4. Lo+`i Ru Tu+` Co~i Hu+ Kho^ng

ChinhNguye^n/H.N.T.

1.DDe^m nu+?a ti?nh nu+?a me^/Tha^n chi`m va`o gia^'c mo^.ng/Ba`u tro+`i xanh me^nh mo^ng/Ho^`n cho+i vo+i trong ma^y

Vu~ tru. vo^ cu`ng ta^.n/La^'p la'nh a'nh tinh ca^`u/Gio' ma^y dduo^?i nhau cha.y/Ve^` khoa?ng tro+`i xa xa.

2.Cho+.t nhu+ tie^'ng ai ddo'/E^m a'i va` ngo.t nga`o/Se se~ vang be^n tai/Ru ta vu`i gia^'c ngu?

Kho^ng tho+`i gian kho^ng gian/Kho^ng nha^.n thu+'c ca?m gia'c/Vu~ tru. la` thu+.c the^?/Hay ta^'t ca? hu+ vo^.

3.Tha^n ta phi ba?n nga~/Linh ho^`n bay ddi dda^u/Kho^ng ddo^.ng cu~ng kho^ng ti~nh/Kho^ng hie^.n thu+.c no+i na`o

Sinh ra tu+` tie^`n kie^'p/Qua La~o co^.i mai gia`/Be^.nh ha`nh ha. ddau ddo+'n/Ro^`i Tu+? ve^` co~i a^m.

4.No^?i tro^i theo pha^.n so^'/So^'ng tha(ng tra^`m ba^'p be^nh/Tre^n gio`ng ddo+`i cha?y xie^'t/Mung lung da^'u be^'n bo+`

Du`ng su+'c lu+.c cho^'ng tra?/DDi.nh hu+o+'ng vu+o+.t phong ba/Hay buo^ng tha? phie^u du/Ma(.c bie^'n co^' kha(c nghie^t.

5-DDe^m sa^u ca?nh ti~nh mi.ch/Hie^.n hu+~u chi? mi`nh ta/Giu+~a vu~ tru. vo^ ta^.n/Co^ ddo+n va` co^ ddo+n

Cha^.p cho+`n hu+ vo+'i a?o/Me^ ti?nh cuo^'n vo`ng quay/Lo+`i ru tu+` dda^u to+'i/Co' pha?i tu+` hu+ kho^ng?


ChinhNguye^n/H.N.T. , Sept.1.25 (698)

(The^? va(n ba`i na`y pha Tuy` bu't+Tho+ Tu+. do ne^n ddu+o+.c chu? y' tri`nh ba`y vo+'i ca'c da^'u ga.ch che'o ////dde^? go+.i y' ddo.c nhu+ mo^.t ba`i ca)

*PHU. LU.C: GM#174,Oct.1.16

Lo+`i Ru Cu?a Suo^'i

1.Ba?n tha^n: mo^.t gio`ng suo^'i/DDa^`u ga'c le^n non cao/ Cha^n tha? xuo^'ng so^ng ro^.ng/Nu+o+'c tra`n ra bie^?n kho+i
Vu~ tru. tha^.t bao la/Gia?i Nga^n ha` la^'p la'nh/ La`n ma^y du theo gio'/Ngu+o+.c chie^`u va^`ng tra(ng tro^i.

2.Tu+ duy la` hu+~u nga~/Trong co~i the^' gian na`y/ Hie^.n thu+.c hay vo^ hi`nh/To^`n ta.i hay tan bie^'n
A^m vang nhi.p tim dda^.p/Ngu+.c tho+? ho+i thi` tha`o/ Ti`nh ca?m va^'n vu+o+ng hoa`i/ Ye^u thu+o+ng ha^.n thu` ghe't.

3.The^? xa'c ta hu+~u ha.n/Tu+ tu+o+?ng kho^ng be^'n bo+`/ Tha^n ta luo^n tro^i no^?i/Tre^n gio`ng ddo+`i me^nh mo^ng
Ba^.p be^`nh theo me^.nh so^'/Hay vu+~ng la'i tay che`o/ Tua^n le^.nh tu+` kho^'i o'c/Hay buo^ng tha? lang thang.

4.Na(`m dda^y kho^ng gian ti~nh/To^`n ta.i co~i rie^ng ta/ Va.n va^.t a^m tha^`m ddo^.ng/Ta^m tu+ mi`nh trie^`n mie^n
Kho^ng tu+. kie^?m soa't ddu+o+.c/Phu+o+ng hu+o+'ng cuo^.c ddo+`i na`y/ Ha~y hoa` theo nhi.p chuye^?n/Cu?a thie^n ha` vo^ bie^n.

5.Tra^`m tu+ va` tu+o+?ng tu+o+.ng/Cha('p ca'nh ta bay cao/ DDi cu`ng tro+`i cuo^'i dda^'t/Ma^'t hu't va`o thinh kho^ng
Tha^n kho^ng co`n hie^.n hu+~u/Kho^ng ba?n nga~ tu+ duy/ Kho^ng sinh cu~ng kho^ng die^.t/Ta^'t ca? dde^`u hu+ vo^!

USA,nga`y dda^`u mu`a Thu 2012 (39)
(*The^? va(n ba`i na`y pha Tuy` bu't+Tho+ Tu+. do ne^n ddu+o+.c chu? y' tri`nh ba`y vo+'i ca'c da^'u ga.ch che'o /// dde^? go+.i y' ddo.c nhu+ mo^.t ba`i ca)



****

ChinhNguye^n/H.N.T.

Mu.c Lu.c

5. Con Ga'i Nha` Ho. Ba.ch

Le^ Vie^.t DDie^?u

Truye^.n Da`i nhie^`u ky`

kho^ng pha?i co^ no'i cho em ho.c tro` nho? te^n La`nh. Co^ gia'o na('m tay La`nh, hai tha^`y tro` cu`ng hu+o+'ng ve^` nha` ba` Na(m. La`nh bo^?ng ho?i:

- Co^ o+i, chie^`u nay co^ o+? la.i nha` em a(n co+m to^'i ha? co^?

- U+`, chi va^.y em?

- Nga`y mai co' ddi ho.c ho^ng co^?

Co^ gia'o khu+.ng la.i, co^ tha^`m nghi~ ?U+`, ngay mai se~ ra sao ne^'u co^ bo? ddi? Ca'c em be' que^ na^`y se~ ra sao?? Bao nhie^u ca^u ho?i hie^.n le^n o'c co^ va` co^ kho^ng co' ca^u tra? lo+`i. Co^ buo^`n buo^`n nhi`n ddu+'a ho.c tro`. Co^ nho? gio.ng:

- Chu+a bie^'t the^' na`o em. Co^ ca^`u tro+`i pha^.t cho mo.i chuye^.n bi`nh ye^n.

La`nh na('m la^'y tay co^ cha(.t ho+n. La`nh ho?i:

- Chuye^.n gi` va^.y co^.

Co^ gia'o im la(.ng tra^`m tu+, co^ kho^ng muo^'n no'i ra nhu+~ng ddie^`u ddang suy nghi~, co^ a^'p u'ng. Co^ nhi`n La`nh va` co^ ca^`u mong sao cho em ddu+`ng ho?i nu+~a. Vu+`a ro^`i co^ dda~ bo? qua, co^ gia^'u ho.c tro` cu?a co^, nhu+ng trong lo`ng co^ thi` qua' lo la('ng... co^ chu+a bie^'t, chi'nh co^ cu~ng co`n ddang lu+o+~ng lu+. dda('n ddo. Chi'nh co^ cu~ng chu+a bie^'t cha('c chuye^.n gi` se~ xa?y ra thi` la`m sao co^ chia xe? nhu+~ng suy nghi~ cu?a co^ cho ngu+o+`i ho.c tro` be' nho? na^`y. Chuye^.n gi` ddang xa?y ra quanh co^, quanh ngo^i tru+o+`ng cu?a co^ va` nhu+~ng ngu+o+`i ddo^`ng nghie^.p nam gia'o vie^n dda~ bo? ddi he^'t. Tha?o du'i ma.nh mie^'ng gia^'y ddang ca^`m tre^n tay vo^ tu'i a'o ba` ba nhu+ mo^.t su+. cu+o+ng quye^'t kho^ng muo^'n nghi~ dde^'n nu+~a.

Ngo^i nha` ba` Na(m, no+i co^ gia'o Tha?o o+? tro., tha^'p thoa'ng du+o+'i bo'ng ca^y mi't la~o dda^`u ho^`i. Khoa?ng sa^n vuo^ng ba(`ng dda^'t ne^.n tro^'ng tro+n kho^ng kho^ng co`n nhu+~ng ddo^'ng khoai xa('t la't pho+i kho^. Ba` Na(m nhu+ nhu+~ng gia ddi`nh kha'c trong la`ng na^`y ma^'y lu'c ga^`n dda^y kho^ng co`n ddu+o+.c la`m a(n thoa?i ma'i, khoai sa('n, lu'a ga.o dda~ kho^ng co`n ddu+o+.c mu`a cho ne^n khoa?ng sa^n nha` ba` Na(m kho^ng ta^'p na^.p ngu+o+`i dde^'n ddo^?i co^ng xa('t khoai, dda.p lu'a nhu+ nhu+~ng na(m ve^` tru+o+'c. Co^ gia'o Tha?o dde^'n vu`ng na`y trong nhu+~ng

na(m cuo^'i cu?a cuo^.c so^'ng sung tu'c kho^ng co`n ddu+o+.c hu+o+?ng ca'i thu' ddo^`ng que^ nhu+ co^ va^~n nghe ca'c ba` trong xo'm ke^? la.i.

DDa^'t nu+o+'c dda~ ddo^.c la^.p, ngu+o+`i ta kho^ng co`n lo so+. chie^'n tranh che^'t cho'c, no^~i vui mu+`ng chu+a ki.p tan thi` no^~i lo a^.p dde^'n. Ba` Hai, ma' cu?a La`nh, va` gia ddi`nh la` mo^.t ma?nh ddo+`i ddie^?n hi`nh trong tho+`i buo^?i tie^'p thu. Cuo^.c so^'ng nhu+~ng nga`y vui va` bi`nh ye^n kho^ng co`n, co^ gia'o Tha?o chi? ddu+o+.c nghe ke^? nhu+~ng buo^?i chie^`u co' le^~ cu'ng nu+o+'c cu?a nhu+~ng ti'n hu+~u Cao DDa`i, nhu+~ng em be' theo ddoa`n ngu+o+`i dde^'n tu+`ng nha` la`m le^~ cu'ng nu+o+'c. La`nh ke^?:

- Cu'ng nu+o+'c vui la('m co^ o+i... em ddi theo va` em thuo^.c nhie^`u ba`i kinh cu'ng nu+o+'c.

Co^ gia'o Tha?o ti`m hie^?u ve^` dda.o Cao DDa`i ddu+o+.c nghe ke^? ra(`ng, va`o na(m 1927, trong mo^.t dda`n co+ ta.i Ca^`n Tho+ dda~ gia?ng nghi~a hai chu+~ Cao DDa`i ba(`ng ba`i tho+:

"Linh tie^u nha^'t tha'p thi. Cao DDa`i

DDa.i ho^.i qua^`n tie^n thu+? ngo.c giai

Va.n tru+o+.ng ha`o quang tu`ng thu+' xua^'t

Co^' danh bu+?u ca?nh La.c Thie^n Thai"

Nghi~a la`:

No+i Linh Tie^u tre^n thie^n ddi`nh, co' mo^.t ngo^i tha'p cao go.i la` Cao DDa`i; qua^`n tie^n thu+o+`ng nho'm dda.i ho^.i tru+o+'c be^. ngo.c a^'y; ha`o quang muo^n tru+o+.ng tu+` ddo' chie^'u ra. Te^n xu+a cu?a ca?nh qui' ba'u na`y la` "La.c Thie^n Thai". Thu+o+.ng DDe^' dda~ mu+o+.n cho^~ Nga`i ngu+. la`m te^n cu?a Nga`i, DDu+'c Cao DDa`i, dde^? la^.p dda.o Cao DDa`i hay la` DDa.i DDa.o Tam Ky` Pho^? DDo^..

Tha'p cao o+? ddie^.n Linh Tie^u,

La` no+i Tie^n Pha^.t la^m trie^`u Chi' To^n

Ha`o quang cho'i ra.ng muo^n phu+o+ng

Thie^n Thai ca?nh quy' noi gu+o+ng Cao DDa`i.

Ve^` to^n chi? va` li.ch su+? khai dda.o cu?a dda.o ddu+o+.c ma^'y ngu+o+`i lo+'n trong la`ng ke^? la.i nhu+ va^`y: ?DDa.i DDa.o Tam Ky` Pho^? DDo^. tu+'c la` Pho^? DDo^. ne^`n DDa.i DDa.o la^`n thu+' ba. No'i dde^'n Pho^? DDo^. la^`n thu+' ba

tu+'c la` dda~ co' Pho^? DDo^. la^`n thu+' nha^'t va` la^`n thu+' hai.

Nha^'t Ky` Pho^? DDo^., va`o tho+`i DDu+'c Phu.c Hy be^n Trung Hoa, ca'c vi. Tha'nh Nha^n sau dda^y gia'ng pha`m cu+'u the^':

- Nha^n dda.o va` Tha^`n DDa.o: DDu+'c Phu.c Hy,

- Tha'nh DDa.o: Moses o+? A^u Cha^u,

- Tie^n DDa.o: DDu+'c Tha'i Thu+o+.ng DDa.o Qua^n.

- Pha^.t DDa.o: DDu+'c Nhie^n DDa(ng Co^? Pha^.t.

Nhi. Ky` Pho^? DDo^., trong tho+`i ky` na`y ca'c vi. Tha'nh Nha^n sau dda^y gia'ng pha`m:

- Nha^n DDa.o: DDu+'c Kho^?ng Tu+? o+? Trung Hoa,

- Tha^`n DDa.o: DDu+'c Khu+o+ng Tha'i Co^ng o+? Trung Hoa.

- Tha'nh DDa.o: Jesus Christ va` Mohammed o+? A^u Cha^u,

- Tie^n DDa.o: DDu+'c La~o Tu+? o+? Trung Hoa.

- Pha^.t DDa.o: DDu+'c Thi'ch Ca Ma^u Ni hay la` Sakya Muni o+? A^'n DDo^..

Tam Ky` Pho^? DDo^., ky` na^`y DDu+'c Thu+o+.ng DDe^' du`ng co+ bu't la^.p dda.o gom ngu~ chi DDa.i DDa.o la`m mo^.t va` kho^ng giao quye^`n gia'o chu? cho ngu+o+`i pha`m nu+~a. Ta.i sao? Vi` tru+o+'c kia, na(m cha^u bo^'n bie^?n thie^'u phu+o+ng tie^.n giao tho^ng, nha^n loa.i so^'ng le? loi, rie^ng bie^.t, DDu+'c Thu+o+.ng DDe^' pha'i nhu+~ng vi. gia'o chu? gia'ng pha`m ta.i mo^~i no+i kha'c nhau, tu`y theo phong tu.c mo+? dda.o ddo^. ddo+`i. Nga`y nay, the^' gio+'i dda.i ddo^`ng, tri`nh ddo^. va(n minh cu?a lo`ai ngu+o+`i dda~ dde^'n cho^~ sie^u vie^.t, va` loa`i ngu+o+`i la.i sanh nghi.ch la^~n nhau vi` nhie^`u mo^'i dda.o kha'c nhau.

Vi` va^.y, chu'ng sanh ca^`n pha?i co' mo^.t to^n gia'o duy nha^'t dde^? thi'ch ho+.p vo+'i ho`an ca?nh hie^.n ta.i va` dde^? cho chu'ng sanh tha^'y ra(`ng mo.i to^n gia'o dde^`u co' cu`ng mo^.t nguye^n ly' va` kho^ng co`n ky` thi. la^~n nhau, ma` pha?i thu+o+ng ye^u nhau chu+ anh em cu`ng mo^.t cha. DDa.i DDa.o Tam Ky` Pho^? DDo^. hay la` dda.o Cao DDa`i la` mo^.t ne^`n to^n gia'o mo+'i, bao go^`m trie^'t ly' cu?a ngu~ chi DDa.i DDa.o go^`m co': Nha^n DDa.o, Tha^`n DDa.o, Tha'nh DDa.o, Tie^n DDa.o va` Pha^.t DDa.o do DDu+'c Thu+o+.ng DDe^' hay DDu+'c Cao DDa`i du`ng huye^`n co+ die^.u bu't la^.p

ne^n va`o na(m Bi'nh Da^`n 1926 ta.i Mie^`n Nam Vie^.t Nam. Ngu+o+`i dde^. tu+? dda^`u tie^n cu?a DDu+'c Cao DDa`i la` quan phu? Ngo^ Va(n Chie^u thuo^.c qua^.n Bi`nh Ta^y, ti?nh Cho+. Lo+'n. Na(m 1920, o^ng Chie^u ddu+o+.c ddo^?i ra Ha` Tie^n, mo^.t ti?nh thuo^.c mie^`n duye^n ha?i phi'a ta^y cu?a Nam Vie^.t, no^?i tie^'ng la` mo^.t danh lam tha('ng ca?nh. Vo+'i lo`ng mo^. dda.o, o^ng Chie^u thu+o+`ng le^n nu'i ca^`u co+ thi?nh tie^n. Nga`y no., co' mo^.t vi. tie^n co^ gia'ng co+ cho o^ng hai ba`i thi:

"Va(ng va(?ng nha.n ke^u ba.n giu+~a thu,

Ra(`ng Tro+`i cu`ng DDa^'t va^~n xa mu`,

Non ta^y nga?nh la.i ddu+o+`ng gai go^'c,

Ga('ng chi' cho tha`nh ba^.c tru+o+.ng phu.

Nga^`n nga^`n tra(ng to? giu+~a tro+`i thu,

Ca'i ca?nh ta^y phu+o+ng va^~n mi.t mu`,

Ma('t tu.c na`o ai tro^ng tha^'y dda^'y,

La('m co^ng tri`nh mo+'i ddu'ng co^ng phu."

Vi. tie^n co^ co' y' khuye^n tu nhu+ng quan phu? Chie^u chu+a ngo^. dda.o. Nga`y 26 tha'ng 10 na(m 1920, o^ng Chie^u ddu+o+.c ddo^?i ra Phu' Quo^'c, mo^.t ho`n dda?o xinh dde.p o+? vi.nh Tha'i Lan. Quan phu? thu+o+`ng le^n ddi?nh nu'i Du+o+ng DDo^ng la^.p dda`n ca^`u co+. No+i dda^y, DDu+'c Cao DDa`i gia'ng co+ thu nha^.n o^ng Chie^u la`m dde^. tu+?, da.y o^ng tru+o+`ng trai va` ta.o Thie^n Nha~n dde^? tho+`. DDu+'c Cao DDa`i xu+ng la` Cao DDa`i Tie^n O^ng DDa.i Bo^` Ta't Ma Ha Ta't va` da.y o^ng Chie^u pha?i ke^u Tie^n O^ng ba(`ng Tha^`y ma` tho^i. DDe^'n na(m 1924, o^ng Chie^u ddu+o+.c ddo^?i ve^` Sa`i Go`n, va^?n tie^'p tu.c tho+` phu+o+.ng DDu+'c Cao DDa`i va` thi?nh thoa?ng co' ddo^. mo^.t so^' tha^n ba(`ng quye^'n thuo^.c nha^.p dda.o.

Cu~ng o+? ta.i Sa`i Go`n, va`o na(m 1925, phong tra`o ca^`u co+ ra^'t thi.nh ha`nh, co' mo^.t nho'm co^ng chu+'c thu+o+`ng ho.p nhau dde^~ xa^y ba`n ca^`u co+. Lu'c dda^`u, co' vong linh cu?a ca'c tha^n nha^n ca'c vi. ha^`u dda`n ve^`. Sau ddo' co' ca'c chu+ Tie^n, chu+ Pha^.t gia'ng co+ da.y dda.o. Sau ro^'t, co' mo^.t vi. Tie^n O^ng xu+ng danh la` A. A(. A^. gia'ng co+ la`m tho+ ho.a va^.n. Vi` ca^`u co+ ba(`ng ca'ch xa^y ba`n ra^'t cha^.m cha.p ba^'t tie^.n, DDu+'c A. A(. A^. da.y chu+ vi. ha^`u dda`n du`ng Ngo.c Co+

thay the^' dde^? co' the^? vie^'t chu+~ mau le. ho+n.

Ngo.c Co+ ddu+o+.c ddan ba(`ng gio? tre, ca^`n co+ ba(`ng ca^y du+o+ng lie^~u, dda^`u cha.m hi`nh chim loan, ca^y co. ba(`ng ma^y, du`ng dde^? vie^'t chu+~ xuo^'ng ma(.t ba`n co+. DDe^'n dde^m 24 tha'ng 12 na(m 1925, DDu+'c A. A(. A^. gia'ng co+ cho bie^'t Nga`i la` DDu+'c Ngo.c Hoa`ng Thu+o+.ng DDe^' ba^'y la^u nay mu+o+.n te^n A. A(. A^. dde^? ddo^. da^~n chu+ dde^. tu+? va`o ddu+o+`ng dda.o. Nga`i tha^u chu+ vi. ha^`u dda`n la`m dde^. tu+? va` giao pho' pha^.n su+. truye^`n dda.o Cao DDa`i ta.i phu+o+ng Nam. Trong so^' chu+ vi. ha^`u dda`n, co' quy' o^ng Pha.m Co^ng Ta('c, Cao Quy`nh Cu+, Cao Hoa`i Sang, Tru+o+ng Hu+~u DDu+'c va` Nguye^~n Trung Ha^.u.

Tha'nh ngo^n dde^m 24 tha'ng 12 na(m 1925:

"Muo^n kie^'p co' Ta na('m chu? quye^`n,

Vui lo`ng tu nie^.m hu+o+?ng a^n thie^n,

DDa.o ma^`u ru+o+'i kha('p no+i tra^`n the^'.

Nga`n tuo^?i muo^n te^n giu+~ tro.n bie^n,"

"DDe^m nay, 24 tha'ng 12, ca'c con pha?i vui mu+`ng, vi` la` nga`y cu?a Ta xuo^'ng tra^`n da.y dda.o be^n Tha'i Ta^y. Ta ra^'t vui lo`ng ma` dda(.ng tha^'y dde^. tu+? ki'nh me^'n Ta nhu+ va^.y. Nha` na`y se~ dda^`y o+n Ta. Gio+` nga`y ga^`n dde^'n, ddo+.i le^.nh no+i Ta. Ta se~ la`m cho tha^'y huye^`n die^.u dda(.ng ki'nh me^'n Ta ho+n nu+~a." Sau ddo' DDu+'c Cao DDa`i da.y hai o^ng trong chu+ vi. ha^`u dda`n la` Cao Quy`nh Cu+ va` Pha.m Co^ng Ta('c dde^'n ga(.p o^ng Le^ Va(n Trung. O^ng Trung, lu'c a^'y nguye^n la` nghi. vie^n ho^.i ddo^`ng qua?n ha.t va` ho^.i ddo^`ng tu+ va^'n cha'nh phu? Nam Ky`, ddang bi. bi.nh mu` ma('t, ddi dda^u cu~ng pha?i co' ngu+o+`i da^~n. DDu+'c Cao DDa`i ddo^. o^ng Trung nha^.p dda.o va` tu+` ddo', nho+` huye^`n die^.u cu?a DDu+'c Cao DDa`i, o^ng Trung tro+? ne^n sa'ng ma('t va` tu+` bo? mo^.t ca'ch de^~ da`ng be^.nh ghie^`n a' phie^.n va` so^'ng mo^.t cuo^.c ddo+`i gu+o+ng ma^~u cu?a ba^.c cha^n tu.

Va`o cuo^'i na(m A^'t Su+?u, DDu+'c Cao DDa`i da.y ma^'y o^ng Le^ Va(n Trung, Pha.m Co^ng Ta('c, Cao Quy`nh Cu+ v.v... DDe^'n ga(.p o^ng Ngo^ Va(n Chie^u dde^? ddu+o+.c chi? da^~n phu+o+ng ca'ch tho+` phu+o+.ng. Va` hai nho'm dde^. tu+? tua^n li.nh DDu+'c Cao DDa`i ho.p nhau la.i lo pho^? ddo^. nho+n sanh. Mo^'i dda.o tu+` ddo' ba`nh tru+o+'ng mo^.t ca'ch mau le..

Kho^ng quen vo+'i la`n so'ng ti'n ddo^` o^` a.t ba^'t lo+.i cho vie^.c tu luye^.n, quan phu? Chie^u nhu+o+`ng pha^.n su+. pho^? ddo^. la.i cho chu+ vi. no'i tre^n va` tro+? ve^` Ca^`n Tho+ la^.p ne^n pha'i Chie^'u Minh Vo^ Vi.

O^ng Le^ Va(n Trung ddu+o+.c DDu+'c Cao DDa`i chi? ddi.nh Quye^`n Gia'o To^ng DDa.i DDa.o Tam Ky` Pho^? DDo^.. Du+o+'i su+. la~nh dda.o sa'ng suo^'t cu?a quy' o^ng Le^ Va(n Trung, Pha.m Co^ng Ta('c, Cao Quy`nh Cu+, Nguye^~n Ngo.c Tho+ v.v... co+ pho^? ddo^. lan tra`n kha('p no+i trong dda.i chu'ng va` va`o nga`y 28 tha'ng 9 na(m 1926, Ho^.i Tha'nh cha'nh thu+'c go+?i ba?n tuye^n ngo^n khai dda.o le^n Tho^'ng DDo^'c Nam Ky`.? Ba^'t cu+' tho+`i dda.i na`o, khi con ngu+o+`i qua' kho^'n kho^?, khi xa~ ho^.i da^~y dda^`y to^.i a'c, lo.an la.c thi` mo^.t to^n gia'o ra ddo+`i. Tu+` nga`n xu+a kha('p the^' gio+'i nha^n loa.i dda~ hu+~u phu+o+'c co' nhu+~ng to^n gia'o nhu+ A^'n DDo^. Gia'o, Do Tha'i Gia'o, Ba'i Ho?a Gia'o (Zoroasterism), Pha^.t Gia'o, La~o Gia'o, Kho^?ng Gia'o, Thie^n Chu'a Gia'o, Ho^`i Gia'o v.v...

Xuye^n qua ca'c to^n gia'o, ngu+o+`i ta tha^'y ra(`ng du` ddu+o+.c tha`nh la^.p o+? nhu+~ng no+i kha'c nhau, va`o nhu+~ng tho+`i ky` kha'c nhau, du+o+'i nhu+~ng hi`nh thu+'c kha'c nhau, ca'c to^n gia'o dde^`u co' cu`ng mo^.t cho+n ly'. Cho+n ly' ddo' la` mo^.t quye^`n na(ng to^'i cao, mo^.t DDa^'ng Ta.o Ho'a ta.o ne^n ca`n kho^n the^' gio+'i va` muo^n lo`ai. DDa^'ng Ta.o Ho'a luo^n luo^n ngu+. trong ta^m kha?m cu?a con ngu+o+`i. Ca'c to^n gia'o go.i DDa^'ng Ta.o Ho'a ba(`ng nhu+~ng danh tu+` kha'c nhau. A^'n DDo^. Gia'o go.i la` Cho+n Nhu+ DDa.i Linh Quang, Do Tha'i Gia'o go.i la` Jehovah, Ba'i Ho?a Gia'o go.i la` Ahura Mazda, Pha^.t Gia'o go.i la` Pha^.t Ta'nh, La~o Gia'o la` DDa.o, Kho^?ng Gia'o go.i la` Tha'i Cu+.c. Thie^n Chu'a Gia'o go.i la` DDa^'ng Christ Ho^`i Gia'o go.i la` Allah, va` con ngu+o+`i go.i no^m na la` O^ng Tro+`i, God, Dieu...

Nhu+ng ro^`i qua tho+`i gian, cho+n ly' ca`ng nga`y ca`ng bi. tam sao tha^'t bo^?n. Chu'ng sanh co' khuynh hu+o+'ng thie^n ve^` va^.t cha^'t, ca`ng ddua tranh hie^`m khi'ch nhau, ky` thi. nhau vi` to^n gia'o kha'c bie^.t, tha^.m chi' ta`n sa't la^~n nhau qua nhu+~ng cuo^.c tha'nh chie^'n dai da(?ng. Ti`nh ngu+o+`i giu+~a cha con, vo+. cho^`ng, anh em, ba.n be` thi` bi. va^.t cha^'t chi pho^'i. Tru+o+'c nhu+~ng te^. tra.ng hie^.n ta.i, nhu+~ng khuynh hu+o+'ng dda.i ddo^`ng ddu+o+.c tha`nh la^.p dde^? la`m mo^.t nhi.p ca^`u

lie^n ke^'t ca'c tu+ tu+o+?ng va` trie^'t ly' DDo^ng Ta^y nhu+ DDa.o dde^? chi? cho con ngu+o+`i tha^'y ra(`ng.

"Mo.i to^n gia'o dde^`u co' cu`ng mo^.t nguye^n ly'."

DDu+'c Chi' To^n da.y:

Nhie^n DDa(ng Co^? Pha^.t thi. nga~,

Thi'ch Ca Ma^u Ni thi. nga~,

Tha'i Thu+o+.ng Nguo+n Thi? thi. nga~,

Kie^m vie^'t Cao DDa`i.

hay la`:

Pha^.t Tro+`i, Tro+`i Pha^.t cu~ng la` ta

Nha'nh nho'c chia ba cu~ng mo^.t Gia`

Thi'ch, DDa.o, Gia To^ tay chu+o+?ng qua?n,

Thu+o+ng da^n xuo^'ng the^' ddo^. la^`n ba.

DDu+'c Chi' To^n cu~ng co`n da.y ra(`ng: "Khi la^.p ca`n kho^n the^' gia'i ro^`i, Tha^`y pha^n ta'nh Tha^`y ma` sanh ra va.n va^.t la` va^.t cha^'t, tha?o mo^.c, thu' ca^`m va` nha^n loa.i go.i la` chu'ng sanh. Va^.y ca'c con ddu? hie^?u ra(`ng mo^~i va^.t hu+~u sanh no+i the^' gian dde^`u do cho+n linh Tha^`y ma` ra, co' so^'ng a('t co' Tha^`y, Tha^`y la` cha su+. so^'ng."

Hay no'i ca'ch kha'c, ta^'t ca? con ngu+o+`i da^`u thuo^.c sa('c da^n na`o, du` thuo^.c giai ca^'p na`o cu~ng dde^`u la` anh em vo+'i nhau co' cu`ng mo^.t DDa^'ng Cha Tro+`i. Mo^~i chu'ng sanh dde^`u co' mo^.t pha^`n cho+n linh cu?a Thu+o+.ng DDe^'. Vi` va^.y DDu+'c Chi' To^n mo+'i da.y: "Tha^`y la` ca'c con, ca'c con la` tha^`y". Tha^.t ra nhu+~ng lo+`i da.y cu?a DDu+'c Thu+o+.ng DDe^' Cao DDa`i kho^ng kha'c chi nhu+~ng lo+`i da.y cu?a Nga`i trong nhu+~ng nga`n na(m ve^` tru+o+'c khi Nga`i mo+? DDa.o Tie^n, DDa.o Pha^.t, DDa.o Nho, DDa.o Tha'nh. Trong A^'n DDo^. Gia'o co' da.y: "Thu+o+.ng DDe^' la` dda.i linh quang, con ngu+o+`i la` tie^?u linh quang". DDu+'c Chu'a Jesus da.y: "Ta va` Cha Ta la` mo^.t".

Tuy nhie^n, vo+'i tho+`i gian, con ngu+o+`i ca`ng nga`y ca`ng chu' tro.ng dde^'n hu+~u vi sa('c tu+o+'ng, dde^'n va^.t cha^'t be^n ngo`ai ma` que^n ddi ba?n the^? cao quy' o+? trong lo`ng mi`nh va` vi` va^.y ca`ng nga`y ca`ng xa Cho+n DDa.o. DDe^? ta'i ta.o cho the^' gio+'i nha^n loa.i mo^.t ddo+`i so^'ng

tha'nh ddu+'c, tha'i bi`nh an la.c, DDu+'c Thu+o+.ng DDe^' la^.p ne^n DDa.o Cao DDa`i, da.y cho mo^~i ngu+o+`i pha?i bie^'t mi`nh va` mo.i ngu+o+`i cu`ng la` anh em vo+'i nhau, vi` ai ai cu~ng co' mo^.t pha^`n cho+n linh cu?a DDa^'ng Cha Tro+`i, va` mo.i to^n gia'o o+? the^' gian dde^`u co' cu`ng MO^.T LY'. (sa'ch DDa.i DDa.o Tam Ky` Pho^? DDo^.. Ta`i lie^.u DDa.o Cao DDa`i)

*

La`nh va^~n ddi be^n ca.nh co^ gia'o, em kho^ng bie^'t nhu+~ng gi` co^ ddang suy nghi~. Tha?o chi`m dda('m trong ba^`u kho^ng khi' dda.o ha.nh thie^ng lie^ng, cha^n na`ng bu+o+'c ddi va` lo`ng la^ng la^ng. Tha?o va^~n kho^ng bie^'t La`nh ddang nhi`n na`ng cha(m chu'. La`nh ba^'t cho+.t ho?i:

- Co^ o+i, mi`nh ddi dda^u dda^y co^, mi`nh ddi qua kho?i nha` ba` Na(m ro^`i co^.

Co^ Tha?o ddu+'ng su+?ng la.i:

- U?a, sao em kho^ng nha('c.

La`nh cu+o+`i mo^.t ca'ch bi' ma^.t, em dda~ bie^'t co' chuye^.n ra^'t quan tro.ng ddang xa?y ra, qua lo+`i no'i a^'p u'ng cu?a co^ gia'o, La`nh nhu+ hie^?u pha^`n na`o.

- Da. em co' no'i ma` co^ kho^ng nghe.

- Va^.y sao? Tho^i ba^y gio+` mi`nh quay lui tho^i. Co^ gia'o Tha?o cu+o+`i gia? la?.

Hai ngu+o+`i quay bu+o+'c, Tha?o co^' la`m ma(.c ti?nh ke^? chuye^.n cho La`nh nghe. Na`ng ke^? chuye^.n li.ch su+? Hai Ba` Tru+ng, ke^? chuye^.n ba` Trie^.u Thi. Trinh, vo^ ti`nh hay co^' y' co^ dda~ khuye^'n khi'ch ta^'m lo`ng qua^.t cu+o+`ng ba^'t khua^'t cu?a nhu+~ng ngu+o+`i phu. nu+~ Vie^.t trong qua' khu+'. La`nh ho?i:

- Ba` Trie^.u Thi. Trinh gio?i qua' ha? co^. Ba` muo^'n che'm ca' tra`ng Ki`nh ngoa`i bie^?n DDo^ng cho+' kho^ng chi.u khom lu+ng la`m ti` thie^'p cho ngu+o+`i. Gio?i qua' chu+`ng ha? co^.

Co^ gia'o Tha?o kho^ng ngo+` con be' ho.c tro` cu?a co^ dde^? y' dde^'n ba` Trie^.u, co^ la^?m ba^?m trong mie^.ng:

- U+`, phu. nu+~ trong the^' gian na^`y ddu+o+.c ma^'y tay. Ca'i ho^`i ddo' la` tho+`i mo+'i la^.p quo^'c, dda^'t nu+o+'c mi`nh co`n bi. na.n ngoa.i thuo^.c, qua^n

Ta`u lu'c ba^'y gio+` ddo^ ho^. nu+o+'c ta... Ca'i tho+`i co`n bi. ngu+o+`i Ta`u coi la` man di mo.i ro+....

Co^ bo^~ng quay la.i nhi`n vo^ ma('t la`nh ho?i:

- Em thi'ch ba` Trie^.u la('m ha??

La`nh cu+o+`i:

- Da., ba` gio?i ghe^... gio?i nhu+ ma' em cho+' ho^?ng thua.

Tha?o suy't la hoa?ng ?Ui cha, ca'i con nho? so sa'nh a^?u thie^.t.? Co^ ngu+ng la.i ddu+o+.c, mie^.ng co^ ho+i ha' ra nga.c nhie^n, nhi`n La`nh tra^n tro^'i:

- Ma' La`nh gio?i la('m ha? em?

La`nh ddu+o+.c di.p no'i ve^` ngu+o+`i me.:

- Co^ ho^?ng bie^'t sao? Ba em ddi hoa`i dda^u co' o+? nha`, ma' em mo^.t tay lo ruo^.ng, lo ra^?y coi trong coi ngoa`i... la^u la^u ba em mo+'i ve^` mo^.t la^`n... ma` sao cu~ng ngo^. ghe^, ba em ho^?ng bao gio+` o+? nha` la^u. Ma^'y lu'c sau na^`y ba ddi dda^u la^u la('m chu+a tha^'y ve^`.

Tha?o a^.m u+` cho qua:

- U+`... u+` ba ddi la`m cho+' ddi dda^u. Nghe no'i ba em ddi la`m ngoa`i thi. xa~ Ta^y Ninh.

- Ma' em cu~ng no'i nhu+ va^.y.

La`nh im mo^.t la't, no'i tie^'p:

- Ma` ngo^. la('m co^ o+i... hi`nh nhu+ ma' em ddang chua^?n bi. mo^.t chuye^.n gi` ddo', em tha^'y ma' hay lo ra la('m. Co' lu'c ma' ho^?ng cho em ddi theo dda'm ba.n ddi cu'ng nu+o+'c.

Tha?o a^.m u+`:

- U+`... u+`... ta.i ma' so+. em bi. ddau ddo' ma`.

- DDau ha?? DDa^u co' pha?i va^.y dda^u!

- U+` thi` ho^?ng pha?i.

La`nh cu+o+`i:

- Co^ no'i ca'i gi` lo`ng vo`ng ho^ng ha`. Tho^i em ho^?ng ho?i nu+~a dda^u. Co^ tu+o+?ng em co`n con ni't cho+' gi`?

Tha?o chi.u ddu+'a ho.c tro` tho^ng minh cu?a co^ qua'. Co^ dda`nh

cu+o+`i no'i vuo^'t dduo^i:

- DDa^u co', em dda^u co`n nho? nu+~a... la^'y cho^`ng ho. che^ gia` ro^`i ddo'.

La`nh la oai oa'i:

- Co^ na^`y no'i ky` qua' ha`!

Tha?o nhi`n tha^'y co^ ho.c tro` cu?a na`ng lo+'n ho+n so^' tuo^?i cu?a em. Co^ dda`nh im la(.ng bu+o+'c ddi.

Sa^n nha` ba` Na(m im a('ng, con cho' va`ng va^~n thu+o+`ng na(`m khoanh tro`n tru+o+'c hie^n nha`, ho^m nay bo? ddi dda^u ma^'t, ba` Na(m kho^ng co' o+? tru+o+'c sa^n. Co^ gia'o ke^u lo+'n:

- Ba` Na(m o+i, ba` Na(m.

Ba` Na(m tu+` trong nha` bu+o+'c ra:

- A`, co^ ve^` ro^`i ddo'. Chie^`u nay co' ngu+o+`i dde^'n ti`m co^.

Tha?o bu+o+'c le^n he`, vu+`a ke'o la`nh ddi vo^ trong vu+`a tra? lo+`i;

- Da. ba` Na(m. Ai va^.y ba` Na(m?

Ba` Na(m ngo^`i xuo^'ng chie^'c ddo`n la`m ba(`ng mo^.t khu'c ca^y dde?o vuo^ng vu+'c bo^'n ca.nh la`m chie^'c ddo`n ngo^`i. Ba` duo^~i chu+n ra, tay ca^`m ca^y dao ca'n da`i chua^?n bi. xa('t chuo^'i:

- Tui ho^?ng bie^'t a co^ gia'o. Ngu+o+`i ta ho^ng nha('n gi` he^'t.

Tha?o bu+o+'c khua^'t qua nga.ch cu+?a:

- Da. ca?m o+n ba` Na(m.

Bu+o+'c qua ngha.ch cu+?a, Tha?o ki'n dda'o ddu+a ma('t lie^'c hai khu vu+o+`n be^n ho^ng nha`. Kho^ng co' ai do`m ngo', co^ ke'o tuo^.t La`nh vo^ trong.

- Em ngo^`i dda^y cho+i hay vo^ trong buo^`ng cu?a co^ cu~ng ddu+o+.c. La't nu+~a phu. vo+'i co^ xa'ch ca'i va ly nho? na^`y cho co^. Co^ ddi gom ma^'y cuo^'n sa'ch.

La`nh ngo^`i xuo^'ng chie^'c ghe^' dda^?u la`m ba(`ng go^~ mi't, im la(.ng ngo' quanh nha` kho^ng no'i gi`. Co^ Tha?o bu+o+'c tuo^.t vo^ trong buo^`ng. Tie^'ng co^ la^`m ba^`m gi` ddo' be^n trong La`nh kho^ng nghe. La`nh suy nghi~ lung la('m. ?Cha('c cha('n la` co' chuye^.n ro^`i. Ta.i sao


(co`n tie^'p)



****

Le^ Vie^.t DDie^?u

Mu.c Lu.c

6. Thay Ma`u A'o

Ba.ch Lie^n

Sa'ng nay, ma`n su+o+ng mo+` a?o va^y ki'n ba^`u tro+`i. Vo+'i da'ng ve? di.u da`ng tra?i da`i mie^'ng voan ye^?u ddie^.u tre^n ma'i ngo'i. Khi o^ng ma(.t tro+`i co`n ddang dda('p cha(n nga'y ngu?. Nhu+~ng nga`y cuo^'i he`, o^ng ma(.t tro+`i cu+.a mi`nh, che^~m che^. ngo^`i tre^n thie^n ddi?nh ra^'t so+'m.

Tu+` hu+`ng ddo^ng ra.ng sa'ng, so+.i na('ng pha?i chu toa`n co^ng vie^.c to^ ddie^?m dung nhan cu?a mi`nh. Na`ng Ha. co`n lo+i la?, ke'o da`i bao la^u thi` so+.i na('ng me^.t nhoa`i ba^'y la^u. Nga`y he` tia na('ng pha?i go^`ng mi`nh gia(ng to+, the^u ddan ve? dde.p kie^u sa cu?a na`ng ha..

To+'i cuo^'i ba tha'ng no'ng hu+.c, na('ng cho'i chang kho^ng co`n ha(ng say nu+~a. Na`ng na('ng ngu+`ng reo, kho^ng the^? la`m tro`n bo^?n pha^.n cu?a mi`nh.

Tra.ng tha'i me^.t mo?i the^? hie^.n sa'ng nay. Nhu+~ng va.t na('ng xanh xao, nay to? ve? bie^'ng lu+o+`i e`o uo^.t. Ga^`n ba tha'ng he`, mo^~i nga`y cu+' pha?i tru+o+`n bo`, ba('c nhi.p ca^`u mong manh xuo^'ng ve va~n ca'c na`ng Hoa cho the^m tu+o+i tha('m.

DDa~ va^.y, va.t na('ng co`n co' nhie^.m vu. vun bo^`i, to^ phe^'t die^.p lu.c to^' le^n phie^'n la' cho the^m bo'ng la'ng mu+o+.t ma`. Co^ng vie^.c tua^`n tu+. xoay dde^`u theo ca'i vo`ng tro`n khe'p ki'n, ddu'ng nhu+ quy lua^.t cu?a dda^'t tro+`i:

? Bi`nh mi`nh gia`nh la^'y ma`n tro+`i dde^m dden.
? Mo^.t nga`y thong tha? tro^i. Hoa`ng ho^n xua dduo^?i so+.i na('ng va`ng ddi hoang, nhu+o+`ng kho^ng gian cho chi. Ha(`ng rong cho+i vo+'i nga`n sao lung linh to^ sa('c trong da~y nha^n ha`.

***
Hai mu+o+i bo^'n gio+` ddo^`ng ho^` cu+' nhi.p nha`ng quay dde^`u. Ba^`u tro+`i dden tuye^`n ddu+o+.c di.p an gia^'c, ta.o nguo^`n na(ng ddo^.ng mo+'i. Sa'ng mai tro+? mi`nh, ho`a nha^.p va`o vu~ tru. bao la.

Con ngu+o+`i chu'ng ta cu~ng lu't thu't cha.y lo`ng vo`ng theo su+. sa('p dda(.t cu?a ta.o ho'a. Vo+'i ba?n na(ng sinh to^`n ddi'ch thu+.c trong mo^~i tri' o'c, cu~ng la` nguo^`n sinh lu+.c tu+. nhie^n tho^i thu'c, giu'p mo.i ngu+o+`i bu+o+n cha?i, mu+u ti`m ke^' sinh nhai.

Ta^.n nha^n lu+.c, tri thie^n me^.nh. Mo.i su+. ddo^?i mo+'i kho^ng dde^'n mo^.t ca'ch ti`nh co+`, ma` xua^'t pha't tu+` no^~ lu+.c vu+o+.t qua chi'nh mi`nh, tu+` na(m na`y qua na(m kha'c, mo^.t ca'ch kie^n tri` va` be^`n bi?.


Na('ng ngu+`ng reo, tha'ng chi'n ve^`
Giao mu`a gio' ba^'c ma?i me^ hu' ve`o
La' xanh co^' ba'm leo tre`o
DDa`nh thay ma`u a'o eo xe`o va`ng phai
*
Na('ng ngu+`ng buo^ng so+.i la('t lay
Gio' thu kho^ ho^'c vo+`n bay hu' co`i
La^u la^u qua^'t ma.nh la(`n roi
Pho^' phu+o+`ng ddo'ng cu+?a na(`m thoi tho'p buo^`n !

Ba.ch Lie^n
SEPT 17 - 2025

Canh Nga`y He`
Nhi`n gia`n la' xanh ri` thoa'ng ma't
Bo^ng va`ng nho nho? nhoe?n mie^.ng cu+o+`i
Lu+a thu+a la^'p lo' giu+~a tro+`i
Cho+` tay ai ca('t xa ro+`i gia`n hoa
*
Nhie^`u nu. bu'p ddie^.u dda` chen chu'c
Da'ng the.n thu`ng na(`m khua^'t la' xanh
La' xanh bao bo.c chung quanh
Ba tua^`n tra'i lo+'n treo ca`nh buo^ng lo+i
*
Tra'i tro`n la(~ng ye^u ddo+`i te^n Bi'
Bi' ddao xanh thon nho? lu+?ng lo+
Tre^n gia`n nu. bu'p nga^?n ngo+
Mo^~i nga`y ta('m na('ng mong cho+` tra'i xinh

Mu`a he` ddang tung hoa`nh nhie^`u nga`y no'ng bu+'c. Khi' ha^.u kho^ khan la` mo^.t pha^n bo'n thie^n nhie^n, giu'p ca^y tra'i sum se^. La' xanh ri` cha(`ng chi.t ta.o da'ng ve? dde.p nha^'t trong mo^.t na(m. Mie^'ng vu+o+`n sau nha` ngu+o+`i Vie^.t ha?i ngoa.i, ai cu~ng dde^? da`nh mie^'ng dda^'t tro^'ng, gieo ha.t rau, cu?, qua? cho vui ma('t.

Tha^.t ra, ngu+o+`i tro^`ng tro.t ca^y tra'i sau nha`, co' thu' tie^u khie^?n cho vui qua nga`y. Ho. muo^'n co' kho^ng gian xanh tu+o+i, ma't me? vo+'i ngo.n gio' hiu hiu tho^?i va`o buo^`ng pho^?i. Kho^ng khi' trong la`nh giu'p ta^m ho^`n sa?ng khoa'i. Vo+'i ba?n ta'nh thi'ch tro^`ng hoa qua?, rau xanh thi` ai cu~ng pha?i sie^ng na(ng.

Mo^~i buo^?i chie^`u tie^'t tro+`i ma't ru+o+.i, cha^n ti`nh tang ra sa^n. Ta la('ng nghe tie^'ng chim ho't li'u lo, cu~ng ddu? vui khi ra'ng chie^`u vu+`a ta('t na('ng.

Nha^'t la`, khi tre^n ca`nh dda^.u tra'i, ta se~ vui nhie^`u ho+n. Tu+o+'i nu+o+'c, ro^`i va^.n ddo^.ng cha^n tay, ddi to+'i ddi lui coi tra'i na`o mi`nh co' the^? ha'i, ca('t cho nga`y mai. Sa(~n tie^.n, ddo^i ma('t hoa.t ddo^.ng, xoe tro`n dde^? ddu+o+.c di.p nga('m nghe' ca^y cao bao lo+'n, tha^`m cu+o+`i trong bu.ng.

Tha^.t ra, vui thu' ddie^`n vie^n cha(m so'c ca^y ca?nh, thi'ch tro^`ng tro.t, nhu+ng a(n kho^ng bao nhie^u. Ne^'u co' nhie^`u tra'i thi` cho ba.n be`, bie^'u ha`ng xo'm. Ai cu~ng nghi~, ne^'u qua' ra?nh ro^~i se~ sanh ra thu. ddo^.ng, the^m buo^`n cha'n. Vi` the^', ngu+o+`i gia` hay tre? thu+o+`ng ti`m chu't nie^`m vui khua^y kho?a qua nga`y.

Ho+n nu+~a, ngu+o+`i Vie^.t co' ba?n na(ng ca^`n cu` nha^~n na.i, muo^'n co' co^ng vie^.c dde^? ddu+o+.c lom khom, ta^.p the^? du.c cho su+'c kho?e the^m tha(ng hoa.

Chao o+i, vui nha^'t la` nhi`n ca`nh nha'nh chi chi'ch no+? hoa va`ng. Va`i nga`y sau, nu. bu'p the.n thu`ng. Tra'i bi' non choe.t cha`o ma^y tro+`i, theo tho+`i gian ca`ng tro`n tri.a tra'i xinh. Gia chu? vui su+o+'ng, nhe. nha`ng ca^`m con dao ca('t ca'i cuo^'ng o^'m ye^'u nhu+ng lu+.c lu+o+~ng.

Sau ddo', co^ chu? a^`u o+ ddem bi' vo^ nha` be^'p go.t vo?, ca('t kie^?u na`o mi`nh thi'ch. No^`i nu+o+'c so^i thoa?ng bay ngu't tro+`i hu+o+ng vi. to^m tu+o+i, nga^y nga^'t tre^n ba`n a(n ddo+n gia?n.

To^i thie^'t nghi~, ne^'u to^i la` ca'i cuo^'ng nho? xi'u, ma` nga`y na`o cu~ng khua^n va'c tra'i bi' na(.ng tri`nh tri.ch, na(.ng ho+n mi`nh mo^.t ki' lo^,.

To^i cha`o thua, vi` se~ me^.t mo?i la('m...la('m....se~ xi?u le^n xi?u xuo^'ng !...
SEPT 10 - 2025
****

Ba.ch Lie^n

Mu.c Lu.c

7. Ngu+o+`i DDa^.u Thu? Khoa

Kim Loan

****
La^`n ddo' gia ddi`nh chu'ng to^i bay qua Texas dde^? du+. le^~ ra tru+o+`ng High School cu?a Kevin, tha(`ng cha'u, con trai u't cu?a o^ng anh Tu+.

DDa.i gia ddi`nh ddi tha`nh mo^.t pha'i ddoa`n, ke'o dde^'n ho^.i tru+o+`ng cu?a tru+o+`ng ho.c, nhi`n dda'm tre? tu+ng bu+`ng nho^'n nha'o, ho+'n ho+? vui cu+o+`i, go.i te^n nhau i' o+'i, lo`ng to^i cu~ng vui theo.

Chu+o+ng tri`nh ba('t dda^`u, ca? ho^.i tru+o+`ng im pha(ng pha('c, sau ca'c thu? tu.c ban dda^`u, ca'c ba`i pha't bie^?u cu?a ca'c tha^`y co^ gia'o, hie^.u tru+o+?ng, la` pha^`n pha't bie^?u ca?m tu+o+?ng cu?a ngu+o+`i thu? khoa, valedictorian. DDo' la` mo^.t ca^.u be' My~ da tra('ng, cao ra'o, khuo^n ma(.t sa'ng su?a, co' nu. cu+o+`i tha^.t de^~ me^'n. Ba`i pha't bie^?u kho^ng da`i la('m, co' nhu+~ng ddoa.n ha`i hu+o+'c khie^'n mo.i ngu+o+`i cu+o+`i nghie^ng nga~, khi no'i ve^` nhu+~ng ky? nie^.m vo+'i ca'c ba.n va` tha^`y co^. DDoa.n cuo^'i thi` ca?m xu'c la('ng ddo.ng, khi ca^.u no'i ve^` phu't chia tay, ve^` nhu+~ng du+. ddi.nh tu+o+ng lai, cu`ng ca'c ba.n vu+o+n to+'i nhu+~ng u+o+'c mo+, bu+o+'c va`o ddo+`i, giu'p i'ch cho xa~ ho^.i.

Ke^'t thu'c ba`i die^~n va(n, ca? ho^.i tru+o+`ng ddu+'ng le^n vo^~ tay tha^.t da`i, dda^u ddo' vang te^n nhu+~ng tie^'ng huy't sa'o, go.i tha^.t to tu+` dda'm ho.c sinh: Matthew! Matthew! Matthew!

O^ng anh tu+. ha`o quay qua no'i vo+'i to^i:

- DDo' la` Matthew, cha`ng thu? khoa, la` ba.n tha^n cu?a Kevin nha` mi`nh dda^'y.

Khi tan buo^?i le^~ ca'c ho.c sinh xu'm xi't ga(.p nhau chu.p hi`nh vo+'i mu~ a'o vo+'i nhu+~ng nu. cu+o+`i tu+o+i vui. Nho'm ngu+o+`i lo+'n chu'ng to^i ddu+'ng o+? mo^.t go'c, cho+` cho bo.n tre? chu.p hi`nh vui va^`y dda~ ddo+`i vo+'i dda'm ba.n. Mo^.t la^u sau, Kevin tro+? la.i, da^~n theo Matthew va` gio+'i thie^.u vo+'i to^i:

- Co^ o+i, dda^y la` Matthew, ngu+o+`i dda^.u thu? khoa cu?a tru+o+`ng vu+`a ddo.c ba`i pha't bie^?u lu'c na~y ddo' co^.

Matthew tie^'n to+'i ba('t tay to^i, ba` chi. da^u nhanh nha^?u no'i tie^'p:

- Nho'm chu'ng no' cho+i vo+'i nhau tu+` na(m lo+'p 10, Matthew tha^n vo+'i Kevin la('m, va^~n thu+o+`ng dde^'n nha` chi. dde^? ho.c ba`i hoa(.c ddi cho+i, xem phim mo^~i mu`a he` ra?nh ro^~i. Va^.y ma` dda~ sa('p chia tay mo^~i ddu+'a mo^.t tru+o+`ng ho.c, mo^.t nga`nh ho.c kha'c nhau.

To^i mi?m cu+o+`i tha^n thie^.n vo+'i Matthew:

- Chu'c Matthew ddi tie^'p con ddu+o+`ng ho.c ha`nh ddu+o+.c nhu+ y' nhe'. Ba`i pha't bie^?u ho^`i na~y hay la('m.

Matthew be~n le~n nhi`n to^i, no'i thank you. To^i nhi`n tha(`ng nho? tro^? ma~ cao ra'o dde.p trai vo+'i ma'i to'c hoe va`ng va` ca(.p ma('t na^u ma`u ha.t de?, la.i ho.c gio?i ne^n ca?m tha^'y quy' me^'n ngay. To^i ho?i Matthew:

- Kevin nha` co^ se~ ho.c nga`nh computer, co`n Matthew se~ ho.c gi`?

Matthew cu+o+`i ra.ng ro+~:

- Con se~ ho.c ba'c si~ thu' y.

To^i tie^'c re?:

- Ne^'u thi'ch ho.c ba'c si~ sao con kho^ng cho.n y khoa chu+~a be^.nh cho con ngu+o+`i cu~ng la` ddie^`u to^'t, ho.c ba'c si~ chu+~a be^.nh cho thu' va^.t uo^?ng ta`i cu?a con.

Matthew co' ly' cu?a no':

- Vi` con ye^u thu' va^.t.

Nhie^`u ho.c sinh o+? My~ cho.n nga`nh ho.c chi? vi` nhu+~ng so+? thi'ch du` nhu+~ng nga`nh ho.c a^'y kho^ng de^~ xin vie^.c la`m, kho^ng thi'ch ho+.p vo+'i ddie^`u kie^.n hoa`n ca?nh cu?a mi`nh, cuo^'i cu`ng la~ng phi' ca? tho+`i gian va` tie^`n ba.c. Nhu+ng to^i kho^ng da'm y' kie^'n gi` the^m vi` bie^'t tre? o+? My~ thi'ch la`m theo con ddu+o+`ng chu'ng cho.n. Ngay nhu+ con cha'u nha` mi`nh cha('c gi` chu'ng nghe no'i chi dde^'n con nha` ngu+o+`i ta. Con cha'u Vie^.t sinh ra lo+'n le^n o+? xu+' na`y, tu.i no' thi'ch ho.c gi`, bo^' me. cu~ng kho' ca?n. O+? Canada to^i co' quen vo+. cho^`ng anh nha si~ kia, cu+' tu+o+?ng tha(`ng con trai se~ theo nghe^` cu?a bo^' me., nhu+ng no' la.i cho.n nga`nh cha(?ng the^? ngo+` to+'i: Art! Anh chi. a^'y lu'c dda^`u cu~ng tha^'t vo.ng, buo^`n ba~, nhu+ng cuo^'i cu`ng cu~ng pha?i chie^`u theo y' con. Cu~ng may, sau mo^.t na(m ho.c Art, no' cha'n va` ddo^?i qua ho.c Ky~ Su+, ba ma' vui mu+`ng an lo`ng vi` so+. nga`nh Art kho' kie^'m vie^.c cho+' kho^ng co' y' che^ bai gi` nga`nh na`y. To^i tu+. nghi~ bie^'t dda^u Matthew cho.n ddu'ng, sau na`y Matthew se~ tha`nh co^ng vo+'i clinic chu+~a be^.nh cho su'c va^.t, vi` o+? My~ ngu+o+`i ta thi'ch nuo^i thu' cu+ng va` sa(~n sa`ng chi tie^`n sa(n so'c chu'ng.

Chu'ng to^i dde^'n nha` ha`ng a(n dinner, co' Matthew theo cu`ng. Kevin va` Matthew ngo^`i cu`ng xe vo+'i ba` chi. da^u to^i, co`n vo+. cho^`ng to^i ddi theo xe o^ng anh. Anh to^i ke^?:

- To^.i nghie^.p Matthew, hoa`n ca?nh kha' buo^`n, me. ma^'t so+'m khi no' co`n be', ba la^.p gia ddi`nh kha'c, Matthew o+? vo+'i ba` ngoa.i. Bo+?i va^.y tu.i anh thu+o+ng ca?m va` ye^u me^'n no' nhu+ Kevin, mo^~i la^`n no' dde^'n cho+i, anh chi. thu+o+`ng mo+`i no' o+? la.i a(n co+m cu`ng gia ddi`nh ne^n Matthew quen da^`n va` tha^n thie^'t vo+'i gia ddi`nh anh la('m. Ho^m nay tha(`ng nho? ra tru+o+`ng ma` la.i thu? khoa, ba` ngoa.i thi` gia`, co`n bo^' no' cu~ng cha(?ng co' ma(.t, thie^.t la` vo^ ti`nh.

Ba^y gio+` to^i mo+'i hie^?u vi` sao Matthew cu+' lua^?n qua^?n be^n gia ddi`nh Kevin va` cu`ng theo chu'ng to^i ddi nha` ha`ng chie^`u nay. Lo`ng to^i bo^~ng da^ng le^n mo^.t no^~i ca?m thu+o+ng. Nga`y vui cu?a Matthew ma` kho^ng co' mo^.t ngu+o+`i tha^n, trong khi Kevin nha` chu'ng to^i thi` co' qua' ddo^ng ngu+o+`i ddi theo, cha(?ng bie^'t Matthew co' cha.nh lo`ng?

To^i hi vo.ng Matthew ho.c gio?i, mai sau se~ tha`nh ta`i, la` mo^.t ba'c si~ thu' y tha`nh co^ng, cuo^.c ddo+`i Matthew se~ to^'t dde.p ho+n.

?????????..

Nhu+ng thu+.c te^' kho^ng nhu+ to^i suy nghi~ va` u+o+'c mong, sau khi to^i tro+? ve^` Canada, thi?nh thoa?ng no'i no'i chuye^.n phone vo+'i o^ng anh, thi` ddu+o+.c bie^'t, trong khi ca'c ba.n chua^?n bi. va`o dda.i ho.c thi` Matthew thong tha? da`nh 1 na(m? nghi? xa? ho+i, go.i la` ?take a break?.

To^i nghe tin ma` xo't xa, lo la('ng. To^i nho+' dde^'n chuye^.n Evelyn, mo^.t ddu+'a cha'u be^n cho^`ng cu?a to^i o+? Utah va` ddu+'a ba.n tha^n cu?a no' la` Camila, cu~ng to^'t nghie^.p High School ca'ch dda^y ma^'y na(m. Evelyn va`o ho.c nga`nh Registered Nurse 4 na(m trong khi Camila quye^'t ddi.nh nghi? hai na(m theo cha me. ddi truye^`n gia'o. Camila se~ ddu+o+.c cung ca^'p cho^~ a(n o+? mie^~n phi' trong suo^'t tho+`i gian 2 na(m co^ ddi truye^`n dda.o, Camila ra^'t thi'ch thu' vo+'i co^ng vie^.c na`y, tru+o+'c la` ddu+o+.c nghi? xa? ho+i vie^.c ho.c ha`nh cho dda^`u o'c tha?nh tho+i, sau la` ddu+o+.c la`m ddie^`u to^'t la`nh va` co' i'ch, ddi truye^`n dda.o sau na`y se~ ddu+o+.c le^n thie^n dda`ng.

Hai na(m sau Camila tro+? ve^`, co^ be' tha^'t vo.ng va` hoang mang khi tha^'y Evelyn va^~n ddang tie^'n trie^?n vie^.c ho.c ha`nh va` tu+o+ng lai tru+o+'c ma(.t se~ co' co^ng a(n vie^.c la`m, co`n Camila ca?m tha^'y kho' kha(n khi ba('t dda^`u la.i vo+'i sa'ch vo+?, no' ghi danh ho.c nga`nh y ta' 1 na(m cho nga('n go.n dde^? mau ra tru+o+`ng co' vie^.c la`m ma` sinh so^'ng nhu+ng cu~ng kho^ng ho.c no^?i, Camila pha?i buo^ng bo? vie^.c ho.c va` ddi xin vie^.c receptionist trong mo^.t co+ so+? y te^'. Camila kho'c va` ke^? cho Evelyn ra(`ng nhu+~ng la^`n ddi truye^`n dda.o kho^ng dde.p nhu+ co^ nghi~, khi co^ go~ cu+?a nha`, ngu+o+`i ta kho^ng the`m mo+? va` ne^'u mo+? cu+?a thi` cu~ng la.nh lu`ng tu+` cho^'i va` to? y' kho^ng muo^'n bi. co^ go~ cu+?a la`m phie^`n la^`n nu+~a. Camila ho^'i tie^'c dda~ bo? lo+~ 2 na(m kho^ng ho.c ha`nh, gio+` thi` co^ kho^ng co`n y' chi' la`m la.i tu+` dda^`u nu+~a.

Mo^.t ho^m, ddang no'i chuye^.n phone vo+'i ba` chi. da^u, chi. cho bie^'t Matthew vu+`a dde^'n cho+i, to^i mu+`ng ro+~ nho+` chi. chuye^?n phone cho to^i no'i chuye^.n tru+.c tie^'p vo+'i Matthew. To^i du`ng he^'t lo+`i le~, tu+` ngu+~ English trong kha? na(ng cu?a mi`nh, tha thie^'t khuye^n Matthew ddu+`ng nghi? nga('t qua~ng vie^.c ho.c ha`nh, phi' tho+`i gian va` mo^.t na(m tro+`i bie^'t dda^u se~ co' nhie^`u ddo^?i thay la`m hao mo`n nhie^.t huye^'t, nhu+ng Matthew no'i ddu+o+`ng ddi co`n da`i, ho.c lu'c na`o cha? ddu+o+.c. Tru+o+'c khi cu'p phone, bie^'t kho' thay ddo^?i ddu+o+.c y' nghi~ ?take a break? cu?a Matthew, to^i ba('t no' hu+'a, to^i ba('t no' the^`, sau mo^.t na(m pha?i ddi ho.c la.i nhe', ddu+`ng la~ng phi' tuo^?i tre? va` ta`i na(ng cu?a con. Matthew cu+o+`i nhe., mie^.ng cu+' yes yes va` ca'm o+n to^i dda~ quan ta^m dde^'n no'.

To^i bie^'t ddo' la` quan nie^.m kie^?u A^u My~, cu?a nhie^`u ho.c sinh o+? My~, con ga'i ca? cu?a cu+.u to^?ng tho^'ng Obama cu~ng the^', cho ra(`ng suo^'t tho+`i gian trung ho.c ?va^'t va?? to^'t nghie^.p xong pha?i nghi? ngo+i rong cho+i ?la^'y su+'c. To^i tin tu+o+?ng va` hy vo.ng Matthew ho.c gio?i, nghi? mo^.t na(m cu~ng kho^ng a?nh hu+o+?ng la('m.

Mo^.t na(m tro^i qua, to^i nghi~ Matthew se~ ghi danh va`o dda.i ho.c na`o ddo', hoa(.c thi va`o nga`nh ba'c si~ thu' y nhu+ no' ye^u thi'ch, nhu+ng la.i nga.c nhie^n dde^'n hu.t ha^~ng khi nghe o^ng anh ke^? ra(`ng Matthew se~ ?ddi la`m. Ngu+o+`i anh ho. cu?a Matthew gio+'i thie^.u Matthew va`o la`m manager cho mo^.t ha~ng ddie^.n tu+? cu`ng vo+'i anh ta. Matthew no'i ca^`n tie^`n ne^n ta.m ddi la`m co^ng nha^n ro^`i na(m sau se~ ddi ho.c.

Tro+`i o+i! To^i tha^'t vo.ng, to^i la^?m ba^?m, o^ng xa~ to^i pha?i le^n tie^'ng:

- Em thi'ch lo chuye^.n bao ddo^`ng qua' nhi?, con cha'u trong nha` mi`nh co`n chu+a no'i ddu+o+.c, em la.i ddi lo cho con ngu+o+`i du+ng.

- Anh no'i va^.y ma` nghe ddu+o+.c sao! DDu'ng, Matthew la` ngu+o+`i du+ng, nhu+ng la` ba.n tha^n cu?a Kevin cha'u mi`nh. Nhu+ng quan tro.ng ho+n ca?, la` no' ho.c ra^'t gio?i, anh kho^ng nho+' Kevin tu+`ng no'i, mo^n na`o Matthew cu~ng dda.t ddie^?m xua^'t sa('c ddo' sao, va` anh o+i, em thu+o+ng no', vi` no' mo^` co^i me., kho^ng co' a^'m a'p ti`nh cha, ne^n em thu+.c su+. muo^'n no' pha?i tha`nh co^ng tre^n ddu+o+`ng ho.c va^'n.

- Anh hie^?u chu+', nhu+ng bie^'t la`m sao ba^y gio+`, mong ra(`ng no' se~ cha'n vie^.c la`m va` se~ ddi ho.c nhu+ lo+`i no' dda~ hu+'a vo+'i em.

- Thi` em cu~ng mong nhu+ the^'. Con nho? Ha` trong nha` tho+` mi`nh ki`a, con ga'i no' cu~ng xong High School, theo phong tra`o ?one year break? xin va`o ba'n ha`ng McDonalds, dde^'n nay ho+n hai na(m chu+a tha^'y no' tro+? la.i ho.c, vi` ddi la`m kie^'m ddu+o+.c chu't tie^`n, he^'t hu+'ng chuye^.n sa'ch vo+?, bo+?i va^.y em ddang lo, so+. Matthew cu~ng se~ nhu+ the^', nha^'t la` khi no' kho^ng co' cha me. ba?o ban, da.y do^~ .

Cuo^'i na(m ddo', to^i la.i co' di.p bay qua Texas tha(m o^ng chu' bi. be^.nh, la^`n na`y kho^ng the^? ngo^`i ye^n ddu+o+.c nu+~a, con ca'i nha` ngu+o+`i ta ma` to^i a^'m u+'c so^'t ca? ruo^.t nhu+ con cha'u mi`nh, to^i kho^ng muo^'n Matthew la~ng phi' the^m tho+`i gian. To^i nho+` chi. da^u la`m bu'n cha? gio`, ke^u Kevin mo+`i Matthew to+'i nha` a(n mo'n ma` Matthew ra^'t thi'ch. La^u la^u hai ddu+'a ba.n ga(.p la.i nhau cu`ng a(n mo'n ngon ne^n kho^ng khi' thoa?i ma'i vui ve?. To^i ho?i Matthew ve^` chuye^.n ddi la`m, no' tha`nh tha^.t no'i:

- Con muo^'n kie^'m chu't tie^`n tu+. lo cho ba?n tha^n, kho^ng nhu+ Kevin ddu+o+.c cha me. thu+o+ng ye^u va` cha(m lo ca? tie^`n ba.c la^~n tinh tha^`n.

DDu'ng the^', Kevin va`o dda.i ho.c kho^ng pha?i mu+o+.n no+. nhu+ bao sinh vie^n kha'c, con nha` Vie^.t Nam ha^`u nhu+ ddu+'a na`o cu~ng ddu+o+.c cha me. khi'ch le^. ho.c ha`nh, hi sinh to^'i dda cho con a(n ho.c, co`n Matthew thi` ngu+o+.c la.i, be^n ca.nh no' kho^ng co' cha me. quan ta^m dde^'n vie^.c ho.c cu?a no', nhu+ ca^y hoang tu+. mo.c muo^'n ra sao thi` ra. Sau mo^.t na(m nghi? ho.c Matthew dda~ co' chu't thay ddo^?i muo^'n ddi la`m mo^.t tho+`i gian dde^? kie^'m tie^`n, ro^`i sau mo^.t na(m ddi la`m ddie^`u gi` se~ xa?y ra? Matthew se~ quen da^`n vo+'i vie^.c la`m, quen da^`n vo+'i cuo^'i hai tua^`n la~nh lu+o+ng co' tie^`n tie^u xa`i, se~ xa ro+`i the^m sa'ch vo+? bie^'t dda^u se~ kho^ng co`n y' chi' va`o dda.i ho.c?

To^i ke^? cho Matthew nghe tru+o+`ng ho+.p Camila o+? Utah va` ca^u chuye^.n co^ be' be^n Canada ddi la`m McDonalds, ro^`i la.i he^'t lo+`i khi'ch le^., chi? ve~ cho Matthew pha?i tie^'p tu.c ngay vie^.c ho.c ha`nh, ho+n mo^.t na(m qua rong cho+i la` qua' ddu?, la` dda~ cha^.m ho+n ba.n be` cu`ng lo+'p ro^`i, ddu+`ng vi` ham kie^'m i't tie^`n ma` bo? phi' tho+`i gian. Ha~y ddi ti`m tu+o+ng lai to^'t dde.p cho ba?n tha^n khi ma` con ho.c gio?i, co' kha? na(ng la`m ddie^`u a^'y.

To^i no'i dde^? Matthew ddu+`ng ma(.c ca?m:

- Kho^ng co' tie^`n con cu+' mu+o+.n ?student loan? va` cha(m chi? ho.c ha`nh. Ho.c xong se~ tra? no+. ma^'y ho^`i. Bao nhie^u sinh vie^n dda~ mu+o+.n no+. nhu+ the^' ma`.

Ro^`i Kevin cu`ng ke^? cho Matthew ve^` tu+`ng ddu+'a ba.n cu?a nho'm High School, ddu+'a ho.c nga`nh na`y ddu+'a ho.c nga`nh no., trong khi Matthew la` ngu+o+`i to^'t nghie^.p thu? khoa, ho.c gio?i nha^'t trong nho'm, nha^'t lo+'p, nha^'t tru+o+`ng thi` sao?

To^i the^m va`o, khi'ch no':

- Bao nhie^u ngu+o+`i di cu+ dde^'n My~ vo+'i gia^'c mo+ My~, co`n con la` ngu+o+`i My~ chi'nh go^'c, sinh ra va` lo+'n le^n o+? My~, co' kha? na(ng ho.c gio?i, cha(?ng le~ thua ho. sao?

Matthew ngo^`i nghe la(.ng thinh mo^.t ho^`i la^u, no' ca?m ddo^.ng:

- Chu+a bao gio+` co' ai dde^? y' dde^'n chuye^.n ho.c ha`nh cu?a con, cho con nhu+~ng lo+`i nha('n nhu? ye^u thu+o+ng nhu+ co^. Con se~ suy nghi~ la.i chuye^.n na`y, tru+o+'c ma('t thi` con va^~n pha?i ddi la`m, vi` con dda~ do.n ra o+? rie^ng, share pho`ng vo+'i ngu+o+`i anh ho., con ca^`n tie^`n dde^? trang tra?i cuo^.c so^'ng hie^.n nay.

.....??..

Sau chuye^'n ddi Texas ddo', to^i va^~n theo do~i Matthew tho^ng qua Kevin, nhu+ng chi? ddu+o+.c mo^.t tho+`i gian nga('n thi` Kevin cu~ng ma^'t lie^n la.c vo+'i Matthew, co' ve? nhu+ Matthew dda~ do.n qua tha`nh pho^' kha'c theo ngu+o+`i anh ho., co`n Kevin ba^.n ro^.n vo+'i chuye^.n ho.c DDa.i Ho.c va` vo+'i ba.n be` hie^.n ta.i. Nhu+~ng ngu+o+`i ba.n tha^n tho+`i trung ho.c chi? thi?nh thoa?ng nha('n tin nhau. Nga`y Kevin to^'t nghie^.p ky~ su+ cu~ng kho^ng bie^'t Matthew no+i dda^u ma` mo+`i ba.n tham du+..

To^i ma^'t da^'u ti'ch Matthew, tie^'c nuo^'i, trong khi o^ng xa~ to^i nu+?a ddu`a nu+?a tha^.t: ?Anh nghi~, Matthew ca('t ddu+'t lie^n la.c vo+'i Kevin vi` no' nga.i ?mu. co^? Canada nhie^`u chuye^.n, thi'ch xen va`o chuye^.n ho.c ha`nh cu?a no' dda^'y. Em nho+' ru't kinh nghie^.m nha!?

Ro^`i ca^u chuye^.n cu~ng ddi va`o que^n la~ng, da^~u ddo^i khi chu'ng to^i xem la.i hi`nh nga`y ra tru+o+`ng High School cu?a Kevin va` Matthew, la.i ba^ng khua^ng mo^.t chu't buo^`n.

DDa^`u na(m nay, chu'ng to^i la.i bay qua Texas du+. tie^.c 40 na(m Ky? Nie^.m Nga`y Cu+o+'i cu?a vo+. cho^`ng o^ng anh. Tie^.c ddu+o+.c to^? chu+'c ta.i mo^.t nha` ha`ng Seafood mo+'i mo+? ta.i Arlington. Trong tho+`i gian cho+` tie^.c ba('t dda^`u, to^i ddi ra ngoa`i tru+o+'c cu+?a tie^.m go.i phone cho co^ ba.n tha^n o+? Dallas, no'i chuye^.n xong, Kevin tu+` dda^u bu+o+'c to+'i, khuo^n ma(.t ra.ng ro+~:

- Co^ o+i, con se~ cho co^ mo^.t ba^'t ngo+`.

To^i chu+a ki.p ho?i thi` tro+`i o+i, chi'nh la` Matthew ddi theo sau, tie^'n dde^'n be^n to^i. To^i mu+`ng ro+~ o^m la^'y no', trong khi Kevin tie^'p tu.c ho+'n ho+?:

- Co^ o+i, con ba'o cho co^ mo^.t tin ra^'t vui nu+~a ne`, co^ bi`nh ti~nh chu+a?

To^i ho^`i ho^.p, no^n nao nhi`n Kevin ro^`i nhi`n Matthew, hai ddu+'a nhi`n nhau cu+o+`i, ro^`i Kevin no'i nhu+ he't le^n:

- Co^ o+i, Matthew ddang ho.c na(m thu+' hai Y Khoa.

- O^i, nhu+ mo^.t gia^'c mo+, co^ tha^.t ha.nh phu'c va` mu+`ng cho con, Matthew o+i!

Kevin ha`o hu+'ng:

- Nhu+~ng na(m qua Matthew ca('t lie^n la.c vo+'i con vi` no' tro+? la.i tru+o+`ng, lo ho.c thi MCAT (Medical College Admission Test), cu+' ngo+~ que^n sa'ch vo+? nhu+ng kho^ng ngo+` ddie^?m cao cho't vo't luo^n nha. Matthew dda~ nghe lo+`i khuye^n cu?a co^, la` ho.c ba'c si~ y khoa se~ giu'p chi'nh mi`nh va` nhu+~ng ngu+o+`i kha'c. Trong ba`i Essay khi no^.p cho tru+o+`ng Y khoa, Matthew dda~ nha('c dde^'n co^, ngu+o+`i la` ddo^.ng lu+.c thu'c dda^?y Matthew cho.n Y khoa ddo'.

- Tha^.t the^' u+!?

Matthew ga^.t dda^`u xa'c nha^.n, ro^`i ke^?:

- Ta.i buo^?i pho?ng va^'n, con co' no'i vo+'i ho., con nho+' ma~i lo+`i cu?a co^ tu+`ng no'i vo+'i con: ?Bao nhie^u di da^n qua dda^y vo+'i gia^'c mo+ My~, co`n con la` ngu+o+`i My~ chi'nh go^'c, sinh dde? va` lo+'n le^n o+? My~, co' kha? na(ng ho.c gio?i, cha? le~ con la.i thua ho. sao??

To^i na('m tay no', xu'c ddo^.ng ha~nh die^.n:

- Co^ ca'm o+n con nhie^`u la('m, y' chi' cu?a con mo+'i la` quan tro.ng dda^'y. Con se~ ho.c chuye^n khoa gi`, hay chi? la` M.D (Medicine Doctor)?

- Da. kho^ng, con se~ theo nga`nh chuye^n ve^` children, con cu~ng thi'ch tre? con nhu+ ye^u thu' va^.t va^.y!

Sau ddo', trong bu+~a tie^.c, Kevin co`n cho to^i bie^'t the^m, vi` Matthew dda.t ddie^?m cao ne^n co' ddu+o+.c va`i ho.c bo^?ng ho^~ tro+. vie^.c ho.c, kho^ng pha?i mu+o+.n ?student loan? qua' nhie^`u.



Tre^n chuye^'n bay tu+` Texas tro+? ve^` Canada, hai vo+. cho^`ng to^i no'i ddu? thu+' chuye^.n, cuo^'i cu`ng la.i quay ve^` chuye^.n Matthew. O^ng xa~ to^i cu+o+`i, ga^.t gu`:

- Tha^.t la` mo^.t ca'i ke^'t to^'t dde.p, anh se~ dde^` nghi. chi'nh phu? My~ trao cho ba` Ta'm Canada, la` em ddo', mo^.t Huy Chu+o+ng khen thu+o+?ng.

- Khen thu+o+?ng gi` cho+'!

- Vi` ne^'u kho^ng co' em, nu+o+'c My~ dda~ ma^'t ddi mo^.t ba'c si~ nhi khoa, pediatrician.

To^i e the.n, ma('c co+~:

- ?Ba Mu+o+i chu+a pha?i la` Te^'t? anh nhe'! Chu'ng ta ha~y cu`ng ca^`u nguye^.n cho Matthew be^`n bi? tre^n con ddu+o+`ng na`y, va`i na(m sau co`n pha?i va`o chuye^n khoa, ro^`i sau ddo' la` tho+`i gian thu+.c ta^.p Hospital Residency, to^?ng co^.ng cu~ng ga^`n chu.c na(m. Lu'c a^'y, Matthew chi'nh thu+'c la` mo^.t Ba'c Si~ thi` em mo+'i da'm ... nha^.n Huy Chu+o+ng!

KIM LOAN


BOM NO^? CHA^.M

Hai vo+. cho^`ng chi. No+? tie^~n con ga'i va` ba.n trai cu?a no' ra ta^.n cu+?a garage, phu. ho+. mang ddo^` dda.c li?nh ki?nh va`o xe cho chu'ng, la` nhu+~ng thu+' chu'ng va^~n ddem theo mo^~i la^`n ve^` tha(m nha` nhu+ a'o qua^`n, gia`y de'p, laptops, va^.t du.ng ca' nha^n. Cuo^'i cu`ng la` no^`i thi.t kho tru+'ng, chi. da(.n anh khie^ng ra ca^?n tha^.n, dde^? va`o trong cooler, ke`m theo ma^'y tra'i du+a leo, chu'ng no' la'i xe hai tie^'ng ve^` dde^'n nha` la` co' mo'n a(n co+m to^'i nay. Mo.i thu+' xong xuo^i, chu'ng ngo^`i va`o xe, ca`i seatbelts, chi. theo ra le^` ddu+o+`ng da(.n con:
- Amy ne`, ve^` to+'i nha` ddem thi.t kho ra ha^m, a(n vo+'i du+a leo, nhe!
Chi. cu~ng kho^ng que^n tha(`ng ba.n trai cu?a con:
- Benny, la'i xe ca^?n tha^.n.
Nhi`n hai ddu+'a ri'u ri't be^n nhau, chi. No+? a^'m lo`ng nhu+ng va^~n tho+? da`i tu+. ho?i, hai ddu+'a ye^u nhau 4 na(m, ro^`i so^'ng chung vo+'i nhau 3 na(m, bao gio+` mo+'i chi.u la`m dda'm cu+o+'i?
..................
Hai ddu+'a quen nhau tu+` khi Amy va`o DDa.i Ho.c na(m nha^'t, du` Benny lo+'n ho+n Amy 3 tuo^?i nhu+ng vi` ddo^?i nga`nh ho.c, va`o ho.c tre^~ ne^n chu'ng ho.c cu`ng na(m nhu+ng kha'c nga`nh. Sau bo^'n na(m DDa.i Ho.c, ti`nh ca?m the^m ga('n bo', co' chung mo^.t nho'm ba.n tha^n, thi?nh thoa?ng ru? nhau ddi du li.ch nga('n nga`y hoa(.c ddi ca('m tra.i, pinic vu`ng ngoa.i o^.
Tu+` khi mo+'i quen, Benny dda~ ddu+o+.c anh chi. cha^'p thua^.n va` ddo^'i xu+? nie^`m no+?, vi` Benny la` cha`ng trai ngu+o+`i Vie^.t hie^'u ho.c, kho^ng ddua ddo`i a(n cho+i, bie^'t cu+ xu+? vo+'i xung quanh. Qua nhu+~ng la^`n no'i chuye^.n vo+'i Benny, anh chi. bie^'t ba ma' Benny co' tri thu+'c, nghe^` nghie^.p to^'t va` ne^`n ta?ng gia ddi`nh vu+~ng cha('c. Suo^'t bo^'n na(m DDa.i Ho.c, Benny o+? ky' tu'c xa' cu?a tru+o+`ng (vi` nha` ba ma' no' o+? xa, ca'ch 6 tie^'ng la'i xe), chi. va^~n ke^u Amy ddu+a Benny ve^` nha` a(n co+m chung vo+'i gia ddi`nh chi. va`o cuo^'i tua^`n, co' khi co`n bo+'i the^m thu+'c a(n cho no' ddem ve^`.
Hai ddu+'a to^'t nghie^.p DDa.i Ho.c ddu+o+.c nu+?a na(m, Amy tho^ng ba'o vo+'i anh chi.:
- Ba me. o+i, con se~ chuye^?n qua tha`nh pho^' be^n ca.nh vi` con mo+'i ddu+o+.c nha^.n va`o la`m trong mo^.t nga^n ha`ng lo+'n o+? be^?n.
Tu.i no' no^.p ddo+n xin vie^.c o+? ca? hai tha`nh pho^', anh chi. co' bie^'t. Benny ddu+o+.c nha^.n ngay la^.p tu+'c o+? tha`nh pho^' na`y vi` ky~ su+ da^`u ho?a ddang khan hie^'m, co`n Amy va^~n chu+a ddu+o+.c nha^.n bo+?i nga`nh business co' nhie^`u ngu+o+`i ca.nh tranh, ba^y gio+` mo+'i ddu+o+.c job nhu+ng pha?i o+? xa gia ddi`nh hai tie^'ng la'i xe.
Chi. No+? nhanh nha^?u da`n xe^'p cho con:
- Con kie^'m apartment na`o ga^`n cho^~ la`m cho tie^.n ddi la.i nhe. Benny la`m vie^.c o+? dda^y, cuo^'i tua^`n hai ddu+'a tha(m nhau cu~ng ddu+o+.c.
- Da. kho^ng, a?nh cu~ng vu+`a xin ddu+o+.c chuye^?n qua chi nha'nh co^ng ty Da^`u Ho?a cho^~ con luo^n, ne^n tu.i con se~ cu`ng qua ddo'.
Chi. No+? ho^`i ho^.p:
- Va^.y Benny se~... o+? dda^u?
- O+? vo+'i con chu+' o+? dda^u! Tu.i con mu+o+'n mo^.t apartment o+? chung.
- Tro+`i dda^'t! Chu+a cu+o+'i ho?i ma` o+? chung la` sao?
Amy vo^ tu+:
- Chu+' me. nghi~ mo^~i ddu+'a mu+o+'n 1 pho`ng se~ to^'n ke'm bie^'t bao, co`n chuye^.n co+m nu+o+'c nu+~a, a(n chung va^~n to^'t ho+n ma`.
- Me. bie^'t! Nhu+ng sao kho^ng cu+o+'i nhau, hoa(.c i't nha^'t la` dda'm ho?i, la` engaged, dde^? ngu+o+`i ddo+`i kho?i cu+o+`i che^?
- Me. o+i! Con co`n tre?, mo+'i 22 tuo^?i, Benny 25, ca? hai mo+'i co' vie^.c la`m, thi` cu+o+'i ho?i gi`! Nga`y nay cha(?ng ai la^'y vo+. la^'y cho^`ng so+'m dda^u me..
Con ga'i ho.c xong xin ddu+o+.c vie^.c la`m, chi. No+? mu+`ng bao nhie^u thi` lo buo^`n ba^'y nhie^u khi nghe con no'i se~ o+? chung vo+'i ba.n trai. Cha(?ng rie^ng gi` chi. ma` cho^`ng cu~ng the^'. Hai vo+. cho^`ng so+. mang tie^'ng vo+'i ba.n be` vo+'i ho. ha`ng ga^`n xa.
Cho^`ng dda`nh an u?i chi.:
- Cu~ng may chu'ng no' so^'ng o+? tha`nh pho^' kha'c ca'ch nha` mi`nh hai tie^'ng la'i xe, co' le~ kho^ng ai bie^'t chuye^.n na`y dda^u.
- Nhu+ng lo+~ con Amy... co' ba^`u ro^`i chu'ng va'c ca'i bu.ng ba^`u ve^` nha`, chi? va`i la^`n tho^i la` ca? tha`nh pho^' bie^'t he^'t anh o+i!
No^~i lo`ng cu?a chi. No+? cu~ng nhu+ no^~i lo`ng cu?a nhie^`u ba^.c cha me. no+i xu+' na`y, khi con ca'i sinh ra lo+'n le^n o+? dda^y, theo va(n ho'a Ta^y Phu+o+ng, con ca'i ba?o sao thi` cha me. nghe va^.y cho+' bie^'t la`m sao. Tha^'y chi. No+? sie^ng ddi Chu`a, anh tu+o+?ng chi. gia^.n con ne^n ddi Chu`a cho que^n sa^`u ddo+`i, chi. no'i tha^.t lo`ng:
- Em ca^`u nguye^.n cho chu'ng cu+o+'i nhau so+'m nga`y na`o em a(n mu+`ng nga`y a^'y.
Sau mo^.t na(m chu'ng so^'ng chung, chi. No+? no^n no'ng chuye^.n cu+o+'i xin, anh nha('c chi.:
- Chu'ng mo+'i ddi la`m, co`n pha?i da`nh du.m, ddu+`ng e'p qua', con mi`nh se~ buo^`n.
Na(m thu+' hai, anh la.i ba?o:
- Tu.i no' co`n me^ ddi du li.ch, ta^.n hu+o+?ng ddo+`i so^'ng sau ma^'y na(m mie^.t ma`i ho.c ha`nh sa'ch vo+?, tho^i cho tu.i no' tho+`i gian ddi em.
Va^.y ddo', na(m na`o anh cu~ng ddu+a ra ly' do dde^? an u?i chi. (va` cu~ng an u?i a?nh luo^n).
..........................................
Na(m nay la` na(m thu+' ba, tu.i no' mo+'i dda(.t co.c mua ca(n nha` nho?, Benny cu~ng nhie^`u la^`n la'i xe ddu+a Amy ve^` tha(m nha` no' va`o di.p long weekend, Le^~, Te^'t, ma` chuye^.n cu+o+'i ho?i cha(?ng tha^'y chu'ng ddoa'i hoa`i, be^n ?dda`ng trai? cu~ng im re .
Tie^~n con xong hai vo+. cho^`ng quay va`o nha`, chi. than tho+? vo+'i anh:
- Nhi`n hai ddu+'a dde.p ddo^i qua', kho^ng nghi~ dde^'n thi` tho^i, cho+' nghi~ dde^'n la` em ra^`u thu'i ruo^.t. Bo^'n na(m quen tu+` DDa.i Ho.c, ba na(m do.n o+? chung, la` ba?y na(m thanh xua^n cu?a con ga'i mi`nh cho+' i't o?i gi`, thie^.t tho`i cho no' qua'.
- Xo+`i, xu+' na`y nam nu+~ bi`nh dda(?ng, chu'ng no' cha(?ng nghi~ ai thie^.t tho`i ho+n ai dda^u em o+i.
- Bo+?i mo+'i no'i, nga`y xu+a pha?i ddo+.i dde^'n nga`y cu+o+'i mo+'i co' chuye^.n o+? chung, co`n ba^y gio+` nho+' dde^'n ca'i tho+`i ?khoan khoan ngo^`i ddo' cho+' ra/na`ng la` pha^.n ga'i ta la` pha^.n trai? chi? co`n trong co^? ti'ch tha^`n thoa.i.
- Tho+`i ddo' qua' xa xa(m, tho+`i tu.i mi`nh tho^i ne`, anh nho+' ho^`i be^n Vie^.t Nam lu'c mi`nh mo+'i quen nhau, ddu+o+.c phe'p ddi cho+i, ba em da(.n do` ky~ la('m, pha?i ve^` nha` tru+o+'c chi'n gio+` to^'i, cu+' la`m nhu+ tru+o+'c chi'n gio+` la` an toa`n, ho^?ng co' chuye^.n ?a(n co+m tru+o+'c ke?ng? hay sao a'!!
- Ca'i chi'nh la` so+. ha`ng xo'm de`m pha di. nghi.. Anh thu+? tu+o+?ng tu+o+.ng ca? xo'm ta('t dde`n ddi ngu? so+'m, ma` sau chi'n gio+` anh ddu+a em ddi cho+i ve^`, thi` so+'m mo+i ca? xo'm se~ co' chuye^.n ba`n ta'n dda^'y, ma(.c du` lu'c ddo' nha` na`o cu~ng ddo'ng cu+?a ma` va^~n ?nhi`n? tha^'y ai ddi so+'m ve^` khuya. Tro+? la.i chuye^.n con ga'i mi`nh ne`, chu'ng ti'nh dde^? mo`n mo?i dde^'n bao gio+`?
- Be^n dda^y tu.i no' va^.y ddo', nhu+ng du` con ga'i mi`nh co' muo^'n thi` cu~ng pha?i cho+` tha(`ng Benny ca^`u ho^n, go.i la` propose tru+o+'c dda~. Con ga'i mi`nh dda^u co' quye^`n ye^u ca^`u, dde^` nghi..
- U?a, anh mo+'i no'i nga`y nay nam nu+~ bi`nh dda(?ng, sao gio+` la.i no'i ca'i vu. ca^`u ho^n la` do con trai chu? ddo^.ng?
- Va^.y em muo^'n con ga'i mi`nh quy` xuo^'ng ca^`u xin, y' lo^.n, ca^`u ho^n tru+o+'c sao?
Chi. No+? nghie^m gio.ng:
- Tho^i tho^i! Nhu+'c ca'i dda^`u! Gio+` em quye^'t ddi.nh ro^`i, tha'ng sau tu.i no' ve^` nha` a(n birthday cu?a Amy, tu.i mi`nh da`n xe^'p sao ddo', dde^? anh co' di.p no'i chuye^.n vo+'i tu+ ca'ch hai ngu+o+`i dda`n o^ng, ho?i tha(?ng tha(`ng Benny bao gio+` se~ cu+o+'i con ga'i chu'ng to^i!
- Nghe no'i no' mo+`i Cindy va` Sally, la` hai con ba.n ga'i tha^n thie^'t tho+`i ddi ho.c, co' cho^~ ho+? na`o dde^? anh no'i chuye^.n rie^ng vo+'i Benny?
- Hai ddu+'a ba.n ga'i buo^?i chie^`u mo+'i dde^'n du+. tie^.c, co`n ca? buo^?i tru+a, lu'c Amy phu. em la`m mo'n go?i, em se~ la`m bo^. thie^'u mo'n gi` ddo' ro^`i hai me. con se~ la'i xe ddi mua, anh o+? nha` co' nhie^.m vu. ... ho?i to^.i tha(`ng Benny, hie^?u chu+a ?
- Nhu+~ng lo+~ tha(`ng Benny xung phong ddo`i ddu+a hai me. con ddi mua ddo^` thi` sao?
- DDo' la` ?plan A?, co`n dda^y la` ?plan B?: Amy cha('c cha('n se~ ta('m ru+?a, trang ddie^?m tru+o+'c bu+~a tie^.c, cu~ng khoa?ng ho+n nu+?a tie^'ng, lu'c ddo' em se~ kie^'m co+' nho+` anh va` Benny ra sau vu+o+`n xem la.i ca'i ha`ng ra`o. Ma` anh pha?i lu+.a lo+`i khe'o le'o, kho^ng nhu+~ng dde^? Benny tra? lo+`i ddu'ng tro.ng ta^m, ma` dde^? no' kho^ng ke^? la.i cho Amy, ke?o con mi`nh buo^`n.
Anh dda(m chie^u suy nghi~ ro^`i cu+o+ng quye^'t:
- Anh cu~ng he^'t kie^n nha^~n vo+'i tha(`ng Benny na`y ro^`i.
Chi. ddu+o+.c nu+o+'c, le^n gio.ng:
- Cho+' co`n gi` nu+~a! Co' con ga'i nhu+ bom no^? cha^.m. Ha~y nhi`n gu+o+ng nha` chi. Ba?y thu+o+`ng ddi Chu`a vo+'i em ki`a. Con ga'i chi? cu~ng o+? vo+'i tha(`ng ba.n trai ma^'y na(m tro+`i, dde^'n lu'c tu.i no' mua nha`, chi. Ba?y mu+`ng he^'t lo+'n vi` nghi~ se~ co' dda'm cu+o+'i, ai de` ddu`ng ca'i, con nho? mang ba^`u, sanh con, ba^y gio+` dde? the^m ddu+'a nu+~a, chuye^.n cu+o+'i xin coi nhu+ chi`m xuo^`ng . Du` hai be^n no^.i ngoa.i nha^.n cha'u nha^.n con vui ve?, tu.i nho? ddi dda(ng ky' ke^'t ho^n, nhu+ng chi. Ba?y va^~n ddau lo`ng vi` con ga'i mi`nh kho^ng co' mo^.t ca'i dda'm cu+o+'i chi'nh thu+'c vo+'i ba`n da^n thie^n ha..
Anh muo^'n no^?i no'ng:
- Va^.y thi` kho^ng the^? cha^.m tre^~ ddu+o+.c nu+~a, anh se~ co' ca'ch dde^? no'i chuye^.n vo+'i Benny.
- Du` sao, mi`nh co' con ga'i va^~n pha?i ...le'p ve^' nghen anh, anh cu+' vu+`a dda^'m vu+`a xoa, vu+`a cu+'ng ra('n vu+`a ngo.t nga`o, dde^? no' pha?i co' ca^u tra? lo+`i ro~ ra`ng.
- Anh bie^'t ma`!
Chi. xuo^'ng gio.ng be^n tai anh nhu+ so+. ai nghe tha^'y ma(.c du` trong nha` chi? co' hai vo+. cho^`ng:
- Ne^'u ca^`n, anh cu+' no'i vo+'i Benny chi? ca^`n la`m mo^.t dda'm cu+o+'i ddo+n gia?n, go.n ga`ng trong gia ddi`nh hai be^n va` ba.n be` tha^n thie^'t la` ddu?, cu~ng cha(?ng ca^`n nhie^`u thu? tu.c ru+o+`m ra`, mo^.t buo^?i tie^.c cu+o+'i nho nho? ta.i nha` ha`ng cu~ng xong, mie^~n la` co' dda'm cu+o+'i! Va` ne^'u ca^`n ...
Anh so^'t ruo^.t ca('t ngang:
- Mi`nh xuo^'ng nu+o+'c va^.y ddu? ro^`i, co`n ca^`n gi` nu+~a?
Chi. No+? huy.ch toe.t:
- Ne^'u ca^`n thi` mi`nh ... bao luo^n, cho chu'ng tie^`n la`m dda'm cu+o+'i cho dde.p ma(.t nghen anh!
Anh tho+? da`i:
- Va^.y la` mi`nh ... cho kho^ng bie^'u kho^ng con ga'i ha? em? DDa`nh pha?i the^' tho^i, co`n ho+n bo^~ng mo^.t nga`y no' rinh ca'i bu.ng ba^`u nhu+ con ga'i chi. Ba?y thi` lu'c ddo' la` bom no^? banh xa'c cho+' bom no^? cha^.m ca'i no^~i gi`!
Chi. No+? la.i y' kie^'n:
- Anh ne`, ve^` pha^`n em se~ go.i cho ba ma' Benny, tru+o+'c la` dde^? hai be^n bie^'t nhau, ho?i tha(m chuye^.n mu+a na('ng, sau la` tha(m do` ti`nh hi`nh be^n ddo' xem ho. co' nha('c gi` to+'i chuye^.n hai ddu+'a tre? va` co' so^'t ruo^.t nhu+ mi`nh kho^ng?
- Tro+`i dda^'t, sao em co' so^' phone cu?a ho., sao em la.i chi.u ... ha. mi`nh nhu+ the^', xu+a nay em ...cha?nh la('m ma`!?
- Vi` con ga'i, em sa(~n sa`ng de.p bo? tu+. a'i, anh o+i!
- Va^.y quye^'t chi' nhe'! Vie^.c cu?a anh la` ?ho?i to^.i Benny?, va` vie^.c cu?a em la` lu+.a tho+`i ddie^?m thi'ch ho+.p, phone cho ba ma' no'. Tu.i mi`nh cu`ng nhau pho^'i ho+.p ?ha`nh ddo^.ng?, ta^'t ca? vi` con ga'i cu+ng cu?a chu'ng ta.

Ro^`i nga`y mong cho+` cu~ng dde^'n, buo^?i sa'ng chi. No+? thong tha? ca('m ma^'y bi`nh hoa tu+o+i va` chua^?n bi. cho no^`i bo` kho a(n vo+'i ba'nh mi`. Tie^.c chi? co' 6 ngu+o+`i, ne^n cu~ng kho^ng ba^.n ro^.n nhie^`u, khi Amy va` Benny ve^` to+'i se~ phu. chi. la`m go?i, nu+o+'ng ba'nh to^m cu~ng nhu+ chie^n mo^.t mo+' cha? gio` la` xong. Benny dda~ dda(.t o^? ba'nh kem, chu't chie^`u ngu+o+`i ta se~ giao ta^.n nha`, hai ddu+'a ba.n ga'i cu?a Amy se~ lo pha^`n tra'i ca^y va` thu+'c uo^'ng.
Vu+`a cha(m chu't no^`i bo` kho tre^n be^'p, chi. No+? lie^'c nhi`n cho^`ng ddang ngo^`i uo^'ng cafe va` lu+o+'t laptop no+i pho`ng a(n, chi. lo la('ng:
- Em ho^`i ho^.p qua' anh o+i, kho^ng bie^'t chu't nu+~a se~ la` ?plan A? hay ?plan B?, lie^.u tu.i mi`nh co' ?die^~n? dda.t kho^ng hay se~ bi. ba.i lo^.?
- Anh cu~ng ca(ng tha(?ng va` ho+i lo khi anh no'i chuye^.n ddu+o+.c vo+'i Benny ke^'t qua? se~ ra sao.
- Tho^i chu'ng mi`nh cu`ng co^' ga('ng bi`nh ti~nh, dde^? em ddi va`o tha('p nhang ba`n tho+` Pha^.t phu` ho^. cho mo.i vie^.c e^m xuo^i, tro't lo.t.
Vu+`a xong no^`i bo` kho thi` co' tie^'ng cu+o+`i no'i ngoa`i cu+?a, du` tu.i no' co' chi`a kho'a nha`, chi. va^~n cha.y ra, tha^'y ca? bo^'n ddu+'a Amy, Benny, Cindy, Sally, chi. nga.c nhie^n:
- U?a u?a...?
Amy nhanh nhe.n:
- Tu.i no' muo^'n to+'i so+'m phu. me. na^'u a(n va` cho+i vo+'i con nhie^`u ho+n, ca? na(m nay tu.i con chu+a ga(.p nhau ma` me.!
Chi. cu+o+`i nhu+ me^'u, ddo'n tu.i no' va`o, ti'nh ddi ti`m cho^`ng dde^? chia se? no^~i tha^'t vo.ng vi` ke^' hoa.ch ?ho?i to^.i Benny? coi nhu+ kho^ng tha`nh, thi` anh ddang ddu+'ng sau lu+ng, ddu+a ca(.p ma('t ?a^u sa^`u? nhi`n chi., ca'i a'nh ma('t chi? co' hai vo+. cho^`ng tha^'u hie^?u ma` tho^i.
Ca(n be^'p va` pho`ng a(n cho^.n ro^.n ho+n, mo^~i ngu+o+`i phu. mo^.t tay, tu.i nho? no'i chuye^.n ro^.n ra`ng, anh chi. nhu+ ca'i xa'c kho^ng ho^`n, cu+o+`i cu+o+`i no'i no'i theo tu.i no' ma` trong lo`ng he'o hon.
DDe^'n chie^`u ca'c thu+' dda~ hoa`n ta^'t, mo.i ngu+o+`i ddu+'ng quanh ba`n a(n, sa(~n sa`ng cho+` anh ra le^.nh nha^.p tie^.c thi` tha(`ng Benny bo^~ng ta(`ng ha('ng ro^`i mo+? gio.ng nghie^m trang:
- Con xin phe'p ddu+o+.c co' va`i lo+`i! Ho^m nay la` sinh nha^.t 25 tuo^?i cu?a Amy, va` trong kho^ng khi' a^'m cu'ng tha^n ti`nh na`y, con xin ddu+o+.c ca^`u ho^n em Amy ...
Ro^`i no' quy` xuo^'ng tru+o+'c Amy:
- Amy, will you marry me?
O^i, con nho? kho^ng no'i ddu+o+.c lo+`i na`o, la^'y tay che mie^.ng dde^? nga(n tie^'ng kho'c ba^.t ra vi` ha.nh phu'c. Chi. No+? ddu+'ng ke^' be^n con cu~ng ddu+'ng su+~ng nhu+ tro+`i tro^`ng, anh No+? ddu+'ng be^n Benny cu~ng ha' ho^'c mie^.ng, ngo+ nga'c tu+o+?ng nhu+ trong gia^'c mo+, trong lu'c Cindy, Sally la he't co^? vu~ khi Benny ddeo nha^~n cho Amy. DDu'ng lu'c ddo' co' tie^'ng ba^'m chuo^ng ngoa`i cu+?a, Benny cha.y ra nha^.n o^? ba'nh kem va` hai bong bo'ng hi`nh tra'i tim, mo^~i bong bo'ng co' te^n Amy va` Benny. Mo.i ngu+o+`i xu'm la.i tra^`m tro^` khi nhi`n tre^n o^? ba'nh co' ha`ng chu+~: ?Happy Birthday Amy! Thank You For Saying Yes!!!?
Tie^.c sinh nha^.t kie^m luo^n tie^.c ca^`u ho^n die^~n ra tha^.t vui, chi. nhie^`u la^`n nhi`n Benny vo+'i a'nh ma('t di.u da`ng, tha^`m ca'm o+n ?tha(`ng re^? tu+o+ng lai? dda~ da`nh cho vo+. cho^`ng chi. nie^`m vui ba^'t ngo+`, vo+~ o`a sung su+o+'ng khi ddu+o+.c chu+'ng kie^'n con ga'i ddu+o+.c ca^`u ho^n. DDe^'n cuo^'i tie^.c, tu.i no' phu. do.n de.p, xe^'p che'n di~a va`o ma'y ru+?a, ro^`i ke'o nhau xuo^'ng pho^', ddi uo^'ng chu't ru+o+.u va` nghe nha.c o+? qua'n bar ky? nie^.m tho+`i sinh vie^n cu?a Benny va` Amy.
Anh chi. No+? cu~ng mau cho'ng va`o pho`ng nghi? ngo+i vo+'i ta^m tra.ng ha^n hoan pho+i pho+'i. Trong lu'c mo+? tivi xem phim, anh cu+o+`i ma~n nguye^.n:
- DDu'ng la` ngu+o+`i ti'nh kho^ng ba(`ng tro+`i ti'nh, em nhi??
Chi. tie^'p lo+`i:
- Ho^`i tru+a em ra^`u qua', vi` bie^'t PlanA va` PlanB pha?i hu?y bo?, nhu+ng dda^u ngo+` Benny ta(.ng cho chu'ng ta ... PlanC qua' tuye^.t vo+`i, ?kho^ng la`m ma` tu+. nhie^n tha`nh?, ca?m ta. o+n tre^n vo^ va`n.
Ro^`i anh quay qua nhi`n chi.:
- Ro^`i khi na`o em se~ phone cho ba ma' Benny?
- Tho^i kho?i!
- U?a? Mo+'i ho^m na`o em co`n du+. ti'nh phone cho ho. ma`?
Chi. No+? ve^nh ma(.t:
- DDo' la` lu'c no' chu+a ca^`u ho^n con mi`nh ki`a! Anh kho^ng nghe tu.i no' ba`n na(m sau se~ dda'm cu+o+'i sao? Gio+` chu'ng ta chi? vie^.c ung dung cho+` be^n kia phone dde^'n tru+o+'c, mi`nh cu~ng pha?i co' the^? die^.n cu?a... ?nha` sui ga'i? cho+'!!
Vi` qua' vui ne^n anh chi. tu+. thu+o+?ng cho mi`nh mo^.t dde^m thu+'c tha^.t khuya xem phim, sa'ng ho^m sau co`n ddang na(`m ?nu+o+'ng? muo^.n ma`ng tre^n giu+o+`ng thi` co' tie^'ng phone reo. Anh la` ngu+o+`i tra? lo+`i phone, dda^`u da^y be^n kia chi'nh la` ba cu?a Benny, ba`y to? nie^`m vui, chu'c mu+`ng ?hai gia ddi`nh chu'ng ta? va` xin phe'p ddu+o+.c dde^'n tha(m nha` mo^.t nga`y kho^ng xa dde^? hai be^n bie^'t ma(.t nhau, ba`n chuye^.n cu+o+'i xin, tro` chuye^.n ta^m ti`nh nhie^`u ho+n. Chi. No+? na(`m be^n ca.nh, ho'ng nghe mo.i su+. vo+'i khuo^n ma(.t ha~nh die^.n, ro^`i cho+` cho^`ng xong cuo^.c phone, chi. cu+o+`i:
- Anh tha^'y em no'i co' sai dda^u na`! Ho. cu~ng no^n no'ng va` sung su+o+'ng nhu+ tu.i mi`nh.
Anh No+? khoe:
- Anh ca?m nha^.n ba cu?a Benny la` ngu+o+`i tu+? te^', cha^n tha`nh va` hie^?u chuye^.n. Ho. ra^'t quy' me^'n con Amy nha` mi`nh.
Chi. la`m to+'i:
- Ky` na`y ba`n chuye^.n cu+o+'i xin pha?i ddu'ng phong tu.c ta^.p qua'n Vie^.t Nam em mo+'i chi.u a` nghen!
Anh ho^` ho+?i:
- Pha?i co' dda'm ho?i dda'm no'i dda`ng hoa`ng, co' heo quay nguye^n con, co' ddu? ca'c ma^m tra^`u cau ru+o+.u tra` ba'nh mu+'t...
- Co`n nu+~a, co^ da^u chu' re^? pha?i ma(.c a'o da`i kha(n ddo^'ng cho ddu'ng truye^`n tho^'ng Vie^.t Nam khi da^ng ru+o+.u cho ba ma' hai be^n, va` pha?i co' buo^?i sa'ng ru+o+'c da^u pha'o no^? ro^.n ra~, xa'c pha'o ddo? tru+o+'c sa^n. Pha^`n tie^.c cu+o+'i, em se~ ba?o chu'ng no' cho.n nha` ha`ng A' A^u no^?i tie^'ng nha^'t tha`nh pho^' na`y dde^? ngon mie^.ng vu+`a lo`ng ca? kha'ch Ta^y la^~n kha'ch ta...
Anh ga^.t gu`:
- Co`n mu.c na`o nu+~a kho^ng em?
Chi. No+? vu`ng ngo^`i da^.y, bu+o+'c xuo^'ng giu+o+`ng do~ng da.c:
- No'i chung la` kho^ng thie^'u mu.c na`o he^'t a'! Ba^y gio+` em se~ le^n ?Gu Go^`? ho?i cho dda^`y ddu?. Con ga'i chu'ng ta se~ co' mo^.t dda'm cu+o+'i huy hoa`ng dde.p ma(.t cha me. tru+o+'c quan vie^n hai ho.. Con ga'i mi`nh xinh dde.p tho^ng minh, la` cu.c cu+ng cu.c va`ng cu?a chu'ng ta, thi` dda^u the^? dda'm cu+o+'i qua loa ddu+o+.c, pha?i kho^ng anh!?

Edmonton, Tha'ng8/2025
KIM LOAN



NHU+~NG HO.C TRO` "DDA(.C BIE^.T"

Tu+` giu+~a tha'ng Ta'm, tru+o+'c nga`y Le^~ Labour Day, ca'c trung ta^m shopping dda~ ra^`m ro^. qua?ng ca'o ?On Sale? cho mu`a ?Back To School? . Ca'c con to^i dda~ lo+'n, qua ro^`i ca'i thuo+? ddi sa('m backpacks, ta^.p vo+?, gia^'y bu't, lunch bags, a'o qua^`n, nhu+ng lo`ng to^i va^~n nao nao ba^ng khua^ng nho+' ve^` nhu+~ng ky? nie^.m a^'y . Cu~ng co' lu'c to^i la.i nho+' ... chi'nh to^i, nga`y xu+a la` co^ gia'o tre? khi co`n o+? Vie^.t Nam, va` nha^'t la` nhu+~ng tha'ng nga`y o+? tra.i ty. na.n Thailand, la`m co^ gia'o ?dda(.c bie^.t? co' nhu+~ng ho.c tro` cu~ng ra^'t ?dda(.c bie^.t?.

Sau ho+n hai na(m gian nan ddo+.i cho+`, to^i dda~ may ma('n dda^.u thanh lo.c va` chuye^?n ve^` tra.i Transit cho+` ddi.nh cu+. No+i dda^y, to^i ga(.p la.i va`i Tha^`y gia'o dda~ tu+`ng da.y English cho to^i khi mo+'i nha^.p tra.i, ho. go.i to^i va`o tru+o+`ng ESL, phu. tra'ch lo+'p English Vo+~ Lo`ng cho ngu+o+`i lo+'n tuo^?i .



DDu'ng nhu+ te^n go.i, ca'c ?ho.c tro`? cu?a to^i dde^`u ...lo+'n tuo^?i ho+n to^i kha' nhie^`u. Co' ngu+o+`i lo+'n ho+n va`i ba tuo^?i, chu.c tuo^?i hoa(.c ho+n va`i chu.c tuo^?i cu~ng co', nho+` va^.y ma` vui la('m! Ho., co' khi la` nhu+~ng ngu+o+`i mie^`n Ta^y so^ng nu+o+'c, no'i Tie^'ng Vie^.t co`n chu+a ra`nh, nay pha?i ba^.p be. ho.c Tie^'ng Anh, hoa(.c nhu+~ng ngu+o+`i ba^.n ro^.n cuo^.c so^'ng be^n Vie^.t Nam, chu+a bao gio+` no'i Tie^'ng Anh, nay ta^.p ho+.p va`o dda^y, la` ho.c tro` cu?a co^ gia'o tre? ma(ng . Kie^'n thu+'c Tie^'ng Anh ho. ke'm ho+n co^ gia'o, nhu+ng kinh nghie^.m ddo+`i, kinh nghie^.m so^'ng cu?a ho. thi` bao la. DDo^i lu'c ra?nh rang, ca? lo+'p chuye^?n qua mu.c ?Ta^m Su+. DDo+`i To^i?, nhu+~ng ca^u chuye^.n ddo+`i, chuye^.n tho+`i cuo^.c dda^'t nu+o+'c sau 1975, chuye^.n vu+o+.t bie^?n ...nghe hoa`i kho^ng bao gio+` cha'n.



Trong lo+'p, co' va`i ho.c sinh no^?i ba^.t, du` la` tha`nh ti'ch ho.c ta^.p hay ba^'t cu+' la~nh vu+.c na`o, cu~ng la`m to^i nho+' nhie^`u. DDa^`u tie^n la` anh Hoa`ng, mo^.t trong nhu+~ng nhie^'p a?nh gia o+? tra.i. Lu'c a^'y, dda^u pha?i ai muo^'n ha`nh nghe^` chu.p hi`nh cu~ng ddu+o+.c, ma` pha?i ?xa~ giao?, quen bie^'t vo+'i ban qua?n ly' tra.i (ngu+o+`i Tha'i), ca'c nha^n va^.t trong Bo^. No^.i Vu. Tha'i (na('m quye^`n ha`nh cao nha^'t o+? tra.i) . Ngu+o+`i chu.p hi`nh, sau khi chu.p hi`nh cho ca'c kha'ch ha`ng la` ddo^`ng ba`o ty. na.n, ro^`i ddem ca'c cuo^'n phim ra ngoa`i tra.i, ddi ru+?a, ro^`i ddem ve^` giao ha`ng cho kha'ch, ta^'t ca? nhu+~ng co^ng vie^.c ddo' dde^`u do Tra.i ca^'p gia^'y phe'p ddi ra ddi va`o co^?ng tra.i de^~ da`ng, ro^`i ha`ng tha'ng no^.p tie^`n le^. phi', bao nhie^u thi` va^~n la` ?bi' ma^.t no^.i bo^.?.



Anh Hoa`ng, la` ngu+o+`i ddu+o+.c ta^'t ca? mo.i ngu+o+`i xung quanh quy' me^'n. Kha'c vo+'i nhu+~ng ngu+o+`i hay ?giao lu+u? vo+'i li'nh Tha'i, nho'm ddie^`u ha`nh Tha'i, thu+o+`ng bi. ngu+o+`i ta nhi`n vo+'i a'nh ma('t de` da(.t, nhu+ng Hoa`ng la` ngu+o+`i so^'ng cha^n ti`nh, khie^m nhu+o+`ng, vui ve?, ba?n ti'nh ro^.ng ra~i va` di~ ho`a vi quy' .

Hoa`ng, co`n la` ...dda.i gia de^~ thu+o+ng. He^~ lo+'p co' buo^?i lie^n hoan thi` Hoa`ng luo^n mang nhie^`u ba'nh tra'i dde^'n, chu.p hi`nh cho ca? lo+'p thoa?i ma'i, ai muo^'n chu.p rie^ng cu~ng ddu+o+.c Hoa`ng ta^.n ti`nh hu+o+'ng da^~n kie^?u da'ng, ddi.a ddie^?m, go'c ma'y dde^? cho ra nhu+~ng ta^'m hi`nh dde.p nhu+'t . Rie^ng ddo^'i vo+'i co^ gia'o Loan, mo^~i khi ca^`n chu.p hi`nh dde^? gu+?i cho tha^n nha^n, Hoa`ng ddu+a to^i ddi kha('p tra.i, dde^'n nhu+~ng no+i co' ca?nh dde.p, chu.p xong, Hoa`ng luo^n dde^` nghi. chu.p the^m ?cha^n dung co^ gia'o? kho^ng la^'y the^m tie^`n, Hoa`ng ta(.ng co^ gia'o.

Anh Hoa`ng lo+'n ho+n to^i 6-7 tuo^?i, ne^n du` la` co^ gia'o, to^i va^~n go.i anh xu+ng em, nhu+ng Hoa`ng ra^'t tra^n tro.ng khi go.i co^ Loan va` xu+ng te^n Hoa`ng ngo.t xo+'t.

Hoa`ng co' co^ be' ngu+o+`i ye^u, te^n Minh, ra^'t xinh dde.p, ddu'ng nghi~a ?nho? be'? ca? tuo^?i ta'c la^~n da'ng ngu+o+`i. Hoa`ng dda^.u thanh lo.c, Minh ro+'t ddang cho+` ?ta'i thanh lo.c? vi` hai ngu+o+`i dda~ ki.p co' baby, ne^n cha('c cha('n Minh ne^'u kho^ng dda^.u ?ta'i thanh lo.c? o+? tra.i, thi` cu~ng se~ ve^` Vie^.t Nam ro^`i ddoa`n tu. vo+'i Hoa`ng theo die^.n ?fiance' co' con?.

Lu'c ddo', tha(`ng con trai cu?a Hoa`ng-Minh mo+'i 6-7 tha'ng tuo^?i, mang ne't dde.p cu?a bo^' me., kha'u khi?nh, ba` con trong lo^ ai cu~ng muo^'n mu+o+.n tha(`ng be' ddem ve^` nha` a(~m bo^`ng nu+.ng ni.u hoa(.c tha ddi kha('p tra.i cho nhie^`u ngu+o+`i nu+.ng ke' .To^i cu~ng va^.y, nga`y cuo^'i tua^`n ra?nh ro^~i kho^ng ddi la`m, to^i hay ghe' qua nha` Hoa`ng-Minh dde^? nu+.ng tha(`ng nho?.

Bu+~a ddo' chu? nha^.t, sau bu+~a co+m tru+a, to^i ddi lang thang ra qua'n su+~a dda^.u na`nh gia?i kha't ca'i no'ng mu`a he`, lu'c ddi ngang qua nha` Hoa`ng-Minh, tha^'y Minh ddang ru con ngu? tre^n vo~ng, cu+?a mo+? ro^.ng, to^i lie^`n theo tho'i quen, ghe' dda^`u va`o nhi`n tha(`ng nho?, Minh lie^`n nho+` to^i:

- O^i chi. dde^'n ddu'ng lu'c qua', em ddang chu+a bie^'t ti`m ai, chi. ra?nh kho^ng?

- U+`a, chi. ra?nh.

- Va^.y chi. va`o ddu+a vo~ng ru be' ngu? giu`m em nha, em cha.y ddi ti`m anh Hoa`ng, tu+` sa'ng dde^'n gio+` a?nh ddi nha^.u chu+a tha^'y ve^`!

To^i hie^?u no^~i lo cu?a Minh. Bo+?i nhu+ dda~ no'i o+? tre^n, Hoa`ng pha?i thu+o+`ng xuye^n ddi a(n nha^.u xa~ giao vo+'i li'nh Tha'i dde^? co^ng vie^.c chu.p hi`nh ddu+o+.c e^m xuo^i thua^.n lo+.i. Nha^.u thi` pha?i co' ru+o+.u bia, thuo^'c la', ve^` la^u ve^` da`i kho^ng to^'t cho su+'c kho?e. Nhu+ng nguy hie^?m ho+n, la` thi?nh thoa?ng co`n co' ma^'y em ga'i ?ha^.u phu+o+ng? ngu+o+`i La`o, ngu+o+`i Cam va` ngu+o+`i Vie^.t trong tra.i cu~ng ddu+o+.c ca'c li'nh Tha'i mo+`i nha^.u chung vui, ho?i sao Minh kho^ng lo, kho^ng ghen!?



To^i bie^?u Minh cu+' ddi ti`m cho^`ng, co`n to^i bu+o+'c va`o nha`, na(`m xuo^'ng sa`n, ru tha(`ng be', gio' hiu hiu buo^?i tru+a he`, va` nha` be^n ca.nh mo+? ba(ng nha.c bolero buo^`n me^nh mang, la`m to^i cu~ng thiu thiu mo^.t lu'c ro^`i?ngu? luo^n ho^`i na`o kho^ng hay. Ma~i dde^'n khi nghe tie^'ng Hoa`ng- Minh ga^y lo^.n, to^i mo+'i su+.c ti?nh nhu+ng kho^ng da'm mo+? ma('t ddo^.ng dda^.y vi` ?cuo^.c chie^'n? ddang ra^'t?gay ca^'n. Minh bu` lu bu` loa:

- Anh dda~ hu+'a vo+'i em bie^'t bao la^`n, se~ bo? bo+'t ru+o+.u che` thuo^'c la' dde^? giu+~ gi`n su+'c kho?e ...

- Anh bie^'t ma`, nhu+ng co^ng vie^.c pha?i the^', anh se~ co^' ga('ng bo+'t la.i, ddu+o+.c chu+a?

- Bo+'t gi` ma` bo+'t! La^`n na`o ve^` cu~ng no^`ng na(.c mu`i ru+o+.u ro^`i ngu? vu`i, ddo' la` chu+a ke^? ma^'y ?em ga'i? ddo?ng dda?nh ta.i ba`n nha^.u, ai tin tu+o+?ng ddu+o+.c!

- Xo+`i o+i, em pha?i hie^?u cho^`ng mi`nh cho+'! Co' cho va`ng anh cu~ng kho^ng bao gio+` ddu.ng dde^'n ma^'y na`ng ddo'.

Minh va^~n kho^ng tha, va^~n la?i nha?i ca`u nha`u, du` Hoa`ng luo^n nho? nhe. na(n ni? va` luo^n mie^.ng xuy't xoa, nha('c nho+? vo+.:

- Xuy.t! Em no'i nho nho? tho^i, dde^? co^ Loan ngu?, co^ Loan nghe ddu+o+.c thi` ky` la('m!!



To^i cu+o+`i tha^`m trong bu.ng, Hoa`ng dda^u bie^'t to^i dda~ do?ng tai nghe tu+` lu'c ?cuo^.c chie^'n? vu+`a...ba('t dda^`u! To^i dda`nh tie^'p tu.c ...ngu? say the^m va`i phu't nu+~a, cho+.t tha(`ng be' gia^.t mi`nh thu+'c gia^'c, to^i co' co+' ba^.t da^.y, ro^`i a(~m tha(`ng nho? ddi cho+i dde^? ba ma' no' co' di.p la`m la`nh vo+'i nhau.

Trong lo+'p, co`n co' anh Tu', thuo^.c nho'm ngu+o+`i ?gia` nha^'t lo+'p?, ngo^`i o+? ha`ng ghe^' cuo^'i cu`ng. Anh a^'y i't no'i, va` qua va`i chu+o+ng tri`nh ?Ta^m Su+. DDo+`i To^i? cu?a lo+'p, ai cu~ng bie^'t que^ anh mie^`n Tra` Vinh, gia ddi`nh tu+`ng la` chu? xu+o+?ng ddo'ng ghe, ro^`i to^? chu+'c nhie^`u chuye^'n vu+o+.t bie^n tha`nh co^ng, ma^'y na(m tru+o+'c la` chuye^'n cho't ca? gia ddi`nh cu`ng ddi nhu+ng anh bi. lo.t la.i, ba^y gio+` anh mo+'i qua ddu+o+.c Thailand. Vu+`a xong tie^'t da.y, chi. Kie^`u ddo^`ng nghie^.p tru+o+`ng ESL ga(.p to^i, nha'y ma('t mi?m cu+o+`i:

- Loan ne`, "tro`" Tu' lo+'p em ...

- Tro` Tu' sao ho+? chi.?

- Tro` a^'y muo^'n ta(.ng co^ gia'o Loan ma^'y ca'i ba'nh Trung Thu nha^n mu`a Ra(`m Tha'ng 8 na`y, nhu+ng tro` a^'y nga.i ...Vi` tro` a^'y co' ca?m ti`nh dda(.c bie^.t vo+'i co^, ne^n nho+` chi. no'i tru+o+'c giu`m.

- Tro+`i! Chi. no'i tro` Tu' mang ba'nh dde^'n cho ca? lo+'p cu`ng a(n cho vui.

Chi. Kie^`u ba^y gio+` mo+'i nghie^m tu'c:

- Chi. tha^'y anh Tu' cu~ng ddu+o+.c la('m ddo', a?nh vu+`a ra li'nh chu+a dda^`y na(m la` bi. ?gia?i pho'ng? 1975, a?nh co' tinh tha^`n Quo^'c Gia, ddang sinh hoa.t trong nho'm Vie^.t Nam Quo^'c Da^n DDa?ng o+? tra.i ...

- Thi` em co' no'i gi` dda^u chi., ai cha? bie^'t a?nh de^~ thu+o+ng, ma` tho^i, chuye^.n ti`nh ca?m cu+' dde^? dda^'y ti'nh sau chi. o+i!

DDe^'n nga`y lo+'p lie^n hoan mu+`ng Trung Thu, anh Tu' mang dde^'n go'p vui hai ho^.p ba'nh co' ddu? ba'nh nu+o+'ng va` ba'nh de?o. Cuo^'i buo^?i tie^.c, to^i chu? ddo^.ng theo anh Tu' ra ngoa`i sa^n:

- Ca'm o+n anh Tu' dda~ ta(.ng em mo^.t ho^.p ba'nh, va` ta(.ng lo+'p mo^.t ho^.p ba'nh, ca? lo+'p ho^m nay thie^.t vui.

Anh Tu' nga.i ngu`ng:

- Co' gi` dda^u co^! Thu' thie^.t, nhie^`u khi tui cu~ng muo^'n mo+`i co^ ddi uo^'ng cafe, a(n sa'ng, nhu+ng so+. ... khoa?ng ca'ch ?Tha^`y-Tro`? ne^n tho^i.

To^i ddo^?i dde^` ta`i:

- Nghe no'i anh mo+'i co' te^n ddi My~ tua^`n sau, chu'c mu+`ng anh.

- U+`a, danh sa'ch mo+'i co' chie^`u qua, ma` co^ cu~ng ddang cho+` My~ pho?ng va^'n, pha?i kho^ng? Gia ddi`nh to^i cu~ng o+? Texas, ne^'u co' duye^n thi` chu'ng mi`nh se~ ga(.p la.i nhau, nghen co^!

Chia tay anh Tu' xong, to^i quay va`o va(n pho`ng, ga(.p ngay nu. cu+o+`i ?bi' hie^?m? cu?a co^ Kie^`u:

- Ai bie^?u da.y lo+'p ESL cho ...ngu+o+`i lo+'n ma^`n chi!? Nhu+ chi. dda^y, cu+' da.y tre? em thanh thie^'u nie^n la` tra'i tim tha ho^` ngu? ye^n.

To^i cu+o+`i lo+'n:

- Da. chi., em xin hu+'a, ne^'u co' kie^'p sau qua tra.i ty. na.n, em chi? ddi da.y tie^'ng Vie^.t tie^?u ho.c!



No'i dde^'n lo+'p Vie^.t Ngu+~, to^i co' mo^.t gia ddi`nh ca? vo+. cho^`ng va` hai ddu+'a con dde^`u la` ho.c tro` cu?a to^i. So^' la`, bie^'t to^i la` co^ gia'o o+? Vie^.t Nam, mo^.t ngu+o+`i ba.n nha^'t quye^'t ru? to^i va`o da.y Tie^'ng Vie^.t. To^i ne^? lo+`i, the^' la` tho+`i kho'a bie^?u cu?a to^i ki'n mi't mo^~i nga`y: da.y lo+'p ESL tu+` 7 gio+` sa'ng dde^'n 8 gio+` sa'ng, ro^`i cha.y ?show? qua tru+o+`ng Vie^.t Ngu+~ tu+` 8 gio+` cho dde^'n 9 gio+` 30 sa'ng, cuo^'i cu`ng la` cha.y qua Va(n Pho`ng Cao U?y DDi.nh Cu+ la`m cho dde^'n 4 gio+` chie^`u (co' ve^` nha` nghi? tru+a).

Ta.i tru+o+`ng Vie^.t Ngu+~ co' 4 kho^'i lo+'p: Lo+'p A: Tre? Ma^~u Gia'o-lo+'p 1-2/ Lo+'p B: Cho tre? lo+'p 3-4-5/ Lo+'p C: Cho ho.c sinh lo+'p 6- 7-8-9/ va` Lo+'p D: Cho ho.c sinh lo+'p 10-11-12.

To^i phu. tra'ch lo+'p B, tu+'c la` lo+'p 3-4-5, la` va`o lo+'p, tu`y theo ddo^. tuo^?i cu?a mo^~i em ma` da.y Toa'n theo ddu'ng tri`nh ddo^., rie^ng mo^n Li.ch Su+? va` Va(n thi` da.y chung.



Lo+'p cu?a to^i, ca'c em tuo^?i tu+` 9 dde^'n 12 thie^.t la` de^~ thu+o+ng, to^i ddu+o+.c la`m ddu'ng chuye^n mo^n gia?ng da.y, ddu'ng so+? tru+o+`ng ddu+o+.c dda`o ta.o ne^n tha ho^` tung hoa`nh vo+'i ca'c em no+i mo^i tru+o+`ng ty. na.n. Trong lo+'p co' hai anh em tha(`ng Lu.m va` con DDe.p, lanh lo+.i y chang nhu+ ba ma' no' la` anh chi. Ha?i, la` ho.c tro` lo+'p ESL cu?a to^i.

Ho. la` da^n mie^`n que^ Kie^n Giang, qua tra.i la` ?con ba` phu+o+'c? tu+'c la` kho^ng co' tha^n nha^n nu+o+'c ngoa`i vie^.n tro+., ne^n ho. buo^n ba'n ha`ng rong, vo+'i ma^m chuo^'i chie^n, chuo^'i nu+o+'ng bo.c ne^'p chan nu+o+'c du+`a.

Chie^`u ho^m ddo' to^i ddang ddi lang thang kie^'m ddo^` a(n va(.t, tu+` xa tha^'y chi. Ha?i ddang ddu+'ng cho^'ng na.nh ddo^i co vo+'i ba.n ha`ng be^n ca.nh. Anh Ha?i ddu+'ng ke^' be^n co^' nga(n ca?n vo+., nhu+ng chi. ca`ng gia^.n du+~:

- Tui no'i cho nghe, ddi qua tra.i la` dde^? ddi.nh cu+ xu+' phu+o+ng ta^y, chu+' kho^ng pha?i so^'ng che^'t no+i na`y, ne^n ddu+`ng co' ma` tranh gia`nh bon chen, ddu+`ng cho+i xa^'u vo+'i tui.

Co^ng ba(`ng ma` no'i, chi. Ha?i lanh lo+.i, la` ngu+o+`i bie^'t tru+o+'c bie^'t sau, trong lo+'p ho.c kho^ng ga^y ha^'n, ma^'t lo`ng ba^'t cu+' ai. Chi. va` cho^`ng ra^'t sie^ng ho.c, co' khi buo^?i to^'i ga^`n gio+` gio+'i nghie^m, to^i ddi da.o trong tra.i, ngang qua nha` tha^'y anh chi. tha('p dde`n la`m ba`i ta^.p, chi. ba?o ca? nga`y lo buo^n ba'n ne^n chi? co' ban dde^m mo+'i ra?nh ho.c ba`i. Nay tha^'y chi. ddang vi` mie^'ng co+m manh a'o ma` ga^y lo^.n, to^i cha(?ng hie^?u a^'t gia'p gi`, ti'nh bo? ddi hu+o+'ng kha'c thi` tha(`ng Lu.m con DDe.p nhi`n tha^'y to^i, chu'ng khoanh tay cu'i dda^`u cha`o, ro^`i la lo+'n:

- Ma' o+i, ma' o+i, co^ gia'o to+'i ki`a!!!

Ai ngo+`, ca^u no'i ddo' la.i co' ta'c du.ng ngay la^.p tu+'c, anh Ha?i kho?i pha?i ra su+'c nga(n ca?n, chi. lie^`n du+`ng cuo^.c ca~i va~, quay qua to^i, di.u gio.ng: ?Co^ gia'o ngo^`i cho+i! A(n chuo^'i nu+o+'ng hen?!? nhu+ng va^~n kho^ng que^n qua(ng cho ?ddo^'i thu?? ca^u cuo^'i: ?Nay co' co^ gia'o ne^n tui bo? qua, la^`n sau ddu+`ng tra'ch tui!?.

Suo^'t buo^?i ngo^`i tie^'p to^i a(n, chi. Ha?i pha^n ba`y ly' do su+. xung ddo^.t, la` vi` chi. bi. e'p uo^?ng nhie^`u qua', kho^ng nhi.n ddu+o+.c nu+~a. Nhi`n mo^` ho^i la^'m ta^'m tre^n khuo^n ma(.t chi., thi?nh thoa?ng cu+o+`i ma('c co+~, y chang nhu+ nu. cu+o+`i ho^`i Te^'t, vo+. cho^`ng chi. go'i ba'nh te't ba'n, to^i dda(.t mua hai ca'i cu'ng giao thu+`a. DDe^'n khi to^i ghe' la^'y, chi. ta(.ng to^i the^m 1 ca'i, no'i la` ?gia ddi`nh ho.c tro` te^'t rie^ng co^ gia'o?. To^i du+'t khoa't kho^ng nha^.n, la^'y the^m tie^`n ra ddu+a, chi. cu~ng du+'t khoa't kho^ng chi.u, gia(`ng qua ke'o la.i, cuo^'i cu`ng to^i be`n la^'y tie^`n ddo' li` xi` cho tha(`ng Lu.m con DDe.p chi. mo+'i cu+o+`i be~n le~n chi.u thua.



Va^.y ddo', nhu+~ng ho.c tro` ?dda(.c bie^.t? mo^.t tho+`i cu?a to^i, mo^~i khi nho+' la.i la` ca?m xu'c da^ng tra`n vi` nhu+~ng a^n ti`nh chu'ng to^i da`nh cho nhau no+i ma?nh dda^'t ta.m dung a^'y.

To^i vo^ cu`ng bie^'t o+n truye^`n tho^'ng ?to^n su+ tro.ng dda.o? cu?a da^n to^.c, to^? tie^n mi`nh dde^? la.i, ma` ca^u ?nha^'t tu+. vi su+, ba'n tu+. vi su+? dda~ in sa^u trong giao tie^'p cu?a bao the^' he^. ngu+o+`i Vie^.t Nam, cu. the^? la` ngu+o+`i VNCH. The^' ne^n o+? tra.i, du` co' ho.c tro` lo+'n tuo^?i, ho. va^~n tra^n tro.ng go.i to^i la` ?co^? xu+ng ?em? hoa(.c xu+ng ?tui? ngo.t nga`o tha^n me^'n. Co`n ca'c em trong lo+'p Vie^.t Ngu+~ thi` kho?i no'i, chu'ng so+. co^ gia'o mo^.t phe'p, du` chi? la` lo+'p ho.c ty. na.n, vi` va^~n co' ma^'y ba` ma' o^ng bo^' ho^`n nhie^n no'i vo+'i to^i:

- No' ma` hu+, co^ cu+' thoa?i ma'i goa'nh no' giu`m tui nha!

Edmonton, Tha'ng 9/2025

Kim Loan

Mu.c Lu.c

8. Mo+ Que^ Trong Xo'm Co? Cu?a Nguye^~n Kho^i

DDa(.ng Xua^n Xuye^'n

**** MO+ QUE^ TRONG ?XO'M CO??
CU?A NGUYE^~N KHO^I
*
XO'M CO?
"Kho'm tre gia` ddo+.i gio' ddu+'ng be^n ao"
- Anh Tho+
(Ta(.ng: DDa(.ng Xua^n Xuye^'n)
-------------------------
Mo+... ddu+o+.c bo? Cao Ta^`ng ve^` Xo'm Co?
Ngo^`i bo+` dde^ hi't tho+? vo+'i so^ng da`i
Nga('m da'ng con ddo` tru+o+'c ca^`u cao nga.o nghe^~
Ba~i ngo^ non tha^'p thoa'ng bo'ng ai...
.
Ta la` ke? la.c loa`i cha'n che^ Pho^' Thi.
Cha`ng Nha` Que^ me^ ke'o vo' dde^m
Tha? ho^`n tho+ cu`ng chi. Ha(`ng "ta(m" ca'
Ca'nh tay tra^`n "ca^'t" ca? a'nh tra(ng le^n...
.
Ta muo^'n que^n ca'i tho+`i ddang bie^'n ddo^.ng
Chi? va`i ho^m dda~ sa.ch lu~y tre la`ng!
Ca'nh ddo^`ng xanh dda~ tha`nh DDo^ Thi. Mo+'i
O+? giu+~a que^ nhu+ cha(?ng co' Que^ Hu+o+ng?!
.
Co`n chu't he?o le? loi cho`i Xo'm Co?
Ta ra dda^y ngu. vo+'i Ba'c cu Ba^`n
Nuo^i vi.t, tro^`ng rau...xuo^'ng so^ng ke'o vo'
No ca'i mu`i Hoa Co? nu+'c hu+o+ng xua^n...
*
Ba('c Ninh, 12 tha'ng 03.2016
NGUYE^~N KHO^I
LO+`I BI`NH:
Le~ thu+o+`ng, ngu+o+`i ta mo+ "tu+` que^" ddu+o+.c "ra ti?nh", dde^? ddu+o+.c so^'ng kho^ng khi' na'o nhie^.t, sa^`m ua^'t no+i pho^' xa', thi. tha`nh, thi` nha` tho+ Nguye^~n Kho^i la.i mo+ bo? pho^' ve^` la`ng, ngu+o+.c vo+'i le~ thu+o+`ng cu?a nha^n the^':
Mo+? ddu+o+.c bo? Cao Ta^`ng ve^` Xo'm Co?
Ngo^`i bo+` dde^ hi't tho+? vo+'i so^ng da`i
Nga('m da'ng con ddo` tru+o+'c ca^`u cao nga.o nghe^~
Ba~i ngo^ non tha^'p thoa'ng bo'ng ai...
Nha` tho+ tu+. nha^.n mi`nh "la` ke? la.c loa`i cha'n che^ Pho^' Thi." ne^n mo+'i mo+ kha'c le~ thu+o+`ng o+? ddo+`i: "bo? Cao Ta^`ng ve^` Xo'm Co?", dde^? ddu+o+.c la`:
Cha`ng Nha` Que^ me^ ke'o vo' dde^m
Tha? ho^`n tho+ cu`ng chi. Ha(`ng "ta(m" ca'
Ca'nh tay tra^`n "ca^'t" ca? a'nh tra(ng le^n...
Nhu+~ng ca^u tho+ dde.p, ha`m su'c va` tu+o+i ta('n cha^'t tho^n que^.
Nhu+~ng hi`nh a?nh la~ng ma.n ma` kho?e khoa('n, pho'ng khoa'ng ma` dung di. ddo+`i thu+o+`ng cu?a ?Cha`ng Nha` Que^? ddu+o+.m ho^`n que^ trong gia^'c mo+ que^.
To^i nga^?n ngo+ vo+'i ca^u: ?Ca'nh tay tra^`n ?ca^'t? ca? a'nh tra(ng le^n...?.
Ne't ta`i hoa cu?a nha` tho+ Nguye^~n Kho^i o+? nhu+~ng ca^u tho+ na`y la` su+? du.ng ca^u chu+~ ra^'t "dda('c ddi.a", dda(.t ddu'ng vi. tri', ddu'ng hoa`n ca?nh, ddu'ng ngu+~ ca?nh, kho^ng the^? xa'o tro^.n, thay ddo^?i. Vi' nhu+ ca^u: "Ca'nh tay tra^`n "ca^'t" ca? a'nh tra(ng le^n..." ne^'u bo? hoa(.c thay chu+~ "tra^`n" ba(`ng mo^.t chu+~ kha'c thi` hi`nh a?nh "ca'nh tay tra^`n" ra^'t dde.p, go+.i ne't va.m vo+~, phong tra^`n va` dda^.m dda(.c cha^'t dda`n o^ng se~ kho^ng co`n nu+~a, ca^u tho+ se~ thie^'u ?lu+?a?, nha.t ddi va` ke'm hay. Hoa(.c ne^'u thay tu+` "ca^'t" ba(`ng mo^.t tu+` kha'c thi` ca^u tho+: ?Ca'nh tay tra^`n ?ca^'t? ca? a'nh tra(ng le^n...? vo^'n hu't ho^`n ngu+o+`i ddo.c bo+?i hi`nh a?nh tho+ mo^.ng, dde.p pho'ng khoa'ng kie^?u Chu+? DDo^`ng Tu+? an nhie^n tu+. ta.i giu+~a ba~i Tu+. Nhie^n: ?ca^'t? ca? a'nh tra(ng le^n...? se~ kho^ng co`n nu+~a, ca^u tho+ cu~ng vi` the^' ma` ma^'t hay, he^'t duye^n.
Ta ddo.c tie^'p kho^? tho+ thu+' 3 xem nha` tho+ no'i gi`:
Ta muo^'n que^n ca'i tho+`i ddang bie^'n ddo^.ng
Chi? va`i ho^m dda~ sa.ch lu~y tre la`ng!
Ca'nh ddo^`ng xanh dda~ tha`nh DDo^ Thi. Mo+'i
O+? giu+~a que^ nhu+ cha(?ng co' Que^ Hu+o+ng?!
O^`. Thi` ra nha` tho+ mo+ bo? Pho^' Thi. ve^` Xo'm Co? la` xo't xa vi` su+. ddo^ thi. ho'a "lu~y tre la`ng" nhanh qua', khu?ng khie^'p qua', co`n ho+n ca? ta(`m "a(n ro^~i": ?Chi? va`i ho^m dda~ sa.ch lu~y tre la`ng?. ?Ma'i ra., bo+` tre?, ne't dda(.c tru+ng bao ddo+`i cu?a la`ng que^ Vie^.t chi? trong "cho^'c la't" dda~ bie^'n ma^'t. Ca^u ?ta('t lu+?a to^'i dde`n co' nhau? sa^u na(.ng ti`nh la`ng nghi~a xo'm "ngoa?nh ddi ngoa?nh la.i" cha('c cu~ng cha(?ng co`n y' nghi~a. Nha` tho+ xo't xa, "muo^'n que^n ca'i tho+`i ddang bie^'n ddo^.ng" nhu+ng la`m kho^ng ddu+o+.c, khie^'n nha` tho+ ru+ng le^., nga^.m ngu`i: "O+? giu+~a que^ nhu+ cha(?ng co' Que^ Hu+o+ng?!"
Cha(?ng co' ddau xo't na`o lo+'n ho+n khi "O+? giu+~a que^" ma` "nhu+ cha(?ng co' Que^ Hu+o+ng?!". Mo^.t da^'u ho?i, mo^.t da^'u cha^'m than dda(.t o+? cuo^'i ca^u nhu+ mu~i khoan xoa'y va`o tha(?m sa^u no^~i xo't xa khi nha` tho+ pha?i chu+'ng kie^'n su+. ddo^?i thay ddang ta`n pha' cha^'t que^, ho^`n que^ cu?a ?ca'i tho+`i ddang bie^'n ddo^.ng?.
Nha` tho+ do^`n lie^n tu.c, lie^n tu.c ta^m tra.ng xo't xa cu?a ke? co^ ddo+n, la.c lo~ng ba(`ng mo^.t loa.t ti'nh tu+`: "chu't", "he?o", "le? loi"... dda(.t lie^`n nhau, ddu+'ng trong cu`ng mo^.t ca^u tho+, dde^? su+. co^ ddo+n, no^~i bi thu+o+ng, tuye^.t vo.ng cu?a ke? vo^ gia cu+ ngay tre^n chi'nh que^ hu+o+ng mi`nh tha^?m sa^u va`o tra'i tim ngu+o+`i ddo.c. O^i, dda~ "co`n chu't he?o", nha` tho+ la.i bo^`i the^m hi`nh a?nh "le? loi" cu?a "cho`i Xo'm Co?" trong cu`ng mo^.t ca^u: ?Co`n chu't he?o le? loi cho`i Xo'm Co??, ro^`i nha^'n nha' the^m ba(`ng gio.ng nga.o nghe^~, bo^ng ddu`a: ?Ta ra dda^y ngu. vo+'i Ba'c cu Ba^`n.?. Khie^'n ngu+o+`i ddo.c se lo`ng vo+'i nhu+~ng qua(.n tha('t: Co' ai tha^'t the^' ra nha^.p nho'm ngu+o+`i vo^ gia cu+ la.i tha?n nhie^n nhu+ va^.y? Co' ai sa co+ "nha^.p ho^.i" ma^'y "ba'c tha(`ng ba^`n? la.i bo+~n co+.t nhu+ the^'? Kho^ng. DDa^'y la` nha` tho+ ddang co^' mu+o+.n gio.ng bo^ng ddu`a dde^? bo+~n co+.t, gia^'u ddi no^~i ddau ddang bo'p nghe.t tra'i tim.
O+? 2 ca^u cuo^'i, o+? kho^? tho+ khe'p la.i ba`i tho+, nha` tho+ la.i ve~ tie^'p mo^.t gia^'c mo+ que^, mo^.t gia^'c mo+ kho^ng the^? ddo+n gia?n ho+n nu+~a, kho^ng the^? nho? be' ho+n nu+~a bo+?i nhu+~ng hi`nh a?nh trong u+o+'c mo+ ra^'t ddo+`i thu+o+`ng, ddo+`i thu+o+`ng dde^'n lam lu~ ma` ddau dda'u nhu+~ng kha't khao trong tre?o cu?a ho^`n que^, cha^'t que^:
Nuo^i vi.t, tro^`ng rau...xuo^'ng so^ng ke'o vo'
No ca'i mu`i Hoa Co? nu+'c hu+o+ng xua^n...
O^i, gia^'c mo+ giu+~ la.i chu't ho^`n que^, cha^'t que^ cu?a nha` tho+ Nguye^~n Kho^i, hay ddu'ng ho+n la` nha` tho+ ca^'t tie^'ng no'i thay u+o+'c mo+ giu+~ la.i ddu+o+.c chu't ho^`n que^, cha^'t que^ tre^n ma?nh dda^'t tho^n que^, cu?a nhu+~ng ngu+o+`i da^n lam lu~ ma` na(.ng lo`ng da die^'t vo+'i que^ hu+o+ng, o+? ?ca'i tho+`i ddang bie^'n ddo^.ng" na`y sao ma` le^. ma(.n ngu+o+.c va`o tim?!
Bo+?i, la` mo+ dda^'y, la` khao kha't chi? ?ta^`m thu+o+`ng? the^' dda^'y ma` cu~ng e kho' tha`nh!
O^i! Nhu+~ng gia^'c mo+ que^ trong tho+`i dda.i kim tie^`n!
*.

DDa(.ng Xua^n Xuye^'n

Mu.c Lu.c

9. Phong Ca'ch DDo^.c DDa'o .... Nguye^~n Toa`n Tha('ng

Nguye^~n Toa`n Tha('ng

****
PHONG CA'CH DDO^.C DDA'O VA` KHA'C BIE^.T
TRONG THO+ VE^` RU+O+.U CU?A DDA(.NG XUA^N XUYE^'N

*

(Ba`i vie^'t co' du`ng tho^ng tin to^?ng ho+.p tu+` Chat GPT)



Tho+ vie^'t ve^` ru+o+.u cu?a DDa(.ng Xua^n Xuye^'n co' mo^.t vi. tri' rie^ng bie^.t va` kha' ddo^.c dda'o trong bo^'i ca?nh tho+ Vie^.t hie^.n dda.i, kha'c bie^.t so vo+'i ca? hai xu hu+o+'ng chi'nh la` "tho+ thi. tru+o+`ng ho'a" va` "tho+ ho.c thua^.t ho'a". O^ng ta.o ra mo^.t phong ca'ch rie^ng va` kha'c bie^.t o+? cho^~: kho^ng qua' trau chuo^'t ve^` ma(.t hi`nh thu+'c nhu+ng la.i ra^'t cha^n tha^.t va` dda^.m cha^'t ddo+`i so^'ng vo+'i ngo^n ngu+~ thua^`n da^n gian, co' chu't ngang ta`ng, ddo^i khi la.i co^' ti`nh ?tu.c ho'a? dde^? pha?n kha'ng su+. gia? do^'i hay sa'o mo`n cu?a va(n chu+o+ng ba'c ho.c, dda(.c bie^.t la` trong vie^.c the^? hie^.n no^~i co^ ddo+n va` nhu+~ng tra?i nghie^.m ca' nha^n. O^ng kho^ng co^' ga('ng ta.o ra tu+o+.ng dda`i tu+ tu+o+?ng, ma` la` ngu+o+`i "giu+~ ky' u+'c ba(`ng ngo^n ngu+~", "ghi la.i nhu+~ng cha^'n ddo^.ng nga('n ngu?i cu?a ta^m ho^`n" mo^.t ca'ch sa('c hoa(.c mo+`, nhu+ng luo^n tha^.t. Ngay ca? khi mie^u ta? ca?nh xa'c thi.t, ddo' la` ca'i "tu.c cu?a ngu+o+`i tu+`ng tra?i", mang y' nghi~a nha^'n ma.nh pha^.n ngu+o+`i chu+' kho^ng nha(`m mu.c ddi'ch ga^y so^'c hay do+ ba^?n.

So vo+'i ca'c nha` tho+ ddu+o+ng dda.i kha'c, tho+ cu?a DDa(.ng Xua^n Xuye^'n co' the^? ddu+o+.c coi la` ddo^.c dda'o khi o^ng kho^ng nga.i nga^`n pho+i ba`y nhu+~ng go'c khua^'t, nhu+~ng ddie^`u tie^u cu+.c cu?a cuo^.c so^'ng va` ddo^'i die^.n tru+.c tie^'p vo+'i nhu+~ng go'c khua^'t, nhu+~ng ddie^`u tie^u cu+.c ddo', ddie^`u ma` nhie^`u nha` tho+ ddu+o+ng dda.i kha'c thu+o+`ng ti`m ca'ch ne' tra'nh. O^ng kho^ng du`ng ru+o+.u dde^? gia?i thoa't hay ti`m kie^'m nhu+~ng ddie^`u sie^u nhie^n ma` thay va`o ddo', ru+o+.u ddu+o+.c o^ng dda(.t trong bo^'i ca?nh ddo+`i thu+o+`ng, ga('n lie^`n vo+'i nhu+~ng no^~i nie^`m, tra(n tro+? cu?a cuo^.c so^'ng hie^.n thu+.c. O^ng su+? du.ng ru+o+.u nhu+ mo^.t co^ng cu. dde^? ddo^'i die^.n vo+'i nhu+~ng kho' kha(n, thu+? tha'ch va` ca? nhu+~ng no^~i buo^`n, ma^'t ma't trong cuo^.c so^'ng, chu+' kho^ng pha?i dde^? tro^'n tra'nh hay que^n la~ng.

DDa(.ng Xua^n Xuye^'n thu+o+`ng cho.n chu? dde^` va` bo^'i ca?nh xoay quanh nhu+~ng qua'n co'c vi?a he`, nhu+~ng bu+~a tie^.c ta`n, nhu+~ng mo^'i quan he^. ba.n be`, ti`nh ye^u va` ca? nhu+~ng va^'n dde^` chi'nh tri., xa~ ho^.i. Ru+o+.u tro+? tha`nh mo^.t pha^`n kho^ng the^? thie^'u trong nhu+~ng bo^'i ca?nh ddo', la` cha^'t xu'c ta'c, la` phu+o+ng tie^.n dde^? nha` tho+ gia?i to?a, chia se? va` ddo^'i ma(.t vo+'i thu+.c te^'. O^ng kho^ng chu? y' ca^`u ky` ve^` hi`nh thu+'c cu?a tho+ ma` chu' tro.ng va`o su+. cha^n tha^.t, pho'ng khoa'ng cu?a ca?m xu'c.

Vi' du., trong khi nha` tho+ Nguye^~n Du vie^'t: ?Khi che'n ru+o+.u, khi cuo^.c co+` / Khi xem hoa no+? khi cho+` tra(ng le^n? (Kie^`u) ; ?Lim dim nha^'p che'n be^n song / Nhi`n ra hoa ru.ng cha^'t cho^`ng tre^n re^u / So^'ng ma` uo^'ng cha(?ng bao nhie^u / Che^'t ro^`i, ai xa'ch ru+o+.u theo ru+o+'i mo^`?? (DDo^'i tu+?u)..., the^? hie^.n su+. thu+o+?ng thu+'c ru+o+.u trong kho^ng gian tao nha~ va` tri ky? thi` nha` tho+ DDa(.ng Xua^n Xuye^'n cho.n ca'ch vie^'t: ?Ru+o+.u to+'i ta^`m nga^.t ngu+o+~ng / Kha^.t khu+` nga^'t ngu+o+?ng va`o dde^m / Ho+' he^nh ha`ng xo'm xo^.c xe^.ch ngu? / Gia^.t mi`nh / Gio' la.nh luo^`n dde^m? (Ti?nh) ; ?Mo^.t chai / Mo^.t che'n / Mo^.t to^i tho^i / Mo^.t dde^m gio' qua^?n cho^~ to^i ngo^`i / Mo^.t ba`n tay la.nh quo+` vai la.nh / Mo^.t tie^'ng tho+? da`i to^i vo+'i to^i!? (Mo^.t to^i),... the^? hie^.n su+. co^ ddo+n, suy tu+ trong khoa?nh kha('c ca' nha^n. Hay nhu+ khi nha` tho+ Nguye^~n Bi'nh vie^'t "Em uo^'ng cho say dde^'n na~o nu`ng/ Uo^'ng say cu+o+`i vo+~ ba gian ga'c/ Ne'm ca'i chung ti`nh xuo^'ng dda'y so^ng" dde^? the^? hie^.n su+. buo^ng tha?, ddau kho^? trong ti`nh ye^u thi` nha` tho+ DDa(.ng Xua^n Xuye^'n la.i co' nhu+~ng ca^u tho+ nhu+ "Nga^'u nghie^'n nhau chi? gia?i nghie^`n co+n kha't" hay "Thi.t ma`y ga('p / Tao nhai kho' nuo^'t" dde^? the^? hie^.n su+. gia(`ng xe', su+. ddo^'i die^.n tru+.c die^.n vo+'i ti`nh ye^u, vo+'i cuo^.c ddo+`i.

So vo+'i ca'c nha` tho+ trung dda.i nhu+ Nguye^~n Khuye^'n, Tu' Xu+o+ng, Nguye^~n Co^ng Tru+'... thu+o+`ng mu+o+.n ru+o+.u dde^? ba`y to? khi' tie^'t, tra'ch ddo+`i hoa(.c tu+. tra`o ve^` tha^n pha^.n tri' thu+'c vo+'i gio.ng ddie^.u ki'n dda'o, su+? du.ng nhie^`u a^?n du. va` ngo^n ngu+~ co' tie^'t che^'. Vi' du., trong ba`i "Ru+o+.u ngon kho^ng co' ba.n hie^`n" cu?a nha` tho+ Nguye^~n Khuye^'n, o^ng du`ng hi`nh a?nh ?ru+o+.u ngon? dde^? no'i ve^` su+. co^ ddo+n, va` ?ba.n hie^`n? dde^? chi? nhu+~ng ngu+o+`i tri a^m tri ky? thi` ngu+o+.c la.i, nha` tho+ DDa(.ng Xua^n Xuye^'n thu+o+`ng vie^'t mo^.t ca'ch tru+.c tie^'p, kho^ng ca^`n a^?n du.. O^ng no'i tha(?ng nhu+~ng ddie^`u muo^'n no'i, vi' nhu+ ca^u: "Ru+o+.u ma`y mo+`i / Tao uo^'ng kho' tro^i / Thi.t ma`y ga('p / Tao nhai kho' nuo^'t" trong ba`i ?Ba.n quan? hoa(.c nhu+ ca^u: ?Thi` bo+?i ta^m ma`y tro.n Tha(?ng Ngay / Tao ma?i loay hoay cho.n Nghi~a Ti`nh / Ma` ddo+`i nhu+~ng ra(.t tro` gian la^.n / Tao ma`y ne^'m ddu? nhu+~ng gian trua^n.? trong ba`i ?Ru+o+.u vo+'i ba.n?.

So vo+'i tho+ ve^` ru+o+.u cu?a nha` tho+ Bu`i Gia'ng thu+o+`ng mang dda^.m cha^'t la~ng ma.n, ddu+a ngu+o+`i ddo.c va`o the^' gio+'i cu?a nhu+~ng gia^'c mo+, nhu+~ng suy tu+ trie^'t ho.c, vo+'i ngo^n ngu+~ dda nghi~a, mang ti'nh tu+o+.ng tru+ng cao, ta.o ra nhu+~ng hi`nh a?nh tho+ phong phu', gia`u su+'c go+.i, chu+'a ddu+.ng nhu+~ng trie^'t ly' sa^u sa('c ve^` cuo^.c ddo+`i, ve^` con ngu+o+`i: ?Nga`y na`o tru`ng ngo^. bu+o+'c ra / Tru`ng sinh su+o+ng so+'m dda^`u hoa cuo^'i cu`ng / Cha^n tro+`i ma(.t bie^?n thong dong / Bi`nh minh na('ng gio' ma^y ho^`ng ve`o bay? (Uo^'ng ru+o+.u ye^u ddo+`i),... thi` tho+ ve^` ru+o+.u cu?a nha` tho+ DDa(.ng Xua^n Xuye^'n la.i mang dda^.m cha^'t nga^~u hu+'ng ddo+`i so^'ng, kho^ng hoa my~ va` kho^ng ne' tra'nh nhu+~ng go'c khua^'t cu?a cuo^.c so^'ng, dda(.c bie^.t la` ma?ng dde^` ta`i cho^'n quan tru+o+`ng: ?U+`, ddo+`i the^'. Qua ca^`u thi` ha.i ?ba.n? / Da^'n quan tru+o+`ng sao ma`y cha? chi.u ?kho^n? / DDu.c ki'n do`ng ma`y la.i co^' gu+o+.ng trong / Chu'ng no' dda^.p bo+?i ma`y kho^ng chi.u ho?ng? (Quan tru+o+`ng). Ru+o+.u trong tho+ DDa(.ng Xua^n Xuye^'n la` "chu+'ng ti'ch cho no^~i ddau con ngu+o+`i giu+~a ddo+`i thu+.c tho^ ra'p", gio^'ng nhu+ nhu+~ng ca^u chuye^.n trong qua'n ru+o+.u vi?a he`, the^? hie^.n su+. cha'n chu+o+`ng, tha^'t vo.ng va` ca? nhu+~ng tie^'ng cu+o+`i kha^?y va`o ddo+`i, ddo' kho^ng chi? la` phu+o+ng tie^.n gia?i sa^`u ma` co`n la` ca'ch dde^? "pho+i ba`y, lo^.t tra^`n, dde^? tho+? ra" nhu+~ng go'c khua^'t cu?a cuo^.c so^'ng. DDa(.ng Xua^n Xuye^'n co' ne't ?ngo^ng? tu+o+ng ddo^`ng vo+'i Bu`i Gia'ng, nhu+ng kho^ng bi. ddie^n. Tho+ cu?a o^ng co' su+. pha' ca'ch, pho'ng tu'ng, nhu+ng va^~n giu+~ ddu+o+.c su+. ti?nh ta'o va` ly' tri' nha^'t ddi.nh. To'm la.i, tho+ ve^` ru+o+.u cu?a DDa(.ng Xua^n Xuye^'n va` tho+ ve^` ru+o+.u Bu`i Gia'ng dde^`u khai tha'c dde^` ta`i ru+o+.u nhu+ng ca'ch tie^'p ca^.n va` phong ca'ch la.i ra^'t kha'c bie^.t. DDa(.ng Xua^n Xuye^'n du`ng ru+o+.u nhu+ mo^.t phu+o+ng tie^.n dde^? bo^.c lo^. no^~i ddau, su+. pho+i ba`y hie^.n thu+.c ddo+`i so^'ng tho^ ra'p, kho^ng to^ ve~, trong khi Bu`i Gia'ng su+? du.ng ru+o+.u dde^? ddu+a ngu+o+`i ddo.c va`o the^' gio+'i mo^.ng mi., huye^`n a?o, ke^'t ho+.p giu+~a trie^'t ly' va` ca?m xu'c ca' nha^n.

So vo+'i ca'c nha` tho+ ddu+o+ng dda.i kha'c thi` trong khi nhie^`u nha` tho+ ddu+o+ng dda.i ti`m ca'ch ne' tra'nh hoa(.c to^ ve~ cho nhu+~ng tra?i nghie^.m tie^u cu+.c, DDa(.ng Xua^n Xuye^'n la.i ddo^'i die^.n tru+.c tie^'p vo+'i chu'ng, the^? hie^.n qua nhu+~ng hi`nh a?nh, ca^u chu+~ co' pha^`n "dda('ng, cha't, kho' nuo^'t" nhu+ng la.i cha.m dde^'n no^~i co^ ddo+n pho^? qua't cu?a con ngu+o+`i. DDa(.ng Xua^n Xuye^'n kho^ng nga.i dde^? lo^. nhu+~ng "ve^'t xu+o+'c, se.o da`i" trong ta^m ho^`n, nhu+~ng go'c khua^'t trong cuo^.c so^'ng, va` ddie^`u na`y ta.o ne^n mo^.t su+. ga^`n gu~i, mo^.t su+. ddo^`ng ca?m ma.nh me~ vo+'i ngu+o+`i ddo.c.

Cu. the^?, tho+ cu?a DDa(.ng Xua^n Xuye^'n, dda(.c bie^.t la` chu`m "22 ba`i` tho+ ve^` ru+o+.u", kho^ng hu+o+'ng dde^'n su+. hoa`n ha?o ve^` ma(.t ngo^n ngu+~ hay hi`nh a?nh, ma` ta^.p trung va`o vie^.c the^? hie^.n ca?m xu'c cha^n tha^.t, tha^.m chi' co' pha^`n gai go'c va` chua cha't cu?a con ngu+o+`i khi ddo^'i die^.n vo+'i no^~i co^ ddo+n va` nhu+~ng kho' kha(n trong cuo^.c so^'ng. DDie^`u na`y kha'c bie^.t so vo+'i nhie^`u nha` tho+ kha'c, nhu+~ng ngu+o+`i co' the^? ta^.p trung va`o vie^.c trau chuo^'t ngo^n ngu+~, ta.o ra nhu+~ng hi`nh a?nh dde.p, hoa(.c nhu+~ng nha` tho+ kha'c la.i ddi sa^u va`o ly' lua^.n, trie^'t ho.c, ddo^i khi la`m cho tho+ tro+? ne^n xa ro+`i vo+'i ddo+`i so^'ng thu+.c te^'.

Hoa(.c khi nhie^`u nha` tho+ ddu+o+ng dda.i kha'c vie^'t ve^` ru+o+.u thu+o+`ng thie^n ve^` ta^m tra.ng ca' nha^n ho'a, co^ ddo+n kie^?u thi. da^n, hu+o+'ng dde^'n ve? dde.p la~ng ma.n, su+. thanh cao, hoa(.c su+? du.ng ru+o+.u nhu+ mo^.t phu+o+ng tie^.n dde^? the^? hie^.n ta^m tra.ng, ca?m xu'c ca' nha^n, hoa(.c ti`m kie^'m su+. ddo^`ng ddie^.u, tri ky? vo+'i nhu+~ng hi`nh a?nh tho+ mo^.ng, bay bo^?ng va` tra'nh xa nhu+~ng ddie^`u "tu.c" hay tra^`n tu.c thi` DDa(.ng Xua^n Xuye^'n la.i khai tha'c ru+o+.u trong bo^'i ca?nh ddo+`i so^'ng ngo^?n ngang, qua'n co'c vi?a he`, tie^.c ta`n, ti`nh du.c va` nhu+~ng ma^u thua^~n trong cuo^.c so^'ng vo+'i mo^.t su+. ddau dda'u ta^.p the^?, mo^.t ca'i to^i tho^ ra'p, tu+`ng va dda^.p vo+'i thu+.c te^' chi'nh tri. va` xa~ ho^.i. O^ng u+a du`ng lo+`i thua^`n da^n gian, kha^?u ngu+~, ddo^i khi ngang ta`ng, tu+. tra`o, dda^`y khinh ba.c nhu+ mo^.t tha'i ddo^. "ngo^ng" cu?a ngu+o+`i kho^ng chi.u no^?i su+. gia? do^'i hay su+. sa'o mo`n cu?a va(n chu+o+ng ba'c ho.c, kho^ng nhu+~ng la` tuye^n ngo^n so^'ng cho mo^.t kie^?u nha` tho+ muo^'n so^'ng tha^.t vo+'i chi'nh mi`nh, quye^'t ?kho^ng chie^`u lo`ng va(n dda`n? ma` co`n la` lo+`i tu+. ba.ch tra^`n tru.i, kho^ng hoa my~, kho^ng ve vuo^'t, kho^ng ca^`n che gia^'u. DDo' la` mo^.t kie^?u tho+ ve^` ru+o+.u ddo^.c nha^'t vo^ nhi. - tho+ ru+o+.u cu?a mo^.t ngu+o+`i tu+`ng say va` co`n nho+' mo.i ddie^`u trong co+n say ddo'.

Ne^'u nhu+ nhie^`u nha` tho+ ddu+o+ng dda.i kha'c vie^'t ve^` ru+o+.u thu+o+`ng mang ma`u sa('c sie^u thoa't, ti`m kie^'m le~ so^'ng, hoa(.c co' ti'nh cha^'t gia?i tri': ?Ta uo^'ng ca.n ly na`y nghe che^'nh choa'ng / DDe^m la.c va`o cung Qua?ng tha^'y Ha(`ng Nga / Lo`ng da.i nga^y su+o+ng kho'i quye^.n la dda` / Nghe phie^u la~ng nhu+ la` mie^`n thu ddo^.ng....? (Tu+?u sa^`u - Ho^`ng Du+o+ng) ; ?Ba.n nhu+ bie^'t ma` kho^ng no'i he^'t / Ba.n cu`ng ta che'n tru+o+'c che'n sau / Ba.n uo^'ng ca.n thi` ta cu~ng ca.n / Tu+?u lu+o+.ng ta na`o ke'm ai dda^u.? (Mo+`i tra(ng - Hoa`ng Trung Tho^ng) ; ?Ma.ch ma'u ca(ng le^n nhu+~ng ve^.t ra('n bo` / DDe^m vi~ dda.i cho^n vu`i trong qua'n nho? / Ru+`ng mang mang go.i tu+`ng khu'c thu va`ng / Ru+o+.u ca^m la(.ng cho+? nhu+~ng linh ho^`n ra('n / Co' mo^.t ke? say ha't le^n ba(`ng no.c ddo^.c trong mi`nh? (Trong qua'n ru+o+.u ra('n - Nguye^~n Quang Thie^`u) ; ?Nu. cu+o+`i a'nh ma('t bo+` mo^i / Hi`nh bo'ng em ma~i ra.ng ngo+`i dda'y ly / La`m gi` uo^'ng he^'t ddu+o+.c dda^y / DDa^`y vo+i ly ru+o+.u va^~n dda^y bo'ng hi`nh? (Ru+o+.u mo^.t mi`nh - Hoa`ng Tro.ng Lo+.i) ; ?Lo^.n tu'i. Xem dda^y! He^'t tie^`n ro^`i! / ?Tao mua ba't chi.u, tra? sau tho^i / Con ddu+o+`ng chu+a uo^'ng xe kho^ng cha.y.!? / La.i ba't dda^`y ve la.i lie^'m mo^i!? (Ngu+o+`i Me`o uo^'ng ru+o+.u - Nguye^~n La^m Ca^?n) ; ?Thuo+? xu+a go~ che'n nghe^u ngao / Chu+a tan vo+~, chu+a kho^? ddau ddoa.n ti`nh. / Gio+` dda^y ddo^.c a^?m co~i mi`nh / Uo^'ng sao cho ca.n bo'ng hi`nh nga`y xu+a? (Ru+o+.u sa^`u - Pha.m Thi. Mai Khoa) ; ?Ma(.c ddo+`i bao no^~i bi, hoan... / Ga(.p nhau ta cu+' say tra`n cung ma^y! / Khi na`o ve^` vo+'i co? ca^y / Chi? xin ru+o+'i: mo^.t che'n dda^`y... Ru+o+.u que^!? (Ru+o+.u que^ - Mai Va(n Hoan)... Thi` tho+ cu?a DDa(.ng Xua^n Xuye^'n la.i ta^.p trung va`o vie^.c ddo^'i die^.n vo+'i hie^.n thu+.c phu~ pha`ng, nhu+~ng no^~i tha^'t vo.ng va` su+. gia? do^'i cu?a cuo^.c so^'ng. DDa(.ng Xua^n Xuye^'n kho^ng ti`m kie^'m su+. gia?i thoa't hay a'nh tra(ng dde^? nga^m, ma` thay va`o ddo' thi nha^n ngo^`i la.i, cu.ng ly vo+'i nhu+~ng ddie^`u ddo', the^? hie^.n su+. ba^'t ma~n va` su+. tha^.t tra^`n tru.i cu?a cuo^.c ddo+`i. Ru+o+.u ddu+o+.c DDa(.ng Xua^n Xuye^'n du`ng dde^? chi.u ddu+.ng, dde^? ddo^'i ma(.t vo+'i thu+.c ta.i ho+n la` dde^? gia?i thoa't kho?i thu+.c ta.i tra^`n tru.i cu?a cuo^.c so^'ng: ?Cha? co' gi` ngu+o+`i nga.i bon chen / Ta vo^'n di~ da.n dde^m cu`ng go^'i le? / Ngu+o+`i thi` cu~ng dde^m tru+o+`ng na't le^. / Vi.n va`o nhau ma` su+o+?i a^'m nu. cu+o+`i.? (Chie^`u ta ve^`) ; ?DDo+.i xua^n xua^n chu+?a chi.u ve^` / DDo+.i ti`nh ti`nh la.i ma?i me^ xu+' ngu+o+`i / Na^ng le^n ly ru+o+.u tu+. mo+`i / Uo^'ng ddi cho ca.n nu. cu+o+`i nhe^'ch mo^i?!? (DDo+.i) ; ?Vo^.i va~ cuo^'ng cuo^`ng qua^'n cha(.t nhau / Cha(?ng vi` ye^u / Cha(?ng vi` dda^`u ma`y cuo^'i ma('t / Nga^'u nghie^'n nhau chi? gia?i nghie^`n co+n kha't / Tra'ch mo'c la`m gi` ca^u no'i dda^`u mo^i? (Ti`nh vo^.i) ; ?Che'n ru+o+.u dda^'y, ro't ro^`i, cu+' uo^'ng / Nu+o+'c ma('t ddan ddo^'t te^ da.i dde^m cuo^`ng / DDa('p nu. cu+o+`i nghe.n dda('ng la(`n mo^i / Nuo^'t la^'y nhau ga'n nie^`m tin tra'o ddo^?i? (Ru+o+.u dde^m nay) ; ?U+`, ddo+`i the^'. Qua ca^`u thi` ha.i ?ba.n? / Da^'n quan tru+o+`ng sao ma`y cha? chi.u ?kho^n? / DDu.c ki'n do`ng ma`y la.i co^' gu+o+.ng trong / Chu'ng no' dda^.p bo+?i ma`y kho^ng chi.u ho?ng? (Quan tru+o+`ng) ; ?Ru+o+.u to+'i ta^`m / Ma`y ghe' tai tao / No'i tha^.t nho? / Ca(ng tai mo+'i ro~ / La`m ngu+o+`i kho' / La`m quan ca`ng kho' / Cho^'n quan tru+o+`ng cho' vi.t gio^'ng nhau / Ma`y than ddo+`i chi? ra(.t nhu+~ng thau / Quan ca`ng lo+'n chu+~ nha^n ca`ng nho? / Vi' mie^.ng quan gio^'ng tro^n tre? nho? / La lie^'m quen ro^`i na`o bie^'t ba^?n nho+? (Ba.n quan)...

Su+. kha'c bie^.t na`y giu'p nha` tho+ DDa(.ng Xua^n Xuye^'n ta.o ra mo^.t da^'u a^'n rie^ng, mo^.t phong ca'ch kho^ng the^? nha^`m la^~n trong la`ng tho+ Vie^.t. O^ng kho^ng co^' ga('ng tro+? ne^n bo'ng ba^?y hay ha`n la^m, ma` ta^.p trung va`o vie^.c the^? hie^.n mo^.t ca'ch cha^n tha^.t nha^'t con ngu+o+`i, vo+'i dda^`y ddu? nhu+~ng hi? no^. a'i o^', nhu+~ng no^~i co^ ddo+n va` nhu+~ng tra?i nghie^.m ddo+`i thu+o+`ng nha^'t.

To'm la.i, tho+ ve^` ru+o+.u cu?a nha` tho+ DDa(.ng Xua^n Xuye^'n mang mo^.t da^'u a^'n rie^ng, kha'c bie^.t vo+'i nhie^`u nha` tho+ Vie^.t Nam kha'c, dda(.c bie^.t la` ve^` gio.ng ddie^.u va` ca'ch tie^'p ca^.n chu? dde^`. O^ng kho^ng ne' tra'nh nhu+~ng khi'a ca.nh ddo+`i thu+o+`ng, tha^.m chi' co' pha^`n tho^ ra'p cu?a cuo^.c so^'ng, kho^ng to^ ho^`ng no^~i ddau ma` ddi tha(?ng va`o no' vo+'i mo^.t phong ca'ch ma.nh me~, ddo^i khi co' pha^`n tra^`n tru.i va` gai go'c nhu+ mo^.t phu+o+ng tie^.n dde^? ddo^'i die^.n vo+'i hie^.n thu+.c cay dda('ng cu?a mo^.t nha` tho+ ddu+'ng ngoa`i le^` ca'c thie^'t che^' chi'nh tho^'ng, dda(.c bie^.t la` trong ca'ch DDa(.ng Xua^n Xuye^'n ddu+a ru+o+.u tro+? ve^` vo+'i ddo+`i thu+o+`ng, vo+'i nhu+~ng khi'a ca.nh dda^`y ti'nh hie^.n sinh cu?a cuo^.c so^'ng.

*.

Ha` No^.i, tha'ng 9 na(m 2025

Nguye^~n Toa`n Tha('ng

Mu.c Lu.c

IV. Ho^.p Thu+ Toa` Soa.n ___________________________________________________

Nguye^.t San Giao Mua` xin ca'm o+n nhu+~ng tha^n hu+~u dda~ do'ng go'p ba`i vo+? cho Nguye^.t San Giao Mua` so^' 277 . Mo^.t so^' ba`i kha'c se~ ddu+o+.c dda(ng da^`n va`o so^' to+'i. Mong mo?i se~ nha^.n ddu+o+.c nhu+~ng sa'ng ta'c cu?a ca'c ba.n bo^'n phu+o+ng dde^? cho Nguye^.t San Giao Mua` the^m pha^`n hu+o+ng sa('c trong tu+o+ng lai.

Mu.c Lu.c

The^? le^. dde^? nha^.n Nguye^.t San Giao Mua`:

1) DDe^? va`o danh sa'ch cu?a NSGM (subscribe),
   xin gu+?i email ve^`  GiaoMua2025@gmail.com

2) DDe^? ru't ra danh sa'ch cu?a NSGM (unsubscribe),
   xin gu+?i email ve^` GiaoMua2025@gmail.com 

3. Mo.i chi tie^'t, the^? le^., tha('c ma('c, xin gu+?i ve^`:
   GiaoMua2025@gmail.com


4. Mo.i ba`i vo+?, ddo'ng go'p, xin gu+?i ve^`:
   GiaoMua2025@gmail.com 
   Nguye^.t San Giao Mua`
   Homepage: http://www.GiaoMua.com


The^? le^. gu+?i ba`i cho Nguye^.t San Giao Mua`:

 

Mong ba.n gu+?i Ba`i cho GM theo ca'ch na`y la` to^'t nha^'t :
  

1. Du`ng ma^~u chu+~ Vietnet (VIQR) hay Unicode
2. Vie^'t Hoa chu+~ dda^`u cu?a ba`i va` bu't hie^.u. Vi' du.: Gio.t Mu+a Tre^n La'cu?a NS Pha.m Duy
3. Gu+?i ba`i ngay trong email (kho^ng ke`m file), dde^? cho BBT kho?i ma^'t co^ng download xuo^'ng dde^? ddo.c
4. Gu+?i ta^'t ca? ca'c ba`i trong 1 tha'ng 1 la^`n trong1 email, ne^'u tie^.n. 
5. Ba`i vo+? xin gu+?i dde^'n tru+o+'c nga`y 25 mo^~i tha'ng
6. Mo.i chi tie^'t, the^? le^., tha('c ma('c, xin gu+?i ve^`: GiaoMua2025@gmail.com


Ca'm o+n ba.n ra^'t nhie^`u, vi` nha^n su+. co' ha.n, BBT kho^ng the^? ngo^`i dda'nh ma'y la.i tu+`ng dde^` ba`i hay bu't hie^.u. 

 

  

    

      

	DDi.a Chi? Lie^n La.c:
	

	Nguye^.t San Giao Mua`

		

		Merrifield, Virginia 22116

		USA

    
  

Trang Nha` 







Web Site Hit Counter





 

Copyright
2002 by Giao Mua` e-magazine and respective authors