4. Những Chuyến Xe Lửa

Thanh Hà

Trong kho tàng văn học hay âm nhạc, đa số các kiệt tác để đời thường thiên về bi kịch, thảm sầu, mất mát ? có thế mới lay động trái tim mọi ngườị

Chẳng hạn như bài Những Bóng Người Trên Sân Ga của thi sĩ Nguyễn Bính mà tôi cho là một trong những bài thơ tả cảnh biệt ly xuất sắc nhất :

Những cuộc chia lìa khởi tự đây
Cây đàn sum hợp đứt từng dây
Những đời phiêu bạt thân đơn chiếc
Lần lượt theo nhau suốt tối ngàỷ

-Những chiếc khăn màu thổn thức bay
Những bàn tay vẫy những bàn tay
Những đôi mắt ướt tìm đôi mắt
Buồn ở đâu hơn ở chốn nầy

Hay Tiễn Biệt của thi sĩ tôi rất ái mộ thời 18, 20 tuổi, Nguyên Sa

Sao người đi sâu vào không gian trong
Bức tường vô hình nên bức tường dày mênh mông
Và sao lòng tôi không là vô tận
Cho gặp gỡ những đường tàu đi song song?.

Sao người không là một con đường
Sao tôi không là một ga nhỏ
Mà cũng có những giờ gặp gỡ
Cũng có những giờ chia tan

Rồi các bài hát như Tàu Ðêm Năm Cũ của nhạc sĩ Trúc Phương, chuyện cô gái tiễn người yêu là anh lính ra trận tiền . Giọng hát bùi ngùi, đoạn cuối còn kèm thêm tiếng còi tàu rúc lên ai oán khiến ta mường tượng ra được quang cảnh giữa đêm khuya hiu hắt , màn sương mờ ảo có đôi tình nhân khóc sầu chia ly não nuột:

Trời đêm dần tàn tôi đến sân ga đưa tiễn người trai lính về ngàn
Cầm chắc đôi tay ghi vào đời tâm tư ngày naỷ
?Tàu xa dần rồi, thôi tiếc thương chi khi biết người ra đi vì đời
Trở gót bâng khuâng, tôi hỏi lòng đêm nay buồn không
Chuyến xe đêm lạnh không, để người yêu vừa lòng ?

Quay ngược thời gian xa hơn, tức khi tôi hãy còn là cô bé con. Các chuyến xe lửa thu hút tôi có lẽ một phần bắt nguồn từ câu chuyện người đàn bà với chùm trái gùi tôi được nghe kể hồi năm lên 6,7 gì đó.

Chuyện kể về người mẹ trẻ có chồng bị bịnh nặng không đi làm được nên chị phải gánh vác thay chồng nuôi con . Mỗi sáng chị bắt chuyến xe lửa ra tỉnh buôn bán đến tối mịt mới trở về làng. Chiều chiều đứa con ra ga đón mẹ để được nhìn thấy mẹ từ trên bậc thềm toa xe bước xuống, tuy mệt mỏi nhưng đôi mắt ánh lên niềm hạnh phúc khi thấy đứa con bé bỏng đứng chờ dưới sân ga , luôn luôn chị mua chút quà về cho con khi thì viên kẹo, khi thì cái bánh cốm bánh in...

Một ngày định mệnh, lúc đó đang mùa trái gùi ( là trái gì nhỉ? Tôi cũng không biết rõ ), buổi sáng lúc mẹ rời nhà, con dặn :

- Chiều về mẹ nhớ mua cho con trái gùi mẹ nhé.

Mẹ gật đầu hứạ Buổi chiều sau khi hàng đã bán xong, chị mua một xâu trái gùi theo lời con dặn rồi vội vã bước lên toa xe đang bắt đầu lăn bánh. Vì sợ trễ nên chị hấp tấp leo lên chẳng may bước hụt chân ngã trên đường raỵ Bánh xe cán thân thể chị nát tan.

Khi xe tiếp tục về ngừng ở ga có con chị đứng chờ như thường lệ. Cậu con háo hức tìm mẹ. Các cô dì bạn hàng lần lượt bước xuống mà bóng mẹ không thấy đâụ Một người cầm xâu trái gùi trao cho cậu:

-Ðây là trái gùi mẹ con mua cho con nè.

Cậu bé ngơ ngác:

-Mẹ con đâu rồỉ Sao xâu gùi đây mà mẹ con đâu ?

Mọi người xúc động không cầm được nước mắt mà biết làm sao để kể cho cậu bé nghe việc mẹ cậu vì bận đi mua gùi mang về cho cậu rồi sợ trễ chuyến tàu mà hấp tấp nhảy lên toa bị trượt chân, chết đau đớn.

Cái chết thảm thương của người mẹ ấy cứ ám ảnh tôi mãi đến tận bây giờ.

Chuyện còn kể thêm rằng: Người chồng thỉnh thoảng mơ thấy vợ hiện về cầm xâu gùi đặt vào tay con, còn dặn dò chồng khi ngủ nhớ coi chừng đắp mền cho con kẻo lạnh.

Tưởng chỉ là một câu chuyện trong tiểu thuyết hay cổ nhạc, không ngờ khi tôi vào internet tìm hiểu về trái gùi thì khám phá ra đây là chuyện có thật xảy ra hơn nửa thế kỷ trước ở tuyến đường Saigon? Lộc Ninh-Lái Thiêu , tên người đàn bà được nhắc lại rõ ràng. Và được nghệ sĩ Minh Cảnh hát trong bài Trái Gùi Bến Cát.

Thảo nào mà từng lời hoà quyện với giọng truyền cảm não nuột của danh ca đã đánh mạnh vào tâm hồn của cô bé 6,7 tuổi là tôi sâu đậm đến vậy, khi tôi tự đặt mình vào hoàn cảnh của cậu bé ấỵ

Khi ta còn bé, mẹ là tất cả những gì vũ trụ tượng trưng. Là bà tiên có thể mang lại phép mầu, là vị thần che chở bảo vệ, là tình yêu thương hy sinh vô biên vô lượng. Mất mẹ dù ở tuổi nào cũng là một mất mát không gì bù đắp nổi huống chi chỉ là một chú bé con non nớt.

Do tôi đã bị ảnh hưởng bởi những gì mình nghe, đọc... nên hình ảnh các chuyến tàu luôn gợi trong tôi nhiều cảm xúc: bâng khuâng, man mác, lãng mạn xen lẫn sự bất an về cuộc từ ly của ai đó mà người ra đi không thể trở về như lời hẹn ước.

Âm thanh tiếng còi tàu quyến rũ, thúc giục máu phiêu lưu trong tôi mau chuẩn bị valise đi đến những chân trời xa lạ để thoả tính hiếu kỳ về nhân sinh và thiên nhiên.

Tôi muốn ca tụng ngành đường sắt, một phương tiện chuyên chở đã có từ hàng 190 năm trước mà có lẽ rất nhiều người chỉ có dịp nghe, thấy chứ chưa bao giờ xử dụng vì nhiều lý do riêng: Hoặc nó chỉ được yêu chuộng và thịnh hành ở các quốc gia châu Âu, châu Úc, Nhật.. đó là cách giảm bớt tình trạng kẹt xe, đỡ mệt mỏi vì phải tập trung tư tưởng để tự lái xe nhà, tiết kiệm thời gian và ý thức về sự ô nhiễm môi trường?.

Từ lâu ngành du lịch của một vài quốc gia đã có ý tưởng biến những toa xe lửa cổ xưa thành khách sạn di động xa xỉ sang trọng cho khách du lịch xuyên biên giới thăm các danh lam thắng cảnh các quốc gia láng giềng.

Càng đô-thị-hoá, càng kỹ-thuật-hoá thì hình như dân châu Âu càng có khuynh hướng quay về cuộc sống đầu thế kỷ 20: giản đơn, hoà mình cùng thiên nhiên để bảo tồn giá trị nhân bản, nhân văn, nhân đạọ


Chuyến metro để lại cho tôi một cảm giác luyến lưu, nồng ấm là chuyến tàu cuối năm dương lịch ở Paris ba năm về trước. Tôi cùng cô em họ đi từ trạm Trocadero ( nơi nhìn ngắm tháp Eiffel ) về Công Trường Cộng Hoà ( La Place de la Republique ), gần nhà cô ấỵ

Lên cùng trạm với chúng tôi là ba chàng tuổi trẻ, gương mặt thông minh, ăn mặc tuy đơn giản quần jean áo chemise nhưng tươm tất chuẩn mực gây sự tin tưởng mà thoạt nhìn ai cũng đoán ngay là sinh viên Nhạc Viện Âm Nhạc nào đó vì cả ba mang theo người một nhạc cụ khác nhau: đàn violon, guitar, sáọ Chờ tàu rời ga, cả ba bắt đầu vừa đệm đàn vừa thay nhau hát, lúc mỗi người một đoạn lúc hát bè. Tiếng đàn điêu luyện, giọng ca lúc vui tươi lúc u sầu lúc hùng tráng tuỳ theo bài nhạc. Phong cách vừa duyên dáng vừa lãng tử toát tràn nhựa sống của những người trai trẻ mà tương lai hãy còn ở phía trước, trái-banhđdời chưa bị đá tả tơi thu hút cảm tình của hành khách có mặt.


Hình ảnh ba chàng trai trẻ đôi mắt sáng ngời ôm đàn ca hát gợi nhớ một thời đã qua của mình khiến phím lòng tôi chùng xuống một cung âm. Không phải họ hát hay hơn ca sĩ chuyên nghiệp, mà chính tuổi thanh xuân của họ ví như làn gió mát ào ạt thổi qua trưa mùa hạ nóng khô, đã chinh phục được tôi là vì vậỵ


Tôi như bắt gặp chính mình ngày xưa, với nguyên vẹn cảm xúc của con gái dậy thì thoáng xao lòng trước một ánh mắt nhìn trộm của ai đó trong sân trường, hoặc cuống quýt lo sợ khi có người đón đợi trên đường đi học về, hoặc lá thư của ai nhờ ai trao vộị..Một chút xíu rộn ràng, chỉ vậy rồi thôi, chả bao giờ có đoạn kết.


Tôi thuở ấy sao mà ngoan lạ ! Khẽ vào đời bằng bước chân vừa rụt rè vừa lạc quan, mộng ước đầy ắp tâm hồn trắng như tờ giấy chưa thấm nhoà vết mực.Thế mà mấy chục năm rồi đó, tôi đã nếm đủ vị ngọt mật đắng cay chua chát do cuộc sống mang lại mà giờ đây bước vào tuổi trung niên tôi tự hào là mình vẫn còn giữ được sự giản đơn bình dị không suy suyển như thuở nàọ


Chuyến metro lúc ấy không có đông hành khách nên chừa ra một khoảng không gian khá rộng để cả ba chàng tha hồ trình diễn. Chúng tôi ngồi hàng ghế ngoài cùng nên rất gần với họ. Những bản tình ca Pháp, Anh..của những năm 1960,1970 dù đã nghe nhiều lần bởi các ca sĩ nổi tiếng, nhưng trước ?live show? bất ngờ của các cậu sinh viên vẫn có sức lôi cuốn bởi cái vẻ trong sáng, trí thức, tự tin không cường điệu, tôn trọng?nên rất dễ gây thiện cảm cho người đối diện.


Tôi đi metro ở Paris cũng nhiềụ Thường gặp khi đàn ông khi đàn bà lên hát hò dăm câu rồi đến từng hàng ghế để xin tiền, nhưng ít ai chịu mở hầu bao ra làm một cử chỉ nàọ Nhưng với ba chàng trai trẻ nầy thì khác, khi tôi lục ví của mình thì cũng có nhiều người hành động giống tôị

Trước lúc tàu ngừng ở trạm kế, ba sinh viên ngỏ lời cám ơn và chúc mừng " joyeux noel", "bonne année" mọi người, sau cùng họ đến gần tôi để tỏ sự cám ơn đặc biệt về món quà tôi tặng họ khá hào phóng.


Ở Paris nói riêng, châu Âu nói chung có rất nhiều nghệ sĩ đường phố. Họ có thể là một chú bé, cô bé tuổi 10 đến 15,17 chơi đàn violon ở góc đường nhiều người đi bộ.Họ có thể là một ban nhạc gồm 5,6 người trẻ nam nữ lẫn lộn đem các nhạc cụ bày ra ở một góc dưới tầng hầm metro, chơi nhạc rất điêu luyện. Âm thanh du dương thánh thoát thu hút rất nhiều hành khách dừng chân lắng nghẹ Hết một bản nhạc, khán giả vỗ tay tán thưởng, mở ví lấy tiền để vào cái nón đã đặt sẵn dưới nền rồi vội vã tản đi mọi hướng cho kịp bắt chuyến tàu tiếp theo, kịp vào công sở, kịp vào trường học

Thà làm người đánh xe ở thành Paris còn hơn làm ông vua xứ mọỉ.

( Cách Ngôn Pháp )

Phải, người ta thà sống đời người đánh xe ngựa ở xứ sở văn minh mà được hít thở không khí thanh bình, nhân bản hơn là sống đời đế vương mà im lìm không dám hé môi như những đàn cừu ở xứ man dạị

Lần đầu tiên tôi được nghe câu nói này là từ má của tôị Khi còn nhỏ, mỗi khi má ngồi may quần áo tôi thường quanh quẩn bên cạnh để nghe má kể chuyện hoặc truyền dạy cho chị em chúng tôi những kiến thức về nhân sinh quan về đạo đức làm ngườịRồi theo thời gian, tôi ?bắt gặp? câu nói nầy nhiều lần qua sách báo văn chương Pháp mà tôi thường đọc.

Có thể nói chính má tôi là người đã khai sáng và ươm mầm cho tôi khái niệm về hai chữ tự do để tư tưởng tôi mãi đến bây giờ luôn theo khuynh hướng đó.

Câu cách ngôn Pháp trên làm tôi liên tưởng đến câu nói đầy khí phách hào hùng, tự trọng của một vị tướng Việt Nam Trần Bình Trọng khi ông bị giặc bắt và dụ dỗ ông chiêu hàng để hưởng lợi:

"Thà làm quỉ nước Nam còn hơn làm vương đất Bắc"

Chúng ta con cháu đời sau nguyện noi theo gương các đấng tiền nhân để không hổ thẹn là người Việt Nam.

Cũng cùng đi metro, ở Paris tôi giữ lại một kỷ niệm khá nhẹ nhàng lãng mạn nhưng ở Milan, Ý thì lại khác. Lần đó bốn dì cháu tôi bị hai cô -chắc người Nam Tư hay Thổ Nhỉ Kỳ - đặt ?lộn? tay họ vào xắc của tôi và ba lô của cô cháu để tìm gì đó. May cho chúng tôi và xui cho họ là chúng tôi đã phát giác kịp nên họ chưa có thời gian cầm nhầm ví tiền , điện thoạỉ

Tôi luôn yêu mến châu Âủ nhất là Thuỵ Sĩhơn bất cứ nơi nào trên thế giớị
Thuỵ Sĩ thật sự là Nhà, là Quê Hương lý tưởng thứ hai của tôi vậỵ

****

Thanh Hà

Mục Lục

5. Trò Chuyện Với Khoảng Không Trước Mặt

Tuyền Linh

TẬP I - Trò Ðời Và Công Lý

Phần 17

21.7.2021 - Bạn hiền ơi, người ta thường nói, ghét của nào thì trời trao của ấy. câu nói nầy lại chính là đích ngắm vào mình hôm nay. Bạn thấy có tội và bất công cho mình không? Như bạn biết đó, mình rất ghét chờ đợi, bất cứ hình thức chờ đợi nào, kể cả chờ đợi người yêu. Thế mà hôm nay mình phải chờ đợi, có thể là dài hạn, trong vụ việc khởi kiện của mình. Mình còn nhớ là mình quyết tâm khởi đầu vụ kiện ngày 14 tháng 2 năm 2020, như vậy tính đến nay là 01 năm, 05 tháng, 08 ngày. Thời gian dài kinh khủng mà chưa đến hồi kết thúc. Thôi, đến đâu hay đến đó, mình cũng đã mệt mỏi lắm rồi.

Như mình đã nói với bạn những ngày trước đây, từ khi dịch Covid 19 bùng phát trở lại ở Sài Gòn, mình không còn nghĩ nhiều về vụ kiện nữa, dù đó chính là của cải của mình qua bao năm làm việc vất vả dành dụm mới có được, không phải của trên trời rơi xuống. Từ trạng thái nầy, mình vơi đi tất cả mọi chuyện ở Tòa án, kể cả việc buồn ông luật sư của mình quá thiếu tâm lý với khách hàng. Thực tình thâm tâm mình không trách ổng, mình chỉ hơi buồn ổng thôi. Mỗi

người một tính, biết sao bây giờ!? Thú thật với bạn, từ khi dịch Covid 19 bùng phát lại cho đến bây giờ, đầu óc mình luôn nghĩ đến sự sống và cái chết. Mình thấy ranh giới giữa hai lãnh vực nầy quá là mong manh. Nhìn đường phố Sài Gòn trong những ngày giãn cách và hình ảnh những hộp cơm cứu đói, mình không sao cầm được nước mắt. Mình ước chi có tiền để làm được những việc đầy ý nghĩa nầy. Mình buồn lắm bạn ơi ! Bạn còn nhớ không, ngay trong đêm đầu tiên mình bị đau nhức, vật vã thân xác trong khách sạn tại huyện Ðơn Dương, mình đã từng tâm sự với bạn, mình ước mong thắng kiện không phải để có tiền ăn sung mặc sướng. mà để thực hiện được 2 dự án mà mình đã ấp ủ từ lâu, đó là: lập một quỹ từ thiện và thực hiện dự án âm nhạc của mình. Trong thời gian nầy, dịch Covid ? 19 bùng phát dữ dội quá, nhất là ở Sài Gòn. Mình buồn nhất là không có điều kiện để chung tay góp sức với Nhà Nước, với đồng bào để kịp thời cứu trợ bà con cơ nhỡ trong lúc nầy. Ðã hơn 80 tuổi rồi, lại không có một đồng dính túi thì làm được việc gì? Phải chi vụ Tòa án có kết quả sớm hơn và mình được công bằng trong việc đòi lại tài sản thì mình có đủ điều kiện chung tay góp sức xoa dịu nỗi đau cho bà con cơ nhỡ trong thời điểm dịch Covid ? 19 nầy. Buồn quá là buồn?! Thậm chí, nhìn cảnh đường phố Sài Gòn trong những ngày giãn cách quá vắng bóng người, lác đác bên vỉa hè chỉ còn những bà con cơ nhỡ nhận những hộp cơm cứu đói, mình rất đau lòng. Qua cảm xúc ấy, mình đã viết

lên nhạc phẩm SÀI GÒN CỦA TÔI, mà mãi đến hôm nay vẫn chưa biết lấy đâu ra tiền để thuê ca sĩ thể hiện thu âm. Có thể là bạn không tin, nhưng đây là sự thật. Thú thật với bạn, mình còn muốn viết nhiều, nhiều nữa những tác phẩm âm nhạc nói lên thảm cảnh trong mùa đại dịch nầy, nhưng rồi không hiểu sao lại thôi, không viết. Tất cả đành giữ lại trong lòng. Viết xong rồi để đó thì viết làm gì? Cảnh đời và cảnh tình của mình hiện tại là thế đó. Dẫu sao, mình cũng phải cố gắng trên mọi lãnh vực đời sống, bởi nếu không cố gắng là đồng nghĩa với thất bại. Mình không bao giờ chấp nhận kết quả đó. Dù đường đời có bao nhiêu chông gai cũng phải đi, đi mãỉ rồi cũng phải đến. Mình cho đây là quy luật sống và là nhật tụng của mình. Nói đến điều nầy, bạn đừng vội cho mình là người lý tính nhé! Mình khẳng định với bạn, mình không là người lý tính, nhưng có một điều nghịch lý trong quan điểm sống của mình, đó là mình rất tin vào quy luật, nhất là quy luật trời đất. Bởi thế, chuyện sinh, lão, bịnh, tử đối với mình rất bình thường. Mình luôn có tư tưởng đón nhận như là một lẽ thường tình. Mà đương nhiên và thường tình thật! Nó hoàn toàn như chuyện ăn, ỉa trong tuần hoàn cơ thể vậy. Phải như thế trong một chu kỳ. Ðã biết phải như thế trong một chu kỳ, vậy mà buồn cười thật, có những người gồng mình gắng sức đi ngược lại với thiên nhiên. Ðể làm gì và được gì? Ðược tai họa. Cho nên, có nhiều khi trời đã cho sức khỏe, công việc ổn định, thậm chí còn cho chức vụ chức quyền nữa, mà vẫn

muốn thêm, muốn có hơn như thế, hơn?hơn nữảvà cuối cùng vô tù. Tại sao vậy? Tại tham nhũng, tại mưu đồ xảo quyệt để tranh lợi danh. Tại không chịu chấp nhận những an yên trời phú. Nói khác hơn, họ không chịu an phận quay theo chu kỳ bình yên của một đời người. Họ đi ngược lại với lẽ trời. Họ luôn ham hố, họ không chịu nhìn cái cây sống chỉ cần đất và nước trời cho. Họ quên rằng ? thiên địa vạn vật luôn nhất thể ? ắc sẽ yên bình. Họ muốn vượt ra ngoài cái nguyên lý nầy nên họ lãnh đủ. Mình dám khẳng định với bạn, với lẽ trời, không ai thiếu, ai đói cả. Nếu có, chỉ là đột xuất nhất thời thôi, rồi đâu lại vào đó, an yên?Bạn cũng thấy đó, hình ảnh cứu trợ, cứu đói của các mạnh thường quân, đồng bào, Nhà Nước khi dịch bùng phát dữ dội tại Sài Gòn trong những ngày qua là một minh chứng? Cây ATM gạo mọc lên khắp nơi. Quán cơm cứu đói mở ra đầy đường. Thậm chí cây ATM khẩu trang cũng có mặt tại Sài Gòn. Cho nên đừng viện cớ nầy cớ khác mà làm những điều trái với lẽ trời để phải vào tù. Không ai làm khó mình cả, chỉ tại mình làm khó mình thôi. Hay nói một cách văn chương hơn, triết lý hơn, ác giả ác báo.

10.8.2021 - Mình dậy từ lúc 3h00 sáng, đêm nay khí trời hơi oi bức nên khó ngủ. Hơn nữa, đầu óc mình suy nghĩ lung tung đủ điều, nhất là vụ dịch Covid-19 và nhiều chuyện khác nữa gần đây. Mình đang ngồi trước màn hình internet và cảm thấy hạnh phúc, nhưng rồi lại bị hạn chế cảm xúc bởi những suy tư vu vơ. Mình nghĩ nhiều người

có học thức cao rộng, địa vị lẫy lừng nhưng sao họ không thấy được giá trị của hai chữ TỰ DO? Vậy Tự Do nhỏ hay lớn? Hay khi nào thì nhỏ, khi nào thì lớn? Mình thường khuyên con cái mình, đùng COI người khác để sống theo, và cũng đừng cố sống để người khác COI theo mình. Như thế thì MẤT nhiều hơn ÐƯỢC. Ðang ngồi trước màn hình internet bây giờ, mình cảm thấy mình tự do quá, hạnh phúc ghê, dù vừa mới xuống bếp lục mấy củ khoai để ăn lót dạ buổi sáng. Không giấu chi bạn, khoai rất ngon, bởi mình thấy ngon, bởi mình đang hạnh phúc và tự do đó mà! Chắc là bạn hiểủ? Cũng có thể bạn cho là ? thích nghi với hoàn cảnh ?. Vâng, cũng đúng thôi. Hoàn cảnh TỰ DO và hoàn cảnh không được TỰ DO luôn trái ngược nhau. Chung quy, cũng do chính mỗi con người tạo nên thôi. Không ai bắt ai phải làm thế!

11.8.2021 - Bạn ơi, hôm nay mình nhận được tiền thù lao viết nhạc cho khách hàng, mình vui lắm. Như vậy là mình có tiền gởi ca sĩ thu âm bài nhạc của mình rồi. Chắc tuần tới sẽ trình làng thôi. Hiện tại, mình đã viết hai bài, SAI GÒN CỦA TÔI và SÀI GÒN BÂY GIỜ, bài nào mình cũng ưng ý hết, bởi mỗi bài đều nói lên mỗi khía cạnh trong nạn đại dịch Covid-19 tại Sài Gòn. Tuy nhiên, chưa đủ tiền nên mình cho thu âm bài SÀI GÒN BÂY GIỜ trước. Thật ra thì mình cũng còn một ít tiền trước đây của nhạc sĩ V.V.B - thi nhạc sĩ Nhược Thu - và thi văn sĩ Chu Vương Miện cho để cứu đói, nhưng mình không dám lấy ra xài.

Ðó là tiền cứu đói, xài đâu được ngoài mục đích cứu đói? Như bạn biết đó, mình mang danh là một nhạc sĩ, thi sĩ, cũng có bộ mặt không đến nỗi tệ, thế mà ai biết mình đang đói trong thời điểm nạn dịch Covid-19 nầy. Có thể bạn hiểu, mình đã nói với bạn từ trước, vào tuổi của mình bây giờ, mình chỉ còn mỗi một việc ngoi ngóp được là viết nhạc thuê cho khách hàng. Tuy lượm bạc cắc nhưng sống qua ngày cũng tạm ổn. Có điều tiền dư thì không có nên muốn giải quyết một vấn đề gì cấp thời thì đành chịu. Rất may ơn trời, từ trước đến nay, mình không gặp việc gì cấp thời cả, ngoài vụ Covid-19 như hôm nay.

12.8.2021 - Hôm nay cũng xin nói rõ tận đáy lòng mình để bạn mừng lây, nhờ mấy triệu từ các anh bạn giúp đỡ nên mình yên tâm viết lách, không lo nghĩ nhiều về việc cứu đói. Tuy nhiên, niềm vui cũng không được trọn vẹn lắm khi thấy thằng con trai kết nghĩa đang lâm bịnh giữa lúc dầu sôi lửa bỏng như thế nầy. Cháu có bịnh viêm đại tràng từ trước, nhưng vì tính ý của cháu không được cẩn thận lắm, ăn uống vô tư nên bị tái đi tái lại hoài. Hôm nay, cháu lại bị bí đại tiện, tiểu tiện cũng bị hạn chế, bụng lại bị đau tức từng cơn. Như bạn biết đấy, giữa thời điểm nầy, nói đến chuyện đi bệnh viện là vô phương. Ngày nào mình cũng xem tin tức trên TV nên biết rõ điều nầy. Trong bịnh viện bây giờ, mọi y bác sĩ, kể cả điều dưỡng đều bù đầu tập trung vào nạn dịch Covid-19, họ không có điều kiện thời gian lo cho mình. Phải thông cảm thôi. Biết sao bây giờ?

( còn tiếp )


****

Tuyền Linh

Mục Lục

6. Khúc Phim Buồn

Nguyễn Ðịnh

(Viết dể nhớ Banmethuột, ngày 10 tháng 3, 1975)

Hằng năm cứ mỗi lần đến ngày 10 tháng 3, Hải không dấu được nỗi cảm xúc của mình, có những khi cảm xúc kéo dài đến hàng tuần, và những lần như vậy, anh cơ hồ đi lại những khu phố thân quen của Banmethuột một thời thơ mộng và đáng yêu.

Thoảng chốc mà đã mấy mươi năm, tóc anh đã điểm bạc, bạn bè trang lứa biết bao nhiêu kẻ đã ra đi, nhưng trong lòng anh, khi nhớ về quê hương cũ, vẫn nghe lòng sục sôi thời tuổi trẻ, trong huyết quản anh, giòng máu luân lưu cuồn cuộn như thủa trai tráng một thời, và bao mến yêu nơi quê hương ấu thơ đó hiện ra mồn một trong tâm trí anh.

- Này, ông đã nghe tin gì chưa vậy?

- Thì tụi nó đang di chuyển về Banmethuot cấp Sư đoàn và là tụi chính quy, có phải ông muốn nói về tin này không?

- Ừ phải rồi, bên Cảnh sát cũng đã được Chủ nhân của 7 chiếc xe cần câu tới khai báo là xe của họ đi làm rừng đã bị tụi nó (VC) tịch thu ở khu vực Ðức Lập vùng Tây Bắc , và khu Băng Ðon cũng bị 3 chiếc.

- Không Trợ đã chụp được không ảnh hoạt động của tụi nó, đã gởi công điện cho Quân Ðoàn và các đơn vị liên hệ rồi.

- Cũng mong là không có gì.

- Dĩ nhiên là không có gì, vì nơi đây là quê hương của tôi mà! Hải vừa nói vừa cười.

Ðó là khoảng thời gian cuối tháng 2 năm 1975, anh và Chi nói chuyện với nhau 3 tuần trước ngày 9 tháng 3 năm 1975, ngày Việt cộng tràn ngập Chi Khu Ðức Lập thuộc Tỉnh Quảng Ðức, và đêm hôm ấy, lúc 2 giờ 20 sáng ngày thứ 2, 10/3/1975, cộng quân pháo kích thị xã Banmethuot, mở đầu cho trận tấn công vào thị xã này.

Sáng ngày 10 tháng 3, lúc 6 giờ 30 sáng, tại Ngã Sáu, trước nhà thờ Chính Tòa Banmethuot, khi xe của Ty Thông Tin còn loan đi lời kêu gọi đồng bào ?ai ở yên nhà nấy, tình hình thị xã vẫn còn yên tĩnh?, thì bộ binh của cộng quân đã tràn chiếm góc Tây Bắc của Phi Trương L 19 và xâm nhập khu vườn cà phê cuối đường

Phan Chu Trinh, đồng thời các chốt điểm trọng yếu của Cảnh Sát ở mặt Nam Thị Xã đã phải xin lệnh rút để tránh bị tiêu diệt.

Tình hình Thị xã từ đường Võ Tánh, Phan Chu Trinh, chay. xuống Nguyễn Tri Phương keỏ dài cho đến Suối Ðốc Học và Khu Buôn A Lê A, A lê B vẫn còn trong sự kiểm soát, nhưng rải rác một vài nơi như khu vực Trần Hưng Ðạo, (Ty Ngân Khố đi vào) và khu Kim Mai đã có những gia đình bồng bế con, gồng gánh chạy vào trung tâm thị xã, đến nương náu trên đường Lý Thừơng Kiệt, khoảng giữa Ama Trang Long, và Quang Trung, chen chúc nhau trong tiệm Bi da Thanh Sơn.

7 giờ 30, sáng ngày Thứ Hai, 10 tháng 3, 1975, bộ binh của cộng quân đã từ khu vườn cà phê sau lưng Tòa Giám Mục, theo đường Phan Chu Trinh xậm nhập thị xã và chiếm khuôn viên Nhà thờ Chính Tòa, ở Ngã Sáu. . . . .

Rồi tất cả như một khúc phim lần lượt hiện ra trông trí Hải. Khu nhà anh ở bị trúng đạn bốc cháy, nhà hàng Hòang Vinh, khói lửa cuộn vòng dâng cao, thành phố náo loạn trong chốc lát, từng nhóm người tụ tập từng góc phố, từ đường Y Yut', Khu Trường Tàu, Chùa Khải Ðoan, cho tới Khu Hoàng Diệu - Lê Văn Duyệt, Phạm Phú Quốc - Hàm Nghi, . . .

Một số dân cư từ Buôn A lê A, khu Suối Ðốc Học . . . lại gồng gánh, bồng bế nhau đổ về Trung tâm thị xà và ẩn náu trong khu chợ, sau nhà hàng Vĩnh Thuận . . .

Cho đến lúc này, người dân thị xã vẫn chưa tin Banmethuột sẽ mất, vì Hậu cứ Bộ Tư Lệnh Sư Ðoàn 23 Bộ Binh còn đó, Tiểu Khu còn đó, Bộ Chỉ Huy Cảnh Sát còn đó, và nhất là tin truyền miệng cho biết Biệt Ðộng Quân đã vào Trường Trung Học Tổng Hợp, đang di chuyển về Ngã Sáu Thị xã, và Khu Tư Dinh Tư Lệnh Sư Ðoàn 23 BB.

Nhưng rồi người dân thị xã đã tuyệt vọng khi hay tin đơn vị Biệt Ðộng Quân xâm nhập thị xã chỉ để đưa gia đình tướng Tường, Tư lệnh Sư Ðoàn 23 BB ra khỏi thị xã mà thôi . . .

- 11giờ 20, sáng ngày 10 tháng 3, 1975, 1 chiếc T54 của cộng quân bị bắn hạ trước cổng tiểu Khu, đường Thống Nhất.-

- 1 giờ chiều ngày 10 tháng 3, 1975, Trung tâm Hành Quân Tiểu Khu bị pháo sập, mọi liên lạc bi gián đoạn,

- 2 giờ 20 chiều ngày 10 tháng 3 năm 1975, Tiểu Khu di tản ra Trung tâm huấn luyên của Trung Ðoàn 45 BB, cây số 5.

- 3 giờ 40 chiều cùng ngày, Bộ Chỉ Huy Cảnh Sát Quốc gia di tản khỏi thí xã,

Và Banmêthuột lọt vào tay quân cộng sản.

Tất cả những sự kiện ấy, và hình ảnh tan hoang của phố thị hay Cuộc Cảnh Sát Quốc Gia Xã Lạc Giao, Tòa Hành Chánh, các khu công sở . . . mãi mãi như vết tích hằn sâu trong tâm trí Hải. Những cuộc trả thù cá nhân, những người làm chỉ điểm viên cho cộng quân lục soát tư gia của Sĩ quan, viên chức chính phủ, những hành động trả tư thù man rợ đến nay đã mấy mưoi năm nhưng vẫn như mới xảy ra đâu đây, ở hôm qua hay tuần trước trong trí óc anh!

Bao nhiêu sách vở, giấy tờ, văn khế, văn bằng, đều đem đốt hết hay bị đốt sạch, nhất là các sách ngoại ngữ, Anh Văn, Pháp Văn, Tự điển Anh Pháp hay Hán tự đều đốt hết.

Duy chỉ một thứ không đốt đó là gạo, cộng quân sau khi chiếm thị Xã, đã phá kho dự trữ lương thực Trung ương, trực thuộc Phủ thủ tướng lấy hết gạo chất lên các xe mô-lô-tô-va chở về hướng Băng Don, các dụng cụ y khoa, dược phẩm của các Bảo sanh viện,, bệnh viện, và các tiệm thuốc Tây, đều bị cộng quân hốt hết chở vô rừng.

Nỗi kinh hoàng và tình trạng khủng bố qua những việc lục soát, truy bắt, và thanh lọc xảy ra trên các khu phố, hay Chùa Khải Ðoan, Trường Tàu ở đường Y Ýut, đường Nguyễn Tri Phương, Nguyễn Trãi, Võ Tánh, Hàm Nghi . . . mãi mãi là hình ảnh khủng khiếp, và hoang mang hằn sâu trong tâm trí những người dân thị xã, nhất là các gia đình sĩ quan cùng viên chức chính phủ, binh lính, cảnh sát hay Nghĩa quân và Nhân Dân tự vệ.

10 giờ 30 sáng ngày 11/3/1975, Hậu cứ Bộ Tư Lệnh Sư Ðoàn 23 Bộ Binh bị cộng quân tràn ngập, và thị xã Banmethuot hoàn toàn lọt vào tay cộng quân.

Từ đó, cảnh thê lương hoang tàn càng bi thảm hơn, nhưng trong lòng người dân vẫn còn nuôi hy vọng Banmêthuột nhất đinh sẽ được giải cứu, vì 4 Quận và 4 Chi Khu trực thuộc vẫn còn nguyên ven. Các vị Quận trưởng kiêm Chi Khu trưởng đều là những sĩ quan cấp tá giày dạn chiến trường, thêm vào đó, Liên đoàn 21 Biệt Ðộng Quân, Trung Ðoàn 44BB, 45 BB chưa hề chạm trán với địch quân.

Người dân thị xã lúc này lại cố gắng thoát khỏi thị xã để tránh bom đạn khi có lực lượng Tổng trừ bị đến giải tỏa. Hy vọng vẫn còn đây . . . ! Cho đến một ngày, ngày định mệnh của Banmêthuột và cũng là ngày mà những người lính anh dũng, thiện chiến của các đơn vị Biệt Ðộng Quân, Sư đoàn 23 BB cũng như các đơn vị trực thuộc Quân đoàn II bị bức tử, đó là ngày người ta nhận được tin Quân đoàn II di tản, và ngày 17 tháng 3 năm 1975, Phòng tuyến Phước An bị chọc thủng, tất cả đã tiêu tan.

Hải bắt đầu cuộc chạy trốn sự truy lùng của cộng quân và các tên chỉ điểm, đám công an 30, len lỏi từng khu ngoại ô, Trần Hưng Ðạo, Suối Ðốc Học, đến Suối Bà Hoàng, lần ra hướng Nhà Thờ Phú Long rồi đi về hướng Quốc lộ 21, mà lòng thầm tiếc nuối bỏ lại tình yêu và kỷ niệm một thời thơ ấu, một khoảng đời oanh liệt nơi vùng đất chôn nhau cắt rún, đã nuôi dưỡng anh từ thủa ấu thơ cho đến tuổi trưởng thành..

Từ đây, Hải thất lạc với Chi và bao nhiêu đồng đội cùng đơn vị.

Và cuối cùng anh bị bắt ở khu rẫy Buôn Kô Tam, bị dẫn bộ qua đường rừng đến Thanh An, một Quận thuộc tỉnh Plei Ku. Ðoạn đường rừng mà sau nay mỗi khi nhớ lại, hay lúc kể chuyện tù cải tạo cho bạn bè nghe, anh gọi đó là đoạn đường "thương khó". vì mỗi lần bước chân đi là in nguyên dấu chân máu trên đường, da bàn chân bị lột hết, cộng quân đã bắt cởi dày đeo lên cổ, đi chân đất trên suốt quảng đường dài từ Buôn Kô Tam, Banmethuột đến Thanh An, Pleiku .

Ở Thanh An một năm đi hái trà làm cỏ chung với công nhân và dân địa phương, tù nhân luôn luôn được cán bộ vổ về "Ðảng và nhà nước không cho các anh về, chỉ vì sợ nhân dân quá thù hận các anh, sợ họ giết các anh để trả thù" Trong khi đó, hàng ngày đi làm chung với dân, anh và các bạn tù luôn tìm thấy cá khô nướng, và khoai lang nấu sẵn dấu dưới các cội trà phủ lá "Các bác ở nhà cũng không no đâu, nhưng chia sớt cho các con mà thôi, các con đánh giặc dỡ quá để bây giờ các bác và các con cùng chịu khổ!

Câu nói làm rơi nước mắt những người tù, nên có những lần quá cảm động, anh và các bạn tù đã không nỡ lấy cá, chỉ lấy khoai mà thôi. Và đó chính là lòng thù hận của nhân dân Miền Nam dành cho Ngụy quân, ngụy quyền mà cán bộ trại tù quen nói.

Khoảng tháng 9 năm 1976, anh được đưa về trại tù Mê Van, một mật khu của cộng quân nằm về phía Bắc, Tây Bắc Thi xã Banmethuột, cách thị xã khoảng 60 km đường chim bay. Tại đây, anh gặp lại những khuôn mặt thân quen ngày cũ như Ðại Úy Nghĩa (Phụng Hoàng), Ðại Úy Long (An ninh Quân Ðội ), Sơn, Tế (Quân Báo . . . Một số viên chức Hanh Chánh như anh Tăng (Ty Xã Hội), Anh Khôi, Anh Tín . . . và Chi, người bạn nối khố của anh, Quốc Anh, người bạn học thời Ðệ Nhất.

Sáu tháng sau, anh được lệnh chuyển trại cùng với 12 phạm nhân khác,(Phạm nhân là cách xưng của nhà tù Mê Van).

Ngày chuyển trai thật cảm động, đó là giờ cơm trưa, cán bộ võ trang đến từng trại đọc tên những phạm nhân chuyển trại và ra lệnh "Ai có tên trong danh sách này, phải thanh toán nợ nần với bạn bè, ai mắc nợ những phạm nhân được lệnh chuyển

trại này cũng phải thanh toán cho họ, sau khi ăn cơm xong, 1 giờ trưa, các anh tập họp trước văn phòng trại".

Rồi bạn bè trong trại, người gói cho mấy miếng đường thẻ, nắm thuốc lào, chén gạo nếp. . . là những thực phẩm rất quí của đời tù. Anh còn nhớ Trị đến thì thầm bên tai anh "Hãy nhớ giữ gìn sức khỏe và can đảm, tất cả đều là thánh ý mà thôi", rồi đút túi cho anh 4 viên đường thẻ, trước khi anh kịp mang ba lô bước ra khỏi trại.

Bẳng đi một thời gian rất lâu, anh mất hết tin tức các bạn bè cũ, cho đến ngày được tha, về Sàigòn những người đầu tiên mà anh găp lại đó là Nguyễn bá Trí (Ðốc sự Hành Chánh), Hồ Sĩ Thái (Nông cơ BanmêThuột) tại nhà thờ Chúa Cứu Thế trong buổi chầu chiều thứ 7, sau giờ chầu, 3 anh em rủ nhau đạp xe theo Nguyễn Thông Nối dài để dến Lê Văn Duyệt ở Cống Bà Xếp. Từ đây đạp đến chợ Bến Thành, qua Câu Lạc Bộ Học sinh Sinh Viên Nghệ Tĩnh Bình, 370 Lê Văn Duyệt, nơi mà 3 anh em một thời đã làm sinh viên nội trú suốt 4 năm, bây giờ căn nhà xây mặt tiền đã làm Tòa soạn báo Công Giáo Dân Tộc của Linh mục Trương Bá Cần.

Ở đây còn chôn đầy kỷ niệm của đời làm "précepteur" và thầy giáo dạy giờ ở các tư thục. Ðời sinh viên quả thật là thơ mộng, Tuy nghèo, nhưng tâm hồn lúc nào cũng thanh thản nhẹ nhàng, đầy phóng khoáng, có những lúc anh em gặp nhau, bàn tán về người đẹp, nhưng giai nhân không phải là học trò của mình mà là hai chị em cô chủ quán "Thạch Chè" nổi tiếng, nằm cùng dãy với Câu Lạc Bộ, cách một con hẻm và 4 căn phố.

Nói tới con hẻm này, lại nhớ tới xe Ðậu Ðỏ Bánh Lọc thêm dầu Chuối ngon nổi tiếng nhất nhì của Thành Ðô một thủa, ai ăn rồi đều muốn được ăn lại.

Sài Gòn bây giờ mang nỗi buồn thảm đạm, như xác người còn đó mà hồn phách đã tản lạc nơi đâu, những căn lầu hai bên đường đều phơi đầy quần áo đủ loại đủ màu trên ban-công, phố xá buồn thiu, mang nét hoang tàn, xác xơ như những phiên chợ chiều 30 Tết ở phố Quận ngày xưa.

Chợ Bến Thành sầm uất và phồn thịnh thủa nào, nay xơ xác còn thua một chợ nhỏ ở các tỉnh lỵ miền núi ngày trước, Quanh chợ toàn là những mặt hàng của Khu Dân Sinh, quần áo củ, vải miếng, dép da, bata . . . Ðúng là thảm trạng.

Con đường Huỳnh Thúc Kháng đã thành khu chơ Trời nổi tiếng, danh vang đến tận miền Tây, bán đủ các mặt hàng, từ áo lọt đến áo dài, nhưng toàn là đồ cũ, dân Saigòn hết tiền đem áo quần ra bán, rồi bàn ghế, đồ gia dụng, cho đến đồng hồ, dây chuyền . . . nghĩa là từ thượng vàng đến hạ cám đều có đủ, chỉ ngặt một nỗi là đồ đã được dân Saigon xài rồi đem bán lại, mà khách mua dĩ nhiên gia đình cán bộ hoặc cán bộ!

Một chợ trời nổi tiếng khác là khu chợ Nguyễn Thông, chuyên bán thuốc Tay, bia và rượu ngoại.

Chợ trời có khắp nơi trên đất Saigon, Tân Bình, Chợ Thiếc, Tân Ðịnh, Thị Nghè, Bà Chiểu . . . Ở đâu cũng là quần áo cũ và hàng tiêu dùng.

Có những ngày nhàn nhạ, Hải lang thang đến các khu chợ ÐaKao, Bà Chiểu... nhìn người mua kẻ bán, để nghe những câu hỏi của khách mua,

- Khoai mì này có nở không chị!?

- Bo bo này có bị sượng không chị!?

Có nhiều ngày, chợ không có khoai mì, không có bo bo, người ta ăn cháo rau muống! Và xếp hàng chờ mua khoai mì sượng của Hợp Tác Xã bán ra, hay bo bo mốc của Cửa Hàng Nhà nước.

Sàigòn hoa lệ, Hòn Ngọc Viễn Ðông, bây giờ là một bãi rác, và bổng nhiên mùi chợ cá ở đường Trần Quốc Toản ngày nào đã không còn nghe lại nữa!

Ngôn ngữ ngoài chợ ở Saigòn bây giờ là , "đổng hai cửa sổ, không người láỉ, ?cái nồi ngồi trên cái cốc?, ?Thuốc lá có cán?, ?đồ rỡm, báo cáo, đảm bảo . . . ? nghe rất lạ tai và đôi khi không hiểu đến ngớ ngẩn!

Số phận những người đi tù cải tạo về lại thê thảm hơn, chế độ quản lý người tù cải tạo trở về, hết sức tùy tiện, tùy từng phường , từng Quận. Có những Phường, người tù cải tạo được tha về, được công an Phường phát cho một cuốn tập có đóng dấu trên đầu mỗi trang, yêu cầu tù cải tạo phải viết vào đó công việc hàng ngày của mình, đi đâu, làm gì ở đâu . . . rồi mỗi sáng thứ 2 hàng tuần đem đến trình cho công an Phường, và dầu được tha về ở tại nhà mình với vợ con, vợ vẫn phải làm đơn bảo lảnh cho chồng xin tạm trú tại nhà của chính mình, và câu cuối cùng của tờ bảo lảnh tạm trú luôn luôn là "Tuyệt đối chấp hành lệnh của chính quyền địa phương và sẵn sàng đi Kinh Tế Mới khi được chính quyền địa phương bố trí ".

Những tù cải tạo không thể nào xin được việc làm, vì công an không bao giờ chứng nhận bản sơ yếu lý lịch cho tù, vì họ không có thường trú, nghĩa là không có tên trong tờ Hộ Khẩu của gia đình, ngoại trừ những người tốt nghiệp đại học hoặc trên đại học, tức là có Cử nhân, nhưng cử nhân Văn Khoa, Luật Khoa, nghĩa là các khoa thuộc khoa học Xã hội, lại không được hưởng theo chỉ thi 8 của Võ Văn Kiệt, Bí thư Thành Ủy ký ban hành lúc bấy giờ .

Tháng 8, 1992, Hải theo diện HO qua Mỹ, cuốn phim xưa gác lại trong Hải, nhưng vẫn còn tiếp nối cho những người bất hạnh còn lại trên Việt Nam.

Nhìn lại chặng đường lịch sử và những chiến tích lẫy lừng của Quân Lực VNCH, từ Vủng Rô, Chiến khu D ..... của thời nền cộng Hòa mới phôi thai, cho đến Mậu Thân, Dak Tô, Ben Hét, Mùa hè đỏ lửa .... rồi Hiệp định Paris 27 tháng Giêng năm 1973, những tài liệu viết về chiến tranh Việt Nam, dân miền Nam càng hiểu rõ lich sử Việt Nam hơn .

Viêt Nam cộng Hòa nhận được viện trợ của Hoa Kỳ cho đến Hiệp định Paris 27/1/1973 thì viện trợ của Hoa Kỳ đã bắt đầu chấm dứt,

- 300 triệu viện trợ cho quốc phòng đã bị Quốc Hội Mỹ từ chối.

- Nhiên liệu cắt 50%,

- Vủ khí, đạn dược hạn chế tối đa, một khẩu M15, M16 chỉ còn 8 băng đạn, bom đã bị rút hết ngòi nổ. vào thời điểm đó khi các đơn vị ở chiến trường gặp khó khăn gọi về hậu cứ xin yểm trợ, luôn luôn nhận được công điện trả lời là " HÃY TẬN DỤNG CÁC PHƯƠNG TIỆN CƠ HỮU" nghĩa là hậu cứ khôn gì để yểm trợ !

Hãy sử dụng những gì anh có!

Ðêm ngày 9/3/1975, quân cộng sản tấn chiếm chi khu Ðức Lập thuộc tỉnh Quảng Ðức, cách thị xã Banmethuột, tỉnh Darlắc, 60 km về phía Nam, Không quân yểm trợ chỉ có 2 phi vụ là bom, 2 phi vụ còn lại là dùng xăng bột bỏ vào thùng phi 200 lit để thay cho bom.

Với tình trạng ấy, Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa có dũng cảm và thiện chiến đến đâu cũng chỉ chóng chọi được từ 6 tháng đến một năm là cạn sạch khí cụ đạn dược.

Trong khi đó, quân cộng sản miền Bắc vẫn nhận viện trợ liên tục của cả khối cộng sản Bắc Âu, từ Hun-ga-ri, Bun- ga-ri, Ba lan, Tiệp khắc, Ðông Ðức cho đến Liên xô và Trung cộng . Vì thế nên khi cộng sản chiếm được miền Nam, Tổng bí thư đảng cộng sản đã nói, CHÚNG TA ÐÁNH MIỀN NAM LÀ ÐÁNH CHO LIÊN XÔ VÀ TRUNG QUỐC?

không hiểu hôm nay có đảng viên cộng sản nào còn nhớ được câu nói này không?

Quân lực VNCH đã rất giỏi, đơn thân độc mã chống với cả thế giới cộng sản mấy năm trời !

Và cũng đến hôm nay, chúng ta hiểu rõ chính sách của Hoa Kỳ, một chính sách mang tính giai đoạn, ngắn hạn, tùy thuộc hoàn toàn vào từng đời Tổng thống và đảng cầm quyền, cũng như chiến thuật SEARCH AND DESTROY của William C. Westmoreland, hay CLEAR AND HOLD của Creighton W. Abrams, những tư lệnh của đồng minh Hoa Kỳ thời đó.

Chỉ thương đất nước mình là một nước nhỏ, chỉ mong những người cầm quyền hôm nay ý thức được chủ nghĩa cộng sản là một ảo vọng và Xã Hội Chủ nghĩa chỉ là một khẩu hiệu của chính trị, như dân miền Bắc dạy người miên Nam XHCN = Xạo Hết Chổ Nói ! đế thoát khỏi ách của Trung cộng, và ảnh huởng của nước lớn.

Vã chăng, giữa kẻ cầm quyền và người bị trị, vĩnh viễn có một khoảng cách, dù là thánh nhân đi nữa, thì cá nhân cầm quyền hay đảng cầm quyền vẫn không thể thoát khỏi ma lực quyến rũ của quyền lực .

Gần 50 năm trôi qua, nhưng nỗi đau quay quắt chưa hề nguôi, niềm hy vọng đã trở thành mơ ước như bao chuyện thần thoại trong đời, và bao nhiêu đồng đội một thời đã rủ nhau lần lượt ra đi trong ngậm ngùi tức tưởi, mang hờn oan đến chốn tuyền đài .

Hải cúi xuống, dấu đi dòng lệ, cố xua đuổi những hình ảnh tang thương ngày ấy và lẫn trốn khúc phim xưa đang cuộn cuộn đi về trong trí óc anh.

Nguyễn Ðịnh

Mục Lục

7. Cải Xanh

Bạch Liên

Trong đời sống hằng, chúng ta ai cũng phải tất bật tìm kế sinh nhai. Công ăn việc làm mưu sinh chiếm nhiều giờ từ sáng sớm. Ðôi khi những buổi ăn trưa qua loa nhanh chóng để kịp trở lại với công việc còn đang dở dang trong ngày.

Những thức ăn nhanh cho no bụng khi hối hả ngược xuôi. Khi về đến nhà, ta sẽ có buổi cơm chiều thanh đạm với những món ăn hợp với khẩu vị của mình hơn. Một trong các món ăn chiếm phần quan trọng tối yếu trên bàn ăn là rau xanh tươi.

Dạo sau này chúng ta thường được báo chí nhắc nhở nhiều về sức khỏe. Rau cải tránh cho ta nhiều bệnh tật không ngờ có thể xảy ra. Rau nào cũng xanh tươi và đem lại chất xơ tốt lành.

Một trong các loại rau được nhắc đến đó là cải xanh con. Hình như tôi đọc nhiều bài viết nói về cải xanh con này trị bịnh Gout thì phải. Hôm nay chúng ta cùng thả tầm nhìn về một nông trại rau xanh, được ví như tấm thảm mượt mà trải trên mặt đất bằng phẳng. Dưới ánh nắng hoàng anh nhè nhẹ của vòm trời bình yên, những sợi nắng buông lơi xuyên qua lớp plastic của các dãy nhà kiếng rộng thênh thang.

Ánh nắng dịu dàng nhẹ lướt, vân vê các phiến lá cải non cho ta một khung trời tuyệt diệu. Lá cải mong manh vội vàng quyến rũ vạt nắng ấm nồng để tạo thành diệp lục tố, len lỏi theo những đường gân li ti, tô điểm cho phiến lá thêm xanh. Màu xanh non của lá cải như liều thuốc bổ, chữa trị bịnh Gout mà một số người Việt chúng ta đôi khi mắc phải.

Cây cải xanh hiền hòa vì không bon chen đua sắc với những loại rau khác.Thân cây mỏng manh, yếu gầy, không chịu được gió lạnh, không chịu được những ngày nắng gắt gay - nhưng lại rất tốt bụng. Vì là vị thuốc thảo mộc, giúp con người trị được những nỗi đau âm ỉ, nhức nhói trong thân người nhất là ở những khớp xương đầu gối.

Sáng nay thời tiết lành lạnh rất thích hợp cho tấm thảm cải xanh trải dài từng mảng ỏng ả, dịu dàng hứng đựng vạt nắng xiên nghiêng đang thầm len lén tràn vào những căn nhà kiếng to rộng, rất ấm áp.

Những hạt cải vừa được ươm trồng hôm qua sẽ uống no say giọt nắng nồng nàn chan hòa. Hơi nóng trong những căn nhà kiếng lúc nào cũng cao hơn nhiệt độ bên ngoài trời khoảng chừng mười lăm đến hai mươi độ F - Fahrenheit. Hơi nóng này cũng hâm ấm lớp đất mỏng đang phủ che các chồi mầm vừa hé mắt ngắm nhìn đất trời.

Những ngày sắp đến, cây cải bé tí li ti sẽ lớn dần theo sợi nắng yêu thương. Cái đọt non nũng nịu sẽ nhấp nhô cao vút. Khoảng ba hay bốn tuần sau đó thì cây cải xanh con đã được cắt sạch sẽ, và nằm gọn trong các bịch nylon trong suốt. Trên quày kệ ở góc hàng rau xanh tươi, cải xanh con chiếm một vị trí dễ thấy nhất trong các ngôi chợ Việt Nam.

Cây cải xanh luôn là liều thuốc tốt cho sức khỏe mọi người. Bên ngoài, mặt trời vừa nhoẻn miệng cười thật tươi. Những tia nắng lung linh buông lơi từ thiên đỉnh, bắc cầu xuống thăm hỏi trần gian. Cả hai cùng cuộn mình, đan chặt vào nhau tạo thành màu cam hồng thắm, chan hòa ánh bình minh - rộn ràng mở cửa một ngày mới hoan ca.

Nụ cười tủm toe trên khuôn mặt bầu bĩnh phúc, hậu hứa hẹn một ngày ấm nồng. Và cũng không quên mỉm cười với vuờn cải xanh mộng mơ.


Cải xanh liều thuốc từ trời
Ðau chân, nhức mỏi sẽ rời bay xa
Chứa đầy lục tố ngọc ngà
Chất xơ trị bệnh, đêm ngày lo âu
*
Cải xanh có chút cay lâu
Vị nồng như ớt, như dầu nóng thoa
Khi nào thân thể ốm o
Ăn nhiều hột cải, hết ho khò khè

Bạch Liên

Mục Lục

8. Mấy Sông Cũng Lội

Kim Loan

(Tháng Hai kể chuyện Tình Yêu)

Tình yêu thì ở nơi đâu cũng có, mùa nào cũng có (nào phải riêng Tháng Hai có Valentines), nhất là trong trại tỵ nạn khi mà nỗi buồn niềm vui mong manh luôn luôn hiện hữu. Nhưng đừng nghĩ rằng ở trại tạm dung, lộn xộn, thì được tự do hẹn hò yêu đương, mà còn có những trường hợp bị cấm đoán, ngăn cản. Không cách núi ngăn sông mà lòng phải nhớ nhung, gặp nhau lén lút, bí mật (vội vàng thay những lúc yêu người):

1.
Chàng và nàng là cư dân cùng lô nhà với tôi. Nàng qua trại cùng với bố mẹ, bà ngoại và hai đứa em trai. Là con gái mới lớn, con gái cưng của gia đình nên khi biết nàng quen với chàng thì cả nhà phản đối, lý do rất rõ ràng: chàng đã có một đời vợ bên Việt Nam. Dù chàng có giải thích đã ly dị vợ cũ, đường ai nấy đi, nhưng mấy ai tin ở cái hoàn cảnh trại tỵ nạn xô bồ xô bộn này! Cho nên kể từ đó, nàng bị gia đình ?kìm kẹp? sát nút, nhất cử nhất động đều có người đi theo, giám sát, cận kề. Mà cái trại thì nhỏ xíu như cái lỗ mũi, đâu thể giữ nàng mãi trong ?căn nhà? chật chội tù túng, mà hổng lẽ cả nhà cứ phải mất thời gian đi theo nàng cả ngày lẫn đêm? Nhưng làm gì làm, nhiệm vụ ?canh gác? con gái rượu vẫn được ưu tiên một. Vậy mà đùng một cái, tin đồn nàng ?có bầu râm ran cả khu nhà. Bà ngoại nàng qua nhà tôi kể lể than van: ? Trời ơi là trời, nhà tui canh chừng nó không hở phút giây nào, chỉ có điều thỉnh thoảng phải cho nó đi bộ ra ngoài đỉvệ sinh, đi tắm rửa, hoặc buổi chiều cho nó đi dạo vài vòng co giãn chân cẳng, trước giờ giới nghiêm luôn có mặt ở nhà, chẳng bao giờ đi đâu qua đêm, giờ chẳng hiểu sao nó lại mang bầủ!?
Ái chà, ngoại hỏi tui, tui biết hỏi ai, nhất là cái vụ ?không qua đêm mà vẫn mang bầủ- Ai biết đâu nà!

2.
Còn bác lớn tuổi kia, qua trại với cô con gái xấp xỉ tuổi băm (ba mươi). Chị ấy khá xinh nên được một anh chàng trong Ban An Ninh trại theo đuổi, nhưng chị không thích. Tuy nhiên, bác ấy thấy chàng ăn nói ngọt ngào, lại có ?chức sắc?, mỗi lần đến chơi đều mang theo những tin tức nóng bỏng về tình hình tỵ nạn, về cuộc thanh lọc khó khăn, nên bác nghĩ rằng biết đâu sẽ giúp ích được hai mẹ con trong cuộc thanh lọc và được đi định cư nước thứ ba. Bởi vậy bác cứ ép uổng chị. Mỗi lần chàng đến chơi, chị trốn qua nhà tôi, còn bác đem trà bánh ra tiếp khách rất ân cần nồng hậu. Chờ tối mịt, khách ra về rồi, chị mới về nhà, lần nào cũng bị bác càm ràm cả đêm, nghe nhức cái đầu. Ông bà ta nói ?nước chảy đá mòn?, ?đẹp trai không bằng chai mặt? quả chẳng sai. Một thời gian sau, chị lại cảm mến chàng. (Ủa, mà lần nào chàng đến chơi, chị cũng tránh mặt, vậy cảm mến lúc nào cà? Tôi thắc mắc lắm mà chưa có dịp hỏi!). Nhưng đời ai biết được chữ ngờ, oái ăm thay, lúc đó mẹ chị cũng vừa nghe được tin đồn về quá khứ ?lợn cợn? của chàng, nên đã trở mặt như trở bánh tráng nướng. Hễ chàng đến nhà là bác lạnh lùng, cầm cây chổi chà đuổi thẳng tay, mà còn kèm thêm mấy câu chửi mới ghê. Thế là hai anh chị phải hẹn hò lén lút. Vì tôi cũng có chút ?chức sắc? đi làm thiện nguyện trong trại, nên được chị nhờ vả, đến rủ đi chơi là bác vui vẻ đồng ý. Tội cho bác ấy, nào có biết đã ?nuôi ong tay áỏ là tôi. (bác nấu ăn rất ngon và rất quý mến tôi, hay để dành cho tôi những món mà tôi yêu thích). Giờ tôi ở ?ngã ba đường?, biết phải làm sao đây? Thôi thì ?một liều ba bảy cũng liềủ, thấy chàng và nàng nhớ nhau như Ngưu Lang Chúc Nữ, ray rứt quá, tôi cầm lòng hổng đặng. Tôi đành phảỉphản bội niềm tin tưởng của bác, đến xin cho nàng đi chơi, dẫn nàng ra điểm hẹn chàng đã đợi sẵn, rồi tôi đi về, để cho chàng và nàng tự do tâm tình ?buồn vui đời tỵ nạn?.

3.
Tôi quen khá thân với anh bạn làm bên văn phòng Cao Uỷ. Anh qua trại với đứa con gái mười tuổi. Rồi ?tình yêu không hẹn trước? cũng đã đến với anh giữa những chênh vênh hàng ngày của đời tạm dung. Nhưng đứa con gái cương quyết bảo vệ ba nó, vì nó còn nhớ thương mẹ của nó, đã qua đời mấy năm trước vì bịnh tim khi còn ở Việt Nam. Trái tim ngây thơ bé bỏng sợ ba nó san sẻ tình thương cho người phụ nữ khác mà bỏ bê nó chăng?. Ngoài giờ anh đi làm thì thôi, chớ về đến nhà là nó không rời anh nửa bước, mặt sưng mày sỉa khi cô bạn gái của ba đến chơi. Cho nên thỉnh thoảng anh cầu cứu tôi, với chút ?uy tín? là cô giáo lớp Việt Ngữ tỵ nạn của nó, anh đưa tiền nhờ tôi dẫn nó đi chơi, ăn hủ tíu, (dĩ nhiên là nó một tô, tôi cũng được một tô, chớ tôi đâu giúp miễn phí bao giờ). Ăn xong, hai cô trò lang thang trong trại cỡ ?vài ba tiếng để ba nó được thoải mái đi gặp người trong mộng cho vơi bớt nỗi nhớ nhung đợi chờ. (Yêu chi cho khổ không biết!)

Trong ba câu chuyện trên, chỉ có câu chuyện đầu tiên là tôi không dính dáng liên quan và họ đã có happy ending. Chàng đậu thanh lọc, nàng ôm con hồi hương về Việt Nam, sau đó chàng bảo lãnh nàng và con qua Úc đoàn tụ, và câu chuyện chàng đã ly dị vợ trước khi đi vượt biên là có thật trăm phần trăm. Thêm nữa, một thời gian sau, khi làm ăn thành công, ổn định cuộc sống, chàng còn bảo lãnh cả bố mẹ vợ, em vợ, bà ngoại vợ qua bên xứ Kangaroo, đại gia đình sum vầy hạnh phúc.
Riêng hai câu chuyện sau, tôi có ?nhúng tay vàỏ, làm ?ông tơ bà nguyệt?, làm ?cây cầu Ô Thước?, âm thầm hỗ trợ hết mình ?tình yêu trong gian khó? của họ, thì kết quả là họ?tan vỡ, mỗi người một phương trời, nghìn trùng xa cách.
Từ đó tôi mới biết mình là một ?bà maỉ vô duyên!!

KIM LOAN

NẾU ?
(Cho Valentines và những cuộc tình lỡ ?)

Nếu được trở lại ngày xưa ấy
Chắc chắn em sẽ tìm gặp anh
Lòng em rộn ràng vui biết mấy
Nhìn đi anh, mắt em long lanh

Nếu được trở lại thuở mười tám
Em sẽ nói yêu, anh biết không?
Những lần gặp nhau trên đường vắng
Nghe đi anh,?em kể chuyện lòng

Nếu được trở lại đêm mưa đó
Em sẽ ngây thơ, khóc dỗi hờn
Trời khuya em lạnh vì cơn gió
Có anh đưa về, ấm nhiều hơn

Nếu dòng thời gian trôi trở lại
Xin anh đừng hờ hững quay đi
Ðừng để trái tim em thổn thức
Cho nước mắt em hoen bờ mi

Nhưng đời vẫn chỉ là cơn mộng
Kỷ niệm xưa em sẽ tôn thờ
Vì tình em bao la biển rộng
Như sóng kia luôn mãi yêu bờ

Và nếu có ngày mình gặp lại
Tuổi trẻ qua rồi, em vẫn vui
Giây phút tương phùng, sẽ rất đẹp
Khi anh nắm tay em, anh ơỉ

Thôi thì kiếp này chẳng có nhau
Kiếp này chẳng nợ nần gì nhau
Nỗi buồn ngọt ngào anh trao tặng
Xin gửi lại anh một kiếp sau

Edmonton, Valentines 2022
KIM LOAN

Kim Loan

Mục Lục

9. Bài Thơ Phiên Chợ Ðào San

Ðặng Xuân Xuyến

BÀI THƠ "PHIÊN CHỢ DÀO SAN"
CỦA TRƯƠNG HỮU THIÊM

*

PHIÊN CHỢ DÀO SAN
.

Vó câu khua rầm rập
Nhạc dập dồn lưng mây
Trai mười mường phầm phập
Gái chín bản phây phây.

.

Có vợ, đem theo vợ
Có chồng, rủ cả chồng
Chẳng có cứ đến chợ
Sẽ gặp người đi không.

.

Bát này rồi bát nữa
Rượu đầy như tình đầy
Vòng xoè làm bằng lửa
Tiếng đàn cháy trên dây.
.

Uống như chưa từng uống
Người say, núi cũng say
Bạn từ lưng trời xuống
Chân dính đầy mây bay.
.

Tiếng người xen tiếng lá
Tiếng lá lẫn tiếng chim
Tiếng chim chen tiếng đá
Tiếng đá hoà tiếng tim.

.

Áo bên hoa sặc sỡ
Khèn theo gió véo von
Thề nguyền trao giữa chợ
Nỗi niềm gửi lên non.

.

Họp ở trong không đủ
Thì kéo nhau ra đường
Ngựa hí dồn giục chủ
Lưng đầm đìa hơi sương.

.

Mật ong và thổ cẩm
Thuốc bắc và chè san
Thay vì làm tính nhẩm
Nhặt đá xếp lên bàn.
.

Ðã bán, rẻ cũng bán
Ðã mua, đắt cũng mua
Bán như là giời bán
Mua như là vua mua.

.

Ăn, ăn toàn thắng cố
Uống, uống toàn rượu ngô
Uống đến khi rượu đổ
Người đứng ngủ dưới ô.
.

Mỗi năm mười hai tháng
Mỗi tháng có bốn phiên
Suốt từ ba giờ sáng
Náo nức một vùng biên.

*

Sớm mai leo ngược dốc
Trở lại với non ngàn
Lòng như hòn đá hộc
Lăn xuôi về Dào San...

*.

TRƯƠNG HỮU THIÊM

.

LỜI BÌNH:

Bài thơ "Phiên chợ Dào San" của nhà thơ Trương Hữu Thiêm, đã hớp hồn tôi ngay từ những câu thơ đầu. Chất hoang dã đại ngàn đậm đặc trong 4 câu khổ đầu bài thơ đã tạo ấn tượng tức thì:

"Vó câu khua rầm rập

Nhạc dập dồn lưng mây

Trai mười mường phầm phập

Gái chín bản phây phâỵ"

Các cặp từ láy: "rầm rập", "dập dồn", "phầm phập", "phây phây" được nhà thơ Trần Hữu Thiêm sử dụng thật đắc dụng. Chỉ với 20 chữ cho 4 câu thơ, ông đã khiến người đọc như đang chứng kiến những hình ảnh sống động của người của ngựa giữa đại ngàn lộng gió.

Những thước phim thật đẹp, đẹp những nét hào sảng và tráng lệ của miền sơn cước: Một sớm tinh mơ, những vó ngựa từ đỉnh núi cao, cao đến chọc trời "rầm rập" lao xuống phiên chợ Dào San, chợ phiên của người Mông, người Thái, người Dao,... Trên lưng ngựa là các chàng trai cường tráng với nét đẹp phóng khoáng của núi rừng và các cô gái hây hẩy sắc hương bản mường, náo nức về chợ như háo hức về lễ hội tình yêu. Những hình ảnh ấy, những thước phim ấy quyện lấy nhau, hòa vào nhau trong những nét đẹp rất riêng chỉ có ở văn hóa vùng cao Tây Bắc.

Ðọc những câu thơ thật hay này tôi chợt nhớ tới những câu thơ tài hoa của nhà thơ Nguyễn Khôi trong bài thơ "Xóm Cỏ":

"Ta là kẻ lạc loài chán chê Phố Thị

Chàng Nhà Quê mê kéo vó đêm

Thả hồn thơ cùng chị Hằng "tăm" cá

Cánh tay trần "cất" cả ánh trăng lên..."

"Tôi ngẩn ngơ với câu: ?Cánh tay trần ?cất? cả ánh trăng lên...?.

Nét tài hoa của nhà thơ Nguyễn Khôi ở những câu thơ này là sử dụng câu chữ rất "đắc địa", đặt đúng vị trí, đúng hoàn cảnh, đúng ngữ cảnh, không thể xáo trộn, thay đổi. Ví như câu: "Cánh tay trần "cất" cả ánh trăng lên..." nếu bỏ hoặc thay chữ "trần" bằng một chữ khác thì hình ảnh "cánh tay trần" rất đẹp, gợi nét vạm vỡ, phong trần và đậm đặc chất đàn ông sẽ không còn nữa, câu thơ sẽ thiếu ?lửả, nhạt đi và kém hay. Hoặc nếu thay từ "cất" bằng một từ khác thì câu thơ: ?Cánh tay trần ?cất? cả ánh trăng lên...? vốn hút hồn người đọc bởi hình ảnh thơ mộng, đẹp phóng khoáng kiểu Chử Ðồng Tử an nhiên tự tại giữa bãi Tự Nhiên: ?cất? cả ánh trăng lên...? sẽ không còn nữa, câu thơ cũng vì thế mà mất hay, hết duyên." - (Mơ Quê Trong "Xóm Cỏ" Của Nguyễn Khôi" - Ðặng Xuân Xuyến)

Trở lại bài thơ "Phiên chợ Dào San" của nhà thơ Trương Hữu Thiêm với 4 câu thơ nối tiếp:

"Có vợ, đem theo vợ

Có chồng, rủ cả chồng

Chẳng có cứ đến chợ

Sẽ gặp người đi không."

Với cách ngắt nhip 2/3 bằng dấu phẩy ở câu "Có vợ, đem theo vợ", "Có chồng, rủ cả chồng" nhà thơ Trương Hữu Thiêm đã nhấn nhá rõ thêm tính thật thà, vô tư của những trai bản gái mường, như minh định bản tính hồn hậu, thuần khiết, chẳng có gì cần phải giấu giếm hay ý tứ bằng những lời xã giao, dối lòng của người Mông, người Thái, người Dao,... Những rủ rê minh bạch ấy, có chủ đích rõ ràng: Ðến chợ để mua hàng hóa, để giao lưu bè bạn, để thêm ấm tình lứa đôi.... Có lẽ, đây là nét đặc trưng rất riêng của văn hóa chợ Dào San, chỉ ở vùng Phong Thổ, Lai Châu mới có tập tục độc đáo này.

Những khổ thơ kế tiếp kể về những hoạt động của phiên chợ Dào San với những câu thơ tinh tế, đặc sắc, đẹp như những viên ngọc lấp lánh làm ngẩn ngơ người đọc:

- "Vòng xòe làm bằng lửa

Tiếng đàn cháy trên dây"

- "Bạn từ lưng trời xuống

Chân dính đầy mây bay"

- "Áo bên hoa sặc sỡ

Khèn theo gió véo von

Thề nguyền trao giữa chợ

Nỗi niềm gửi lên non."

- "Ngựa hi dồn giục chủ

Lưng đầm đìa hơi sương",

- "Uống đến khi rượu đổ

Người đứng ngủ dưới ộ"...

Những câu thơ đậm nét hương rừng gió núi và đẫm chất trai bản gái mường đẹp mê hồn như thế không phải cứ sống lâu ở miền núi là sẽ viết được mà những câu thơ đấy đã được thẩm thấu, chiết xuất từ hồn thơ thấm đượm hơi thở của núi rừng, từ cách quan sát tinh tế, cách dùng câu chữ độc đáo, sáng tạo của nhà thơ Trương Hữu Thiêm mà trở nên bừng sáng.

Những câu thơ mộc mạc, giản dị mà long lanh trong ?Phiên chợ Dào San? đã tạo cảm giác gần gũi, tâm trạng phấn chấn, dẫn dắt người đọc cuốn theo câu chữ bài thơ để háo hức cùng nhà thơ Trương Hữu Thiêm tham dự phiên chợ Dào San.

Sự độc đáo của "Phiên chợ Dào San" còn ở những quan sát tinh tế, những chi tiết rất thực:

"Mật ong và thổ cẩm

Thuốc bắc và chè san

Thay vì làm tính nhẩm

Nhặt đá xếp lên bàn."

Hàng hóa chỉ là những sản phẩm tự cung tự cấp của người dân bản địa: Mật ong, thổ cẩm, thuốc bắc, chè san, rượu ngô, thắng cố... Và người bán người mua cũng rất mộc mạc nét "chân quê" chất phác: "Thay vì làm tính nhẩm / Nhặt đá xếp lên bàn".

Trải dọc bài thơ là những hình ảnh đẹp hào sảng, phóng khoáng tạo những cảm giác hứng khởi, phấn chấn với bạn đọc thì đến khổ thơ này nhà thơ Trương Hữu Thiêm lại làm lắng lòng bạn đọc với những hình ảnh chân thật đến nhoi nhói lòng. Hình ảnh người bán hàng: "Thay vì làm tính nhẩm / Nhặt đá xếp lên bàn" đã găm sâu vào trí nhớ người đọc bởi những hình ảnh độc, lạ mà ám ảnh chỉ có ở "Phiên chợ Dào San".

Khổ thơ cuối khép lại bài thơ với những nốt nhạc trầm nhưng những câu chữ tinh tế đầy thi tứ thi ảnh thấm đẫm chất hương rừng gió núi của "Phiên chợ Dào San" đã kịp găm sâu vào trí nhớ của người đọc khiến người đọc cũng bồi hồi với nhà thơ: ?Lòng như hòn đá hộc / Lăn xuôi về Dào San...?.

*.

Hà Nội, 15 tháng 2-2022

Ðặng Xuân Xuyến

Mục Lục

Thể lệ để nhận Nguyệt San Giao Muà:

1) Ðể vào danh sách của NSGM (subscribe),
   xin gửi email về  GiaoMua@hotmail.com

2) Ðể rút ra danh sách của NSGM (unsubscribe),
   xin gửi email về GiaoMua@hotmail.com 

3. Mọi chi tiết, thể lệ, thắc mắc, xin gửi về:
   GiaoMua@hotmail.com


4. Mọi bài vở, đóng góp, xin gửi về:
   GiaoMua@hotmail.com 
   Nguyệt San Giao Muà
   Homepage: http://www.GiaoMuạcom


Thể lệ gửi bài cho Nguyệt San Giao Muà:

 

Mong bạn gửi Bài cho GM theo cách này là tốt nhất :
  

1. Dùng mẫu chữ Vietnet (VIQR) hay Unicode
2. Viết Hoa chữ đầu của bài và bút hiệụ Ví dụ: Giọt Mưa Trên Lácủa NS Phạm Duy
3. Gửi bài ngay trong email (không kèm file), để cho BBT khỏi mất công download xuống để đọc
4. Gửi tất cả các bài trong 1 tháng 1 lần trong1 email, nếu tiện. 
5. Bài vở xin gửi đến trước ngày 25 mỗi tháng
6. Mọi chi tiết, thể lệ, thắc mắc, xin gửi về: GiaoMua@hotmail.com


Cám ơn bạn rất nhiều, vì nhân sự có hạn, BBT không thể ngồi đánh máy lại từng đề bài hay bút hiệụ 

 

  

    

      

	Ðịa Chỉ Liên Lạc:
	

	Nguyệt San Giao Muà

		P.O . Box 	378

		Merrifield, Virginia 22116

		USA

    
  

Trang Nhà 







Web Site Hit Counter





 

Copyright
2002 by Giao Muà e-magazine and respective authors