lo?ng vo+'i ca?m xu'c da^ng tra`o, tu+. ddi dde^'n ma.nh me~. Cu+' tu+. nhie^n nhie^`u ca?m xu'c, nhie^`u nguo^`n a^.p ve^` co^.ng ho+.p la.i, tu+. nhie^n no' hi`nh tha`nh ma.nh me~, xa^y du+.ng le^n nhu+~ng mo^.t ddi.nh y'- thie^n y' rie^ng. Va` tu+` ddo' ba('t dda^`u cho chu'ng ta khai tha'c ddi.nh y' ddo'. Vo+'i Tha?o thi` ta^.p duy tu+ pha^n bo^' trong o'c tu+`ng khung ca?nh, tu+`ng die^~n bie^'n, tha^.m chi' dde^'n ke^'t thu'c luo^n, co^'t truye^.n mi`nh to+ tu+o+?ng tha^.t su+. to+'i mu+'c nhu+ va^.y ddo'. Tha?o thi' du. nhu+: Tha?o vo^ ti`nh ddi to+'i nha` mo^.t ngu+o+`i ba.n. Co' bu+'c tranh co^ ga'i dda.t gia?i Hoa Ha^.u ?dde.p a'c y' thie^.t? ddu+o+.c treo, dda^.u kha(n ddo'ng hoa(.c vu+o+ng mie^.n cha(?ng ha.n. Tha?o cu+' nghi~ la^?n qua^?n ngay o+? ddo^i ma('t mi`nh nhi`n. Va^.y pha?i vie^'t ve^` mo^.t co^ Na`ng Hoa Ha^.u thu+? coi sao? Tu+. nhie^n ve^` nha` nghi~ the^m ra, tru+o+'c va` sau co^ Hoa Ha^.u pha?i co' gi` chu+'? Va^.y la` cha.m va`o nga`y xu+a mi`nh co' bo^. ba ba ?ba co^ ga'i tha^n nhau nhu+ mo^.t.? Va` pha?i die^~n ta? ti`nh tie^'t, tru+o+'c va` cuo^.c thi Hoa Ha^.u ddo' nhu+ the^' na`o? Pha?i nho+' dda^u ra ddo', va` thuo^.c lo`ng gio^'ng nhu+ mi`nh tu+`ng ddo.c xong ta'c pha^?m va^.y. Qua' tri`nh ddo' la^u mau cu~ng tu`y ddo^. ro^.ng he.p da`i cu?a ta'c pha^?m. Co' khi ga(.p ddoa.n kho', cu~ng ho'c bu'a me^.t o'c la('m, nghi~ ma~i nhu+ng ma` gia?i ma~ ra ddu+o+.c, tha('t gu't mo+? ddu+o+.c, thi` sung su+o+'ng la('m, ho+n ta^'t ca? mo.i thu+' tre^n ddo+`i co`n la.i. Tha?o nghi~ ai vie^'t va(n cu~ng co' ta^m tra.ng na`y - vo+'i nhu+~ng chuye^?n bie^'n, die^~n tie^'n gay ga('t, mo+'i la`m ne^n phong ddo^. va` gia' tri. ta'c pha^?m! Vo+'i Tha?o te^. nha^'t pha?i tre^n hai tha'ng mo+'i xong duy tu+ trong o'c. Ro^`i sau ddo' duy tu+ ca? ca^u va(n na`o mi`nh thi'ch va` hay, se~ co^' ta.c va`o lo`ng dde^? nho+'. Ne^'u so+. que^n ma^'t ddi, ghi ra mo^.t ddoa.n hay ddo' cu~ng ddu+o+.c. Va` cuo^'i cu`ng da`nh tho+`i gian khi ra?nh ngo^`i vie^'t o^n to^`n. (Tu+'c la` ba^y gio+` la` dda'nh tre^n ma'y computer.) Vie^'t xong tu`y theo ta'c pha^?m nga('n da`i, cu+' dde^? ddo' cho no' ?nghi? rest.? Vo+'i Tha?o thi` ddo^i lu'c chu+a su+?a xong ta'c pha^?m thu+' nha^'t nhu+ng cu~ng co' khi ba('t ga(.p mo^.t ca?m xu'c mo+'i- cho ta'c pha^?m thu+' hai, ta'c pha^?m kha'c. Ke^. cu+' vui la^.p tri`nh ta'c pha^?m mo+'i kho^ng sao ca?? Ta^m ho^`n khai trie^?n no+i tim o'c mi`nh nha.y, thi` mi`nh vui cha^'p nha^.n. Tu+. nhie^n no' co' va` tu+. nhie^n no' du+`ng, nhu+ o'c ta me^.t va` muo^'n nghi?. Khi no' du+`ng, ta va^~n vui quay la.i ddo.c ta'c pha^?m kia va` su+?a chu+~a the^m la.i. Ta thu+ gia~n tu+. nhie^n va` ro^`i na(ng lu+o+.ng se~ tro+? ve^`. Thu+o+`ng mo^.t ta'c pha^?m cu?a Tha?o ma` hoa`n chi?nh ca? bo^' cu.c va` va(n chu+o+ng pha?i la` ta^`m sa'u tha'ng, hoa(.c ho+n nu+~a. Vi` ddo.c qua ddo.c la.i tha^'y co' the^? the^m vo^ ti`nh tie^'t, hoa(.c go.t bo? ddi, hoa(.c chu+~a ca^u va(n cho y' nhi. ho+n, go+.i ta? ho+n v.v? Tha?o chu+a co' ta'c pha^?m na`o ma` vie^'t trong ba tha'ng la` xong hoa`n chi?nh ca?. DDie^`u na`y mi`nh no'i tha^.t. Tuy nhie^n ty? le^. mo^.t na(m thi` mi`nh vie^'t kha' nhie^`u chu+' kho^ng pha?i la` i't o?i gi`. Ca'ch vie^'t cu?a mi`nh la` nhu+ the^', ca'c ta'c pha^?m mi`nh duy tu+ cho^`ng che'o vo+'i nhau, nhu+ng nga(n na('p dda^u ra ddo'. Thi` mi`nh cu+' nghi~ nhu+ ca'c chu? business xa^y du+.ng thu+o+`ng hu+o+'ng dde^'n nhie^`u ca'ch lo+.i? Ho. xa^y nhie^`u ca(n nha` nhie^`u cho^'n cu`ng lu'c, nhu+ng na(ng xua^'t va^~n dda.t cao ho+n, khi ma` xa^y chu+`ng ca'i mo^.t. No'i tra('ng ra? Cu+' dde^? ca?m xu'c mi`nh mo+'i ba('t ga(.p, ca?m hu+'ng mo+'i dde^'n, la` o'c mi`nh ru+o+.t dduo^?i, ta.o ta'c pha^?m mo+'i uy nguy, su+`ng su+~ng dde^? ddo' nhu+ mo^.t tro` cho+i ly' thu' ky` la.. The^' tho^i? Nhu+ng mi`nh nghi~ cu~ng ra^'t la` na(ng xua^'t, no' se~ tie^u hu?y ddi su+. me^.t mo?i, dda'nh ma^'t su+. nha`m cha'n, va` ra^'t la` hu+~u du.ng, su+. tu+o+ng ho^~ na(ng lu+o+.ng, ta'i ta.o na(ng lu+o+.ng, ra^'t ky` cu+.u. Theo mi`nh la` the^' ddo' nu+~ si~ VH o+i. Hi hi.
Co`n VH no'i ve^` ta'c pha^?m ba pha^`n kia? Pha^`n na`o cu~ng co' mo^.t su+. ddo`i ho?i gia' tri. rie^ng cu?a no' VH a`. Nhu+ng tha^.t su+. ma` no'i pha^`n die^~n tie^'n va` pha^`n ke^'t thu'c mo+'i tha^'y ddu+o+.c ta`i na(ng thao lu+o+.c, chu? ddi'ch cu?a ta'c pha^?m. Su+. phong phu' cu?a ta^m ho^`n ddu+o+.c trang tra?i a('t o+? die^~n tie^'n, su+. ha^'p lu+.c cu?a die^~n tie^'n ti`nh tie^'t, la` chie^'n cuo^.c cu?a ta'c pha^?m, tha`nh tri` va` chie^'n lu~y cu?a ta'c pha^?m. Va` co`n pha^`n ke^'t thu'c cu~ng kho^ng the^? coi thu+o+`ng ddu+o+.c. Pha^`n ke^'t thu'c la` pha^`n ?dde^? ddo+`i cu?a ta'c pha^?m.? Mo^.t ta'c gia? vie^'t ve^` mo^.t ta'c pha^?m ddu+o+.c dda'nh gia' cao o+? pha^`n ke^'t truye^.n. Hay, do+? hoa(.c bi`nh thu+o+`ng. Vi` pha^`n ke^'t la` sinh ma.ng, pha?i no'i ddu+o+.c nhie^`u thu+' ddi ve^` dda^u? Chu? dde^` lo+'n, la` le~ so^'ng ta'c pha^?m muo^'n go+?i la.i o+? ddo', nha^n va^.t lo+'n, su+. kie^.n lo+'n ta'c ddo^.ng va` go+?i la.i, no' ?lu+u go't thu.? Ngu+o+`i ta ddo.c pha^`n ke^'t la` dde^? bie^'t ta'c gia? tri`nh ddo^. to+'i dda^u, non ke'm, tha^'p ye^'u, hoa(.c tuye^.t vo+`i, hoa(.c thie^'u hu.t bi' lo^'i v.v? cha(?ng ddi ve^` dda^u, cha(?ng xu+'ng danh dde^? la~nh ho^.i ddie^`u tra'c tuye^.t va(n ho.c, cu~ng se~ tha^'y ro~ no+i dda^y.
Co`n pha^`n dda^`u vo^ la`, co' ddu+o+.c cuo^'n hu't go+.i ta? hay kho^ng? Cu~ng nhu+ khu'c dda`n da.o dda^`u. Tuy nhie^n kho^ng ca^`n nhie^`u la('m o+? mu+'c tha'i qua', hoa(.c giu.c gia~ qua', le^n ga^n hay le^n co^'t qua', cu~ng kho^ng the^? ddu+a qua' nhie^`u su+. kie^.n o+? ddo'. Kinh nghie^.m Tha?o ddo.c tha^'y ta'c pha^?m hay, pha^`n dda^`u ho. vo^ ra^'t gia?n lu+o+.c. Mo^.t phong tha'i, mo^.t ?tha^`y nha` nghe^`? ung dung khie^m to^'n, bi`nh ta^m, cu+' nhu+ mo^.t ho+i tho+? tu+. nhie^n ma` co' xu'c ddo^.ng? DDu+`ng qua' ho^ ha`o tuo^n ddo^?, ma` la't sau ?ro^~ng te^'ch? dde^'n vo^ duye^n? Nha` va(n chi? ke^? mo^.t va`i ddie^`u gi` ddo', no'i mo^.t gi` ddo' ti'nh cha^'t tu+o+ng quan, va` pha?i nhu+o+`ng dda^'t cho nha^n va^.t. Ne^n nho+' la` nha` va(n ddi mo^ ta? nha^n va^.t, quang ca?nh ta'c ddo^.ng nha^n va^.t ca^`n pha?i ta?, chu+' kho^ng pha?i mi`nh ?tu+. hu+~u ti`nh? ddi gia?i thi'ch ma` da`nh no'i tie^'ng lie^ng thie^ng cu?a ho., nha^n va^.t? DDo' la` mo^.t ddie^`u ca^'m ky., va` la^`m sai cu?a nha` va(n, ngu+o+`i vie^'t... Theo HT thi` ba pha^`n dde^`u kho' ca?, nhu+ng ba pha^`n dde^`u co' the^? de^~ khi ta bie^'t ca'ch. Va` theo tra?i nghie^.m cu?a H.Tha?o pha^`n vo^ dda^`u tuy the^' ma` la.i kho' nha^'t, la^u nha^'t vi` sa`ng lo.c va` dda^`u tu+? Vi` ddu'ng nhu+ ca^u tha`nh ngu+~ ta co' ca^u ?Va.n su+. kho+?i dda^`u nan.? DDu'ng va^.y sau ddo' ro^`i thi` ta cu+' ba('t nhi.p trie^?n khai co' ve? tho?a ma'i ho+n, nhi.p ddi lu+u loa't ho+n, hu+'ng ca?m ho+n. Tuy nhie^n vo+'i ca'c nha` va(n kha'c, ho. co' ca'i nhi`n co' the^? kha'c ho+n VH a.. Bie^'t dda^u mo^~i ngu+o+`i mo^.t y', mo^.t ca?m quan. Mi`nh chi? no'i theo y' ca' nha^n mi`nh tho^i Ha` o+i.

7. VH: Yes OK!. Nghe co' ba.n no'i HT sang na(m 2021, kho^ng ddi.nh vie^'t nu+~a, nhu+ng mi`nh tha^'y ca^y vie^'t ba.n ddang va^~n, ddang va^~n tre?, ma.nh, no^`ng nhie^.t, va` co`n nhie^`u cha^'t tu+' lai la'ng? Ta.i sao ba.n la.i co' ve? muo^'n ?lui ve^` ha^.u cu+'? vo+'i y' nghi~ ddo'. Tha?o gia?i thi'ch nhu+ mo^.t ti'nh ca'ch ca' nha^n ddu+o+.c chu+'? O^` nhu+ la` mi`nh tha^'y ti`nh hi`nh ddo+`i so^'ng ta.i nu+o+'c My~. (Ke^? ca? da^n VN, da^n My~ va` da^n ca'c nu+o+'c dde^'n( Vi` Hoa Ky` la` mo^.t quo^'c gia LHQ ma`.) Va` ro^`i ti`nh hi`nh tre^n the^' gio+'i cho ba.n nhie^`u lua^.n dde^`, nhie^`u ca?m xu'c dde^? vie^'t. Tuy mi`nh bie^'t co^ng vie^.c, ca'ch nhi`n, nhie^.m vu., nha` va(n kha'c vo+'i nha` chi'nh tri. ddu'ng kho^ng na`o? Tha?o nghi~ sao?

Tru+o+'c he^'t xin ca'm o+n ba.n no'i ddu'ng vo+'i y' mi`nh. Theo Tha?o quan nie^.m nha` va(n kha'c vo+'i nha` chi'nh tri.. Va` mo^~i ca'i nhi`n, mo^~i go'c ddo^. cu~ng nhi`n, qua la(ng ki'nh co`n kha'c nhau nhie^`u la('m, co' khi ddo^'i la^.p nhau. Tuy nhie^n tie^'ng no'i nha` va(n la` ta^m ho^`n trung la^.p, la` vi` nha^n loa.i, thie^n ve^` nghe^ thua^.t ho.c, my~ ca?nh ho.c, tha^?m my~ ho.c, va` va(n chu+o+ng ho.c. DDa`o sa^u ta^m ho^`n, ve^` co^'t ca'ch ta^m ho^`n dde^? pha?n a?nh. Su+. kie^.n bo^'i ca?nh la` nhu+~ng mo^'i tu+o+ng quan, pha^`n phu. go'p la`m ne^`n dde^? chia se?. Chu+' nha` va(n kho^ng ddi la`m ca'i vie^.c tuye^n truye^`n xe'o xa('c ky` kho^i na`o ddo'. Va` Tha?o cu~ng xin tra? lo+`i ra(`ng: Va^ng. DDu'ng mi`nh dda~ du+. ddi.nh le^n li.ch la` nhu+ the^'. Ne^n nghi? ngo+i mo^.t tho+`i gian da`i ddi cha(?ng sao ca? VH o+i.

8/VH: Ba.n vie^'t thu+o+`ng co' ve^` va^.t nuo^i nhu+ ngu+.a, tra^u, bo`, tho?, ga`, me`o, cho', co' ca? chim muo^ng. Va` nha^'t la` cho'. Ba.n hay dde^` ca^.p dde^'n thu' cu+ng ?de^~ thu+o+ng dda'ng ye^u? na`y. HT co' the^? cho bie^'t mo^.t va`i ca?m gia'c, mo^.t va`i ca?m nghi~ cu~ng nhu+ ca?m hu+'ng ve^` nguo^`n sa'ng ta.o no+i ddo'.

Tha^.t su+. ma` no'i Tha?o sinh ra va` lo+'n le^n ra^'t ga^`n gu~i vo+'i nhu+~ng con va^.t dda'ng ye^u na`y, tu+` trong nha`, dde^'n ngoa`i sa^n, dde^'n khung ca?nh no+i la^n ca^.n be^n ddu+o+`ng, in dda^.m vo^ ma('t mi`nh. Mi`nh ra^'t thi'ch ye^u me^'n chu'ng. Thie^.t ra Tha?o mo^ ta? ve^` ngu+.a ra^'t nhie^`u, trong tu+`ng ta'c pha^?m ddo' chu+' Ha`? Nhu+ng ma` co' le~ chu' cho' ddu+o+.c nhie^`u ho+n ty'. Ho+n nu+~a co' o^ng ba mi`nh ca`ng thu+o+ng cho' la('m. Ky? nie^.m ve^` ba vo+'i con cho' cu~ng la`m mi`nh a'm a?nh. Ba ddi dda^u ve^` la` kie^'m co+m nguo^.i, hoa(.c thu+' gi` ddo' co' trong nha`, cho con Ki lie^`n, mie^.ng ba cu+' ba?o nhu+ tho'i quen:
? Ki a(n gi` chu+a con? DDo'i nha?. A(n ngoan ngoa~n nha?
No' nhi`n o^ng ve va^?y dduo^i. Hai ma('t sa'ng le^n nhu+ tha^`m ca?m o+n. Nhu+~ng hi`nh a?nh ddo' mi`nh thu+o+ng, kho^ng bao gio+` que^n trong tim. Va` co' su+. hu+~u ti`nh no+i mi`nh qua' lo+'n kho^ng nha.t ddu+o+.c Ha` o+i. DDu'ng la` mi`nh co' ddu+o+.c nhie^`u ky? nie^.m vo+'i con va^.t trung tha`nh na`y. Xin ke^?: Mi`nh tu+` Nam ve^` Trung tha(m ba me. ( Lu'c dda~ co' cho^`ng sinh con thu+' ro^`i.) Mi`nh ddi mang no' ve^` theo. Khi tro+? vo^ Nam, me. mi`nh no'i con dde^? cho' la.i. Khi ba va`o tha(m, ba con se~ mang no' se~ tie^.n ho+n. Con ba^y gio+` tay bo^`ng tay be^' kho' kho^? kia... (Y' chu+`ng la` mo^.t tha'ng sau ba va`o.) Tha?o thu+o+ng y' me. va` nghe lo+`i me. chi? mang hai con ddi va`o Nam. Nhu+ng chi? ho+n tua^`n sau me. ba?o con cho' cu+' ra cu+?a ngo~ (co^~ng nha`) la^?n qua^?n, kho^ng chi.u a(n uo^'ng gi` ca?, va` che^'t ma^'t dde^m qua. Tha?o thie^.t la` ra^'t ho^'i tie^'c va` thu+o+ng nho+' con cho' nho? vo^ cu`ng?. Ne^n su+. hu+~u ti`nh ba'm vi'u. Tha?o hay tho^?i ho^`n va`o nhu+~ng ta'c pha^?m co' chu' cho' nho?. Tha?o co' vie^'t da`nh rie^ng mo^.t ta'c pha^?m go.i la` ?Chu' Cho' SDKN.? Mo^.t con cho' kho^n ngoan bie^'t mang o+n va` tra? o+n cho mo^.t ngu+o+`i chu? te^n My~ Dung lu+o+.m no' ve^` nuo^i. No' kho^n ngoan dde^'n no^~i dda'nh ho+i bie^'t ddi.ch thu? ke? dda~ thu+o+`ng ?gia^'u be^n trong? mo^.t ta^m ho^`n xe'o xa('t, ma manh, ga.t ga^~m. No' ra su+'c hi`nh pha.t ca('n xe', to'c tai, qua^`n a'o dde.p, de'p guo^'c, xa'ch gio? cu?a ngu+o+`i co' ta^m ho^`n phi nghi~a. Va` co' di.p no' ca`ng dda'nh ho+i, ti`m kie^'m phanh phui to^.i a'c ke? xa^'u ddo'. No' Shadow ddi ti`m va^.t chu+'ng tang chu+'ng mo^.t ca'ch ba^'t ngo+`, kho^ng ai ma` nghi~ ra no' va.ch tra^`n ddu+o+.c - nhu+~ng con ngu+o+`i bi? o^?i dda'ng ghe^ to+?m kia? Tho^i mi`nh xin du+`ng la.i ta`i con cho' vi` tha^'y no'i cu~ng qua' ddu? ro^`i pha?i kho^ng nu+~ si~ VH. Xin dde^? ta'c pha^?m- ?nha^n va^.t? se~ la`m chu+'c na(ng co`n la.i chu+' ba.n hi~?

VH: - OK tho^i. Ha` xin thank you dda~ chia se? ta^.n ti`nh ve^` dde^` ta`i thu' cu+ng, nha^'t la` chu' cho' nha.

9/VH: Xin ho?i mo^.t ca^u tie^'p theo. Nha^n va^.t nu+~ cu?a HT mo^.t ne't xinh dde.p, ho^`n nhie^n dde^'n khi cu~ng co' le't le'o, ma.o hie^?m, gan da. ca? si ti`nh, va` cu~ng co' nhie^`u chuye^?n bie^'n ba^'t ngo+`? HT la^'y ca?m hu+'ng tu+` dda^u nhie^`u va^.y. Ma` nghe no'i HT chi? xa^y du+.ng Nu+~ vai chi'nh trong truye^.n pha^`n nhie^`u co' ddu'ng va^.y kho^ng?

Tha^.t su+. ma` no'i mi`nh la^'y ca?m hu+'ng, mo^.t pha^`n tu+` mi`nh tru+o+'c nha^'t. (Thi` lu'c mi`nh mo+'i lo+'n le^n cu~ng dde.p ddo' ma`! Hi hi) DDe^'n khi sinh ra ddu+'a con thu+'. Thi` pha?i no'i be' Ha(`ng (Gio+` co' te^n la` Angie Tran) no' la.i dde.p hie^`n, nhu+ ma(.t tra(ng, nhu+ thie^n tha^`n va`o nhu+~ng na(m tuo^?i mo+'i 13-14. Mi`nh ddi la`m ve^`, nhi`n no' ngu? kho^ng, trong lo`ng cu~ng tra`n nga^.p nie^`m vui, ha.nh phu'c. Buo^`n gi` ddo' cu~ng qua ddu+o+.c khi nga('m con be'. Thi` mi`nh du+.a va`o hi`nh ha`i no' dde^? ta? tho^i. No' lo+'n da^`n le^n, sa('c dde.p ddu+o+.c go+.i ca?m ho+n, dda^`y dda(.n ho+n, cu+' ta.o dde^'n? ddem cho mi`nh ca?m xu'c tru+o+'c ve? dde.p thie^'u nu+~ v.v? Tha?o cu~ng thu+o+`ng xem phim co' T.Thu'y Ha(`ng tru+o+'c tha^.p nie^n... (Tu+'c tru+o+'c nhu+~ng na(m 1975. T.Thu'y Ha(`ng cu~ng a^'n tu+o+.ng mo^.t ve? dde.p la. lu`ng, di.u da`ng nu+~ ti'nh, nhu+ng ma.nh me~ tie^n quye^'t, gan da. tho^ng minh, la.i go+.i ca?m, sexy ma(.n ma`. Nhu+ng tra'i tim la.i mang nhie^`u ?no^.i ta^m? cu?a hie^`n ho`a nha^n a'i?Tha?o la^'y ddu+o+.c ca'i ho^`n ddo'. Tha?o tho^?i va`o nha^n va^.t mi`nh sa('m? Va` ga^`n dda^y ho+n Tha?o thi'ch me^ lo^'i die^~n xua^'t ?na(.ng ca^n? xua^'t pha't ve? tu+. nhie^n rie^ng bie^.t, la.i cha^'t chu+'a ve? quye^'n ca?m thie^ng lie^ng- Cu?a mo^.t co^ ta`i tu+? Mie^`n DDi.a Trung Ha?i- Tho^? Nhi~ Ky` Te^n la` Tuba... Thi` ddo' la` nhu+~ng nha^n va^.t ha(`ng nga`y dda^.p vo^ ma('t mi`nh mo^.t lo^'i thu hu't nha^n va^.t nu+~. DDe^? mi`nh bung ra trong ta'c pha^?m mi`nh - Vo+'i thie^'u nu+~ va` phu. nu+~, co' nhu+~ng ti'nh ca'ch mi`nh u+a chuo^.ng nhu+ va^.y?
Co`n pha^`n VH ba?o mi`nh xa^y du+.ng thie^'u nu+~ hoa(.c phu. nu+~ la` vai chi'nh nha^n va^.t chi'nh trong truye^.n kho^ng ddu'ng he^'t dda^u, kho^ng hoa`n toa`n nhu+ va^.y dda^u. Tha?o co' the^? gia?i thi'ch ne`.
Mi`nh xin ke^? nhu+~ng truye^.n la^.p vai Nam chi'nh ne`. Tie^'ng Co`i Na(m Xu+a. Ngu+o+`i Ta^y So+n. Ca^u Chuye^.n Ti`nh Cu?a Nha` DDa.o Die^~n. Nha^.t Ky' Mo^.t Sinh Vie^n. Mo^.t Cuo^.c DDo+`i Ba So^' Pha^.n. Khi Ngu+o+`i Kho+` La^'y Vo+.. Ma~nh Lu+.c Ti`nh Ye^u. Nhu+ va^.y co' the^? no'i Nam chi'nh trong truye^.n cu?a HT ha(?n co' dda^'y chu+'. Pha^`n co`n la.i thi` Tha?o vie^'t Nam va` Nu+~ so^' pha^.n va` ti'nh ca'ch nha^n va^.t chi'nh, la` nhu+ nhau ti? le^., cu~ng kha' ngang vai nhau. Va` di~ nhie^n pha^`n nhie^`u ho+n, tro^.i ho+n la` mi`nh vie^'t nu+~ chi'nh die^.n. Tu+. nhie^n mi`nh kho^ng e'p buo^.c gi` ca?. Nhu+ng my~ ho.c my~ thua^.t no' vo^'n tu+. co', va` no' tu+. hi`nh tha`nh le^n chi'nh no+i mi`nh tho^i. Co' le~ mi`nh la` ta'c gia? Nu+~ ne^n no' thie^n nhie^`u cho nu+~ ho+n cha('c. Theo mi`nh nghi~ cu~ng ho+.p, cu~ng tru'ng tho^i. Tha?o xin ca'm o+n ba.n co' mo^.t ca^u ho?i hay va` cho Tha?o tra? lo+`i vo+'i tra.ng tha'i co^ng ta^m.

10/ VH: Co`n nu+~a nghe mo^.t so^' ba.n ddo.c no'i va` mi`nh cu~ng co' tha^'y ddo.c nhu+ va^.y. HT vie^'t co' ddu+a ?dda^?y? ti`nh du.c va`o nhie^`u, tuy mu+'c ddo^. kho^ng pha?i la` lo^' la(ng la('m. HT nghi~ sao ve^` lo+`i dda'nh gia' na`y.

Tha^.t su+. ma` no'i khi mi`nh vie^'t le^n truye^.n thi` tu+. nhie^n no' pha?i xua^'t hie^.n ddu? thu+' tho^i. Ta.i vi` mi`nh vie^'t nhie^`u ma~ng dde^` ma`, ddu+o+.c vi' nhu+ cha(?ng le~ na`o ta cu+' ddi mua sa('m mo^.t cho^~ Warmak, Koger, Sai Gon, Hong Kong Sie^u thi.. Ma` la^u la^u ta ghe' ca'c Mall lo+'n Macy?s. Burlington Mall, Marshalls, hoa(.c Costco, Taget. Thi` va^.y ddo'. Ne^'u dda^`u o'c ta phong phu', muo^'n phong phu' thi` kho^ng the^? da^~m cha^n ma` luo^n luo^n pha?i ddi sa'ng ta.o kha'c ho+n, hoa(.c kha'm pha' kha'c ho+n, dde^? muo^'n thu+? su+'c ta. Va^.y ddo' tha^.t su+. khi du`ng chu+~ ?lo^i cuo^'n ddu+a dda^?y ti`nh du.c va`o? la` no'i ho+i qua', nhu+ng ma` ddo+`i so^'ng vo^'n di~ mo.i thu+' co' ma(.t o+? tra^`n gian na`y. Ti`nh du.c va^~n hay, va^~n la` nhu+~ng ddie^?m no'ng de^~ thu+o+ng no+i con ngu+o+`i. Ha` ta^'t gi` ta cu+' cha.y tro^'n va` gia^'u gie^'m, tra'nh ne'. Nhu+ng ti`nh du.c va^~n co' nhie^`u the^? loa.i ti`nh du.c. Ti`nh du.c ngo.t nga`o cu?a ye^u thu+o+ng la~ng ma.n, khi ti`nh ye^u da^ng cao, ti`nh du.c muo^'n co' su+. va cha.m cu?a a'i ti`nh the^? xa'c. Va` Ti`nh du.c kia chi? co' cu?a su+. u+'p hie^'p, che`n e'p la.m du.ng, ddo`i ho?i sai khie^'n, ti`nh du.c co' khi bi. ra`ng buo^.c dde^? mo'c no^'i. Va` ti`nh du.c co' su+. tho?a hie^.p hai be^n. Co`n la.i nu+~a, ti`nh du.c bi. ta^'n co^ng mo^.t chie^`u ddo+n phu+o+ng nu+~a v.v? ga^y ra nhu+~ng tha?m ho.a. Mi`nh vie^'t ha^`u nhu+ co' ta^'t ca? ca'c the^? loa.i ti`nh du.c, nhu+ng ma` la~ng ma.n ngo.t nga`o ye^u thu+o+ng chie^'m dda so^'. Co`n la.i va^~n co' nhu+~ng the^' lu+.c tham lam, muo^'n ta^'n co^ng ti`nh du.c. May ma` ta'c pha^?m mi`nh i't co' tho?a hie^.p ti`nh du.c, sai la^`m va` nha^n va^.t nu+~ mi`nh luo^n ma.nh me~ ddu+'ng le^n ba?o ve^. mi`nh, dda'nh tan ca'i xa(`ng ba^.y cu?a ddo^'i phu+o+ng muo^'n ta^'n co^ng ti`nh du.c, ddem sa la^`y va`o ti`nh du.c?Va^.y ddo' tho^i. Ta'c pha^?m thi` cu~ng pha?i co' ngu+o+`i hu+, ngu+o+`i chi'nh nghi~a ke? phi nghi~a cho^'ng cho.i nhau, ddo^'i la^.p nhau thi` ha^'p da^~n ho+n, cu~ng ta.o ddu+o+.c cao tra`o ho+n. Tha?o ty? du. mo^.t ca'ch vie^'t ve^` ti`nh du.c mo+'i me? nhu+ va^.y?

11. VH: Ok. Tha?o sa'ng ta'c hu+o+'ng ve^` ddo^.c gia? nhu+ the^' na`o? Ba.n co' nha('n go+?i gi` ddo^.c gia?? Hoa(.c ca?m nghi? gi` no+i mi`nh vo+'i que^ hu+o+ng sinh ra mi`nh, va` dda^'t nu+o+'c mi`nh ddang so^'ng (Hoa Ky`) na`y kho^ng?

HT tra? lo+`i: Tha?o sa'ng ta'c ta^'t nhie^n ddi.nh hu+o+'ng pho^? qua't. Muo^'n ta'c pha^?m mi`nh tu+` sang gia`u dde^'n nghe`o tu'ng, tu+` tri thu+'c dde^'n ngu+o+`i bi`nh thu+o+`ng, tu+` ngu+o+`i ddo.c sa'ch chuye^n nghie^.p, dde^'n kho^ng chuye^n, tu+` ngu+o+`i chuye^n mo^n phe^ bi`nh va(n ho.c lo^~i la.c, dde^'n ngu+o+`i phe^ bi`nh no^ng ca.n i'ck ky? hay ba?o thu?, hoa(.c ye^'u ke'm va^~n ddu+o+.c ?me^'n ddo.c? he^'t dde^? bie^'t ti'nh ca'ch so^' pha^.n, nhu+~ng ca?nh ddo+`i, nhu+~ng khe cuo^.c ngu+o+`i, la('m no^~i bi dda't gian trua^n, trong cuo^.c so^'ng sinh ddo^.ng, dde^'n khi co' ca? a'c lie^.t a^.p to+'i, tu+` cuo^.c so^'ng hie^`n ho`a dde^'n be^'n bie^'n ddo^.ng na`y? U+o+'c muo^'n la` nhu+ va^.y ddo'. Nhu+ng co`n tu`y va`o ba.n ddo.c ra^'t nhie^`u. Theo HT co' ca?m gia'c ba.n ddo.c ba^y gio+` cu~ng kha'c la('m. Tuy nhie^n la` ngu+o+`i ca^`m bu't, ca^`m ngo`i vie^'t, suy nghi~ cu?a mi`nh la` chi'nh mi`nh chu+' kho^ng pha?i cha.y theo ho., theo nhu+~ng ngu+o+`i ddo.c sa'ch bie^'n mi`nh tha`nh ngu+o+`i vie^'t de^~ da~i, ddo+n gia?n nha`m nha.t, ddu`a gio+~n ho+`i ho+.t, vo+'i cu+. ly me^.t mo?i, nho? nha(.t ta^`m thu+o+`ng kho^ng ca^`n tri' na(ng cu?a nha` va(n - Pha?i la`m mo^.t vie^.c ddo^.ng na~o la` pha?i cao ddo^. dde^? co' ddu+o+.c sa?n pha^?m hay! Vi` co' hie^.n tu+o+.ng nha` va(n ddi sa^u va`o ta^m ly', mo^ ta? no^.i ta^m chuye^?n bie^'n phu+'c ta.p, tha'ch thu+'c tru+o+'c nhu+~ng bie^'n chuye^?n, ho. cho ra(`ng da`i do`ng ke^? le^?? Sao kho^ng va('n ta('t? Sao kho^ng nga('n go.n dde^? ddo.c mau ho+n? Va('n ta('t nga('n go.n cu~ng co' le^` lo^'i cu?a va('n ta('c nga('n go.n chu+'? NSVH co' nghi~ nhu+ va^.y kho^ng? Chuye^.n na`y Tha?o hoa`n toa`n ddo^`ng y' ddo'. Nhu+ng kho^ng pha?i vi` the^', ma` ca'i gi` cu~ng va('n ta('t so+ sa`i, gia?n lu+o+.c dde^'n no^~i kho^ kho^'c nhu+ ba?n ba'o ca'o. Va(n chu+o+ng la` dda`o sa^u ta^m ho^`n chu+' kho^ng pha?i ghi che'p be^` ma(.t su+. kie^.n dde^? pho^ tru+o+ng, chi? vi` hie^'u tha('ng hoa(.c vi` tin tu+'c? Chu'ng ta pha?i bie^'t ranh gio+'i hai tha'i cu+.c pha?i kha'c nhau, hai su+' ma.ng kha'c nhau. Bie^n Ba?n va` Ca^u Truye^.n pha?i kha'c nhau. DDu+`ng la.m du.ng va` tro^.n la^~n va`o. Co' khi bao che, cho ca'i ke'm ta`i va(n chu+o+ng cu?a mi`nh. Ma` ddi ba'n re? chu+'c na(ng va(n chu+o+ng, bo'p me'o gia' tri. tha^.t cu?a va(n chu+o+ng, cu?a ngu+o+`i kha'c. Tha^.m chi' HT tha^'y mo^.t so^' ngu+o+`i vie^'t va(n, chi? mo+'i ta`m ta.m va`i no^.i dung hie^.n tu+o+.ng ho+i mo+'i, tuy va^~n la` no^.i dung xa`m xa`m, ta'm ta'm vo^ bo^? gie^'t thi` gio+`. DDo.c tha^'y cha(?ng rung ddo^.ng chi ca?, tha^.t la` vo^ thu+o+?ng vo^ pha.t. Chi? co' va`i ca^u va(n la. ho+i mo+'i chu't, du` co^' me'o mo' sa'ng ta.o va(n tu+`, cho ?a^'n tai? ho+n tho^i. Nhu+ng ke^'t thu'c cha(?ng co' chu't chi la` ?ma'u nghe^` va(n chu+o+ng?, tu+'c la` kho^ng go+?i la.i ha`m y' gi` hay, y' tu+o+?ng dde.p gi` ddu+o+.c cho ba.n ddo.c? Nhu+ng la` y? mi`nh dda~ co' fans ddo.c la.i hue^nh hoang tuye^n bo^' va(n truye^.n nga('n mo+'i la` kho' vie^'t, truye^.n da`i co' gi` dda^u ma` kho'? Cu+' pha'y con chu+~ ma~i ra da`i tho^i. Pha?i vie^'t nga('n la.i ho+n. To^i cho ra(`ng truye^.n nga('n mo+'i kho' vie^'t v.v? Ca^u no'i na`y tha^.t la` ?do+? ho+i? va` dda^`u ddo^.c. Vo^ ti`nh ke^`m che^' o'c sa'ng ta.o ngu+o+`i vie^'t, gie^'t che^'t o'c chi.u kho' trui re`n, ve^` ky? na(ng va(n chu+o+ng, Chi? la` nhu+~ng ke? lu+o+`i nha't la`m va(n chu+o+ng ma` cu+' muo^'n ga(.p tho+`i va(n chu+o+ng cho co' ngo^i vi. vo+'i mi`nh. ( Y' na`y tha^.t su+. to^i kho^ng co^? xu'y vie^'t truye^.n da`i, ma` cu~ng kho^ng che^ ai ddi va`o ma~ng truye^.n nga('n na`o ddo' dda^u. Vi` mo^~i loa.i co' chu+'c na(ng rie^ng, va` ngu+o+`i vie^'t co' ca'i ta`i ti`nh bie^'t rie^ng. Co^ng ta^m ma` no'i truye^.n da`i pha?i kho' kho^? vie^'t ho+n, dda^`u tu+ ho+n vi` be^` ro^.ng, be^` da`y, be^` sa^u, ddo`i ho?i ho+n. Nha^'t la` be^` ro^.ng?) To^i H.Tha?o la` ngu+o+`i o+? so+? tru+o+`ng vie^'t truye^.n da`i. Nhu+ng va^~n muo^'n la`m cuo^.c ca'ch ma.ng vie^'t mo+'i ho+n thi` co'. Nhu+ng mo+'i ho+n nhu+ the^' na`o? Muo^'n ti`m ca'ch, sao cho gia?m con chu+~ o+? tu+`ng chu+o+ng ho+n, nhu+ng no^.i ta^m va^~n ddu+o+.c giu+~ vu+~ng, kha('c ho.a dda^`y ddu?, tu+? te^' dda`ng hoa`ng, pha?i tra'nh kho^ng the^? ta.o tho^ thie^?n, nhu+ mo^.t va(n ba?n ba'o ca'o ngo^.t nga.t! Mi`nh ddo^`ng y' cho.n lo^'i pha?i ha`m su'c nga('n go.n, thi` beter ho+n, thi'ch ho+.p ho+n. Nhu+ng nga('n go.n theo le^` lo^'i cho phe'p - Mo^.t ca'ch su'c ti'ch, tinh nhue^., ne^'u kho^ng ca^`n thie^'t, ga.t bo? du+ thu+`a dong da`i, bo+?i vo^ i'ch kho^ng hu+~u du.ng, cha(?ng ddi sa^u va`o ta^m tu+, vi` da`i kie^?u sa'o ro^~ng a^'y ma`. Va^.y ca^`n go.n la`: cu~ng co' lu'c, co' cho^~, co' no+i, co' cho^'n, chu+' dda^u pha?i lu+o+`i nha't ddo^.ng na~o, lu+o+`i sa'ng ta.o, lu+o+`i to^'n times dde^? ma` vie^'t cho la` nga('n dda~ ddu?, kho?i ca^`n da`i??. Ba.n cu+' nghi~ ddi mo^.t la^u dda`i lo+'n - Ngo^i nha` lo+'n bao gio+` cu~ng cho ba.n nhie^`u kha'm pha' ho+n chu+', cuo^'n hu't la. la^~m ho+n chu+'. Mo^.t ca(n pho`ng nho? xi'u, mo^.t ca(n nha` co' dde.p ma^'y, chi? co' hai pho`ng ddo+n so+? Cu~ng kho^ng the^? so vo+'i ca'ch thie^'t ke^', cu?a mo^.t la^u dda`i nhie^`u go'c ca.nh nga(n na('p va` lo^~ng la^~y? Nhu+ng nhu+~ng ta'c gia? nhu+~ng nha` va(n mo+'i ddu+o+.c vinh du+. ?cha.y ddu+'ng? le^n kha'n dda`i cho mi`nh dda~ co' vi. tri' so+? tru+o+`ng to^'t, dde^? nha(`m pha't bie^?u cho vi. the^' mi`nh la` ddi?nh cao, cho mi`nh la` thu+`a ta`i vie^'t. Chu+' chu+a no'i ho. dda~ lu+`a dda?o ho., va` lu+`a dda?o ba.n ddo.c? Ro^`i ho. tu+. vo^ ti`nh bie^'n ba.n ddo.c tha`nh nhu+~ng tay sai ddo.c sa'ch. DDo.c cho co' so^' lu+o+.ng fans mi`nh ha^m mo^., ma` tha^.t dda'ng buo^`n cho nhu+~ng tha`nh pha^`n ddo.c vi` che'm gio', ddo.c vi` mo^.t tra'i tim tay sai, tra'i tim vo^ ca?m, hay tra'i tim gia` nua lu+o+`i nha'c cho+` chu+.c... Mi`nh no'i nhie^`u pha^`n na`y vi` bu+'c xu'c va` co' xem qua y' cu?a nhu+~ng nha` va(n ddang ddu+o+.c ?tung ho^, khen la^'y, khen dde^? o+? VN hie^.n tho+`i.? Nhu+ng cu~ng co' mo^.t so^' nha` phe^ bi`nh ba^.c tha^`y va` cha^n chi'nh ho. dda~ ca?nh ca'o ba?o: ? Tha^.t ra hie^.n VN chi? co' nhu+~ng nha` va(n ddo.c ta.m ta.m go.i la`? Chu+' chu+a co' ngo^i sao na`o hie^.n gio+` la`m ne^n ne^`n va(n ho.c sa'ng gia' ca?. Du` co' ca'c gia?i thu+o+?ng gi` cha(ng nu+~a, cu~ng co`n ra^'t gio+'i ha.n ca? no^.i dung, va` hi`nh thu+'c tha^?m my~ cu?a va(n chu+o+ng? Tho^i du` gi` cu+' coi nhu+ mo^.t su+. khuye^'n khi'ch. Nhu+ng nhu+~ng nha` va(n ddo' pha?i tu+. ra` so't, coi la.i ta`i na(ng mi`nh. Cho+' co' tu+. ha`o, tu+. ma~n la` la^`m lu~i bu+o+'c ddi? Va` se~ la`m ha.i cho ba?n tha^n tre^n bu+o+'c ddu+o+`ng su+. nghie^.p va(n chu+o+ng. Hoa(.c thu+o+ng tru+o+`ng, chu+'c na(ng cu?a va(n chu+o+ng??
No'i thie^.t nha ba.n ddo.c sa'ch ba^y gio+` so^' ddo.c nhu+ng tra'i tim vo^ ca?m chie^'m khoa?ng 64%. Co`n so^' co`n la.i ngu+o+`i ddo.c hie^?u bie^'t, co' tra'i tim ca?m xu'c, va` ca?m ddo^.ng tha^.t, chi? i't ho+n pha^n nu+?a tu+'c la` 45%. Nhu+ng ma` mi`nh ddang vie^'t cho 45% pha^`n tra(m co`n la.i. Mi`nh tu+`ng nghi~ ?Tha` che^'t vinh ho+n so^'ng nhu.c.? Va(n chu+o+ng cu~ng va^.y. Giu+~a che^'t va` so^'ng trong ca'i hie^.n ta.i. Mi`nh va` mo^.t so^' ngu+o+`i chu+a ddu+o+.c su`ng ba'i chu+a ddu+o+.c ca ngo+.i. Du` bi. cho la` coi thu+o+`ng nhu+ bi. che^'t trong tu? sa'ch kia va^~n kho^ng sao ca?? Hy vo.ng co' mo^.t nga`y va` se~ mo^.t nga`y? Vi` mi`nh coi nhu+~ng ta'c pha^?m VN nga`y xu+a ca? Ba('c va` Nam. Mi`nh la.i the.n vo+'i, xo't xa cho va(n chu+o+ng. Vi` 10 ngu+o+`i, ddu+o+.c ca? 10 vie^'t hay he^'t. (Di~ nhie^n cu~ng co' mo^.t so^' nha` va(n, cu`ng ta'c pha^?m bi. che`n e'p qua mo^.t tho+`i gian. Tha^.t to^.i nghie^.p!) Ba^y gio+` thi` ca? tra(m, ca? nga`n ngu+o+`i kho^ng ddu+o+.c mo^.t. Va(n chu+o+ng ho. ddo.c ro^`i, hi`nh tu+o+.ng ho. xem ro^`i. Ro^`i cu~ng cha(?ng dde^? la.i gi` cho tra'i tim khi mi`nh ddo.c qua, thu+o+?ng thu+'c tro.n ta'c pha^?m? Nga`y xu+a nga`y tru+o+'c va(n chu+o+ng ho., ca^u truye^.n ho., ddo.c ta'c pha^?m xong, va^~n cu+' a^'n tu+o+.ng ray ru+'c ma~i tre^n mo^.t tua^`n chu+a phai? Nhu+~ng ca'i hu+o+ng cu?a va(n ho.c tha^.t dda(.t bie^.t va` ddo^.c dda'o he^'t su+'c. Nha` va(n ba^y gio+` ddo.c xong, con ngu+o+`i va^~n cu+' tro+ ra nhu+ khu'c go^~, cha(?ng cha.m ddu+o+.c va`o ma'u thi.t ai, vi` su+. chuye^?n ta?i cu?a linh ho^`n ta'c pha^?m kho^ng co'. Nghi~a la` nha` va(n ddi la`m mo^.t vie^.c tu+. cho mi`nh co' ta`i, trong khi ho. dda~ kho^ng tu+`ng co' ca?m xu'c, kho^ng tu+`ng bie^'t sa'ng ta.o ne^n y' tu+o+?ng sa^u xa? Ne^n ta'c pha^?m ho. kho^ng the^? chuye^?n ta?i, hay chuye^`n ho+i a^'m, chuye^`n lu+?a ddu+o+.c, kho^ng lay chuye^?n no^?i ddu+o+.c ai ta^'m lo`ng... Bo+?i vi` ta'c pha^?m ho. dda~ kho^ng tha^.t su+. co' ho^`n, kho^ng la`m sa'ng le^n mo^.t y' gi` dde^? la.i cho ba.n ddo.c? Mi`nh no'i ve^` pha^`n na`y ho+i nhie^`u vi` su+. ca.nh tranh cu?a va(n ho.c. Su+. so^'ng co`n cu?a va(n ho.c VN va` ddi le^n cu?a no'. Mi`nh nhi`n ra su+'c so^'ng tra`n tre^` cu?a mo^.t va`i nha` va(n o+? ca'c nu+o+'c, va(n ho.c the^' gio+'i o+? ca'c cha^u lu.c, cu~ng nhu+ ne^`n va(n ho.c cu?a cha^u My~ latinh vu+.c da^.y sau na`y dde^? tie^'n to+'i, chie^'m u+u the^' kho^ng co`n mong manh nu+~a. Mi`nh la` ngu+`o+`i VN, so^'ng o+? nu+o+'c ngoa`i. Mi`nh ye^u va(n ho.c vie^'t ve^` nhu+~ng ca^u chuye^.n chi'nh lo`ng mi`nh co' xu'c ca?m lo+'n, dda~ ca?m ddo^.ng, dda~ ho.c ho?i kho^ng vie^'t kho^ng ddu+o+.c.... Vie^'t dde^? chia se? ca?m hu+'ng cho va(n chu+o+ng. Va` co^' ga('ng ddu+a ra go+?i dde^'n ca'c ba.n mo^.t ta^'m lo`ng quan ta^m, tha^.t su+. ru't ti?a nhi`n nha^.n hu+o+'ng dde^'n cho nhau, dde^? bo^? khuye^'t thu+' thie^'u hu.t cho nhau, cu`ng ddu+'ng le^n tie^'n bo^. ho+n? hu+~u i'ch ho+n gia' tri. ho+n cu?a va(n chu+o+ng Vie^.t v.v?
Tho^i no'i ve^` H.Tha?o. Ta'c pha^?m cu?a mi`nh y' tu+o+?ng luo^n co' mo^.t tu+ tu+o+?ng ddi.nh hi`nh, luo^n ke^'t thu'c ba^'t ngo+` nhu+ cuo^.c so^'ng ta va^~n co' the^? xa?y ra theo tru+o+`ng hu+o+'ng ba^'t ngo+`. Nhu+ng kho^ng pha?i co^' e'p dde^? ddi dde^'n vo^ ly'? Ta^'t ca? ddie^`u co' su+. hu+~u ddi.nh, nhi`n la.i ca^'u tu+', su+. tu+o+ng ta'c, su+. va cha.m, su+. ddi.nh so^' duye^n pha^.n, cu?a ta'c pha^?m. Co' tri`nh tu+. va` ddu+a ra ddu+o+.c su+. tua^`n hoa`n co' ly' cu?a no'. Va` du` ca^u chuye^.n na`o buo^`n nha^'t vo+'i hoa`n ca?nh. Cu~ng ga^y ra su+. thu+o+ng tie^'c dda'ng ke^?, nhu+ng la.i kho^ng gieo va`o lo`ng ngu+o+`i a?m dda.m, tho^'i lui, buo^`n tha?m, cha'n na?n, tha^'t vo.ng? Ma` cu~ng chi'nh la` cha^n tro+`i mo+'i cho ddo^.c gia? vui tra?i nghie^.m, va` vui buo^`n dde^? so^'ng dde^? ru't ti?a kinh nghie^.m? Ca'ch mi`nh vie^'t nhu+ va^.y. Mo^~i nha` va(n ca^`m bu't vie^'t dde^`u co' mo^.t phong ca'ch ddi.nh hi`nh rie^ng. VH ddo^`ng y' chu+'? Nhu+ Nu+~ Si~ VH cu~ng bie^'t. Mi`nh la` ngu+o+`i VN, Tha?o la` ngu+o+`i Vie^.t Nam. Vie^'t gi` vie^'t, va^~n luo^n luo^n a^'p u? tra'i tim ngu+o+`i VN. Co' ddo.c bao gio`ng va(n ho.c kha'c dde^? bie^'t. Ho.c ho?i ca^`u tie^'n kha'm pha', nhu+ng va^~n giu+~ vu+~ng ta'c pha^?m mi`nh ddem dde^'n co^ng chu'ng the^' gio+'i. Tie^'ng no'i va(n chu+o+ng cu?a ngu+o+`i Vie^.t ha(?n ho?i. Phong ca'ch, ta^.p qua'n, tu+ tu+o+?ng, tu+ cha^'t rie^ng cu?a VN. Mang ti'nh pho^? qua't toa`n ca^`u. Song no' va^~n mang su+' me^.nh nha^n va^.t va` va(n chu+o+ng cu?a VN kho^ng la^~n lo^.n ddu+o+.c. DDo' la` mo^.t ta'c pha^?m mang thu+o+ng hie^.u VN, pha?i kha'c vo+'i ho.?
Nhu+ng ma(.t kha'c la` nha^'t ddi.nh mang dde^'n su+. rung ddo^.ng chung cu?a con ngu+o+`i so^'ng tre^n qua? dda^'t na`y Ha` o+i?
Va` mo^.t y' sau cu`ng la` Tha?o muo^'n no'i. La` Tha?o luo^n ca'm o+n Thu+o+.ng dde^' cho mi`nh ddu+o+.c sanh ra tu+` mo^.t cha me. ngu+o+`i Vie^.t, co' tra?i nghie^.m ngu+o+`i Vie^.t mo+'i vie^'t nhu+~ng trang sa'ch dda^.m cha^'t ngu+o+`i con que^ hu+o+ng xu+' Vie^.t?Va` ddang so^'ng ta.i My~ la.i la` mo^.t vu`ng dda^'t tu+. do ddu+o+.c pha't huy sa'ng ta.o, va` co' quye^`n ddi.nh hi`nh le^n ne^`n sa'ng ta.o cu?a mi`nh. Tha?o xin thanks ca'm o+n dda^'t nu+o+'c VN va` ba me. mi`nh. Ca'm o+n dda^'t nu+o+'c Hoa Ky` dda~ ta.o cho con ngu+o+`i pha't huy he^'t na(ng lu+.c cu?a chi'nh mi`nh. Va` sau cu`ng xin ca'm o+n NSVH co' ba`i pho'ng va^'n va` ta.o ddie^`u kie^.n cho mi`nh tha^.t lo`ng chia se? ta^'t ca?. Qua? la` nie^`m vui lo+'n cu?a HT...

12/VH: Cuo^'i cu`ng VH muo^'n HT ddo.c ghi ba`i tho+ ma` HT thi'ch ddi? HT co' ra^'t nhie^`u tho+ ma` nga.i chi kho^ng ddo.c mo^.t ba`i cho VH cu`ng ca'c ba.n quan ta^m thu+o+?ng thu+'c. DDu'ng kho^ng na`o? ?Ra kho+i tho+? ddi ba.n?

OK. Tha?o xin ddo.c ghi mo^.t ba`i na`y nhe'.
DDa^y su+' gia? hoa` bi`nh ca'nh chim mo^.ng
Ngoa`i dda?o xa dde^? mo+ o^m la^'y dda^'t lie^`n,
DDa^y la` dda^u o^i vo+'i nhu+~ng na`ng tie^n
Tre^n o^'c dda?o cha^.p cho+`n pho+i to'c u+o+'c.
Su+' gia? hoa` bi`nh kho^ng pha?i la` nhu+~ng na`ng Ba' Tu+o+'c.
Tie^`n the^nh thang lo^~ng la^~y cu?a uy quye^`n.
Su+' gia? ho`a bi`nh nhu+ nhu+~ng con chie^n,
Tho+`i ngoan dda.o ddi xa^y ma^`m cha^n ly'.
Su+' gia? ho`a bi`nh la` ti`nh ye^u tha^m thu'y,
Nhu+ tra'i tim ao u+o+'c ma~i nguye^.n ca^`u.
Cho ti`nh ai so^'ng la.i vo+'i be^`n la^u,
Cha(?ng chi.u thua du` do`ng ddo+`i nghie^.t nga~.
Su+' gia? ho`a bi`nh la` bo^ng hoa tho+m la.,
Gu+o+ng nghi~a nha^n va` bu.ng da. thie^.n toa`n.
Su+' gia? ho`a bi`nh kho^ng dde^? y' chuye^.n co?n con,
Luo^n ro^.ng mo+?, vo+'i que^n ddi va` tha thu+'?
DDe^? ti`nh ye^u lu+'a ddo^i the^u do`ng ddo+`i li.ch su+?,
DDu+o+`ng- phu+o+.ng- bay- trong phu+o+ng hu+o+'ng ngu+. nhi`n?

13/ VH OK. Mi`nh co`n 12 ca^u ho?i nu+~a. Ca? tha?y da`nh cho ba.n tra? lo+`i. DDe^? chua^?n bi. cho ky` to+'i. Mi`nh gio+` chi? ddu+a ra mo^.t ca^u cho ba.n la`m quen tru+o+'c, chua^?n bi. tru+o+'c. Ba.n nghe coi nhu+ dda^y go+.i y' cho Tha?o bie^'t so+ nha.
?Truye^.n cu?a ba.n chie^'m ti? le^. a^m nha.c lo^`ng va`o kha' nhie^`u. Va` toa`n la` nhu+~ng ba`i ha't, ba`i ca ddo^.c dda'o. Va^.y thu+? ho?i vi` sao ba.n co' tu+ tu+o+?ng ddo'. Tha?o co' the^? cho bie^'t ca'i ?mo^'t ca`i? va` mu.c ddi'ch su+? du.ng nhu+~ng ba`i ha't ddo'.

Va^ng! Tha?o hie^?u ca^u ho?i ba.n go+.i y' ro^`i. Ta.m ngu+ng mo^.t ky` nhe'. Mo^.t la^`n nu+~a xin ca'm o+n VH, nhie^`u va` tha^.t nhie^`u.
HT (Hie^'u Tha?o.)
VH. HT October/10/20.
______________________
PV Ky` 2 Nhu+~ng ca^u ho?i tie^'p theo.
14/ Tha?o co' nho+' nhu+~ng ba`i ha't ddo' kho^ng, thu+? ke^? te^n choVH va` ba.n ddo.c ddu+o+.c bie^'t thu+? cho vui. Kho^ng ca^`n Tha?o no'i tu+`ng ba`i ca o+? ta'c pha^?m na`o, chi? no'i Tha?o ne^u te^n lie^.t ke^ ra thi` ddu? ro^`i. Theo VH u+o+'c lu+o+.ng khoa?ng 50 ba`i ca co' ho+n ddo'. DDu'ng kho^ng Tha?o?
Lo`ng me. (BK)
Nga^.m ngu`i. Bu+o+'m Tra('ng (GMSS)
15/DDu+o+.c bie^t HT vie^'t truye^.n co' nhie^`u ta'c pha^?m co' ma. Ca?m hu+'ng na`o cho ba.n xa^y du+.ng nhu+~ng nha^n va^.t ma nhu+ the^'. Khi ba.n vie^'t ma trong truye^.n ba.n co' ca?m gia'c so+. kho^ng?
16/ Trong su+. nghie^.p sa'ng ta'c ba.n thi'ch ta'c pha^?m na`o nha^'t. VH kho^ng ca^`n ho?i ly' do vi` sao? Chi? ca^`n ba.n cho.n lu+.a va` ddo.c mo^.t va`i ddoa?n va(n trong ddo' mi`nh thi'ch nha^'t la` ddu? tho^i.
17/Ngu+o+`i ta (ba.n ddo.c) va` gio+'i phe^ bi`nh hay no'i. Ta'c gia? thu+o+`ng hay thu+o+ng ta'c pha^?m dda^`u tay cu?a mi`nh nha^'t. Quan nie^.m nhu+ the^' Tha?o co' cho la` ddu'ng kho^ng? Hoa(.c the^' na`o? Theo HT. Ta'c pha^?m na`o la` ta'c pha^?m dda^`u tay cu?a HT nhi?. Cu~ng co' the^? ddo.c mo^.t ddoa.n va(n, hay mo^.t ddoa.n lo+`i thoa.i trong ddo'. Tha?o thi'ch o+? ta'c pha^?m ddo'.
18/ Ta'c Pha^?m HT man ma'c nhu+~ng ba`i tho+ ai? Tha?o ddem va`o nhie^`u khi su+? du.ng ca^`n co'. Ngu+o+`i ta no'i tho+ cu?a chi'nh HT cu~ng ddu+o+.c ddu+a va`o nhie^`u, ddie^`u ddo' tha^.t kho^ng? DDu'ng kho^ng? Tha?o co' the^? gia?i thi'ch va('n ta('c cho VH hie^?u ho+n nha.
19/ Hoa. si~ cu~ng la` nha^n va^.t ?Nam Chi'nh? trong nhie^`u truye^.n cu?a Tha?o. DDie^`u ddo' co' chi'nh xa'c kho^ng? - DDu'ng va^.y kho^ng? Vi` dda^u Tha?o co' tu+ tu+o+?ng lo+'n ddo'. Va` co' ddu+o+.c bao nhie^u ta'c pha^?m ?cha`ng ho.a si~ ddie^?n trai?? Tha?o nhi??
20/ VH tha^'y su+. xua^'t hie^.n ca si~ cu~ng nhie^`u trong mo^.t so^' ta'c pha^?m. Vi` sao Tha?o co' y' tu+o+?ng na`y, xa^y du+.ng ta'c pha^?m the^? loa.i ddo'? Theo Tha?o nghi~ ne't ?kie^?u? vie^'t ddo', co' ve? mo+'i me? la('m kho^ng?
21/ VH dda(.c bie^.t co' tha^'y hai ta'c pha^?m xa^y du+.ng hi`nh tu+o+.ng ?cuo^.c ye^u nha` tho+.?
*Mo^.t ta'c pha^?m co^ na`ng thie^'u phu. xinh dde.p ddi la^'y cho^`ng ngu+o+`i thu+' hai, ve^` ga(.p la.i ngu+o+`i ?ye^u trong mo^.ng? na`ng ngo+~ nga`ng, tie^'c nuo^'i, ddau xo't. Nhu+ng ba?n the^? na`o ye^u cho^`ng va` tro.ng nghi~a. (Tuy la` ca? mo^.t gia^'c mo+ lo+'n.)
* Mo^.t ta'c pha^?m ngu+o+`i thie^'u phu. xinh dde.p ta`i hoa va` ddu? ddu+'c ha.nh dda~ vu+o+.t qua thu+? tha'ch gian nan, dde^? cu`ng ddoa`n tu. ba^'t ngo+`, u+ng la^'y nha` tho+ trong mo^.ng cu?a mi`nh - Y' la` cuo^'i cu`ng ho. 1a^'y nhau, chung so^'ng tro.n ve.n.
Ta.i sao hai ca?m xu'c kha'c nhau. Chi? cu`ng gio^'ng nhau chi tie^'t a^'n tu+o+.ng, ddo' la` nha` tho+ lo+'n go'a vo+.? Cu`ng mo^.t phu. nu+~ go'a cho^`ng bao na(m tha'ng? (Ngu+o+`i cho^`ng dda^`u tie^n co^ che^'t ba^'t dda('c ky` tu+?.) HT co' the^? cho bie^'t y' tu+o+?ng xu hu+o+'ng, cu~ng nhu+ su+. tra'i nghi.ch ta.o ne^n, ta'c pha^?m ddo' Tha?o nhe'. Cu+' trung thu+.c no'i vo+'i ca?m hu+'ng khi Tha?o vie^'t ddi. Vi` Tha?o bie^'t nha` va(n co' quye^`n ddi.nh ddoa.t ta^'t ca? ma`. Tu+` ca'i vo^ ly' dde^'n ca'i co' ly' tuye^.t vo+`i ma` chi? co' nha` va(n hay?thie^n su+' va(n chu+o+ng? mo+'i ddu? ta`i, mo+'i ddu? dde^? thuye^'t phu.c ba.n ddo.c ha.p nha~n, ha.p lo`ng? Tha?o a..
22/ VH cu~ng bie^'t. TT. Hie^'u Tha?o vie^'t mang da^'u a^'n que^ hu+o+ng tha^.t nhie^`u. Tu+` dda^'t o+? - DDi.a danh va` con ngu+o+`i sinh hoa.t no+i ddo'. Ca? xu+' My~ Georgia- Atlanta na`y! Ly' do ta.i sao? Do`ng ma'u ba.n lua^n lu+u, ca?m quan no'?
23/ Tha?o nghi~ gi` nha^n va^.t du+.ng trong ta'c pha^?m va` thu+.c te^' be^n ngoa`i. Co' choa~i nhau kho^ng, tru`ng kho+'p kho^ng?
24/ Theo HT tuo^?i na`o vie^'t hay nha^'t. Ngu+o+`i ta ba?o va(n tho+ kie^'p ta(`m nha? to+. Ba.n nghi~ the^' na`o? Ba.n vui buo^`n gi` o+? ca^u no'i na`y kho^ng?
Ta.m ngu+ng Chu'c su+'c kho?e Tha?o. Va` la^`n lu+o+.t tra? lo+`i nhe'.
Cu+' la` tu+. nhie^n. pho'ng khoa'ng, va` sa(~n lo`ng tho^i. Mong su+. ho+.p ta'c cu?a Hie^'u Tha?o.
VH @ 2/ Feb/ 21/
_________________

Tra^`n Thi. Hie^'u Tha?o

Mu.c Lu.c

The^? le^. dde^? nha^.n Nguye^.t San Giao Mua`:

1) DDe^? va`o danh sa'ch cu?a NSGM (subscribe),
   xin gu+?i email ve^`  GiaoMua@hotmail.com

2) DDe^? ru't ra danh sa'ch cu?a NSGM (unsubscribe),
   xin gu+?i email ve^` GiaoMua@hotmail.com 

3. Mo.i chi tie^'t, the^? le^., tha('c ma('c, xin gu+?i ve^`:
   GiaoMua@hotmail.com


4. Mo.i ba`i vo+?, ddo'ng go'p, xin gu+?i ve^`:
   GiaoMua@hotmail.com 
   Nguye^.t San Giao Mua`
   Homepage: http://www.GiaoMua.com


The^? le^. gu+?i ba`i cho Nguye^.t San Giao Mua`:

 

Mong ba.n gu+?i Ba`i cho GM theo ca'ch na`y la` to^'t nha^'t :
  

1. Du`ng ma^~u chu+~ Vietnet (VIQR) hay Unicode
2. Vie^'t Hoa chu+~ dda^`u cu?a ba`i va` bu't hie^.u. Vi' du.: Gio.t Mu+a Tre^n La'cu?a NS Pha.m Duy
3. Gu+?i ba`i ngay trong email (kho^ng ke`m file), dde^? cho BBT kho?i ma^'t co^ng download xuo^'ng dde^? ddo.c
4. Gu+?i ta^'t ca? ca'c ba`i trong 1 tha'ng 1 la^`n trong1 email, ne^'u tie^.n. 
5. Ba`i vo+? xin gu+?i dde^'n tru+o+'c nga`y 25 mo^~i tha'ng
6. Mo.i chi tie^'t, the^? le^., tha('c ma('c, xin gu+?i ve^`: GiaoMua@hotmail.com


Ca'm o+n ba.n ra^'t nhie^`u, vi` nha^n su+. co' ha.n, BBT kho^ng the^? ngo^`i dda'nh ma'y la.i tu+`ng dde^` ba`i hay bu't hie^.u. 

 

  

    

      

	DDi.a Chi? Lie^n La.c:
	

	Nguye^.t San Giao Mua`

		P.O . Box 	378

		Merrifield, Virginia 22116

		USA

    
  

Trang Nha` 







Web Site Hit Counter





 

Copyright
2002 by Giao Mua` e-magazine and respective authors